-
W empik go
Od łopaty do karabinu - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
1 października 2021
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Od łopaty do karabinu - ebook
Niezwykle istotnym elementem nazistowskiego systemu wychowania oraz przygotowania do służby wojskowej był Reichsarbeitsdienst (RAD), czyli Służba Pracy Rzeszy. Głównym celem tej organizacji o charakterze paramilitarnym było kształtowanie odpowiednich postaw, umiejętności i oczekiwanych cech młodzieży obojga płci. Osiągnąć to miano poprzez pracę fizyczną, ćwiczenia wojskowe oraz szkolenia ideologiczne. RAD uznawano również za swego rodzaju skok ku dorosłości — przejście z Hitlerjugend do armii.
| Kategoria: | Historia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8273-166-8 |
| Rozmiar pliku: | 3,0 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Trudne początki
Powstanie _Reichsarbeitsdienst_ związane jest z działalnością _Freiwilliger Arbeitsdienst_ (FAD), która powstała w 1930 roku w celu przeciwdziałania chronicznemu bezrobociu, którym w czasach Wielkiego Kryzysu w Republice Weimarskiej szczególnie byli dotknięci młodzi ludzie. Organizacja ta na mocy dekretu z 5 czerwca 1931 roku z lokalnej przerodziła się w ogólnopaństwową. Jej celem była „służba dla narodu niemieckiego”. Ochotnicy wstępujący do tej organizacji, głównie rekrutujący się z młodzieży od 19 do 21 roku życia, realizowali szereg prac publicznych, między innymi osuszali bagna i prowadzili inne prace melioracyjne, budowali drogi oraz zagospodarowywali nieużytki. Otrzymywali oni umundurowanie, wyżywienie, zakwaterowanie oraz wynagrodzenie przeciętnie w wysokości 1,53 marki za dzień roboczy w gotówce lub naturze. Już wówczas wprowadzono szkolenia ideologiczne i wojskowe. Działalność FAD była popierana zwłaszcza przez ministerstwo rolnictwa, jego szef H. Schäffer w przemówieniu wygłoszonym 16 lipca 1932 oświadczył:
(…) _Dziś Freiwilliger Arbeitsdienst jest ruchem społecznym, który można porównać z prądem użyźniającym wysuszona i spragnioną glebę. Z tym społeczno-gospodarczym ruchem wiąże swe nadzieje i tęsknoty młodzież pozostająca bez pracy._ (…)
Zapewne dlatego popularność organizacji systematycznie rosła — w listopadzie 1932 roku w FAD znalazło się 285 000 wolontariuszy
Idea funkcjonowania _Freiwilliger Arbeitsdienst_ była zbieżna z koncepcjami faszystowskich przywódców, którzy sądzili, że obowiązkowa praca stanowi podstawę do uzdrowienia sytuacji gospodarczej i stwarza wspaniałą okazję do prowadzenia wszelkich szkoleń, dlatego po przejęciu władzy natychmiast przystąpili oni do przejmowania i przekształcania tej organizacji. Wkrótce powołano _Nationalsozialistischer Arbeitsdienst_ (NSAD). W 1933 roku podzielono Niemcy na 13 Okręgów Pracy — _Arbeitsgau_ i natychmiast przystąpiono do przejmowania dotychczas istniejącej bazy i tworzenia nowej. Wówczas do służby wstąpiło 11 tysięcy maturzystów — przyszłych studentów. Pierwsze dwa miesiące przebywali oni w obozach szkoleniowych, a następnie byli kierowani do pracy.W rękach nazistów
Nazwę i strukturę NSAD 11 lipca 1934 roku zmieniono na _Reichsarbeitsdienst._ Oczywiście szefem RAD został stary towarzysz partyjny, pułkownik Konstantin Hierl, zwany „Papą Hierlem”, który otrzymał tytuł _Reichsarbeitsführera_. Powstało wtedy 30 Okręgów Pracy, a liczba ochotników osiągnęła około 100 000. W czasie zjazdu NSDAP w Norymberdze we wrześniu 1934 roku organizację reprezentowało 52 tysiące junaków, którzy wspaniale wpisali się w ideę tego „Zjazdu Jedności i Siły”. Wówczas już zapowiedziano oraz rozpoczęto przygotowania do wprowadzenia obowiązku pracy. Pełną parą pracowała szkoła RAD w Poczdamie — _Reichsführerschule des Arbeitsdienst_, która przygotowywała kadrę średniego i niższego szczebla. Generalnie można stwierdzić, że korpus dowódczy RAD składał się z trzech elementów: najbardziej zawansowanej wiekiem, doświadczonej grupy dawnych oficerów, „młodych wilczków” wywodzących się z SA, którzy nie przekraczali trzydziestego roku życia oraz młodocianych ideowców. Warto wspomnieć, że kanadyjski historyk, Michael H. Kater dość krytycznie wypowiada się o poziomie reprezentowanym przez kadrę dowódczą RAD. Według niego byli to głównie ludzie, którzy nie zdołali się zakwalifikować do służby w SS lub Wehrmachcie i tu znaleźli pole do realizacji swoich, czasami chorobliwych ambicji.
Ryc. nr 1 Konstantin Hierl — przywódca RAD (Źródło: www.collections.ushmm.org)
Hitlerowcy przejęli nie tylko struktury organizacyjne FAD, ale także symbole. Początkowo zachowano tradycję FAD i do służby przyjmowano tylko ochotników, ale dość szybko zmieniono zasady. Począwszy od 26 czerwca 1935 roku wprowadzono obowiązek półrocznej pracy, którym objęto wszystkim młodych mężczyzn w wieku od 18 do 25 lat. Do służby mogli również wstępować ochotnicy, którzy ukończyli 17 lat. Główne zadanie RAD określono w artykule pierwszym ustawy z dnia 26 czerwca 1935 roku :
(…)_Służba Pracy Rzeszy kształci niemiecką młodzież w duchu narodowego socjalizmu, wspólnoty narodowej i prawdziwej etyki pracy, w celu zachowania należytego szacunku zwłaszcza dla pracy rąk ludzkich_. (…)
Wkrótce stworzono rozbudowaną strukturę organizacyjną Służby Pracy Rzeszy, podlegającą Ministerstwu Spraw Wewnętrznych, w której wyróżniamy na dwa piony: męski — _Reichsarbeitsdienst Männer_ (RAD/M) i kobiecy — _Reichsarbeitdienst der weiblichen Jugend_ (RAD/wJ ). Docelowo obszar III Rzeszy został podzielony na 40 _Arbeitsgau_ — Okręgów Pracy, w których działało od sześciu do ośmiu _Arbeitsgruppen_ — batalionów, liczących od 1200 do 1800 ludzi i dzielących się na sześć _Abteilungen_ — kompani. Kompania składała się z trzech plutonów — _Zug._ Te z kolei były podzielone na trzy lub cztery _Truppen_ vel _Gruppe _— drużyny składające się z 11 do 15 junaków. Zastosowano numerację poszczególnych oddziałów zgodnie z zasadą, że numer kompani (_Abteilungen_) łamano przez numer batalionu (_Arbeitsgruppen_). W 1936 roku w RAD znalazło się około 300 tysięcy młodych Niemców.
Na przykład obszar Śląska podzielono na trzy części: X _Arbeitsgau_ _Niederschlesien_ (_Arbeitsgruppen_ 100—107 ), XI _Arbeitsgau_ _Mittelschlesien_ (_Arbeitsgruppen_ 110—116, 119 ), XII _Arbeitsgau_ _Oberschlesien_ (_Arbeitsgruppen_ 120—127).
Jak podaje Arkadiusz Małyszka:
(…)_Służba Pracy Rzeszy była organizacją ściśle zhierarchizowaną według zasady wodzostwa. Jej członkowie mieli określone stopnie (Ränge), od prostego Arbeitsmann (robotnik, junak) po stojącego na czele organizacji Reichsarbeitsführer (Wodza Służby Pracy Rzeszy), którym był przez cały czas istnienia RAD Konstantin Hierl. Paramilitarny charakter służby nakazywał noszenie odpowiednich mundurów i nazistowskich oznaczeń. Członkowie Reichsarbeitsdienst nosili mundury w kolorze szarobrązowym (tzw. brąz ziemisty) z dystynkcjami wskazującymi stopień. Na mundurach mieli także odpowiednią naszywkę identyfikującą jednostkę organizacyjną oraz wskazującą na wykonywane zajęcia. Każdy junak wyposażony był w mundur roboczy, bieliznę oznakowaną emblematami Służby Pracy Rzeszy, sprzęt użytku osobistego oraz kompletny mundur wyjściowy. Funkcyjni mieli przy mundurze wyjściowym kordelas (bagnet) mocowany do pasa. Na rękawach i czapkach mieli symbole RAD: łopatę i kłosy zboża ze swastyką._ (…)
W _Reichsarbeitsdienst Männer_ (_RAD/M_) wprowadzono 15 rang wzorowanych na wojskowych:
_1. Reichsarbeitsführer_
_2. Obergeneralarbeitsführer_
_3. Generalarbeitsführer_
_4. Oberstarbeitsführer_
_5. Oberarbeitsführer_
_6. Arbeitsführer_
_7. Oberstfeldmeister_
_8. Oberfeldmeister_
_9. Feldmeister_
_10. Unterfeldmeister_
_11. Obertruppführer_
_12. Truppführer_
_13. Untertruppführer/Hauptvormann_
_14. Obervormann_
_15. Vormann_
_16. Arbeitsmann _
Ryc. nr 2 Oficerowie RADŻycie w obozach
Odziały, najczęściej kompanie, RAD umieszczano w specjalnych obozach — _Arbeitdienstlager_, usytuowanych na obszarach ich przyszłego działania, zarówno w pobliżu miast i wsi, jak i w zupełnej głuszy. Wpływ na ich lokalizację bardzo często miały lokalne władze NSDAP, które liczyły na darmową pracę junaków oraz ożywienie gospodarcze związane z powstaniem i funkcjonowaniem jednostek Reichsarbeitsdienst w poszczególnych miejscowościach. Jeśli chodzi o _Reichsarbeitsdienst Männer_ (_RAD/M_
Powstanie _Reichsarbeitsdienst_ związane jest z działalnością _Freiwilliger Arbeitsdienst_ (FAD), która powstała w 1930 roku w celu przeciwdziałania chronicznemu bezrobociu, którym w czasach Wielkiego Kryzysu w Republice Weimarskiej szczególnie byli dotknięci młodzi ludzie. Organizacja ta na mocy dekretu z 5 czerwca 1931 roku z lokalnej przerodziła się w ogólnopaństwową. Jej celem była „służba dla narodu niemieckiego”. Ochotnicy wstępujący do tej organizacji, głównie rekrutujący się z młodzieży od 19 do 21 roku życia, realizowali szereg prac publicznych, między innymi osuszali bagna i prowadzili inne prace melioracyjne, budowali drogi oraz zagospodarowywali nieużytki. Otrzymywali oni umundurowanie, wyżywienie, zakwaterowanie oraz wynagrodzenie przeciętnie w wysokości 1,53 marki za dzień roboczy w gotówce lub naturze. Już wówczas wprowadzono szkolenia ideologiczne i wojskowe. Działalność FAD była popierana zwłaszcza przez ministerstwo rolnictwa, jego szef H. Schäffer w przemówieniu wygłoszonym 16 lipca 1932 oświadczył:
(…) _Dziś Freiwilliger Arbeitsdienst jest ruchem społecznym, który można porównać z prądem użyźniającym wysuszona i spragnioną glebę. Z tym społeczno-gospodarczym ruchem wiąże swe nadzieje i tęsknoty młodzież pozostająca bez pracy._ (…)
Zapewne dlatego popularność organizacji systematycznie rosła — w listopadzie 1932 roku w FAD znalazło się 285 000 wolontariuszy
Idea funkcjonowania _Freiwilliger Arbeitsdienst_ była zbieżna z koncepcjami faszystowskich przywódców, którzy sądzili, że obowiązkowa praca stanowi podstawę do uzdrowienia sytuacji gospodarczej i stwarza wspaniałą okazję do prowadzenia wszelkich szkoleń, dlatego po przejęciu władzy natychmiast przystąpili oni do przejmowania i przekształcania tej organizacji. Wkrótce powołano _Nationalsozialistischer Arbeitsdienst_ (NSAD). W 1933 roku podzielono Niemcy na 13 Okręgów Pracy — _Arbeitsgau_ i natychmiast przystąpiono do przejmowania dotychczas istniejącej bazy i tworzenia nowej. Wówczas do służby wstąpiło 11 tysięcy maturzystów — przyszłych studentów. Pierwsze dwa miesiące przebywali oni w obozach szkoleniowych, a następnie byli kierowani do pracy.W rękach nazistów
Nazwę i strukturę NSAD 11 lipca 1934 roku zmieniono na _Reichsarbeitsdienst._ Oczywiście szefem RAD został stary towarzysz partyjny, pułkownik Konstantin Hierl, zwany „Papą Hierlem”, który otrzymał tytuł _Reichsarbeitsführera_. Powstało wtedy 30 Okręgów Pracy, a liczba ochotników osiągnęła około 100 000. W czasie zjazdu NSDAP w Norymberdze we wrześniu 1934 roku organizację reprezentowało 52 tysiące junaków, którzy wspaniale wpisali się w ideę tego „Zjazdu Jedności i Siły”. Wówczas już zapowiedziano oraz rozpoczęto przygotowania do wprowadzenia obowiązku pracy. Pełną parą pracowała szkoła RAD w Poczdamie — _Reichsführerschule des Arbeitsdienst_, która przygotowywała kadrę średniego i niższego szczebla. Generalnie można stwierdzić, że korpus dowódczy RAD składał się z trzech elementów: najbardziej zawansowanej wiekiem, doświadczonej grupy dawnych oficerów, „młodych wilczków” wywodzących się z SA, którzy nie przekraczali trzydziestego roku życia oraz młodocianych ideowców. Warto wspomnieć, że kanadyjski historyk, Michael H. Kater dość krytycznie wypowiada się o poziomie reprezentowanym przez kadrę dowódczą RAD. Według niego byli to głównie ludzie, którzy nie zdołali się zakwalifikować do służby w SS lub Wehrmachcie i tu znaleźli pole do realizacji swoich, czasami chorobliwych ambicji.
Ryc. nr 1 Konstantin Hierl — przywódca RAD (Źródło: www.collections.ushmm.org)
Hitlerowcy przejęli nie tylko struktury organizacyjne FAD, ale także symbole. Początkowo zachowano tradycję FAD i do służby przyjmowano tylko ochotników, ale dość szybko zmieniono zasady. Począwszy od 26 czerwca 1935 roku wprowadzono obowiązek półrocznej pracy, którym objęto wszystkim młodych mężczyzn w wieku od 18 do 25 lat. Do służby mogli również wstępować ochotnicy, którzy ukończyli 17 lat. Główne zadanie RAD określono w artykule pierwszym ustawy z dnia 26 czerwca 1935 roku :
(…)_Służba Pracy Rzeszy kształci niemiecką młodzież w duchu narodowego socjalizmu, wspólnoty narodowej i prawdziwej etyki pracy, w celu zachowania należytego szacunku zwłaszcza dla pracy rąk ludzkich_. (…)
Wkrótce stworzono rozbudowaną strukturę organizacyjną Służby Pracy Rzeszy, podlegającą Ministerstwu Spraw Wewnętrznych, w której wyróżniamy na dwa piony: męski — _Reichsarbeitsdienst Männer_ (RAD/M) i kobiecy — _Reichsarbeitdienst der weiblichen Jugend_ (RAD/wJ ). Docelowo obszar III Rzeszy został podzielony na 40 _Arbeitsgau_ — Okręgów Pracy, w których działało od sześciu do ośmiu _Arbeitsgruppen_ — batalionów, liczących od 1200 do 1800 ludzi i dzielących się na sześć _Abteilungen_ — kompani. Kompania składała się z trzech plutonów — _Zug._ Te z kolei były podzielone na trzy lub cztery _Truppen_ vel _Gruppe _— drużyny składające się z 11 do 15 junaków. Zastosowano numerację poszczególnych oddziałów zgodnie z zasadą, że numer kompani (_Abteilungen_) łamano przez numer batalionu (_Arbeitsgruppen_). W 1936 roku w RAD znalazło się około 300 tysięcy młodych Niemców.
Na przykład obszar Śląska podzielono na trzy części: X _Arbeitsgau_ _Niederschlesien_ (_Arbeitsgruppen_ 100—107 ), XI _Arbeitsgau_ _Mittelschlesien_ (_Arbeitsgruppen_ 110—116, 119 ), XII _Arbeitsgau_ _Oberschlesien_ (_Arbeitsgruppen_ 120—127).
Jak podaje Arkadiusz Małyszka:
(…)_Służba Pracy Rzeszy była organizacją ściśle zhierarchizowaną według zasady wodzostwa. Jej członkowie mieli określone stopnie (Ränge), od prostego Arbeitsmann (robotnik, junak) po stojącego na czele organizacji Reichsarbeitsführer (Wodza Służby Pracy Rzeszy), którym był przez cały czas istnienia RAD Konstantin Hierl. Paramilitarny charakter służby nakazywał noszenie odpowiednich mundurów i nazistowskich oznaczeń. Członkowie Reichsarbeitsdienst nosili mundury w kolorze szarobrązowym (tzw. brąz ziemisty) z dystynkcjami wskazującymi stopień. Na mundurach mieli także odpowiednią naszywkę identyfikującą jednostkę organizacyjną oraz wskazującą na wykonywane zajęcia. Każdy junak wyposażony był w mundur roboczy, bieliznę oznakowaną emblematami Służby Pracy Rzeszy, sprzęt użytku osobistego oraz kompletny mundur wyjściowy. Funkcyjni mieli przy mundurze wyjściowym kordelas (bagnet) mocowany do pasa. Na rękawach i czapkach mieli symbole RAD: łopatę i kłosy zboża ze swastyką._ (…)
W _Reichsarbeitsdienst Männer_ (_RAD/M_) wprowadzono 15 rang wzorowanych na wojskowych:
_1. Reichsarbeitsführer_
_2. Obergeneralarbeitsführer_
_3. Generalarbeitsführer_
_4. Oberstarbeitsführer_
_5. Oberarbeitsführer_
_6. Arbeitsführer_
_7. Oberstfeldmeister_
_8. Oberfeldmeister_
_9. Feldmeister_
_10. Unterfeldmeister_
_11. Obertruppführer_
_12. Truppführer_
_13. Untertruppführer/Hauptvormann_
_14. Obervormann_
_15. Vormann_
_16. Arbeitsmann _
Ryc. nr 2 Oficerowie RADŻycie w obozach
Odziały, najczęściej kompanie, RAD umieszczano w specjalnych obozach — _Arbeitdienstlager_, usytuowanych na obszarach ich przyszłego działania, zarówno w pobliżu miast i wsi, jak i w zupełnej głuszy. Wpływ na ich lokalizację bardzo często miały lokalne władze NSDAP, które liczyły na darmową pracę junaków oraz ożywienie gospodarcze związane z powstaniem i funkcjonowaniem jednostek Reichsarbeitsdienst w poszczególnych miejscowościach. Jeśli chodzi o _Reichsarbeitsdienst Männer_ (_RAD/M_
więcej..
