OFE: katastrofa prywatyzacji emerytur w Polsce - ebook
OFE: katastrofa prywatyzacji emerytur w Polsce - ebook
„Dzięki tej gigantycznej, imponująco zakrojonej pracy zyskujemy zupełnie inną perspektywę w ocenie OFE niż ta, która dominuje w obiegu publicznym w Polsce. Autorka, konsekwentnie analizując renomowane międzynarodowe źródła i cytując autorów z renomowanych ośrodków, daje kapitalny przegląd dyskusji nad przyczynami wprowadzenia filara kapitałowego i przedstawia wpływ OFE zarówno na przyszłe emerytury, jak i finanse publiczne.”
prof. dr hab. Anna Ząbkowicz (Polska Akademia Nauk, Uniwersytet Jagielloński)
„Autorka charakteryzuje sprywatyzowany system emerytalny, jego słabości, błędy popełniane przy jego wprowadzaniu oraz skutki dla emerytów i państwa. Książka napisana została z wielkim respektem dla faktów, zawiera umiejętną analizę zjawisk oraz trafnie sformułowane, konstruktywne wnioski.”
prof. dr hab. Stanisław Owsiak (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie)
Kategoria: | Polityka |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-62744-46-6 |
Rozmiar pliku: | 2,1 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Polacy stoją przed ważną decyzją w sprawie Otwartych Funduszy Emerytalnych (OFE), stanowiących od 1999 r. przymusowy filar kapitałowy w systemie emerytalnym. Okazało się, że ustanowienie OFE nie tylko nie rozwiązało żadnych problemów w tym systemie, ale stało się ogromnym zagrożeniem dla finansów publicznych naszego kraju, a w rezultacie całej gospodarki i bezpieczeństwa państwa. Coraz więcej osób dostrzega, że OFE to rozwiązanie krzywdzące z punktu widzenia przyszłego emeryta. Fundusze te nie tylko nie są w stanie zapewnić emerytur pod plamami, obiecywanych przez twórców reformy z 1999 r., ale nie mogą one zagwarantować jakichkolwiek emerytur. W wyniku tej reformy poziom emerytur w naszym kraju został zredukowany o ponad połowę. Wiedza na ten temat zaczęła przenikać do społeczeństwa dopiero niedawno. W okresie wprowadzania reformy fakt ten został skutecznie usunięty z debaty publicznej, a społeczeństwo było nieustanie przekonywane, że wprowadzone zmiany w systemie emerytalnym są tak dobre, że są przedmiotem podziwu i zazdrości ze strony innych krajów. Dziwne więc jest to, że w ogóle nie znalazły naśladowców.
Jednostronna, masowa propaganda na rzecz OFE, realizowana w tamtym okresie, wprowadziła w błąd społeczeństwo, a miliony osób, które nie musiały przystąpić do OFE, zdecydowało się to zrobić na skutek obietnic wysokich emerytur i możliwości dziedziczenia środków z funduszy. Propaganda ta, bazująca na podważaniu zaufania do państwowego systemu emerytalnego i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, poczyniła trudne do naprawienia szkody w świadomości społecznej. Forsowana była i jest zasada „ile sobie odłożysz, taką będziesz mieć emeryturę”. Zasada ta, wyrażająca skrajny neoliberalizm twórców OFE, podważa podstawowe zasady systemu zabezpieczenia społecznego. Jej realizacja spycha wielkie grupy społeczne w trudne do wyobrażenia ubóstwo i jest wyrazem nadania priorytetu interesom ekonomicznym niewielkiej mniejszości, związanej z rynkiem finansowym i wielkim kapitałem, kosztem większości społeczeństwa.
Reforma emerytalna z 1999 r. została w Polsce przeprowadzona pod naciskiem międzynarodowych instytucji finansowych (towarzystwa ubezpieczeniowe, banki) i wspierających je takich organizacji jak Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Na podstawie doświadczeń reformy emerytalnej w Chile instytucje te dostrzegły, że ustanowienie przymusowego filara kapitałowego, czyli prywatyzacja emerytur, może stanowić źródło wielkich zysków na dziesięciolecia. Stworzenie takiego filara udało im się wymusić tylko na krajach słabych, przeżywających poważne problemy gospodarcze i uzależnionych od międzynarodowych pożyczek. Społeczeństwa krajów wysokorozwiniętych nie dopuściły do ustanowienia takiego filara u siebie, uznając, że jest on rozwiązaniem szkodliwym zarówno z punktu widzenia emeryta, jak i całego państwa. W praktyce więc, jedynie grupa krajów Ameryki Łacińskiej, Azji oraz Europy Środkowej i Wschodniej przeprowadziła reformy emerytalne zakładające przekazanie części składki emerytalnej do zarządzania przez prywatne instytucje finansowe. Do tej pory większość z tych krajów dokonała już albo całkowitej likwidacji przymusowego filara kapitałowego, albo znacząco go ograniczyła.
Polska od dłuższego czasu boryka się z problemami wynikającymi z istnienia OFE. Najważniejszy z nich to ogromne, dodatkowe zadłużenie państwa, będące wynikiem konieczności refundowania ubytku składki emerytalnej idącej do inwestowania na rynku finansowym zamiast na wypłatę bieżących emerytur. Przyrost połowy długu publicznego od 1999 r. jest wynikiem stworzenia przymusowego filara kapitałowego. Powstało zagrożenie przekroczenia w nieodległym czasie określonych w ustawie o finansach publicznych i Konstytucji RP progów ostrożnościowych dotyczących relacji długu publicznego do PKB. Ponieważ dalsze finansowanie OFE poprzez zadłużanie państwa może okazać się niemożliwe, to kontynuacja filara kapitałowego będzie wymagała od polskiego społeczeństwa ogromnych wyrzeczeń. Poza bolesnymi poświęceniami społecznymi i obniżeniem poziomu życia, oznacza to drastycznie zmniejszenie szans rozwojowych kraju, w tym szans na powstrzymanie młodych ludzi przed emigracją.
Młode pokolenie powinno sobie uświadomić, że OFE to nie jest problem, który będzie go dotyczył za kilkadziesiąt lat. OFE to nie tylko kwestia przyszłych emerytur, to przede wszystkim problem dnia dzisiejszego. W wyniku reformy z 1999 r. stworzono ogromny wydatek publiczny, który na bieżąco obciąża polskie finanse publiczne, dramatycznie ogranicza możliwości sfinansowania polityki prorodzinnej i wsparcia młodych rodzin, niezbędnego dla odwrócenia negatywnych tendencji demograficznych. Większość krajów Unii Europejskiej w ostatnich kilkunastu latach istotnie poprawiła swą sytuację demograficzną, a w Polsce dalej sytuacja ta należy do najgorszych w Unii. Zamiast podejmować realne działania na rzecz poprawy tej sytuacji i stworzenia warunków do dynamicznego rozwoju gospodarki, w wyniku reformy emerytalnej z 1999 r. wykreowano OFE – gigantyczne zagrożenie dla państwa i społeczeństwa.
Celem niniejszej pracy jest pokazanie, jak to się stało, że w wyniku tej reformy Polska została wciągnięta w pułapkę, z której bardzo trudno jest teraz się wyrwać. Przedstawione zostaną więc uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne przeprowadzenia w naszym kraju prywatyzacji znacznej części systemu emerytalnego. Analizie poddana zostanie ideologia neoliberalna i tzw. Konsensus Waszyngtoński, leżące u podstaw tej prywatyzacji. Scharakteryzowane zostaną doświadczenia różnych krajów, które skutecznie potrafiły uwolnić się od przymusowego filara kapitałowego.
Główna uwaga zostanie skoncentrowana na procesie wprowadzania OFE w Polsce, w tym ogromnej ingerencji podmiotów zagranicznych w określenie kształtu reformy emerytalnej i zasad funkcjonowania filara kapitałowego. Pogłębionej analizie będą także poddane skutki dotychczasowego istnienia OFE dla finansów publicznych oraz zagrożenia związane z emeryturami mającymi pochodzić z tych funduszy. Rozważania zawarte na końcu pracy stanowią próbę odpowiedzi na pytania: kiedy Polska uwolni się od OFE i co może być zamiast OFE?
Autorka ma nadzieję, że rozważania zawarte w książce i wynikające z nich wnioski okażą się użyteczne przede wszystkim dla członków OFE, przy podejmowaniu decyzji, czy pozostać w funduszach, czy związać swą emeryturę wyłącznie z ZUS. Wierzy także, że książka będzie ważną lekturą również dla innych czytelników, w tym obecnych emerytów zastanawiających się nad tym, czy państwo, czyli my wszyscy, zapewni im środki do życia na starość i nie zostawi samych na pastwę losu.