Pływanie w wodach otwartych - ebook

Przedmowa

Jeśli czytasz tę książkę, to zapewne masz ochotę spróbować pływania w wodach otwartych. Dla mnie, przygoda rozpoczęła się dawno temu, kiedy jako dziecko mieszkałem na Hawajach, a po szkole chodziłem z kumplami popływać lub surfować. Gdy zdecydowałem, że nie tylko będę szalał na desce, ale też rozpocznę treningi w klubie pływackim, to zmienne warunki panujące na akwenie otwartym stanowiły dla mnie przyjemną odmianę po ustalonym rytmie pływania w basenie. Otwarte wody to wolność — mogłem zmagać się z żywiołem, ale także działać w zgodzie z naturą. Każdy prąd niósł ze sobą zbawienie lub kłopoty, zapewniając mi przygodę oraz wyzwania, jakich nie da się doświadczyć na żadnym basenie. Pływanie w wodach otwartych z powodu braku zegara wymagało ode mnie większej dyscypliny i świadomości. Liczyły się przede wszystkim wysiłek i zdolność przystosowywania się do panujących warunków — a także opanowanie strategii, techniki i, oczywiście, odrobina szczęścia. Pływając w wodach otwartych, zaspokajałem moją żądną nowych wyzwań naturę sportowca.

Nikt nie rozumie lepiej specyficznego charakteru pływania w otwartych akwenach niż Steven Munatones. Startując w zawodach, wiele razy miałem okazję spotykać Stevena — od wyścigu Waikiki Rough Water Swim, w którym startowałem jako dziecko, aż po mistrzostwa świata. Steven podchodzi do tego sportu z większą pasją niż ktokolwiek inny. Ma ogromne doświadczenie zarówno jako pływak, jak i trener, organizator zawodów, komentator olimpijski oraz pisarz, co czyni go doskonałym źródłem wiedzy na temat pływania długodystansowego. To również najlepszy ambasador pływania w otwartych wodach, jakiego znam.

Książka, którą trzymasz w ręku, przedstawia wszystkie aspekty pływania w wodach otwartych, od ukończenia pierwszego odcinka triatlonu do pokonania samodzielnie kanału La Manche. Zawiera wskazówki dotyczące treningu i rywalizacji przydatne zarówno dla początkujących, jak i dla światowej klasy zawodników. Zgromadzona tu wiedza to najlepsza pomoc dla wszystkich, którzy pragną zmierzyć się z otwartym akwenem. Szkoda, że sam nie miałem podobnego wsparcia, kiedy rozpoczynałem karierę.

Wszystkie zawarte tu informacje to wiedza osoby, która żyje tym sportem. Steven zawsze dzielił się bezinteresownie swoją pasją i wiedzą, a jednocześnie sam chętnie uczył się od innych. A ta książka to kolejny krok Stevena w promowaniu pływania w otwartych wodach, mam nadzieję, że wielu osobom pozwoli zrozumieć, dlaczego ten sport jest tak wciągający.

Jak często mawia autor: „Oczekuj tego co nieoczekiwane” i ciesz się swobodą pływania bez torów.

John Flanagan

profesjonalny triatlonista i światowej klasy pływak długodystansowyPrzedmowa do wydania polskiego

Nie trenowałem pływania. Rodzice nie prowadzali mnie na basen i w sumie to nie przepadałem za lekcjami wychowania fizycznego. Jako dorosły mężczyzna byłem przeciętnie sprawny fizycznie. Jednak zdarza się, że los diametralnie zmienia nasze podejście do życia i wywraca do góry nogami cały światopogląd. Na mojej drodze postawił pijanego kierowcę — dwa miesiące w gipsie i półtora roku rehabilitacji.

Wiedziałem jedno — zrobię wszystko, by stanąć na nogi i usprawnić swoje zdemolowane ciało. Ćwiczenia na basenie były częścią mojej rehabilitacji. Tam poznałem wielu wspaniałych ludzi, dla których pływanie było sposobem na życie, i dzięki nim woda stała się moim drugim naturalnym środowiskiem. Ważne zaczęło być też to, o czym pisze Steven Munatones — postawienie sobie celu. Mieszkam w Poznaniu, więc zdecydowałem, że moim celem będzie udział i ukończenie wyścigu pływackiego „Wpław przez Kiekrz”. To najstarsza tego typu impreza w Polsce.

Po osiemnastu miesiącach rehabilitacji w końcu nastąpił ten dzień. Start, meta i wynik: trzy godziny i siedem minut! Ukończony wyścig i mój prywatny rekord. Sukces, euforia, poczucie, że mogę wszystko, niesamowita dawka pozytywnych emocji, które trudno opisać słowami. Ten dzień był też ostatnim dniem mojej rehabilitacji. I właśnie wtedy rozpoczęła się największa przygoda mojego życia — pływanie długodystansowe.

W ciągu kilkunastu lat przepłynąłem setki kilometrów w zawodach organizowanych w wodach otwartych. Współorganizowałem imprezy pływackie i wspomagałem organizatorów wielu podobnych wydarzeń w naszym kraju. Pływanie stało się moim sposobem na życie.

Nastał rok 2012 — dla polskiego pływania w wodach otwartych rok niezwykły. Pierwszy w historii start reprezentantki naszego kraju na olimpiadzie w Londynie w zawodach open water na dystansie 10 kilometrów. Natalia Charlos sprawiła, że nasze serca zabiły goręcej. Sport, który w Polsce praktycznie nie istnieje, na poziomie profesjonalnym zagościł na igrzyskach za sprawą tej delikatnej, drobnej blondynki. Relacja internetowa na żywo dla mnie i pasjonatów pływania w wodach otwartych była najważniejszym wydarzeniem igrzysk.

Minęło kilka miesięcy i życie zaskoczyło mnie po raz kolejny. Wydawnictwo Buk Rower przysłało do konsultacji merytorycznej Pływanie w wodach otwartych Stevena Munatonesa. Ta książka okazała się niespodzianką i pochłonęła mnie od pierwszej strony, na której autor napisał o moim ulubionym wyścigu Waikiki Rough Water Swim. Munatones uczy i zaszczepia bakcyl pływania, a każda przeczytana strona pokazuje, że pasja jest dla niego motorem działań i potężną dawką dobrej energii. Pływanie w wodach otwartych to zaprzeczenie nudnego podręcznika sportowego. Nie jest to również instrukcja, jak zostać mistrzem olimpijskim, gotowa recepta na to, jak ustanawiać rekordy. To publikacja pełna emocji i doświadczeń. Opisuje życie pływaka: codzienność pełną wyrzeczeń, wiarę w swoje możliwości oraz radość z własnych osiągnięć. Stawiane sobie cele determinują nasz styl życia — wybory oraz wszelkie podejmowane działania.

Pływanie w wodach otwartych udowadnia, że w tej dyscyplinie nie liczy się wiek, sportowa przeszłość czy umiejętności. To praktyczny poradnik, który jest w stanie rozbudzić pasję. Zawiera ważne wskazówki pokazujące, na czym się koncentrować, uprawiając ten sport. Dzięki lekturze dowiadujemy się, że w pływaniu istnieje coś więcej niż pół godziny na basenie dwa razy w tygodniu, powtarzane mechanicznie ruchy rąk i nóg. Pływanie to ciągłe pokonywanie własnych barier i ograniczeń. Działanie mimo strachu przed szkwałami, meduzami, falami, glonami, zanieczyszczeniami. Hartowanie ducha i ciała. To nie tylko rywalizacja, ale też wolność, harmonia i spokój. Munatones pokazuje, że w wodzie jesteśmy takimi samymi ludźmi bez względu na kraj pochodzenia, miejsce zamieszkania i codzienne zajęcia.

Każdy może przepłynąć maraton pływacki. Mam nadzieję, że lektura tej pasjonującej książki spowoduje, że start w zawodach open water stanie się i twoim celem.

Jacek Thiem

Inicjator cyklu zawodów Grand Prix Wielkopolski w pływaniu długodystansowym, autor pierwszego spójnego kalendarza zawodów i imprez open water w Polsce. Współtwórca fundamentów obecnego ruchu Masters Polska. Jest sekretarzem Komisji Masters PZP, sekretarzem Wielkopolskiego Związku Pływackiego. W Radiu Obywatelskim w Poznaniu prowadził przed laty audycję sportową. Pisał też do działu sportowego „Expressu Poznańskiego”. Od lat z wielkim zaangażowaniem popularyzuje pływanie długodystansowe w Polsce.

Startował między innymi w zawodach „Wpław przez Kiekrz” na 5 kilometrów i na 4400 metrów na trasie Warthe — Lassan („Zielona Fala”) w Niemczech. Regularnie startuje w cyklu Grand Prix Wielkopolski oraz w Pucharze Czterech Jezior na terenie powiatu chodzieskiego. Dwukrotnie zajął pierwsze miejsce w międzynarodowym maratonie pływackim Kraków Bagry na 5 kilometrów. Na tym dystansie startował też w wyścigu w Wałczu. Jego marzeniem jest start w Waikiki Rough Water Swim. Chciałby zorganizować mistrzostwa Polski i uczestniczyć w organizacji pucharu Polski w pływaniu w wodach otwartych.Wprowadzenie

Trzymasz w ręku książkę, która pomoże ci poznać i trenować pływanie w otwartych akwenach. Znajdziesz tu dużo informacji i zaleceń wynikających z obserwowania najlepszych sportowców podczas treningów i zawodów, solidne podstawy naukowe, a także osobiste doświadczenia mistrza świata, który przez ostatnie 40 lat pływał w dziesiątkach krajów na pięciu kontynentach.

Książka Pływanie w wodach otwartych stosuje podział tej dyscypliny na trzy kategorie: krótkie dystanse poniżej 5 kilometrów, średnie dystanse do 25 kilometrów oraz maratony powyżej 25 kilometrów. Chcąc uzyskać jak najlepsze wyniki, do każdego dystansu należy przygotowywać się inaczej — zarówno na basenie, jak i w akwenie otwartym. Szczegółowo omówiono tu trening na basenie, techniki stylu dowolnego i specjalistyczny trening w wodach otwartych dla każdej kategorii dystansowej, a więc książka ta pozwoli ci doskonale się przygotować do pływania w każdych warunkach.

Mimo ogromnych wyzwań i ryzyka pływanie w otwartych wodach przyciąga coraz więcej sportowców, bez względu na wiek i możliwości. Od kiedy w 2000 roku triatlon pojawił się na olimpiadzie w Sydney, a zawody pływackie na 10 kilometrów włączono do olimpiady w Pekinie w 2008 roku, pływanie w wodach otwartych staje się coraz bardziej popularne, zarówno pod względem rosnącej liczby uprawiających je sportowców, jak i organizowanych imprez. Społeczność osób pływających na dystansach maratońskich zwiększa się tak samo szybko, jak liczba zawodów do 5 kilometrów. I choć obecnie największą grupę stanowią mężczyźni od 30 do 49 lat, to najszybciej rosnąca grupa składa się z kobiet, które ukończyły 40 lat.

Zawody w wodach otwartych odbywają się w morzach, oceanach, jeziorach, rzekach, sztucznych zalewach, zatokach i innych akwenach, w których temperatura wody może się wahać od 1 do 30 stopni Celsjusza i gdzie po prostu trzeba być przygotowanym na to, co niespodziewane. Może być zupełnie spokojnie lub wietrzne, a piętrzące się fale bywają wyzwaniem i dla nowicjuszy, i dla profesjonalistów. Pływanie w wodach otwartych podpowie ci, jakie techniki i taktyki stosować w walce z żywiołami.

W książce zawarto także informacje, jaki sprzęt i wyposażenie pomogą ci osiągnąć sukces na każdym dystansie. Na początku liczba dostępnych akcesoriów może się wydać przytłaczająca: pianki dla krótkodystansowców, żele i napoje dla średniodystansowców, tyczki do podawania napojów i wazelina dla maratończyków. W tej książce znajdziesz podpowiedzi, co przyda ci się do pływania solo i podczas zawodów.

Podwodna analiza ruchów mistrzów olimpijskich i mistrzów świata — zarówno w basenie, jak i wodach otwartych — była podstawą do przedstawienia optymalnej techniki stylu dowolnego, dzięki której możesz pływać szybciej i wydajniej na każdym dystansie.

Znajdziesz tu także sporo informacji o logistyce, przygotowaniu fizycznym i psychicznym rok, miesiąc i dzień przed zawodami. Zdyscyplinowany trening z czasem przyniesie efekty nie tylko w postaci coraz lepszych warunków fizycznych, lecz także pewności siebie, która pozwoli ci w pełni wykorzystać twój potencjał.

Pływanie w wodach otwartych to pigułka wiedzy przydatna dla każdego: od nowicjuszy po profesjonalistów, zawierająca kompletny opis taktyk wyścigowych na każdy dystans. Poznasz najskuteczniejsze praktyki profesjonalnych zawodników, od rozpoznawania kształtu grupy po sposoby na pozbycie się saszetki z żelem. Dowiesz się, jaką taktykę stosować w jakiej sytuacji, bez względu na twoją prędkość, doświadczenie oraz poziom zawodów.

Książka jest tak skonstruowana, że możesz ją przeczytać od deski do deski lub wybierać jedynie interesujące cię tematy.

Proponowane programy treningowe są gotowe do wykorzystania, ale mogą też być podstawą do stworzenia własnego, optymalnie dostosowanego do twoich celów planu.

Niezależnie od tego, czy od dawna pływasz na długich dystansach, walczysz o najwyższe miejsce w triatlonie, czy dopiero zaczynasz poznawać długodystansowe trasy — będziesz czerpać większą radość z pływania w wodach otwartych, jeśli zrozumiesz dwutorowy charakter tego sportu: prostota przemieszczania się z punktu A do punktu B łączy się tu ze złożonością dokonania tego szybko, bezpiecznie i sprawnie.

Najważniejszym celem przyświecającym autorowi książki jest pomóc ci pływać szybciej i wydajniej. Powodzenia!

1. W otwartej wodzie

1

W otwartej wodzie

Ludzie od zawsze odczuwali lęk przed pływaniem w naturalnych zbiornikach wodnych. Otwarta woda kojarzy się z czymś tajemniczym, co nie pozwala się czuć w pełni bezpiecznie. Oceany pełne są nieznanych stworzeń i przeciwności, a linie brzegowe tworzą naturalne przeszkody. Przez tysiąclecia ludzie woleli oglądać głębię wód z pokładu statków niż czerpać przyjemność z bezpośredniego kontaktu.

Wygoda i potrzeba poczucia bezpieczeństwa skłaniały nas do trzymania się stałego lądu. Było oczywiste, że człowiek nie należy do świata wodnego. I nikt nie kwestionował tej odwiecznej mądrości.

Jednak w ostatnim stuleciu nastąpiły zmiany — ludzie przestali się tak bardzo bać otwartych akwenów. Dziś wiele osób sprawdza w nich swoje fizyczne i psychiczne możliwości.

Kiedyś morza i oceany były domeną żeglarzy i rybaków, dziś kuszą pływaków w każdym wieku i o zróżnicowanych doświadczeniu i umiejętnościach. Strach przed nieznanym zamienił się w chęć podjęcia wyzwania. Kanały i jeziora, po których przez wieki poruszały się jedynie łodzie, dziś zapełniły się sportowcami mierzącymi się z nimi bez lęku. Rzeki i zatoki, niegdyś wykorzystywane wyłącznie do transportu towarów, obecnie stały się popularnym miejscem treningu i rywalizacji. Dziś nie unika się wód otwartych. Dają one radość, możliwość przeżycia przygody oraz dreszczyk rywalizacji osobom, które potrafią podjąć wyzwanie i których zamiłowania nie budzą już zdziwienia, lecz zrozumienie i podziw.

Przestrzeń i możliwości pływania w wodzie otwartej są ogromne i szybko się powiększają, więc na początek wyjaśnijmy, czym tak naprawdę jest ten sport i kto go może uprawiać.

Pływanie w wodzie otwartej definiuje się jako pływanie dla przyjemności, kondycji i w ramach rywalizacji w naturalnych lub sztucznych zbiornikach wodnych, takich jak oceany, jeziora, zatoki, rzeki, zalewy, morza, stawy, laguny, kanały, zbiorniki przy tamach, ujścia rzek, fiordy. Skoro ponad 70 procent ziemi pokrywa woda, liczba bezpiecznych i malowniczych miejsc do pływania zależy tylko i wyłącznie od kreatywności pływaków.

Pływanie w wodach otwartych może oznaczać pływanie w zbiornikach słono- i słodkowodnych, w warunkach łatwych lub trudnych, w niskiej lub wysokiej temperaturze, w wodzie stojącej lub przy silnych prądach — wszystko zależy od pory roku, dnia oraz miejsca. Obecnie odbywa się ponad 3600 zawodów w 84 krajach, nie licząc triatlonów, pływania w pojedynkę, zawodów służb ratowniczych, zawodów polar bear (pływanie w lodowatej wodzie) oraz innych sportów wielodyscyplinowych, w których skład wchodzi start w akwenie otwartym.

Różne typy pływania w wodach otwartych

We wzburzonej wodzie

Pływanie w morzu lub innym zbiorniku wodnym z wyraźnymi falami

Długi dystans

Pływanie na dystansie do 10 km

Maraton

Pływanie bez przerwy na dystansie co najmniej 10 km

Ultramaraton

Pływanie bez przerwy na dystansie ponad 25 km

Pływanie dowolne

Przepłynięcie w otwartej wodzie dowolnego dystansu bez rywalizacji

Pływanie na dziko

Przepłynięcie w otwartej wodzie dowolnego dystansu bez rywalizacji

Pływanie nocne

Pływanie po zachodzie i przed wschodem słońca

Ekspedycje

Pływanie z partnerem w ramach wypraw z przewodnikiem

Trekking pływacki

Pływanie ze sprzętem w grupie bez rywalizacji

Orientacja w wodzie otwartej

Pływanie wymagające nawigowania pomiędzy przypadkowo rozmieszczonymi bojami w naturalnych zbiornikach

Pływanie w zimnej wodzie

Pływanie na dowolnym dystansie w wodzie o niskiej temperaturze

Pływanie zimowe

Pływanie na dowolnym dystansie w zimie, najczęściej w zimnej wodzie

Pływanie w lodowatej wodzie

Pływanie na dowolnym dystansie w niemal zamarzającej wodzie

ORGANIZACJE RZĄDZĄCE ZAWODAMI W WODACH OTWARTYCH

Ze względu na historię i naturę tego sportu nie ma jednej światowej organizacji, lecz mnóstwo krajowych i międzynarodowych instytucji, stowarzyszeń i indywidualnych osób zarządzających i promujących zawody w wodach otwartych, w tym Fédération Internationale de Natation (FINA) i jej 202 federacje krajowe.

Organizacje i stowarzyszenia międzynarodowe

FINA

Światowa Federacja Pływacka; uznawana przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski federacja zrzeszająca 202 federacje krajowe (51 z Afryki, 43 z Azji, 51 z Europy, 16 z Oceanii i 41 z Ameryki)

UANA

Unión Americana de Natación; związek pływania amatorskiego obu Ameryk

AASF

Asian Amateur Swimming Federation; azjatycka federacja pływania amatorskiego

ASC

African Swimming Confederation; afrykańskie stowarzyszenie pływackie

OSA

Oceania Swimming Association; stowarzyszenie pływackie Oceanii

LEN

Ligue Européenne de Natation; europejska liga pływacka

CS&PF

Channel Swimming & Piloting Federation; organizacja zarządzająca pływaniem w kanale La Manche

CSA

Channel Swimming Association; stowarzyszenie pływackie kanału La Manche

BLDSA

British Long Distance Swimming Association; brytyjskie stowarzyszenie pływania długodystansowego

ILDSA

Irish Long Distance Swimming Association; irlandzkie stowarzyszenie pływania długodystansowego

GSSA

Gibraltar Strait Swimming Association; stowarzyszenie pływackie Cieśniny Gibraltarskiej

CLDSA

Cape Long Distance Swimming Association; stowarzyszenie pływackie w Kapsztadzie, RPA

SSO

Solo Swims of Ontario; organizacja wolontariuszy wspierających próby pokonywania wpław Wielkich Jezior Północnoamerykańskich

JIOWSA

Japan International Open Water Swimming Association; japońskie międzynarodowe stowarzyszenie pływackie

RLSA

River and Lake Swimming Association; brytyjskie stowarzyszenie pływania w rzekach i jeziorach

OSS

Outdoor Swimming Society; brytyjski związek pływania w wodach otwartych

IMSHOF

Międzynarodowa Galeria Sław Pływackich

VOWSA

Vancouver Open Water Swim Association; kanadyjskie stowarzyszenie pływania w wodach otwartych

FISA

Farallon Island Swimming Association; stowarzyszenie pływackie Wysp Farallońskich

IOWSA

International Open Water Swimming Association; międzynarodowe stowarzyszenie pływania w wodach otwartych

SOWSA

Open Water Swimming Association; amerykańskie stowarzyszenie pływania w wodach otwartych

WOWSA

World Open Water Swimming Association; światowe stowarzyszenie pływania w wodach otwartych

TCSA

Tsugaru Channel Swimming Association; stowarzyszenie pływackie cieśniny Tsugaru

IISA

International Ice Swimming Association; międzynarodowe stowarzyszenie pływania w lodowatej wodzie

IWSA

International Winter Swimming Association; międzynarodowe stowarzyszenie pływania zimowego

NEKOWSKA

Northeast Kingdom Open Water Swimming Association; stowarzyszenie pływania w wodach otwartych stanu Vermont w USA

LTSA

Lake Tahoe Swimming Association; stowarzyszenie pływackie jeziora Tahoe

GLOWS

Great Lakes Open Water Swim Series; wyścigi pływackie w Wielkich Jeziorach

Oprócz wymienionych stowarzyszeń istnieje mnóstwo związków triatlonowych, ratunkowych, niezależnych organizacji wyścigowych i zawodów, nad którymi pieczę sprawują władze lokalne. Ze względu na dużą liczbę instytucji zajmujących się nadzorem nad imprezami w wodach otwartych obowiązujące zasady różnią się w zależności od kraju, miejsca i wyścigu, co może wprowadzać zamęt.

Koniec wersji demonstracyjnej.