- W empik go
Po Jezusie - ebook
Po Jezusie - ebook
Książka Po Jezusie. Pierwsze wieki chrześcijaństwa jest dziełem monumentalnym w swojej skali oraz
encyklopedycznym pod względem wykonania. Przedstawienia ona Czytelnikom szeroką panoramę
historii rozwoju myśli, literatury, teologii i kultury materialnej pierwotnego chrześcijaństwa. Moment
początkowy to rozpoczęcie działalności pierwszej wspólnoty jerozolimskiej – skupionej wokół
pamięci o życiu i nauczaniu Jezusa – oraz enigmatycznego doświadczenia, jakie miał przeżyć Paweł z
Tarsu (wtedy jeszcze Szaweł prześladowca) na drodze do Damaszku, aby stać się pierwszym wielkim
propagatorem „Dobrej Nowiny”. Zakres czasowy opisywanych wydarzeń sięga aż po okres
prześladowań za cesarzy Decjusza i Waleriana (połowa III w.), gdy chrześcijaństwo musiało stanąć do
otwartej konfrontacji z „teologią polityczną” cesarskiego Rzymu i nieakceptowanymi ze swojej
perspektywy ambicjami instytucji państwa.
Ten przełomowy okres w historii chrześcijaństwa, zgodnie z tytułem, obejmuje pierwsze wieki „po
Jezusie”. Były to czasy konstytutywne dla chrześcijaństwa jako religii, która – często w niełatwy i
nieoczywisty sposób – musiała nabrać swojej specyfiki oraz zbudować własną tożsamość i myśl oraz
zbudować struktury (stąd też i kwestia „wynalezienia” chrześcijaństwa). Odbywało się to w pewnym
dystansie, a czasem nawet w otwartej opozycji zarówno wobec judaizmu, z którego się ta religia
wywodziła, jak i kultury grecko-rzymskiej, w której wyrosła.
To właśnie w tym okresie dokonała się przemiana początkowo marginalnego ruchu zwolenników nauk Jezusa w znaczące zjawisko religijne, instytucjonalne i społeczne, które wkrótce miało przekroczyć bariery Imperium, aby finalnie odegrać bardzo istotną rolę w dalszej historii świata.
Po Jezusie to efekt pracy ponad 80 uznanych specjalistów, zarówno badaczy różnych wyznań, jak i
uczonych niekonfesyjnych, którzy z wykorzystaniem nauk historycznych, archeologii, papirologii i
epigrafiki, jak również literaturoznawstwa, religioznawstwa, ikonologii czy historii teologii lub
socjologii ruchów religijnych pragną zaprezentować Zainteresowanym nowoczesne kompendium
wiedzy o wczesnym chrześcijaństwie i o świecie, w którym przyszło mu się rozwijać.
Jest to przy tym dzieło zgodne z najbardziej aktualnym stanem wiedzy (uwzględniające jednak także
różnice interpretacji badawczych oraz kwestie dyskusyjne), które do rąk polskiego Czytelnika mamy
przyjemność oddać niedługo po ukazaniu się francuskiego oryginału (2020).
dr Sławomir Poloczek
Spis treści
CZĘŚĆ I. Gdzie zaczęto mówić o „chrześcijanach”?
Autorzy antyczni o chrześcijanach
Objaśnienia: Nowe Przymierze czy Nowy Testament?
Objaśnienia: Języki pierwszych chrześcijan
Objaśnienia: Chrześcijaństwo bez obrazów
Objaśnienia: Odmitologizowanie katakumb
Objaśnienia: Pierwsze sarkofagi chrześcijańskie
Dziedzictwo: Maria Magdalena i piętnastu apostołów
CZĘŚĆ II. Na skrzyżowaniu kultur
Rozdział 3. Wielkie przemiany w świecie żydowskim
Powstawanie judaizmu rabinicznego
Zniszczenie Świątyni w 70 roku
Objaśnienia: Kim był faryzeusz Gamaliel, na którego powoływał się Paweł?
Objaśnienia: Jakie były żydowskie oczekiwania mesjanistyczne po Jezusie?
Objaśnienia: Czy Biblię hebrajską „wynaleziono” w Jawne?
Objaśnienia: Septuaginta: Biblia hebrajska w języku greckim czy Stary Testament chrześcijan?
Rozdział 4. Świat na skrzyżowaniu prądów duchowych i filozoficznych
Wspólnoty religijne w świecie grecko-rzymskim
Czy można być chrześcijaninem i filozofem?
Objaśnienia: Kim byli ateiści?
Objaśnienia: Celsus i jego Prawdziwe słowo
Rozdział 5. Rzymska globalizacja
Trajan, cesarz umiarkowanie prześladujący?
Objaśnienia: Dobrzy i źli cesarze
Objaśnienia: Niewolnictwo i niewolnicy
Dziedzictwo: Kościół i niewolnictwo: niejednoznaczna historia
CZĘŚĆ I. Życie pierwszych wspólnot chrześcijańskich
Rozdział 6. Czym jest „Uczta Pańska”
Zgromadzenia: miejsce narodzenia Pism
Ostatnia Wieczerza Jezusa a Eucharystia chrześcijan
Objaśnienia: Posiłek eucharystyczny i agapy
Objaśnienia: Błogosławieństwa żydowskie i modlitwy eucharystyczne
Dziedzictwo: Chleb, wino i woda, „postacie” wczoraj i dzisiaj
Rozdział 7. Powstawanie obrzędowości
Chrześcijański rytm życia i modlitwy
Objaśnienia: Kto wymyślił niedzielę i chrześcijański tydzień?
Objaśnienia: Kiedy powstał znak krzyża?
Objaśnienia: Przebaczenie grzechów po chrzcie?
Pierwszy portret Pawła: od słów do obrazów
Objaśnienia: Co Paweł mówi o niewolnikach i niewolnictwie?
Objaśnienia: Kim są jego znajomi?
Objaśnienia: Czy Paweł zasługuje na reputację mizogina?
Dziedzictwo: Chrześcijaństwo – religia niewolników: Nietzsche czyta Pawła
Narody, ludy, poganie, Grecy, nie-Żydzi
Objaśnienia: Paweł, autor listów
Objaśnienia: Listy autentyczne i pozostałe
Problem „usprawiedliwienia przez wiarę”
Paweł i ten „koniec świata”, który każe na siebie czekać
Objaśnienia: Paweł, wróg ciała?
Objaśnienia: Paweł i grzech pierworodny
Dziedzictwo: Luter i Kalwin czytają Pawła
CZĘŚĆ III. Kościoły i synagogi
Rozdział 11. Ugruntowanie się chrześcijaństwa
Pierwsze pokolenia w poszukiwaniu tożsamości
Ambiwalentne relacje między Żydami a chrześcijanami
Objaśnienia: Sobór Jerozolimski, zgoda czy niezgoda?
Portret Jakuba, „brata Jezusa”
Objaśnienia: Dzieje Apostolskie: czy jest to historia Kościoła?
Rozdział 12. Oddzielenie się dwóch religii
Motywy i sposoby rozdziału w II wieku
Portret Justyna z Nablusu (znanego jako Justyn Męczennik)
Objaśnienia: Kim są Ioudaioi w Ewangelii Jana?
Objaśnienia: Judaizm i antyjudaizm w Ewangelii Jana
Objaśnienia: Co oznacza „uniwersalizm” pierwszych chrześcijan?
Dziedzictwo: Teologia zastępstwa zbyt długo wypaczała chrześcijaństwo…
CZĘŚĆ IV. Jezus, „Chrystus i Pan” pierwszych chrześcijan
Rozdział 13. Jeden Bóg, jeden Pan?
Jak pierwsi trzej ewangeliści nazywają Jezusa?
Dziedzictwo: Czterech ewangelistów i ich symbole
Rozdział 14. Chrystus w tradycji Janowej
Tytuły i funkcje Jezusa według Jana
Dar Ducha Świętego i miłość braterska
Objaśnienia: 666. Kod w Nowym Testamencie?
Dziedzictwo: Słowo stało się ciałem… w historii
Rozdział 15. Na skrzyżowaniu tajemnicy tożsamości
Jedyny Syn „od stworzenia świata”
CZĘŚĆ I. Sieć chrześcijańskich domów zgromadzenia
Rozdział 16. Wspierające się wspólnoty
Zróżnicowanie rodzin chrześcijańskich
Muzoniusz Rufus, zapowiedź „chrześcijańskiej moralności rodzinnej”
Błędne rozumienie „zbiorów zasad domowych”
Życie chrześcijan w świecie – List do Diogneta
Wybrać własną śmierć? Męczennicy, samobójcy i ofiara
Objaśnienia: Braterstwo w obliczu „ryczącego lwa” Cesarstwa
Objaśnienia: Chrześcijanie na wsi
Objaśnienia: Jakie miejsce zajmowały dzieci?
Rozdział 17. Organizacja kościołów
Kościoły w Kościele, stopniowa strukturyzacja
Różnorodność nurtów II wieku: marcjonici, ebionici, montaniści
Objaśnienia: Kim są nazarejczycy?
Objaśnienia: Kim są biskupi, kapłani i diakoni w Nowym Testamencie?
Objaśnienia: Ignacy Antiocheński, pasterz i teolog
Objaśnienia: Kobiety apostołki oraz posługujące, wdowy i dziewicePortret Tekli
CZĘŚĆ II. Bogactwo intelektualne
Rozdział 18. Pierwsze debaty doktrynalne
Pierwsze debaty doktrynalne, Klemens Rzymski i Teofil z Antiochii
Ireneusz wobec wyzwania gnostyckiego
W stronę kanonu Nowego Testamentu
Objaśnienia: Walentyn Egipcjanin, Bazylides i inni
Objaśnienia: Geneza postaci Marii
Dziedzictwo: Chrześcijański kanon Starego Testamentu
Rozdział 19. Rozwój myśli chrześcijańskiej
Szkoła chrześcijańska w Aleksandrii za czasów Klemensa
Orygenes, wynalezienie chrześcijańskiej egzegezy
Tertulian, Cyprian i myśl chrześcijańska w języku łacińskim
Objaśnienia: Dziedzictwo Filona wśród Żydów i chrześcijan
Dziedzictwo: Chrześcijańska ezoteryka
CZĘŚĆ III. W stronę nowych przestrzeni
Rozdział 20. Na obrzeżach Imperium
Od mysterion do sacramentum – tłumaczenie czy nowość?
„Idźcie i głoście aż po krańce świata…” do Etiopii?
Certyfikaty złożenia ofiary (libelli)
Objaśnienia: Lyon i jego męczennicy
Portret Blandyny, Lyon (177 r.)
Objaśnienia: Rozwój chrześcijaństwa w Azji Mniejszej
Objaśnienia: Dom zgromadzenia w Dura Europos
Dziedzictwo: Pośród historii, tradycji i legend: początki misji chrześcijańskiej w Galii
Rozdział 21. Chrześcijaństwo syryjskie na granicach Imperium
Początki i pierwsza ekspansja chrześcijaństwa syryjskiego
Powstanie kultury chrześcijańskiej w Syrii
List w języku syriackim od Mary Bar Serapiona
Objaśnienia: Bardesanes, filozof aramejski
Objaśnienia: Mani i manicheizm
Dziedzictwo: U źródeł chrześcijańskiego Wschodu
Rozdział 22. Zjednoczenie Imperium, zjednoczenie Kościoła
Wielobiegunowość i jedność Wielkiego Kościoła
Prześladowania podczas trzech pierwszych wieków
Imperium się zmienia i zmienia spojrzenie na chrześcijan
Objaśnienia: Czy w 250 roku chodziło o kapłanów?
Objaśnienia: Czy w 250 roku istniało życie monastyczne?
Objaśnienia: Czy w 250 roku w Rzymie był papież?
Wybrane polskie tłumaczenia przywoływanych w tekście źródeł antycznych (oprac. SP)
Podziękowania i spis ilustracji
Kategoria: | Popularnonaukowe |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-66200-40-1 |
Rozmiar pliku: | 26 MB |