MENU
Nasze ceny
Przeczytaj fragment on-line
Poetycka tanatosonika. Dźwięki przemocy zbrojnej w wierszach z lat 1939–1945 - ebook
Poetycka tanatosonika. Dźwięki przemocy zbrojnej w wierszach z lat 1939–1945 - ebook
„Tanatosoniką” nazwał J. Martin Daughtry „ekstremalną fuzję przemocy i dźwięków”. Ten neologizm, utworzony od greckiego thánatos („śmierć”) i łacińskiego sonus („dźwięk”), służy jako określenie dla wyjątkowo głośnych hałasów militarnych i zwraca uwagę na ich brutalne oddziaływanie na słuchaczy. W okresie II wojny światowej tego rodzaju skrajne doświadczenia wielokrotnie stawały się udziałem obywateli polskich – cywilów w bombardowanych miastach, żołnierzy krajowych i zagranicznych frontów, członków ruchu oporu czy więźniów, którzy nasłuchiwali bliskich egzekucji. Część „świadków nausznych” starała się przenieść swoje przeżycia i wygasłe już złowrogie wibracje na wiersze-dokumenty. Utwory te składają się na bogate i niejednorodne archiwum, obszernie analizowane przez autorkę monografii. Każe ono myśleć o współsłuchaniu tanatosoniki przez osoby funkcjonujące w latach wojny na odmienne sposoby, w tym ofiary i świadków Zagłady.
Monografia Dobrawy Lisak-Gębali jest na polskim rynku wydawnictw akademickich książką wyjątkową – pierwszą tak obszerną rozprawą poświęconą akustycznemu doświadczeniu wojny ujętemu w ramy ekspresji poetyckiej i to taką, która z analiz tego, co audialne, nie czyni dodatku do badania poetyki wierszy, lecz konsekwentnie sytuuje je w centrum badawczego zainteresowania. Jest to książka par excellence interdyscyplinarna, zajmująca z powodzeniem miejsce wśród studiów literaturoznawczych oraz pośród kulturoznawczych opracowań z zakresu sound studies.
prof. dr hab. Dariusz Brzostek
Dobrawa Lisak-Gębala – pracuje w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, na którym ukończyła studia kulturoznawcze i polonistyczne. Autorka książek Ultraliteratura (2014) i Wizualne odskocznie (2016). Publikowała między innymi w „Holocaust and Genocide Studies”, „Orbis Litterarum”, „Tekstach Drugich”, „Pamiętniku Literackim” i „Przestrzeniach Teorii”. Zajmuje się badaniem literatury polskiej XX i XXI wieku oraz intermedialności.
Spis treści
Wykaz skrótów
Część I. Wprowadzenie
Rozdział 1. Poetycka tanatosonika. O metodzie badawczej
Rozdział 2. Wiersze-dokumenty z lat 1939–1945
Rozdział 3. Układ książki
Część II. Na linii strzału
Dział I. Wrześniowe ogłuszenie
Rozdział 1. Wybuch wojny jako zranienie percepcji audialnej
Rozdział 2. Polskie miasta w ogniu
Rozdział 3. Świadectwa kombatantów kampanii wrześniowej
Rozdział 4. Pojemniki na huk
Dział II. Zagraniczne fronty
Rozdział 1. Praktyki audytywne „żołnierzy tułaczy”
Rozdział 2. Francja 1940
Rozdział 3. Bitwa o Anglię 1940
Rozdział 4. Tobruk 1941
Rozdział 5. Bitwy na terytorium ZSRR
Rozdział 6. W Armii Andersa 1942–1944
Dział III. Zbrojny opór w okupowanym kraju
Rozdział 1. Dziurawienie narzuconej ciszy
Rozdział 2. W ojczystym pejzażu, we wnętrzu machiny wojennej
Rozdział 3. Żydowskie „Westerplatte”
Rozdział 4. Powstanie warszawskie
Podsumowanie części II: f f f…
Część III. Zza murów, zza drutów, zza krat
Rozdział 1. Czekając na salwę
Rozdział 2. Cywilne nasłuchiwanie bliskiej tanatosoniki
Rozdział 3. Świadectwa więzienne i obozowe
Część IV. Zakończenie
Rozdział 1. Konkluzje… i rekonfiguracje
Rozdział 2. Syreny – alternatywna opowieść o słuchaniu wojny
Rozdział 3. Tanatosoniczne echa. Epilog
Poetical Th anatosonics: Sounds of Armed Violence in Poems from 1939 to 1945 (summary)
Bibliografia
Indeks nazwisk i pseudonimów
Indeks nazwisk autorów poezji wojennej oraz incipitów i tytułów wierszy
| Kategoria: | Polonistyka |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-242-6865-8 |
| Rozmiar pliku: | 3,2 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Wykaz skrótów
Część I. Wprowadzenie
Rozdział 1. Poetycka tanatosonika. O metodzie badawczej
Rozdział 2. Wiersze-dokumenty z lat 1939–1945
Rozdział 3. Układ książki
Część II. Na linii strzału
Dział I. Wrześniowe ogłuszenie
Rozdział 1. Wybuch wojny jako zranienie percepcji audialnej
Rozdział 2. Polskie miasta w ogniu
Rozdział 3. Świadectwa kombatantów kampanii wrześniowej
Rozdział 4. Pojemniki na huk
Dział II. Zagraniczne fronty
Rozdział 1. Praktyki audytywne „żołnierzy tułaczy”
Rozdział 2. Francja 1940
Rozdział 3. Bitwa o Anglię 1940
Rozdział 4. Tobruk 1941
Rozdział 5. Bitwy na terytorium ZSRR
Rozdział 6. W Armii Andersa 1942–1944
Dział III. Zbrojny opór w okupowanym kraju
Rozdział 1. Dziurawienie narzuconej ciszy
Rozdział 2. W ojczystym pejzażu, we wnętrzu machiny wojennej
Rozdział 3. Żydowskie „Westerplatte”
Rozdział 4. Powstanie warszawskie
Podsumowanie części II: fff…
Część III. Zza murów, zza drutów, zza krat
Rozdział 1. Czekając na salwę
Rozdział 2. Cywilne nasłuchiwanie bliskiej tanatosoniki
Rozdział 3. Świadectwa więzienne i obozowe
Część IV. Zakończenie
Rozdział 1. Konkluzje… i rekonfiguracje
Rozdział 2. Syreny – alternatywna opowieść o słuchaniu wojny
Rozdział 3. Tanatosoniczne echa. Epilog
Poetical Thanatosonics: Sounds of Armed Violence in Poems from 1939 to 1945 (summary)
Bibliografia
Spis nazwisk i pseudonimów występujących w książce
Spis nazwisk autorów poezji wojennej oraz incipitów i tytułów wierszy występujących w książceWykaz skrótów
Antologie
AiA – Azja i Afryka. Antologia poezji polskiej na Środkowym Wschodzie, oprac. J. Bielatowicz, Palestyna 1944.
Apw – Antologia poezji współczesnej, zebrał Narcyz Kwiatek , Warszawa „1937” .
Dwwp – Duch wolny w pieśni. Poezja Polski dzisiejszej, , Warszawa .
Gpp – Gułag polskich poetów, wybór wierszy i przedmowa N. Taylor-Terlecka, Warszawa 2011.
BoMC – Bitwa o Monte Cassino w poezji 1944–1969. „Nasze granice w Monte Cassino…”, oprac. A.K. Kunert, Łomianki 2007.
Np – Na postoju. Twórczość artystyczna żołnierzy Dywizji Strzelców Pieszych, Francja 1940–Szwajcaria 1943, b.m.w., 1943.
Nwjp – Niech wiatr ją poniesie. Antologia pieśni z lat 1939–1945, red. T. Szewera, wyd. 2 poszerzone, Łódź 1975.
Nww – Naród w walce. Wybór literatury wojennej, red. Ł. Kurdybacha, Jerozolima 1943.
Pk – Poezja karpacka. Zbiór wierszy żołnierzy Brygady Strzelców Karpackich, przedmowa J. Bielatowicz, Jerozolima 1944.
PPw – Poezja Polski walczącej: 1939–1945. Antologia, t. 1–2, przedmowa K. Rusinek, wstęp i wybór J. Szczawiej, redakcja i indeksy L. Michalska, Warszawa 1974.
Puc – Pieśń ujdzie cało. Antologia wierszy o Żydach pod okupacją niemiecką, opracowanie i wstęp M.M. Borwicz, Lublin 2012 .
Pwo – Polskie wiersze obozowe i więzienne 1939–1945. W archiwum Aleksandra Kulisiewicza, przedmowa i redakcja K. Strzelewicz, Kraków .
R – Ravensbrück. Wiersze obozowe, red. W. Kiedrzyńska, I. Pannenkowa, E. Sulińska, Warszawa 1961.
Tłśm – Tango łez śpiewajcie muzy. Poetyckie dokumenty Holokaustu, wstęp, wybór tekstów i opracowanie B. Keff, Warszawa 2012.
Tnjo – Tutaj niebo jest obce. Antologia wierszy z Ravensbrück, oprac. B. Oratowska, A. Wójtowicz, Lublin 2022.
WC – Warsaw Concerto. Powstanie Warszawskie w poezji, wybór i opracowanie A.K. Kunert, Warszawa 2004.
Wnnpś – Wiatr nas nosi po świecie. Antologia polskiej poezji żołnierskiej na obczyźnie 1939–1945, wybór, opracowanie, noty B. Klimaszewski, wstęp W. Ligęza, Kraków 1993.
Indywidualne tomy poetyckie
AW – A. Włodek, Najcichszy sztandar, Kraków 1945.
HiIK – H. i I. Karmel, Śpiew za drutami. Poezje, przedmowa J. Apenszlak, red. A.B. Skotnicki, Kraków–Budapeszt 2015.
IG – I. Gelbard (Por. Czajka), Pieśni żałobne getta, wstęp i opracowanie M. Tomczok, Lublin 2023.
JB – J. Bujnowski, Ręce od brzegu. Poezje, zbiór IV, ilustracje R. Kopyść, Ziemia Święta 1943.
KKB – K.K. Baczyński, Utwory zebrane, t. 1–2, opracowanie A. Kmita-Piorunowa, K. Wyka, wstęp K. Wyka, Kraków 1979.
MJ – M. Jastrun, Godzina strzeżona, Lublin 1944.
MU – M. Ubysz, Czas wirujący, Northeim 1945.
SJL – S.J. Lec, Notatnik polowy, b.m.w., 1946.
TG – T. Gajcy, Wybór poezji. Misterium niedzielne, wstęp i opracowanie S. Bereś, Wrocław 1992.
TH – T. Hołuj, Wiersze z obozu, Łódź 1946.
WB – W. Broniewski, Bagnet na broń. Poezje 1939–1943, London 1943.
WEB – W.E. Brzeska, Garść ziemi, Wałbrzych 1947.
WS – W. Szlengel, Poeta nieznany. Wybór tekstów, wstęp i opracowanie M. Stańczuk, Warszawa 2013.
ZS – Z. Stroiński, Ród Anhellich, opracowanie i wstęp L. Bartelski, Warszawa 1982.
