-
W empik go
Polska-Rosja: wojna i pokój. Tom 1 Od Chrobrego do Katarzyny - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
12 czerwca 2012
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Polska-Rosja: wojna i pokój. Tom 1 Od Chrobrego do Katarzyny - ebook
W roku 2012 – największe święto narodowe Rosjan: 400. rocznica wyjścia Polaków z moskiewskiego Kremla. Skończyły się wtedy burzliwe czasy samozwańców i epoka „wielkiej smuty”.
Polacy często nie zdają sobie sprawy z roli, jaką odgrywają w narodowej mitologii sąsiedniego, wielkiego słowiańskiego kraju. Najważniejsza „narodowa opera” Rosji - „Iwan Susanin” opowiada o zmaganiach Warszawy i Moskwy w czasach polskiego króla Zygmunta III Wazy. Największy poetycki dramat narodowy – „Borys Godunow” Aleksandra Puszkina – odtwarza losy pewnej pięknej Polki, podobnie jak sławny dramat muzyczny Musorgskiego, uznawany za arcydzieło kultury światowej. Narodowa powieść Rosji, która odgrywa rolę podobną, jak u nas Trylogia Henryka Sienkiewicza – także opisuje polsko – moskiewskie sprawy. Do nich nawiązuje nawet główny propagandowy film Rosji w czasach Putina.
Tom pierwszy książki „Polska – Rosja. Wojna i pokój” przedstawia wiele przemilczanych do tej pory faktów z historii tak bliskich, a… tak dalekich sobie krajów. Przy okazji opisuje liczne „ballady i romanse”, jakich nie brakowało we wzajemnych stosunkach; od czasów Mieszka I - do epoki króla Stasia i jego namiętnej kochanki, carycy Katarzyny.
| Kategoria: | Nauki społeczne |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-63080-19-8 |
| Rozmiar pliku: | 768 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Koniec równowagi
Miłość i polityka
Zaczęło się od pięknego romansu. On był skromnym stolnikiem litewskim, młodym, przystojnym, wykształconym; Europejczykiem w każdym calu.
Ona była uroczą żoną następcy tronu, zaniedbywaną przez męża w Petersburgu. Rządziła wtedy w Rosji córka Piotra I, Elżbieta, oswojona z azjatyckim stylem bycia władców Petersburga: publicznym karaniem przez wyrywanie języków, piętnowaniem, batożeniem, zsyłkami na Sybir. Rudawa otyła dama miała jednak zwiewny, lekki chód, doskonale jeździła konno i tańczyła. Stolnik litewski Stanisław Poniatowski pisał w pamiętniku: „najlepiej wyglądała en face, mniej korzystnie z profilu. Przypatrując się jej z boku nie można było bez zdziwienia widzieć nadzwyczajnych wypukłości jej czoła i piersi”. Jak to na petersburskim dworze, modliła się, pościła i nierzadko „nurzała w rozpuście”.
Następca tronu, pół-Niemiec, książę holsztyński Piotr, nie interesował się młodą żoną. Bawił się w wojsko z Niemcami. Wielbiciel Fryderyka II narzekał w Petersburgu:
„Jestem nieszczęśliwy! Miałem wejść do służby króla pruskiego, służyłbym mu z całej duszy i ze wszystkich sił moich i mogę być pewnym, że w tej chwili miałbym już pułk ze stopniem jenerał-majora, a może nawet jenerał-porucznika, a tymczasem nic z tego - sprowadzono mnie tutaj, żeby zrobić wielkim księciem tego przeklętego kraju”.
Książę Piotr przebywał najchętniej w towarzystwie kochanki Elżbiety Woroncowej. Żonie Katarzynie zostawiał dużą swobodę. Poniatowski był oczarowany urodą księżniczki.
„Miała lat dwadzieścia pięć, była dopiero co po pierwszym połogu i w tej pełni piękności, która jest szczytem rozkwitu kobiety urodziwej. Przy włosach czarnych, płeć olśniewającej białości, rumieńce żywe, oczy duże niebieskie, wypukłe i pełne wyrazu, rzęsy czarne i bardzo długie, nos grecki, usta - rzekłbyś wołające o pocałunek”...
Poniatowski też potrafił być czarujący. Oboje byli zauroczeni sobą. Stanisław pisał:
„Nareszcie poznałem miłość i kocham z taką namiętnością, że gdybym miał doznać zawodu, byłbym najnieszczęśliwszym z ludzi i czuję, że do wszystkiego bym się zniechęcił”.
Młodzi spotykali się za cichą zgodą następcy tronu. W grudniu 1757 roku Katarzyna urodziła córkę, której prawdziwym ojcem był Poniatowski. Dziecko żyło tylko dwa lata.
Carowa Elżbieta zmarła pod koniec roku 1761. Panowanie rozpoczął Jego Cesarska Mość Piotr III. Jako wielbiciel Fryderyka II podpisał korzystny dla Prus traktat pokojowy. Naraził się wielu Rosjanom w swoim otoczeniu. W dodatku zraził do siebie kler prawosławny! Z cerkwi rozkazał wyrzucić ikony świętych. Polecił ostrzyc brody wszystkim duchownym i zmienić tradycyjne szaty. Wojsko było niezadowolone z nowej musztry w pruskim stylu. Styl życia nowego cara budził powszechne zgorszenie w Petersburgu. Księżna Daszkowa pisała o Piotrze i jego kompanach:
„Społeczność ta niekiedy przypominała do złudzenia koszary, a dym tytoniowy oraz holsztyńscy generałowie były ulubionymi rozrywkami Piotra. Oficerowie ci byli w przeważającej części kapralami i sierżantami w armii pruskiej. To prawdziwe dzieci niemieckich szewców, najniższe warstwy społeczne. Pomyśleć, że ta hołota żebraków - generałów stanowiła najbliższe otoczenie takiego cara! Wieczory kończyły się zazwyczaj wystawnymi kolacjami i bankietami w sali przybranej gałęziami sosnowymi, noszącej jakąś niemiecką nazwę... Rozmowa toczyła się w dzikim, na poły niemieckim języku, ale jego znajomość była niezbędna dla każdego, kto nie chciał stać się pośmiewiskiem dla tego ‚najjaśniejszego’ zgromadzenia”.
Dostojnicy prawosławni byli oburzeni wybrykami nowego cara w cerkwi. Zachowywał się gorzej niż jego dziadek ze strony matki, Piotr Wielki, uznawany przez wielu prawosławnych za wcielenie Antychrysta. Przedrzeźniał popów, pokazywał im język. W czasie poświęcenia kościoła ewangelickiego w letniej rezydencji Piotr osobiście rozdawał modlitewniki protestanckie. Mówiono, że chce porzucić prawosławie. Ku oburzeniu wiernych wydał dekret o równych prawach wszystkich wyznań i odebraniu majątków kościelnych przez skarb państwa. Żołnierze rosyjscy byli z kolei wrogo nastawieni do nowych mundurów w pruskim stylu i niemieckiej musztry.
W tej sytuacji Katarzyna i jej zwolennicy mogli dokonać zamachu stanu i błyskawicznie odebrać władzę Piotrowi III. Okazja nadarzyła się doskonała, kiedy car zabawiał się w letniej rezydencji, a jego żona została w Petersburgu. Zbuntowani żołnierze ogłosili władczynią „matuszkę Katarzynę”, co wywołało wielki entuzjazm rosyjskiego ludu. Piotr znalazł niewielu obrońców. W całej Rosji rozlegały się okrzyki:
- Urraaa! Niech żyje nasza matuszka Katarzyna!
Biły cerkiewne dzwony. Księża modlili się o pomyślność pobożnej carycy. A ona szybko ogłosiła swój pierwszy manifest:
„Wiadomo wszystkim wiernym synom ojczyzny, jak wielkie niebezpieczeństwo groziło całemu państwu. Pierwsza poczuła na sobie niszczenie praw swych kościelnych nasza grecka wiara prawosławna; w najwyższym niebezpieczeństwie znalazł się kościół nasz grecki przez zmianę dawnej wiary prawosławnej i wprowadzenie nowej. Po drugie: przez zawarcie nowego pokoju ze złoczyńcą sława rosyjska, wywalczona zwycięskim orężem i krwi przelaniem, całkowicie została oddana w zupełną niewolę”...
Katarzyna występowała teraz w mundurze wojskowym starej rosyjskiej gwardii, budząc entuzjazm żołnierzy. Piotr został uwięziony. Poddał się; chciał, by go odesłano do króla pruskiego. Oczywiście, marzenie to nie spełniło się. Poddani czytali w myślach carycy; jej mąż został prawdopodobnie uduszony w czasie bójki za stołem biesiadnym. Fryderyk II mówił o nim z politowaniem: „Dał się złożyć z tronu z taką łatwością, z jaką dziecko kładzie się spać”.
Stanisław Poniatowski chciał przyjechać do kochanki, która zyskała tak nadzwyczajną władzę. Ona jednak nie życzyła sobie wizyty. Pisała w liście:
„Usilnie proszę Pana o niespieszenie się z przyjazdem tutaj dlatego, że obecność Pana, wobec teraźniejszych wypadków, byłaby niebezpieczną dla niego, a i dla mnie również szkodliwą. Przewrót, który wypadł dla mnie pomyślnie, uważam za cud. Wprost zadziwiająca jest jednomyślność w uskutecznieniu tegoż. Jestem niezmiernie zajęta i dlatego nie zdaję Panu szczegółowych relacji. W ciągu całego życia będę dążyła do tego, aby być Panu pożyteczną oraz zachowam dlań i Jego rodziny szacunek. Obecnie czeka mnie wiele niebezpieczeństw. Nie spałam trzy noce i jadłam dwa razy w ciągu czterech dni. Do widzenia. Życzę zdrowia”.
Katarzyna musiała umocnić się na tronie i dbać przez jakiś czas o dobrą opinię: cnotliwej, prawosławnej władczyni. Okazało się, że potrafi bronić interesu swoich poddanych znacznie lepiej niż mało rozgarnięty Piotr. Zdołała umocnić Rosję, zasłużyła u rodaków na przydomek „Wielkiej”. Kiedy zaszła potrzeba, przeprosiła się z Fryderykiem II i w sojuszu z nim i Habsburgami podporządkowała sobie większość ziem polskich.
Posłusznym narzędziem w planach polskich miał być niedawny kochanek Katarzyny, stolnik litewski, wykreowany przez nią na władcę Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Decyzja o wyborze Stanisława Poniatowskiego na króla Polski zapadła podczas tajnej konwencji rosyjsko-pruskiej, między Katarzyną a Fryderykiem II. Związany z potężną familią Czartoryskich Poniatowski zyskał z Rosji pomoc pieniężną i wojskową. Przeciwnicy Familii - hetman koronny Jan Klemens Branicki i wojewoda wileński Karol Radziwiłł - zostali pokonani przez rosyjskie bagnety i musieli uciekać za granicę. Radziwiłł „Panie Kochanku” jako wróg króla zyskał ogromną popularność wśród polskiej szlachty, choć potem wrócił do łask Petersburga.
Podczas samej elekcji garnizony rosyjskie zachowały się elegancko i oddaliły się ze stolicy, zastąpione przez prywatne wojska Familii.
Król Stanisław przybrał drugie imię: August. Jako bliski niegdyś przyjaciel Katarzyny brał na serio jej dawniejsze marzenia o „państwie oświeconym”. Próbował reformować stojący nierządem kraj, wzmacniać armię, kształcić młodzież w duchu patriotycznym w założonej w Warszawie Szkole Rycerskiej. Wszelkie reformy wiążące się z rosnącymi podatkami czy ograniczaniem „złotej wolności” były wrogo przyjmowane przez ogół szlachecki. Nastroje te podsycali Rosjanie i Prusacy, głoszący hasła obrony „złotej wolności” i katolicyzmu. Z drugiej strony - grali zręcznie na uczuciach licznych w Rzeczypospolitej innowierców. Z inicjatywy ambasadora rosyjskiego Nikołaja Riepnina ewangelicy i dyzunici zawiązali konfederację w Słucku, a protestanci w Toruniu. Domagali się przywrócenia pełnych praw religijnych. Prosili Katarzynę II o protekcję. Imperatorowa przychyliła się łaskawie do tych próśb i do Rzeczypospolitej wkroczyła 40-tysięczna armia rosyjska.
Wszelkie próby oporu przeciw jawnej interwencji w sprawy polskie były zdecydowanie tępione. Pod koniec 1767 roku na polecenie Repnina porwano i wywieziono na Sybir biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka, biskupa kijowskiego Józefa Andrzeja Załuskiego oraz hetmana polnego koronnego Wacława Rzewuskiego z synem Sewerynem. Zastraszeni posłowie uchwalili równouprawnienie dysydentów i tak zwane prawa kardynalne, gwarantujące „złotą wolność”.
Miłość i polityka
Zaczęło się od pięknego romansu. On był skromnym stolnikiem litewskim, młodym, przystojnym, wykształconym; Europejczykiem w każdym calu.
Ona była uroczą żoną następcy tronu, zaniedbywaną przez męża w Petersburgu. Rządziła wtedy w Rosji córka Piotra I, Elżbieta, oswojona z azjatyckim stylem bycia władców Petersburga: publicznym karaniem przez wyrywanie języków, piętnowaniem, batożeniem, zsyłkami na Sybir. Rudawa otyła dama miała jednak zwiewny, lekki chód, doskonale jeździła konno i tańczyła. Stolnik litewski Stanisław Poniatowski pisał w pamiętniku: „najlepiej wyglądała en face, mniej korzystnie z profilu. Przypatrując się jej z boku nie można było bez zdziwienia widzieć nadzwyczajnych wypukłości jej czoła i piersi”. Jak to na petersburskim dworze, modliła się, pościła i nierzadko „nurzała w rozpuście”.
Następca tronu, pół-Niemiec, książę holsztyński Piotr, nie interesował się młodą żoną. Bawił się w wojsko z Niemcami. Wielbiciel Fryderyka II narzekał w Petersburgu:
„Jestem nieszczęśliwy! Miałem wejść do służby króla pruskiego, służyłbym mu z całej duszy i ze wszystkich sił moich i mogę być pewnym, że w tej chwili miałbym już pułk ze stopniem jenerał-majora, a może nawet jenerał-porucznika, a tymczasem nic z tego - sprowadzono mnie tutaj, żeby zrobić wielkim księciem tego przeklętego kraju”.
Książę Piotr przebywał najchętniej w towarzystwie kochanki Elżbiety Woroncowej. Żonie Katarzynie zostawiał dużą swobodę. Poniatowski był oczarowany urodą księżniczki.
„Miała lat dwadzieścia pięć, była dopiero co po pierwszym połogu i w tej pełni piękności, która jest szczytem rozkwitu kobiety urodziwej. Przy włosach czarnych, płeć olśniewającej białości, rumieńce żywe, oczy duże niebieskie, wypukłe i pełne wyrazu, rzęsy czarne i bardzo długie, nos grecki, usta - rzekłbyś wołające o pocałunek”...
Poniatowski też potrafił być czarujący. Oboje byli zauroczeni sobą. Stanisław pisał:
„Nareszcie poznałem miłość i kocham z taką namiętnością, że gdybym miał doznać zawodu, byłbym najnieszczęśliwszym z ludzi i czuję, że do wszystkiego bym się zniechęcił”.
Młodzi spotykali się za cichą zgodą następcy tronu. W grudniu 1757 roku Katarzyna urodziła córkę, której prawdziwym ojcem był Poniatowski. Dziecko żyło tylko dwa lata.
Carowa Elżbieta zmarła pod koniec roku 1761. Panowanie rozpoczął Jego Cesarska Mość Piotr III. Jako wielbiciel Fryderyka II podpisał korzystny dla Prus traktat pokojowy. Naraził się wielu Rosjanom w swoim otoczeniu. W dodatku zraził do siebie kler prawosławny! Z cerkwi rozkazał wyrzucić ikony świętych. Polecił ostrzyc brody wszystkim duchownym i zmienić tradycyjne szaty. Wojsko było niezadowolone z nowej musztry w pruskim stylu. Styl życia nowego cara budził powszechne zgorszenie w Petersburgu. Księżna Daszkowa pisała o Piotrze i jego kompanach:
„Społeczność ta niekiedy przypominała do złudzenia koszary, a dym tytoniowy oraz holsztyńscy generałowie były ulubionymi rozrywkami Piotra. Oficerowie ci byli w przeważającej części kapralami i sierżantami w armii pruskiej. To prawdziwe dzieci niemieckich szewców, najniższe warstwy społeczne. Pomyśleć, że ta hołota żebraków - generałów stanowiła najbliższe otoczenie takiego cara! Wieczory kończyły się zazwyczaj wystawnymi kolacjami i bankietami w sali przybranej gałęziami sosnowymi, noszącej jakąś niemiecką nazwę... Rozmowa toczyła się w dzikim, na poły niemieckim języku, ale jego znajomość była niezbędna dla każdego, kto nie chciał stać się pośmiewiskiem dla tego ‚najjaśniejszego’ zgromadzenia”.
Dostojnicy prawosławni byli oburzeni wybrykami nowego cara w cerkwi. Zachowywał się gorzej niż jego dziadek ze strony matki, Piotr Wielki, uznawany przez wielu prawosławnych za wcielenie Antychrysta. Przedrzeźniał popów, pokazywał im język. W czasie poświęcenia kościoła ewangelickiego w letniej rezydencji Piotr osobiście rozdawał modlitewniki protestanckie. Mówiono, że chce porzucić prawosławie. Ku oburzeniu wiernych wydał dekret o równych prawach wszystkich wyznań i odebraniu majątków kościelnych przez skarb państwa. Żołnierze rosyjscy byli z kolei wrogo nastawieni do nowych mundurów w pruskim stylu i niemieckiej musztry.
W tej sytuacji Katarzyna i jej zwolennicy mogli dokonać zamachu stanu i błyskawicznie odebrać władzę Piotrowi III. Okazja nadarzyła się doskonała, kiedy car zabawiał się w letniej rezydencji, a jego żona została w Petersburgu. Zbuntowani żołnierze ogłosili władczynią „matuszkę Katarzynę”, co wywołało wielki entuzjazm rosyjskiego ludu. Piotr znalazł niewielu obrońców. W całej Rosji rozlegały się okrzyki:
- Urraaa! Niech żyje nasza matuszka Katarzyna!
Biły cerkiewne dzwony. Księża modlili się o pomyślność pobożnej carycy. A ona szybko ogłosiła swój pierwszy manifest:
„Wiadomo wszystkim wiernym synom ojczyzny, jak wielkie niebezpieczeństwo groziło całemu państwu. Pierwsza poczuła na sobie niszczenie praw swych kościelnych nasza grecka wiara prawosławna; w najwyższym niebezpieczeństwie znalazł się kościół nasz grecki przez zmianę dawnej wiary prawosławnej i wprowadzenie nowej. Po drugie: przez zawarcie nowego pokoju ze złoczyńcą sława rosyjska, wywalczona zwycięskim orężem i krwi przelaniem, całkowicie została oddana w zupełną niewolę”...
Katarzyna występowała teraz w mundurze wojskowym starej rosyjskiej gwardii, budząc entuzjazm żołnierzy. Piotr został uwięziony. Poddał się; chciał, by go odesłano do króla pruskiego. Oczywiście, marzenie to nie spełniło się. Poddani czytali w myślach carycy; jej mąż został prawdopodobnie uduszony w czasie bójki za stołem biesiadnym. Fryderyk II mówił o nim z politowaniem: „Dał się złożyć z tronu z taką łatwością, z jaką dziecko kładzie się spać”.
Stanisław Poniatowski chciał przyjechać do kochanki, która zyskała tak nadzwyczajną władzę. Ona jednak nie życzyła sobie wizyty. Pisała w liście:
„Usilnie proszę Pana o niespieszenie się z przyjazdem tutaj dlatego, że obecność Pana, wobec teraźniejszych wypadków, byłaby niebezpieczną dla niego, a i dla mnie również szkodliwą. Przewrót, który wypadł dla mnie pomyślnie, uważam za cud. Wprost zadziwiająca jest jednomyślność w uskutecznieniu tegoż. Jestem niezmiernie zajęta i dlatego nie zdaję Panu szczegółowych relacji. W ciągu całego życia będę dążyła do tego, aby być Panu pożyteczną oraz zachowam dlań i Jego rodziny szacunek. Obecnie czeka mnie wiele niebezpieczeństw. Nie spałam trzy noce i jadłam dwa razy w ciągu czterech dni. Do widzenia. Życzę zdrowia”.
Katarzyna musiała umocnić się na tronie i dbać przez jakiś czas o dobrą opinię: cnotliwej, prawosławnej władczyni. Okazało się, że potrafi bronić interesu swoich poddanych znacznie lepiej niż mało rozgarnięty Piotr. Zdołała umocnić Rosję, zasłużyła u rodaków na przydomek „Wielkiej”. Kiedy zaszła potrzeba, przeprosiła się z Fryderykiem II i w sojuszu z nim i Habsburgami podporządkowała sobie większość ziem polskich.
Posłusznym narzędziem w planach polskich miał być niedawny kochanek Katarzyny, stolnik litewski, wykreowany przez nią na władcę Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Decyzja o wyborze Stanisława Poniatowskiego na króla Polski zapadła podczas tajnej konwencji rosyjsko-pruskiej, między Katarzyną a Fryderykiem II. Związany z potężną familią Czartoryskich Poniatowski zyskał z Rosji pomoc pieniężną i wojskową. Przeciwnicy Familii - hetman koronny Jan Klemens Branicki i wojewoda wileński Karol Radziwiłł - zostali pokonani przez rosyjskie bagnety i musieli uciekać za granicę. Radziwiłł „Panie Kochanku” jako wróg króla zyskał ogromną popularność wśród polskiej szlachty, choć potem wrócił do łask Petersburga.
Podczas samej elekcji garnizony rosyjskie zachowały się elegancko i oddaliły się ze stolicy, zastąpione przez prywatne wojska Familii.
Król Stanisław przybrał drugie imię: August. Jako bliski niegdyś przyjaciel Katarzyny brał na serio jej dawniejsze marzenia o „państwie oświeconym”. Próbował reformować stojący nierządem kraj, wzmacniać armię, kształcić młodzież w duchu patriotycznym w założonej w Warszawie Szkole Rycerskiej. Wszelkie reformy wiążące się z rosnącymi podatkami czy ograniczaniem „złotej wolności” były wrogo przyjmowane przez ogół szlachecki. Nastroje te podsycali Rosjanie i Prusacy, głoszący hasła obrony „złotej wolności” i katolicyzmu. Z drugiej strony - grali zręcznie na uczuciach licznych w Rzeczypospolitej innowierców. Z inicjatywy ambasadora rosyjskiego Nikołaja Riepnina ewangelicy i dyzunici zawiązali konfederację w Słucku, a protestanci w Toruniu. Domagali się przywrócenia pełnych praw religijnych. Prosili Katarzynę II o protekcję. Imperatorowa przychyliła się łaskawie do tych próśb i do Rzeczypospolitej wkroczyła 40-tysięczna armia rosyjska.
Wszelkie próby oporu przeciw jawnej interwencji w sprawy polskie były zdecydowanie tępione. Pod koniec 1767 roku na polecenie Repnina porwano i wywieziono na Sybir biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka, biskupa kijowskiego Józefa Andrzeja Załuskiego oraz hetmana polnego koronnego Wacława Rzewuskiego z synem Sewerynem. Zastraszeni posłowie uchwalili równouprawnienie dysydentów i tak zwane prawa kardynalne, gwarantujące „złotą wolność”.
więcej..
