Polska - Ukraina. Polityki historyczne - ebook

Polsko-ukraiński spór o historię

Kult Bandery i Szuchewycza

Bohdan Piętka omawia politykę historyczną Ukrainy w latach 1991–2022, przedstawiając ją na tle polityk historycznych Polski i Rosji. Autor próbuje odpowiedzieć na pytania, dlaczego Ukraina pomarańczowa i pomajdanowa oparły swoją politykę historyczną na mitologizowanym kulcie nacjonalizmu ukraińskiego. Czy nie było innej drogi? Czy obierająca orientację prozachodnią Ukraina na pewno nie miała innych bohaterów niż Bandera i Szuchewycz? Jakie są związki, podobieństwa i różnice polityk historycznych Polski, Ukrainy i Rosji? Jak przebiegał polsko-ukraiński konflikt o historię? I wreszcie czy trudna przeszłość będzie wpływać na relacje między Polską a Ukrainą?

Bohdan Piętka
Historyk. Zawodowo zajmuje się historią KL Auschwitz. Współpracownik tygodnika „Przegląd”. Przedmiotem jego publicystyki jest historia najnowsza, w tym nacjonalizm ukraiński, oraz polityka historyczna Polski i Ukrainy. Autor książki Kłamstwa o historii.

Wielcy gracze geopolityczni na Zachodzie i Wschodzie nie dali młodemu państwu ukraińskiemu czasu na spokojne określenie swojej drogi. Przystąpili do gwałtownego przeciągania kraju do swojego bloku geopolitycznego. Znalazłszy się z jednej strony pod presją radykalnej opcji prozachodniej (euro-atlantyckiej), a z drugiej strony w obliczu kolizji z rosnącymi w Rosji tendencjami neoimperialnymi, Ukraina zdefiniowała swoją tożsamość historyczną jako antyrosyjską. Czy jednak należało wyciągać z trumny Stepana Banderę? Czy nie ułatwiło to agresji rosyjskiej?

Spis treści
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
ROZDZIAŁ I
Polityka historyczna Ukrainy w latach 1991–2015 . . . . . . . . . . . 17
Od pluralizmu historycznego do dekomunizacji i derusyfikacji . . . . 17
Tak zwane ustawy dekomunizacyjne na Ukrainie . . . . . . . . . . . . . . 48
Dlaczego taka polityka historyczna? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
ROZDZIAŁ II
Czy Ukraina nie ma innych bohaterów? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Czym był nacjonalizm ukraiński (galicyjski)? . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Taras Bulba-Boroweć – inne oblicze nacjonalizmu ukraińskiego . . 87
Lewicowi patrioci, rozstrzelane odrodzenie, szistdesiatnyky i inni . . . 100
ROZDZIAŁ III
Polityka historyczna Ukrainy za prezydentury Petra Poroszenki (2014–2019) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Państwowa gloryfikacja organizacji skrajnie nacjonalistycznych
i zakłamywanie ich zbrodniczej historii . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
Przemilczanie i negowanie udziału nacjonalistów ukraińskich w zagładzie Żydów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
ROZDZIAŁ IV
Ukraińska a polska polityka historyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
Różnice i podobieństwa polskiej i ukraińskiej polityki historycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
Mitologia wyprawy kijowskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
ROZDZIAŁ V
Ukraińska a rosyjska polityka historyczna . . . . . . . . . . . . . . . . 193
Putinowska wizja przeszłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
Wielki Głód w rosyjskiej i ukraińskiej polityce historycznej . . . . . 214
ROZDZIAŁ VI
Polsko-ukraiński konflikt o historię . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
Stosunek do OUN/UPA w Polsce i na Ukrainie po 1991 roku . . . 226
Polsko-ukraińska wojna o pamięć po 2014 roku . . . . . . . . . . . . . . 235
Po wybuchu wojny rosyjsko-ukraińskiej (2022) . . . . . . . . . . . . . . 272
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
Aneks
Ustawa Rady Najwyższej Ukrainy nr 2538-1 z 9 kwietnia 2015 roku o statusie prawnym i uczczeniu pamięci uczestników walk o niepodległość Ukrainy w XX wieku (tekst polski i ukraiński). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
Indeks osób . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309