Polskie prawo konstytucyjne - ebook
Polskie prawo konstytucyjne - ebook
Podręcznik zawiera szczegółowe omówienie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2.04.1997 r., a także ustaw i innych aktów normatywnych regulujących zarówno problematykę wolności i praw jednostki, jak i organizacji oraz funkcjonowania naczelnych organów państwowych. W publikacji przedstawiono zmiany, które dokonały się w polskim prawie konstytucyjnym w la- tach 1918–1997, a także kwestię członkostwa Polski w Unii Europejskiej i wpływu, jakie ma ono na funkcjonowanie państwa.
W siódmym wydaniu uwzględniono transformację polityczną, która nastąpiła po wyborach parlamentarnych z 2023 r. W wyniku tych wyborów nastąpiły zmiany w układzie sił politycznych. Doszło do kohabitacji, czyli sytuacji w której prezydent i rząd pochodzą z przeciwnych obozów politycznych. W konsekwencji tego często podejmowano kontrowersyjne decyzje.
Książka zdobyła drugą nagrodę w X edycji Konkursu na Najlepszy Podręcznik Akademicki Uniwersytetu Łódzkiego.
Opracowanie przeznaczone jest dla studentów wydziałów prawa. Będzie stanowić również pomoc dydaktyczną dla kierunków nieprawniczych (m.in. administracji, politologii, socjologii, europeistyki, bezpieczeństwa narodowego).
Autorami podręcznika są pracownicy (także emerytowani) Katedry Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Łódzkiego: prof. dr hab. Dariusz Górecki, prof. dr hab. Krzysztof Skotnicki, dr hab. Aldona Domańska, prof. UŁ, dr hab. Anna Rakowska, prof. UŁ, dr hab. Konrad Składowski, prof. UŁ, dr Anna Michalak, dr Ryszard Krawczyk oraz dr Jakub Stępień.
Spis treści
|
Spis treści „Polskie prawo konstytucyjne” |
|
|
Zawartość |
Nr strony |
|
Wykaz skrótów |
11 |
|
Wstęp |
13 |
|
Rozdział 1: Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego |
15 |
|
1. Nazwa |
15 |
|
2. Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa |
17 |
|
|
|
|
Rozdział 2: Przekształcenia w polskim prawie konstytucyjnym |
19 |
|
1. Prowizorium konstytucyjne 1918 –1921 |
19 |
|
2. Konstytucja marcowa |
20 |
|
3. Konstytucja kwietniowa |
22 |
|
4. Prowizorium konstytucyjne 1944 –1952 |
25 |
|
5. Konstytucja PRL |
27 |
|
6. Prowizorium konstytucyjne 1992 –1997 |
29 |
|
7. Konstytucja RP z 2.04.1997 r. |
30 |
|
|
|
|
Rozdział 3: Konstytucja i pozostałe źródła prawa |
33 |
|
1. Pojęcie źródeł prawa |
33 |
|
2. Pojęcie konstytucji i jej rodzaje |
36 |
|
3. Geneza konstytucji pisanej |
38 |
|
4. Cechy szczególne konstytucji |
39 |
|
5. Funkcje konstytucji |
43 |
|
6. Obowiązywanie konstytucji |
44 |
|
7. Ustawa konstytucyjna |
45 |
|
8. Ustawa |
47 |
|
9. Ratyfikowana umowa międzynarodowa |
49 |
|
10. Rozporządzenie z mocą ustawy |
51 |
|
11. Rozporządzenie |
55 |
|
12. Akty prawa miejscowego |
56 |
|
13. Akty prawa wewnętrznego |
56 |
|
14. Zwyczajowe prawo konstytucyjne, zwyczaj konstytucyjny, precedens konstytucyjny |
57 |
|
|
|
|
Rozdział 4: Symbole i stolica państwa |
59 |
|
1. Godło |
59 |
|
2. Barwy |
61 |
|
3. Hymn |
61 |
|
4. Stolica |
63 |
|
|
|
|
Rozdział 5: Zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej |
65 |
|
1. Pojęcie zasad ustroju |
65 |
|
2. Zasada republikańskiej formy rządów |
66 |
|
3. Zasada demokratycznego państwa prawnego |
67 |
|
4. Zasada jednolitości państwa (państwa unitarnego) |
71 |
|
5. Zasada suwerenności narodu |
71 |
|
6. Zasada przedstawicielstwa (reprezentacji) |
73 |
|
7. Zasada podziału władzy i równowagi władz |
74 |
|
8. Zasada systemu rządów parlamentarno-gabinetowych |
76 |
|
9. Zasada pluralizmu politycznego |
77 |
|
10. Zasada pomocniczości (subsydiarności) |
81 |
|
11. Zasada decentralizacji władzy publicznej i samorządu terytorialnego |
82 |
|
12. Zasada społecznej gospodarki rynkowej |
84 |
|
|
|
|
Rozdział 6: Wolności i prawa jednostki |
87 |
|
1. Geneza i ewolucja praw człowieka |
87 |
|
2. Międzynarodowy system ochrony praw człowieka |
90 |
|
3. Konstytucyjny model regulacji wolności i praw jednostki |
91 |
|
4. Podmioty wolności i praw w Konstytucji RP |
92 |
|
5. Katalog wolności i praw jednostki |
94 |
|
5.1. Wolności i prawa osobiste |
99 |
|
5.2. Wolności i prawa polityczne |
105 |
|
5.3. Wolności oraz prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne |
109 |
|
6. System ochrony konstytucyjnych wolności i praw jednostki |
115 |
|
6.1. Dopuszczalny zakres ograniczeń |
115 |
|
6.2. Środki ochrony |
116 |
|
7. Konstytucyjne obowiązki jednostki |
119 |
|
|
|
|
Rozdział 7: Formy demokracji bezpośredniej |
121 |
|
1. Pojęcie demokracji bezpośredniej i jej formy |
121 |
|
2. Referendum i jego rodzaje |
122 |
|
3. Referendum ogólnokrajowe |
123 |
|
4. Referendum lokalne |
126 |
|
5. Inicjatywa ludowa i jej rodzaje |
129 |
|
6. Obywatelska inicjatywa ustawodawcza |
129 |
|
7. Inne formy inicjatywy obywatelskiej |
132 |
|
|
|
|
Rozdział 8: System wyborczy do Sejmu i Senatu |
133 |
|
1. Istota wyborów i ich funkcje |
133 |
|
2. Pojęcia „system wyborów” i „prawo wyborcze” |
134 |
|
3. Zasady prawa wyborczego |
135 |
|
4. Organizacja wyborów do Sejmu i do Senatu |
141 |
|
5. Zgłaszanie list kandydatów w wyborach do Sejmu i kandydatów w wyborach do Senatu |
145 |
|
6. Kampania wyborcza |
147 |
|
7. Głosowanie oraz ustalenie wyników głosowania i wyborów |
150 |
|
8. Stwierdzenie ważności wyborów |
152 |
|
9. Wygaśnięcie mandatu i uzupełnienie składu Sejmu i Senatu |
153 |
|
|
|
|
Rozdział 9: Sejm i Senat |
155 |
|
1. Zasada dwuizbowości |
155 |
|
2. Zasada kadencyjności |
157 |
|
3. Zasada permanencji |
159 |
|
4. Zasada dyskontynuacji |
159 |
|
5. Mandat przedstawicielski |
160 |
|
6. Incompatibilitas |
161 |
|
7. Immunitet |
164 |
|
7.1. Immunitet materialny |
165 |
|
7.2. Immunitet formalny |
166 |
|
7.3. Nietykalność |
167 |
|
8. Odpowiedzialność posłów i senatorów przed Trybunałem Stanu |
168 |
|
9. Prawa i obowiązki posłów i senatorów |
169 |
|
10. Warunki wykonywania mandatu |
170 |
|
11. Odpowiedzialność regulaminowa posłów i senatorów |
172 |
|
12. Formy zrzeszania się posłów i senatorów |
173 |
|
13. Organy Sejmu i Senatu |
174 |
|
13.1. Marszałek Sejmu i Marszałek Senatu |
174 |
|
13.2. Prezydium Sejmu i Senatu |
176 |
|
13.3. Konwent Seniorów |
177 |
|
13.4. Komisje sejmowe i senackie |
178 |
|
14. Pierwsze posiedzenie Sejmu i Senatu |
184 |
|
15. Funkcje Sejmu i Senatu |
185 |
|
15.1. Funkcja ustawodawcza Sejmu i Senatu |
185 |
|
15.2. Funkcja kontrolna Sejmu |
197 |
|
15.3. Uprawnienia kreacyjne |
201 |
|
16. Zgromadzenie Narodowe |
202 |
|
|
|
|
Rozdział 10: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej |
203 |
|
1. Pozycja ustrojowa |
203 |
|
2. Tryb wyboru i kadencja |
206 |
|
3. Kompetencje |
209 |
|
3.1. Uprawnienia w zakresie spraw zagranicznych |
211 |
|
3.2. Uprawnienia określające związki z parlamentem |
213 |
|
3.3. Uprawnienia określające związki z rządem |
215 |
|
3.4. Uprawnienia określające związki z władzą sądowniczą |
216 |
|
3.5. Wydawanie aktów prawnych |
218 |
|
3.6. Uprawnienia w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa |
218 |
|
3.7. Pozostałe uprawnienia |
220 |
|
4. Aparat pomocniczy |
222 |
|
|
|
|
Rozdział 11: Rada Ministrów |
225 |
|
1. Historia i siatka pojęciowa |
225 |
|
2. Powołanie Rady Ministrów |
227 |
|
3. Skład i struktura Rady Ministrów |
229 |
|
4. Odpowiedzialność Rady Ministrów i jej członków |
234 |
|
5. Zadania i zakres kompetencyjny Rady Ministrów |
236 |
|
|
|
|
Rozdział 12: Wymiar sprawiedliwości |
239 |
|
1. Władza sądownicza, sąd, wymiar sprawiedliwości |
239 |
|
2. Zarys historyczny |
240 |
|
3. Wymiar sprawiedliwości w Konstytucji RP z 2.04.1997 r. |
242 |
|
|
|
|
Rozdział 13: Trybunał Konstytucyjny |
259 |
|
1. Sądowa kontrola zgodności ustaw z Konstytucją |
259 |
|
2. Geneza Trybunału Konstytucyjnego w Polsce |
261 |
|
3. Trybunał Konstytucyjny w świetle Konstytucji z 1997 r. |
263 |
|
3.1. Pozycja ustrojowa i kompetencje Trybunału Konstytucyjnego |
263 |
|
3.2. Skład Trybunału Konstytucyjnego |
271 |
|
3.3. Skutki prawne orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego |
272 |
|
4. Organizacja wewnętrzna oraz tryb postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym |
274 |
|
4.1. Organizacja wewnętrzna Trybunału Konstytucyjnego |
274 |
|
4.2. Tryb postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym |
277 |
|
5. Kryzys wokół Trybunału Konstytucyjnego |
278 |
|
|
|
|
Rozdział 14: Trybunał Stanu |
283 |
|
1. Organizacja |
283 |
|
2. Podmioty ponoszące odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu |
284 |
|
3. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu |
284 |
|
4. Postępowanie w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej |
286 |
|
|
|
|
Rozdział 15: Najwyższa Izba Kontroli |
289 |
|
1. Pojęcie kontroli i jej rodzaje |
289 |
|
2. Ewolucja kontroli państwowej w Polsce |
291 |
|
3. Pozycja ustrojowo-prawna Najwyższej Izby Kontroli pod rządami ustawy z 1994 r. |
293 |
|
4. Zadania Najwyższej Izby Kontroli |
294 |
|
5. Struktura organizacyjna |
297 |
|
6. Postępowanie kontrolne i pokontrolne |
299 |
|
|
|
|
Rozdział 16: Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji |
301 |
|
1. Powstanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji |
301 |
|
2. Aktualnie obowiązujące unormowania |
302 |
|
3. Pozycja ustrojowa |
303 |
|
4. Skład i organizacja |
305 |
|
5. Kompetencje i zadania |
306 |
|
|
|
|
Rozdział 17: Rzecznik Praw Obywatelskich |
309 |
|
1. Geneza instytucji |
309 |
|
2. Pozycja ustrojowa |
310 |
|
3. Sposób powołania |
313 |
|
4. Zakres zadań |
315 |
|
5. Tryb i formy działania |
316 |
|
6. Aparat pomocniczy |
319 |
|
|
|
|
Rozdział 18: Rzecznik Praw Dziecka |
321 |
|
1. Pozycja ustrojowa |
321 |
|
2. Sposób powoływania i kadencja |
323 |
|
3. Zakres zadań |
324 |
|
4. Tryb i formy działania |
325 |
|
5. Aparat pomocniczy |
327 |
|
|
|
|
Rozdział 19: Finanse publiczne |
329 |
|
|
|
|
Rozdział 20: Samorząd terytorialny |
335 |
|
1. Pojęcie samorządu |
335 |
|
2. Samorząd terytorialny w II Rzeczypospolitej |
335 |
|
3. Wybory do organów samorządu terytorialnego |
338 |
|
4. Istota samorządu terytorialnego w Rzeczypospolitej Polskiej |
342 |
|
5. Organy samorządu terytorialnego |
347 |
|
6. Nadzór nad działalnością komunalną |
349 |
|
|
|
|
Rozdział 21: Stany nadzwyczajne w państwie |
353 |
|
1. Pojęcie stanu nadzwyczajnego |
353 |
|
2. Stan wojenny |
355 |
|
3. Stan wyjątkowy |
358 |
|
4. Stan klęski żywiołowej |
359 |
|
|
|
|
Rozdział 22: Polska w Unii Europejskiej |
361 |
|
1. Proces akcesyjny |
361 |
|
2. Konstytucyjne podstawy członkostwa |
362 |
|
3. Prawno-instytucjonalne podstawy funkcjonowania Unii Europejskiej |
363 |
|
4. Rola organów władzy RP w sprawach Unii Europejskiej |
367 |
|
|
|
|
Wykaz literatury |
371 |
| Kategoria: | Literatura akademicka |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8390-703-1 |
| Rozmiar pliku: | 4,1 MB |