Polskie życie teatralne w Kijowie w latach 1905-1918 - ebook

Kijów lat 1905 – 1918 to jeden z najaktywniejszych centrów polskiego życia kulturalnego na emigracji. Po kilkudziesięciu latach zastoju, społeczność polska z ogromną energią przystąpiła tam do zakładania kolejnych stowarzyszeń, towarzystw, bibliotek, drukarni i teatrów. W tętniącej życiem i dynamicznie rozwijającej się aglomeracji polskie instytucje znaleźć można było niemal wszędzie, także w najbardziej reprezentatywnych częściach miasta.

Niniejsza praca koncentruje się na opisaniu przemian polskiego życia teatralnego. Głównym bohaterem jest tu teatr prowincjonalny, choć początkowo pozbawiony wielkich nazwisk i wybitnych przedstawień, jednak jakże barwny w swym heroicznym zmaganiu z codzienną rzeczywistością. Dzięki uporowi i konsekwencji kilkudziesięciu pasjonatów, po roku 1914 doczekał się on chwil sławy i zasłużonego miana pierwszej sceny emigracyjnej, na której występowali czołowi twórcy polskiego teatru.

Książka pokazuje możliwie najszersze spektrum aktywności teatralnej Polaków, zwracając uwagę na działalność zespołów zawodowych i amatorskich, organizację spektakli okolicznościowych, jak i występów gościnnych. Celem nie jest jednak wyłącznie dokumentacja, ale przede wszystkim oddanie różnorodności, barwności i wieloaspektowości zachodzących zjawisk. Wpływ na działalność polskich teatrów miała tam bowiem zarówno wielka międzynarodowa polityka, światowe kryzysy i wojny, jak i małe, prowincjonalne sprawy, lokalne sympatie i antagonizmy, zakulisowe relacje.

Piotr Horbatowski jest pracownikiem Centrum Języka i Kultury Polskiej w Świecie Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ukończył teatrologię. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół polskiego teatru emigracyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem terenów Ukrainy, Rosji i Białorusi. Opublikowana rozprawa doktorska poświęcona została polskiemu życiu teatralnemu w Kijowie w latach 1918 – 1938. Drugą jego pasją jest glottodydaktyka. Jest autorem programu nauczania języka polskiego jako obcego poprzez teatr. Od kilkunastu lat prowadzi na UJ studio teatralne dla obcokrajowców, wystawiające przedstawienia po polsku.

Wstęp

Rozdział I. Formowanie się i działalność stałego, zawodowego teatru polskiego w Kijowie w latach 1905–1914

1. Wprowadzenie 17

2. Próby założenia stałej sceny polskiej w Kijowie przez Władysława Kindlera

Sekcja Dramatyczna przy Polskim Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”

Stały Teatr Polski

3. Teatr Polski pod patronatem Kijowskiego Polskiego Towarzystwa Miłośników Sztuki

Od kółka amatorskiego po teatr zawodowy – zmiany organizacyjne i dyskusje programowe wokół stałego polskiego teatru w Kijowie

Sale teatralne

Wykonawcy i program artystyczny

Cenzura i restrykcje policyjne

Publiczność

4. Podsumowanie

Rozdział II. Teatry stałe w czasie I wojny światowej

1. Wprowadzenie

2. Teatr Polski pod dyrekcją Franciszka Rychłowskiego

Zmiany organizacyjne, sytuacja ekonomiczna i wewnętrzna teatru

Nowe czasy, nowe wyzwania

Sala teatralna

Program artystyczny

Cenzura

Publiczność

3. Teatr „Studya” Stanisławy Wysockiej

Przemiany organizacyjne 162

Sale teatralne

Podstawowe cele powstania i program „Studya”

Zespół i jego widownia

Repertuar

4. Teatry dramatyczne w klubie „Ogniwo”: Nowy Teatr Polski – J. Flacha i J. Osterwy,

Teatr Polski – K. Dunin-Markiewicza i S. Wysockiej

Przemiany organizacyjne, programowe i kadrowe

Program i repertuar

5. Teatry rewiowo-muzyczne

Warszawski Teatr Miniatur 198

Kijowski Teatr Polski, Polska Farsa i Operetka, Teatr Nowości

Teatr „Figliki”

6. Podsumowanie

Rozdział III. Występy gościnne

1. Ogólna charakterystyka

2. Przedstawienia dramatyczne

Aktorzy indywidualni

Zespoły

3. Przedstawienia muzyczne – opera, operetka

Soliści

Zespoły

4. Kabaret

5. Podsumowanie

Rozdział IV. Przedstawienia okolicznościowe

1. Przedstawienia dla dzieci i młodzieży

2. Inne spektakle okolicznościowe

3. Podsumowanie

Zakończenie

Aneks I – Repertuary

Aneks II – Zespoły

Aneks III – Kalendarium ważniejszych występów gościnnych 283

Bibliografia

Spis ilustracji