- W empik go
Pomiędzy wiarą a zwątpieniem - ebook
Pomiędzy wiarą a zwątpieniem - ebook
Dlaczego jeden wierzy, inny zaś wątpi w istnienie Boga, a jeszcze inny jest obojętny wobec kwestii religijnych? Co czyni osobę religijną? Czy jest ona ze swej natury „istotą religijną”, czy też staje się nią w procesach rozwoju, wychowania i/lub socjalizacji? Czy mamy do czynienia tylko z jednym źródłem religijności jednostki, czy też możemy mówić o wielopostaciowych korzeniach religii i religijności? Jaka jest rola religii i religijności w psychicznym funkcjonowaniu jednostki? Jak przebiega rozwój religijności jednostki i czym jest on uwarunkowany? Czy człowiek dorosły, tracąc ufne spojrzenie dziecka i bezkompromisową postawę młodzieńca, wraz z dojrzałością zyskuje równowagę i uspokojenie światopoglądowe? A nade wszystko czy ma niepowtarzalną szansę pogłębienia życia religijnego, czy też następuje polaryzacja religijności? Czym współcześnie jest religia oraz jakie jest jej miejsce w świecie sekularyzacji? Dlaczego ludzie wierzą? Jakie motywy skłaniają ich już nie do wiary w ogóle, lecz do wiary w Boga? Jak układać się z własnym losem i z jego nieuchronnością, a może ironią, gdy na usta cisną się pytania: Jeżeli Bóg istnieje, to dlaczego pozwala na nasze cierpienie? Dlaczego zabierasz nasze miłości, Boże?
Na te i wiele innych, wcale nieprostych pytań próbuję odpowiadać w tym wprowadzeniu do psychologii religii, otwierając przed Czytelnikiem rozległą przestrzeń „pomiędzy wiarą a zwątpieniem”, która jest w nas obecna. W tym miejscu nieodparcie nasuwają się słowa poetki Anny Kamieńskiej (1920–1986): „na dnie mojej i twojej wiary leży ciężka łza zwątpienia”, zawieszeni jesteśmy zatem między integracją a rozpaczą, między wiarą a zwątpieniem…
W istocie niniejsza publikacja stanowi monograficzne ujęcie psychologii religii, prezentujące podstawowe nurty i kierunki, jak również osiągnięcia psychologii religii zeszłego stulecia wraz z omówieniem rozwoju religijności człowieka, związku między osobowością a religijnością oraz próbą ukazania metodologicznych podejść do tych niezmiernie osobistych i złożonych kwestii.
Książkę adresuję do osób zarówno głęboko wierzących, jak i do wątpiących, obojętnych i niezdecydowanych w kwestiach swojego poglądu na świat, a swoją intencję wyrażę słowami znamienitego poety ks. Jana Twardowskiego (1915–2006): „Nie przyszedłem pana nawracać”.
dr hab. Adam A. Zych, profesor Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu
Spis treści
Słowo od autora; 9
ROZDZIAŁ 1
Wprowadzenie do psychologii religii; 13
1.1. Miejsce psychologii religii wśród dyscyplin religioznawczych i psychologicznych; 13
1.2. Przedmiot i zadania współczesnej psychologii religii; 20
1.2.1. Religia jako zjawisko społeczne; 20
1.2.2. Struktura religii i wewnętrzna budowa religijności człowieka; 25
1.2.3. Religijność człowieka jako zjawisko psychologiczne; 32
1.2.4. Psychospołeczne źródła religii i religijności człowieka; 40
1.2.5. Główne funkcje psychospołeczne religii i religijności; 49
1.2.6. Najważniejsze zadania współczesnej psychologii religii; 53
1.3. Podstawowe problemy badawcze i główne kategorie pojęciowe psychologii religii; 55
1.4. Wielowarstwowość religii/religijności i doświadczenia religijnego; 60
ROZDZIAŁ 2
Z dziejów psychologii religii; 63
2.1. Rozwój psychologii religii na świecie; 63
2.2. Rozwój polskiej psychologii religii; 73
2.3. Kierunki współczesnej psychologii religii; 81
2.3.1. Stanowisko naturalistyczne; 82
2.3.2. Stanowisko socjologizujące; 110
2.3.3. Stanowisko fenomenologiczne; 115
ROZDZIAŁ 3
Religijność człowieka w ujęciu rozwojowym; 119
3.1. Dzieciństwo; 119
3.1.1. Ogólna charakterystyka religijności dziecka; 119
3.1.2. Dziecięce koncepcje Boga; 122
3.1.3. Myślenie magiczne dziecka a jego religijność; 126
3.2. Młodość; 129
3.2.1. Młodzieńczy idealizm i problematyka filozoficzna; 130
3.2.2. Faza kryzysu i przełomu; 135
3.2.3. Czy uspokojenie i stabilizacja?; 138
3.2.4. Destruktywne kulty, fałszywi prorocy; 141
3.3. Wiek dojrzały; 143
3.3.1. Ogólna charakterystyka religijności człowieka dorosłego; 144
3.4. Starość; 149
3.4.1. Wiara u schyłku życia ludzkiego – poglądy Kazimierza Dąbrowskiego, Erika H. Eriksona, Jamesa W. Fowlera i o. Richarda Rohra; 155
3.4.2. Renesans religijności ludzi w podeszłym wieku czy sztywność osobowości?; 162
3.5. Śmierć w cyklu życiowym człowieka; 167
ROZDZIAŁ 4
Osobowość a religijność człowieka; 171
4.1. Procesy poznawcze oraz emocje i uczucia; 173
4.2. Motywacja, potrzeby psychiczne i postawy; 182
4.3. Mechanizmy obronne; 197
4.4. Religijność zewnętrzna i wewnętrzna; 201
ROZDZIAŁ 5
Metodologiczne problemy współczesnej psychologii religii; 207
5.1. Obserwacja zachowania; 211
5.2. Rozmowa i wywiad psychologiczny; 214
5.3. Analiza dokumentów; 221
5.4. Skale postaw; 224
5.5. Testy psychologiczne i metody projekcyjne; 231
5.6. Narracyjne i biograficzne podejścia do zjawiska religijności człowieka; 238
5.7. Możliwości zastosowania eksperymentu w psychologii religii; 239
Zamiast zakończenia; 247
Bibliografia; 249
Słownik terminów; 267
Indeks nazw osobowych; 297
Kategoria: | Podręczniki |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-7850-084-1 |
Rozmiar pliku: | 27 MB |