Postępowanie sądowoadministracyjne - ebook

Podręcznik omawia problematykę postępowania sądowoadministracyjnego, w tym m.in.:
• model, organizację i konstytucyjne podstawy sądowej kontroli administracji publicznej w Polsce;
• zakres kontroli sądów administracyjnych i ich właściwość;
• zasady postępowania sądowoadministracyjnego;
• wszczęcie, strony i uczestnicy postępowania sądowoadministracyjnego;
• czynności techniczno-procesowe;
• przebieg postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym jako sądem I instancji;
• zwyczajne i nadzwyczajne środki zaskarżenia;
• koszty postępowania sądowoadministracyjnego;
• środki zapewnienia jednolitości orzecznictwa sądowoadministracyjnego oraz
• europeizacja postępowania sądowoadministracyjnego.

W opracowaniu uwzględniono najnowsze zmiany aktów prawnych, orzecznictwo oraz literaturę przedmiotu.

Publikacja przeznaczona jest dla studentów prawa i administracji oraz aplikantów zawodów prawniczych. Może być także przydatna nauczycielom akademickim w pracy naukowej i dydaktycznej oraz sędziom, adwokatom, radcom prawnym, doradcom podatkowym, rzecznikom patentowym i urzędnikom w praktyce zawodowej.

Wykaz skrótów | str.13

Rozdział I

Sądowa kontrola działalności administracji publicznej (Dagmara Gut) | str.17

1. Uwagi wstępne | str.17
2. Modele sądowej kontroli administracji publicznej | str.21

2.1. Kryterium pozycji ustrojowej sądu administracyjnego | str.21

2.2. Kryterium struktury instancyjnej sądów administracyjnych | str.23

2.3. Kryterium uprawnień orzeczniczych sądów administracyjnych | str.25

3. Organizacja sądownictwa administracyjnego w Polsce | str.29

3.1. Geneza sądownictwa administracyjnego | str.29

3.2. Konstytucyjne podstawy sądownictwa administracyjnego | str.32

3.3. Ustrój sądów administracyjnych | str.36

Rozdział II

Zakres kontroli sądów administracyjnych i ich właściwość (Konrad Łuczak) | str.41

1. Zakres kontroli sądów administracyjnych | str.41

1.1. Konstytucyjnoprawne podstawy zakresu kontroli sądów administracyjnych | str.41

1.2. Charakterystyka sprawy sądowoadministracyjnej | str.43

1.3. Podstawowe cechy kontroli wykonywanej przez sądy administracyjne | str.46

1.4. Wyłączenia z zakresu kontroli sądów administracyjnych | str.48

2. Właściwość sądów administracyjnych | str.50

2.1. Uwagi wprowadzające | str.50

2.2. Podział właściwości instancyjnej między w.s.a. a NSA | str.51

2.3. Właściwość miejscowa w.s.a. | str.52

2.3.1. Sposób ustalania właściwości miejscowej | str.52

2.3.2. Wpływ skargi do niewłaściwego miejscowo w.s.a. | str.54

2.3.3. Zasada ciągłości właściwości miejscowej w.s.a. | str.55

2.3.4. Szczególne przypadki zmiany właściwości miejscowej w.s.a. | str.55

2.4. Właściwość rzeczowa w.s.a. | str.57

2.4.1. Decyzje administracyjne | str.57

2.4.2. Postanowienia | str.60

2.4.3. Akty i czynności dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa administracyjnego | str.61

2.4.4. Interpretacje podatkowe i opinie zabezpieczające | str.63

2.4.5. Opinie dotyczące transgranicznego przekształcenia, połączenia albo podziału spółki | str.63

2.4.6. Akty prawa miejscowego | str.64

2.4.7. Akty samorządu terytorialnego z zakresu administracji publicznej | str.65

2.4.8. Akty nadzoru nad samorządem terytorialnym | str.66

2.4.9. Bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania | str.67

2.4.10. Przypadki szczególne | str.70

3. Właściwość rzeczowa NSA | str.70

Rozdział III

Zasady postępowania sądowoadministracyjnego (Małgorzata Jaśkowska) | str.73

1. Uwagi wstępne | str.73
2. Zasada dostępu do sądu | str.75
3. Zasada dwuinstancyjności | str.79
4. Zasada legalności | str.80
5. Zasada udzielania pomocy stronom | str.83
6. Zasada jawności | str.86
7. Zasada ekonomiki procesowej | str.91
8. Zasady kontradyktoryjności i oficjalności | str.95

Rozdział IV

Wszczęcie postępowania sądowoadministracyjnego (Małgorzata Jaśkowska) | str.99

1. Uwagi ogólne | str.99
2. Skarga | str.102

2.1. Przedmiot skargi | str.102

2.2. Uprawnieni do wniesienia skargi | str.103

2.3. Warunki formalne skargi jako pisma procesowego i sposób jej wniesienia | str.107

2.4. Wyczerpanie środków zaskarżenia | str.110

2.5. Termin do wniesienia skargi | str.113

3. Sprzeciw | str.114

3.1. Przedmiot sprzeciwu | str.114

3.2. Podmioty uprawnione do wniesienia sprzeciwu | str.117

3.3. Warunki formalne sprzeciwu i sposób jego wniesienia | str.117

4. Wniosek o wszczęcie postępowania | str.119
5. Skutki wniesienia skargi, sprzeciwu czy wniosku | str.121

5.1. Wszczęcie postępowania i zawisłość sprawy | str.121

5.2. Uprawnienia autokontrolne | str.122

5.3. Możliwość wstrzymania wykonania aktu lub czynności | str.124

5.4. Obowiązki organu przy przekazaniu pisma wszczynającego postępowanie | str.127

5.5. Skutki braku spełnienia warunków dopuszczalności i warunków formalnych | str.129

Rozdział V

Strony i uczestnicy postępowania sądowoadministracyjnego (Jacek Jaworski) | str.133

1. Strony postępowania | str.133

1.1. Wstęp | str.133

1.2. Organ administracji publicznej jako strona postępowania | str.134

1.3. Strona skarżąca | str.135

1.4. Zdolność do bycia stroną a legitymacja skargowa | str.140

1.4.1. Zdolność sądowa | str.140

1.4.2. Interes prawny | str.141

2. Uczestnicy postępowania | str.144

2.1. Strona a uczestnik postępowania | str.144

2.2. Uczestnictwo prokuratora, RPO, RPD i Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców | str.147

3. Skuteczność czynności podmiotów procesowych | str.149

3.1. Zagadnienia wprowadzające | str.149

3.2. Samodzielność działania w procesie | str.150

3.3. Zastępstwo procesowe a przedstawicielstwo | str.151

3.4. Reprezentacja | str.153

3.5. Działanie osobiste i przez pełnomocnika | str.154

3.5.1. Zdolność postulacyjna | str.154

3.5.2. Pełnomocnictwo | str.155

Rozdział VI

Czynności techniczno-procesowe w postępowaniu sądowoadministracyjnym (Dagmara Gut) | str.159

1. Pisma w postępowaniu sądowym | str.159

1.1. Pojęcie | str.159

1.2. Wymogi formalne | str.161

1.3. Wezwanie do uzupełnienia braków formalnych | str.166

2. Doręczenia | str.168

2.1. Zagadnienia ogólne | str.168

2.2. Doręczenia osobom fizycznym | str.170

2.3. Doręczenia osobom prawnym | str.172

2.4. Doręczenia osobom nieznanym z miejsca pobytu | str.173

2.5. Doręczenia stronom mającym miejsce zamieszkania za granicą | str.173

2.6. Doręczenia na adres skrytki pocztowej | str.174

2.7. Fikcja doręczenia | str.174

3. Terminy procesowe | str.176

3.1. Rodzaje terminów procesowych i sposób ich liczenia | str.176

3.2. Przywrócenie terminu | str.177

4. Akta sprawy sądowoadministracyjnej | str.179

Rozdział VII

Przebieg postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym jako sądem I instancji (Małgorzata Jaśkowska) | str.181

1. Czynności wstępne | str.181
2. Postępowanie rozpoznawcze | str.187
3. Przeszkody w prowadzeniu postępowania sądowoadministracyjnego | str.194
4. Postępowanie mediacyjne | str.200
5. Postępowanie uproszczone | str.207
6. Rozstrzygnięcia | str.210

6.1. Zasady orzekania | str.210

6.2. Wyroki | str.213

6.2.1. Uwagi ogólne | str.213

6.2.2. Treść wyroku | str.216

6.3. Postanowienia i zarządzenia | str.224

6.3.1. Postanowienia | str.224

6.3.2. Zarządzenia | str.227

7. Konwalidacja rozstrzygnięć | str.227

Rozdział VIII

Zwyczajne środki zaskarżenia (Martyna Wilbrandt-Gotowicz) | str.229

1. Środki odwoławcze a środki zaskarżenia | str.229
2. Skarga kasacyjna | str.232

2.1. Charakter prawny skargi kasacyjnej | str.232

2.1.1. Uwagi wstępne | str.232

2.1.2. Przedmiot zaskarżenia | str.233

2.1.3. Legitymacja procesowa | str.235

2.1.4. Wymagania skargi kasacyjnej | str.238

2.2. Postępowanie kasacyjne | str.246

2.2.1. Czynności wstępne | str.246

2.2.2. Postępowanie rozpoznawcze | str.250

2.2.3. Orzeczenia | str.252

3. Zażalenie | str.256

3.1. Charakter prawny zażalenia | str.256

3.1.1. Uwagi wstępne | str.256

3.1.2. Przedmiot zaskarżenia | str.256

3.1.3. Legitymacja procesowa | str.258

3.1.4. Prawne wymagania zażalenia | str.258

3.2. Postępowanie zażaleniowe | str.259

3.2.1. Czynności wstępne | str.259

3.2.2. Postępowanie rozpoznawcze | str.260

3.2.3. Orzeczenia | str.261

4. Quasi-środki odwoławcze | str.261
5. Prawomocność orzeczeń i jej skutki | str.263

Rozdział IX

Nadzwyczajne środki zaskarżenia (Martyna Wilbrandt-Gotowicz) | str.267

1. Nadzwyczajne środki zaskarżenia a wniosek o unieważnienie prawomocnego orzeczenia | str.267
2. Skarga o wznowienie postępowania | str.269

2.1. Charakter prawny skargi o wznowienie postępowania i jej przesłanki | str.269

2.2. Postępowanie wznowieniowe | str.278

3. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia | str.283

3.1. Charakter prawny skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia i jej przesłanki | str.283

3.2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia | str.288

Rozdział X

Koszty postępowania sądowoadministracyjnego (Jacek Jaworski) | str.293

1. Uwagi wprowadzające | str.293
2. Koszty sądowe | str.294

2.1. Podział kosztów sądowych | str.294

2.2. Wpis | str.295

2.3. Opłaty kancelaryjne | str.296

2.4. Wydatki w ramach kosztów sądowych | str.297

3. Wydatki strony w ramach występowania w procesie bez profesjonalnego pełnomocnika | str.298
4. Wydatki strony w ramach zastępstwa przez profesjonalnego pełnomocnika | str.299
5. Zwrot kosztów postępowania | str.301
6. Zwolnienie z kosztów sądowych | str.303

6.1. Zwolnienie z mocy prawa | str.303

6.2. Prawo pomocy | str.304

Rozdział XI

Środki zapewnienia jednolitości orzecznictwa sądowoadministracyjnego (Martyna Wilbrandt-Gotowicz) | str.307

1. Uwagi wstępne | str.307
2. Działalność uchwałodawcza NSA | str.309

2.1. Uchwały abstrakcyjne | str.309

2.1.1. Przesłanki podjęcia uchwały abstrakcyjnej | str.309

2.1.2. Tryb rozpoznania i rozstrzygnięcia abstrakcyjnego pytania prawnego | str.311

2.1.3. Skutki prawne uchwał abstrakcyjnych | str.313

2.2. Uchwały konkretne | str.314

2.2.1. Przesłanki podjęcia uchwały konkretnej | str.314

2.2.2. Tryb rozpoznania i rozstrzygnięcia konkretnego pytania prawnego | str.317

2.2.3. Skutki prawne uchwał konkretnych | str.319

3. Pytania prawne do TK | str.320

3.1. Przesłanki pytań prawnych do TK | str.320

3.2. Rozstrzygnięcia TK i ich skutki dla orzecznictwa sądów administracyjnych | str.322

4. Pytania prejudycjalne do TSUE | str.323

4.1. Przesłanki pytań prejudycjalnych do TSUE | str.323

4.2. Orzeczenia prejudycjalne TSUE i ich skutki dla orzecznictwa sądów administracyjnych | str.326

Rozdział XII

Europeizacja postępowania sądowoadministracyjnego (Konrad Łuczak) | str.329

1. Pojęcie europeizacji prawa i jej wpływ na strukturę sądów administracyjnych oraz postępowanie sądowoadministracyjne | str.329
2. Wybrane przypadki europeizacji przepisów ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi | str.333

2.1. Rozszerzenie właściwości na decyzje konsulów dotyczące wiz Schengen | str.333

2.2. Wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego na podstawie wyroku TSUE | str.334

2.3. Oddanie pisma procesowego w placówce pocztowej znajdującej się w innym państwie członkowskim UE niż Polska | str.337

3. Zasady-narzędzia stosowane przez sądy administracyjne w celu europeizacji prawa | str.339
4. Mechanizm uwzględniania przez sąd z urzędu prawa UE | str.346
5. Kilka uwag końcowych | str.350

Bibliografia | str.351

O autorach | str.363

Skorowidz | str.365