MENU
Nasze ceny
Przeczytaj fragment on-line
Praktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju - ebook
Praktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju - ebook
Zrównoważony rozwój to dziś nie tylko trend, ale konieczność – zarówno w biznesie, jak i w życiu codziennym. Coraz więcej przedsiębiorstw staje przed wyzwaniem, jakim jest integracja działań w obszarach środowiskowych, społecznych i zarządczych (ESG) z codziennymi operacjami. „Praktycznie o ESG. Poradnik raportowania zrównoważonego rozwoju” to książka, która ma pomóc lepiej zrozumieć to zjawisko i odnaleźć się w coraz bardziej wymagającym środowisku regulacyjnym i rynkowym. Książka ta to nie tylko teoria – to przede wszystkim praktyczny przewodnik. Dowiesz się, czym jest ESG i dlaczego warto je wdrażać, jak przygotować się do raportowania oraz jakie kroki podjąć, aby Twoja firma była postrzegana jako odpowiedzialny i godny zaufania partner biznesowy. Przedstawione w niej standardy i wskazówki ułatwią Ci zrozumienie nowych wymogów, takich jak Dyrektywa CSRD czy Europejski Zielony Ład oraz pokażą, jak mogą one stać się szansą na rozwój i budowanie przewagi konkurencyjnej.
Ta publikacja spełnia wymagania dostępności zgodnie z dyrektywą EAA.
| Kategoria: | Poradniki |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 9788397446700 |
| Rozmiar pliku: | 4,2 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Praktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
3
Wstęp .................................................................................................................................8
Poprawne rozumienie tematu ESG ....................................................................................10
Czym jest zrównoważony rozwój i ESG ............................................................................11
Historia rozwoju koncepcji ESG i jej globalne wpływy .....................................................13
Wpływ ESG na reputację firmy i zaufanie interesariuszy .................................................15
ESG w różnych sektorach gospodarki ...............................................................................17
ESG jako strategiczne podejście do przyszłości firm ........................................................18
Ramy prawne i regulacje dotyczące ESG ...........................................................................20
Europejski Zielony Ład: Główna inicjatywa ESG w Europie ..............................................21
Znaczenie dyrektyw UE w kształtowaniu raportowania ESG............................................24
Porównanie standardów amerykańskich i europejskich ..................................................35
Standardy raportowania ESG ...........................................................................................37
Fundamenty raportowania zrównoważonego rozwoju ......................................................40
ESRS 1: Podstawy raportowania zrównoważonego rozwoju ............................................41
ESRS 2: Transparentności w raportowaniu ESG ...............................................................43
Należyta staranność w zrównoważonym rozwoju .............................................................48
Kluczowe elementy należytej staranności ........................................................................49
Należyta staranność jako narzędzie budowy zrównoważonego rozwoju .........................52
Łańcuch wartości w kontekście raportowania zrówno-ważonego rozwoju ........................54
Raportowanie łańcucha wartości według ESRS................................................................55
Narzędzia i partnerstwa w zarządzaniu łańcuchem wartości ...........................................56
Podejście sektorowe ........................................................................................................57
Światowe standardy i regulacje .......................................................................................57
Strategia i Model Biznesowy (SBM) ..................................................................................60
Znaczenie strategii ..........................................................................................................61
Rola strategii i modelu biznesowego w raportowaniu ESG ..............................................61
Pozycja rynkowa ...............................................................................................................62
Uwzględnianie opinii interesariuszy .................................................................................63
Integracja szans i ryzyk do strategii i modelu biznesowego .............................................63
Praktyczne podejście i transparentność ..........................................................................64
Odroczenie obowiązku raportowania ..............................................................................64
SPIS TREŚCI4
Przemysław Oczyp
Oczekiwania i opinie interesariuszy ..................................................................................66
Sposoby, częstotliwość i cel angażowania poszczególnych grup interesariuszy ...............67
Uwzględnienie oczekiwań w działaniach organizacji .......................................................69
Zrozumienie poglądów interesariuszy w odniesieniu do strategii i modelu biznesowego 69
Analiza oczekiwań podczas procesu należytej staranności i oceny istotności ..................70
Informowanie zarządu i rady nadzorczej o oczekiwaniach interesariuszy .......................70
Analiza scenariuszowa klimatu i badanie odporności modelu biznesowego ......................72
Istota analizy scenariuszowej ...........................................................................................73
Kluczowe elementy procesu ............................................................................................73
Zasady zarządzania ryzykiem klimatycznym ....................................................................75
Praktyczne podejście do analizy.......................................................................................76
Znaczenie dla inwestorów ................................................................................................76
Integracja z planowaniem strategicznym .........................................................................77
Wpływy, ryzyka i szanse (IRO) w kontekście ESG ...............................................................80
Czym jest analiza IRO? .....................................................................................................81
Wpływy: Zrozumienie swojego oddziaływania ................................................................82
Ryzyka jako wyzwania w zrównoważonym rozwoju .........................................................83
Szanse jako motor innowacji w ESG .................................................................................86
Wymogi dotyczące ujawniania informacji .......................................................................89
Analiza podwójnej istotności ............................................................................................92
Zrozumienie kontekstu działania firmy ............................................................................93
Proces identyfikacji istotnych kwestii...............................................................................93
Podwójna istotność w praktyce .....................................................................................103
Zmiany klimatu – ESRS E1 ...............................................................................................106
Wymogi raportowania ...................................................................................................107
Łagodzenie zmian klimatu ..............................................................................................109
Przystosowanie się do zmian klimatycznych ..................................................................110
Energia ...........................................................................................................................112
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................113Praktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
5
Zanieczy-szczenie – ESRS E2 ............................................................................................116
Zanieczyszczenie powietrza ...........................................................................................117
Zanieczyszczenie wody ...................................................................................................117
Zanieczyszczenie gleby ...................................................................................................118
Zanieczyszczenie organizmów żywych i zasobów żywnościowych .................................118
Substancje potencjalnie niebezpieczne .........................................................................119
Substancje wzbudzające szczególnie duże obawy (SVHC)..............................................120
Mikrodrobiny plastiku ....................................................................................................121
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................122
Woda i zasoby morskie w kontekście ESG – ESRS E3 ........................................................124
Znaczenie wody i zasobów morskich .............................................................................125
Kluczowe pojęcia w zarządzaniu wodą ..........................................................................125
Zarządzanie zasobami morskimi ....................................................................................126
Kluczowe wskaźniki raportowania .................................................................................127
Ryzyka związane z zarządzaniem zasobami ....................................................................127
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................128
Różno-rodność biologiczna i ekosystemy – ESRS E4 .........................................................130
Bezpośrednie czynniki oddziaływania na utratę bioróżnorodności ...............................131
Oddziaływanie na stan gatunków ..................................................................................132
Oddziaływanie na zasięg i stan ekosystemów ................................................................132
Oddziaływanie na usługi ekosystemowe i zależności od nich ........................................133
Jak raportować zgodnie z ESRS E4? ................................................................................134
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................134
Gospodarka Obiegu Zamkniętego – ESRS E5 ...................................................................136
Istota gospodarki o obiegu zamkniętym ........................................................................137
Wpływy zasobów ...........................................................................................................137
Wypływy zasobów związane z produktami i usługami ...................................................138
Zarządzanie odpadami ...................................................................................................138
Monitorowanie efektywności działań ............................................................................139
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................140
SPIS TREŚCI6
Przemysław Oczyp
Pracownicy jako fundament zrównoważonego rozwoju ESRS S1 .....................................142
Charakterystyka pracowników własnych ......................................................................143
Warunki pracy jako element odpowiedzialności korporacyjnej .....................................145
Work-life balance jako kluczowy aspekt nowoczesnego środowiska pracy ...................148
Równość i różnorodność jako strategiczne priorytety organizacji .................................150
Bezpieczeństwo i ochrona pracowników jako priorytet odpowiedzialnego pracodawcy 153
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................157
Pracownicy w łańcuchu wartości ESRS S2 ........................................................................158
Łańcuch wartości i wyzwania raportowania ..................................................................159
Warunki pracy w łańcuchu wartości ..............................................................................159
Równe traktowanie i równość szans dla wszystkich ......................................................160
Inne prawa związane z pracą .........................................................................................161
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................162
Dotknięte społecznościESRS S3 .......................................................................................164
Kim są dotknięte społeczności? .....................................................................................165
Kluczowe obszary raportowania w ESRS S3 ...................................................................165
Prawa gospodarcze, społeczne i kulturalne społeczności ..............................................166
Prawa obywatelskie i polityczne społeczności ...............................................................167
Prawa ludności rdzennej ................................................................................................167
Znaczenie raportowania dla firm ...................................................................................168
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................169
Konsumenci i użytkownicy końcowi: Standard ESRS S4 ...................................................170
Jakie dane powinny znaleźć się w raportach zgodnie z ESRS S4? ..................................172
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................173
Ład korporacyjny na podstawie ESRS G1 .........................................................................174
Kultura korporacyjna jako fundament odpowiedzialnego biznesu ................................175
Ochrona sygnalistów jako element uczciwości i przejrzystości w przedsiębiorstwach ..176
Dobrostan zwierząt .......................................................................................................................178
Zaangażowanie polityczne i działalność lobbingowa .....................................................179
Zarządzanie relacjami z dostawcami ..............................................................................180
Korupcja i przekupstwo jako kluczowy aspekt ładu korporacyjnego .............................181Praktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
7
Taksonomia Zrównoważonego Rozwoju ..........................................................................184
Wprowadzenie do Taksonomii Zrównoważonego Rozwoju ...........................................185
Cele środowiskowe Taksonomii ....................................................................................186
Wytyczne raportowania zgodnie z Taksonomią ............................................................186
Techniczne kryteria kwalifikacji (TKK) ............................................................................186
Minimalne gwarancje i ich znaczenie.............................................................................187
Jak oblicza się Taksonomię UE w kontekście obrotów, CapEx i OpEx? ...........................189
Znaczenie Taksonomii Zrównoważonego Rozwoju dla przedsiębiorstw, inwestorów, banków i firm ubezpieczeniowych .................................................................................191
Grenevia – praktyczny przykład zielonej transformacji ....................................................194
Od lidera górnictwa do pioniera zielonej energii ...........................................................195
Wejście na rynek zielonej energii ...................................................................................195
Strategia i cele ................................................................................................................196
Inwestycje i rozwój .........................................................................................................196
Odpowiedzialność społeczna .........................................................................................197
Przyszłe zmiany i ich wpływ na przyszłość raportowania ESG ..........................................198
Ratingi ESG – narzędzie do oceny i porównania ............................................................200
Taksonomia społeczna – rozszerzenie istniejących standardów ....................................201
Finansowanie na podstawie ESG – Zielone i zrównoważone finanse ............................201
Przemysław Oczyp..........................................................................................................204
SPIS TREŚCIPraktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
9
Zrównoważony rozwój nie jest już tylko wizją przyszłości – stał się fundamentem funk-cjonowania nowoczesnych przedsiębiorstw. „Praktycznie o ESG. Poradnik raportowa-nia zrównoważonego rozwoju” to odpowiedź na rosnące potrzeby firm, które muszą nie tylko zrozumieć, czym jest ESG, ale przede wszystkim wdrożyć je jako kluczowy ele-ment swojej strategii biznesowej. Dzisiejszy rynek wymaga od przedsiębiorstw czegoś więcej niż osiągania wyników finansowych – wymaga odpowiedzialności za wpływ na środowisko, społeczeństwo i transparentności w zarządzaniu.
Integracja ESG z codzienną działalnością to już nie wybór etyczny czy moralny, lecz konieczność. Firmy, które traktują ESG jako integralną część swojej strategii, zyskują przewagę konkurencyjną, zwiększają swoją odporność na zmiany regulacyjne i ryn-kowe oraz budują długoterminowe zaufanie interesariuszy. Zrozumienie, jak zmiany klimatyczne, nierówności społeczne czy presja regulacyjna wpływają na działalność firmy, jest kluczowe dla jej przetrwania i rozwoju. Wytyczne do raportowania zrówno-ważonego rozwoju, takie jak ESRS wprowadzone przez dyrektywę CSRD, wyraźnie pod-kreślają, że zrównoważony rozwój to nie tylko osobny dokument, ale integralna część strategii biznesowej – z celami i priorytetami długoterminowymi w każdym kluczowym obszarze działalności.
W tym poradniku znajdziesz praktyczne wskazówki, jak skutecznie przygotować fir-mę do wdrożenia ESG, zrozumieć jego zasady oraz sprostać wymogom regulacyjnym i oczekiwaniom rynku. Przyjrzymy się również motywacjom, które kierują firmami w stronę zrównoważonego rozwoju. Dowiesz się ponadto, jak zrównoważony rozwój wpływa na zarządzanie ryzykiem, przewagę konkurencyjną i długoterminowe wyniki finansowe.
Nie jest tajemnicą, że firmy, które zasady ESG, narażają się na utratę wartości swoich aktywów, trudności w pozyskiwaniu kapitału oraz spadek zaufania wśród klientów i in-westorów. Z kolei przedsiębiorstwa, które odpowiednio podejdą do wdrażania ESG, zyskują szansę na budowanie przyszłości opartej na innowacyjności, transparentno-ści i odpowiedzialności. Ten poradnik to Twoje narzędzie do zrozumienia i wdrożenia zrównoważonego rozwoju w praktyce – zapraszamy do lektury i działania!
WSTĘPPraktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
11
W tym rozdziale dowiesz się:
czym jest zrównoważony rozwój oraz ESG (Environmental, Social, Governance) i jak poszczególne jego obszary – środowiskowy, społeczny i zarządczy – wpły-wają na działalność firm,
dlaczego wdrażanie ESG jest nie tylko koniecznością, ale też szansą na rozwój, budowanie przewagi konkurencyjnej oraz zdobycie zaufania klientów i inwe-storów.
Poznanie zasad ESG pozwoli Ci lepiej przygotować swoją firmę na przyszłe wyzwania, minimalizując ryzyka i jednocześnie zwiększając jej wartość rynkową. Odpowiedzialne podejście do ESG nie tylko pomoże Ci spełnić rosnące wymagania regulacyjne, ale tak-że budować pozytywny wizerunek firmy jako zrównoważonego i etycznego gracza na rynku globalnym.
Czym jest zrównoważony rozwój i ESG
Zrównoważony rozwój to podejście do prowadzenia działalności gospodarczej, kształ-towania polityk społecznych i gospodarowania zasobami, w którym dąży się do zacho-wania równowagi między bieżącymi potrzebami ludzi a możliwościami zaspokojenia tych potrzeb przez przyszłe pokolenia. Oznacza to uwzględnienie aspektów gospodar-czych, środowiskowych i społecznych w podejmowaniu decyzji, tak aby rozwój nastę-pował w sposób stabilny, długofalowy oraz sprawiedliwy, minimalizując negatywny wpływ na środowisko i społeczności. Ważnym źródłem tej koncepcji jest tak zwany raport Brundtland z 1987 roku, który podkreślał konieczność współistnienia rozwoju i ochrony zasobów naturalnych.
ESG – Environmental, Social, Governance
ESG obejmuje trzy kluczowe obszary: środowiskowy, społeczny i zarządczy, które są brane pod uwagę przy ocenie wpływu, jaki przedsiębiorstwa wywierają na świat. Te obszary zyskują coraz większe znaczenie nie tylko dla inwestorów, ale także dla klien-tów, pracowników i regulatorów.
Komponent środowiskowy ESG
Komponent środowiskowy ESG dotyczy wpływu firmy na środowisko naturalne. Obej-muje działania związane z zarządzaniem zasobami naturalnymi, redukcją emisji szko-dliwych substancji, efektywnością energetyczną, śladem węglowym i wodnym, róż-norodnością biologiczną oraz gospodarką obiegu zamkniętego. Działania i regulacje
Rozdział 112
Przemysław Oczyp
w zakresie środowiska naturalnego skupiają się przede wszystkim na wpływie działal-ności biznesowej na zmiany klimatu i wpływie tych zmian na firmę. W czasach global-nego ocieplenia i degradacji zasobów naturalnych znaczenie tego obszaru stale rośnie. Przykłady działań obejmują inwestycje w odnawialne źródła energii, poprawę efektyw-ności operacyjnej oraz wdrażanie gospodarki obiegu zamkniętego.
Aspekt społeczny ESG
Aspekt społeczny ESG odnosi się do zarządzania relacjami firmy z pracownikami, do-stawcami, klientami oraz lokalnymi społecznościami. Obejmuje praktyki związane z prawami pracowniczymi, prawami człowieka, bezpieczeństwem oraz rozwojem pra-cowników. Te działania dotyczą zarówno samej firmy, jak i jej dostawców.
Komponent zarządczy ESG
Komponent zarządczy ESG dotyczy praktyk i struktur zarządzania firmą, w tym transpa-rentności, etyki biznesowej oraz kultury korporacyjnej. Jest to szczególnie ważny ob-szar dla inwestorów, ponieważ dobre zarządzanie pomaga minimalizować ryzyko i poprawiać efektywność operacyjną. Analizowane są tu między innymi polityki an-tykorupcyjne, struktury odpowiedzialności, niezależność zarządu oraz jego różnorod-ność i kompetencje.
Korzyści z wdrażania ESG
Wdrażanie ESG umożliwia firmom minimalizowanie negatywnego wpływu na środo-wisko i ludzi, a także budowanie silnych, zrównoważonych i etycznych praktyk zarząd-czych. Te działania przekładają się na długoterminową wartość dla wszystkich interesa-riuszy. Aby strategia biznesowa była skuteczna długofalowo, musi uwzględniać aspekty zrównoważonego rozwoju i być realizowana na wszystkich szczeblach organizacji, co zwiększa odporność, konkurencyjność i innowacyjność firmy.
CSR – Społeczna odpowiedzialność biznesu
CSR (Corporate Social Responsibility), czyli społeczna odpowiedzialność biznesu, to koncepcja, która nakłada na organizacje obowiązek dbania o dobro społeczne oraz śro-dowisko, z naciskiem na ich bezpośredni wpływ na społeczności lokalne i środowisko, w którym działają. CSR przez długi czas była koncepcją dobrowolną i nieuregulowaną, a jej głównymi obszarami były etyczne praktyki biznesowe, ochrona środowiska, dba-łość o dobrostan pracowników czy inicjatywy dobroczynne.
Choć CSR często stanowi część szerszych strategii zrównoważonego rozwoju, jej za-kres jest zwykle bardziej ograniczony. Skupia się głównie na działaniach, które firmy podejmują dobrowolnie, aby poprawić swój wizerunek w oczach interesariuszy oraz budować pozytywne relacje z nimi.Praktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
13
Różnice między ESG, CSR i zrównoważonym rozwojem
Koncepcje ESG, zrównoważonego rozwoju oraz CSR są często używane zamiennie, ale różnią się w kluczowych aspektach. Zrównoważony rozwój to szeroka koncepcja, która zakłada działania mające na celu zaspokojenie potrzeb obecnych pokoleń bez narusza-nia możliwości zaspokojenia potrzeb przyszłych pokoleń. Obejmuje aspekty środowi-skowe, społeczne i ekonomiczne, dążąc do równowagi między nimi. CSR (społeczna odpowiedzialność biznesu), choć również związana ze zrównoważonym rozwojem, to bardziej konkretne podejście, które firmy przyjmują dobrowolnie. Często ma za zada-nie poprawić poszczególne kwestie zarządzania, wzmacniania relacji ze społecznościa-mi lokalnymi, ale także budować pozytywny wizerunek firmy i relacji z interesariusza-mi. ESG to podejście bardziej wszechstronne i mierzalne, jest mocniej zintegrowane z decyzjami inwestorów i strategią firmy, ponieważ pomaga ocenić ryzyko i szanse w długim okresie.
Koncepcja RVC – Regenerative Value Creation
Zwolennicy zrównoważonego rozwoju twierdzą, że sama idea równowagi nie wystar-cza – konieczne jest przyjęcie podejścia RVC (Regenerative Value Creation), które nie tylko minimalizuje szkody, ale aktywnie przyczynia się do odbudowy ekosystemów pla-nety. RVC idzie dalej niż ESG i CSR, przekształcając koszty działań proekologicznych w inwestycje, które generują wartość biznesową. Dzięki temu firmy stają się atrakcyj-niejsze dla interesariuszy i inwestorów.
Historia rozwoju koncepcji ESG i jej globalne wpływy
Rozwój koncepcji ESG
Koncepcja ESG to fascynujący przykład rosnącej świadomości społecznej i ekono-micznej dotyczącej zrównoważonego rozwoju oraz odpowiedzialności korporacyjnej. Zmieniające się oczekiwania społeczne wobec przedsiębiorstw, a także przekonanie, że długoterminowa wartość firmy zależy od jej wpływu na środowisko, społeczeństwo i jakość zarządzania, doprowadziły do popularyzacji ESG.
Korzenie ESG: ruchy odpowiedzialnego inwestowania
ESG wywodzi się z ruchów na rzecz odpowiedzialnego inwestowania, które zaczęły zy-skiwać na znaczeniu w latach 60. i 70. XX wieku, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych i Europie. Wówczas inwestorzy zaczęli wykluczać z portfeli firmy zaangażowane w pro-dukcję broni, tytoniu oraz działające w apartheidowej Południowej Afryce. Przełom nastąpił w latach 90., kiedy zrozumiano, że kwestie społeczne i środowiskowe mogą bezpośrednio wpływać na wyniki finansowe firm. Wtedy powstały pierwsze fundusze i indeksy inwestycyjne skoncentrowane na społecznie odpowiedzialnym inwestowaniu
Rozdział 114
Przemysław Oczyp
(SRI – Socially Responsible Investing). Kamieniem milowym ustanawiającym zasady odpowiedzialnego inwestowania był opublikowany w 2004 roku raport „Who Cares Wins”, zainicjowany przez Sekretarza Generalnego ONZ. Dokument ten dowodził, że integracja kwestii środowiskowych, społecznych i zarządczych może prowadzić do lep-szych wyników inwestycyjnych. W tym samym roku powstały Zasady Odpowiedzialne-go Inwestowania (PRI – Principles for Responsible Investment), które z czasem prze-kształciły się w globalną inicjatywę z tysiącami sygnatariuszy na całym świecie.
ESG jako integralna część globalnego systemu finansowego
Obecnie ESG jest integralną częścią globalnego systemu finansowego. Firmy są ocenia-ne pod kątem polityk i praktyk ESG, co ma bezpośredni wpływ na decyzje inwestycyjne funduszy, banków i innych instytucji finansowych. Firmy, które mają dobrze rozwinięte strategie ESG, są postrzegane jako mniej ryzykowne, bardziej stabilne i przygotowa-ne na przyszłe wyzwania, co z kolei przyciąga kapitał. W praktyce oznacza to, że brak działań w zakresie ESG może skutkować trudnościami w pozyskiwaniu finansowania, a nawet wykluczeniem z rynków. Rozwój technologii, takich jak sztuczna inteligencja czy analityka big data, sprawił, że ESG stało się bardziej transparentne i mierzalne. Dzięki zaawansowanym narzędziom firmy mogą dokładniej analizować swój wpływ na środowisko i społeczeństwo, co pomaga im nie tylko w raportowaniu, ale także w po-dejmowaniu lepszych decyzji strategicznych. Dla inwestorów oznacza to łatwiejszy do-stęp do szczegółowych danych i możliwość precyzyjniejszej oceny ryzyka. ESG stało się językiem, którym mówi dziś świat finansów.
Wpływ ESG na polityki korporacyjne i strategie biznesowe
Koncepcja ESG wpłynęła na polityki korporacyjne i strategie firm na całym świecie. Przedsiębiorstwa, które aktywnie wdrażają zasady ESG, często osiągają lepszą efektyw-ność operacyjną, niższe koszty kapitału oraz lepsze relacje z interesariuszami. Rosnąca presja ze strony regulatorów, inwestorów i konsumentów zmusza firmy do większej przejrzystości w działaniach oraz odpowiedzialności za ich wpływ na społeczeństwo i środowisko. Przykładem makroekonomicznych działań są takie inicjatywy jak Euro-pejski Zielony Ład oraz taksonomia zrównoważonego rozwoju, które mają bezpośred-ni wpływ na strategie firm, o czym przeczytasz więcej w rozdziale 2.
Wyzwania stojące przed ESG
Pomimo postępów ESG stoi przed licznymi wyzwaniami, w tym standaryzacją miar i raportów, problemem greenwashingu oraz różnicami w regulacjach między krajami. W przyszłości ESG prawdopodobnie zostanie bardziej zintegrowane z głównym nurtem finansów, co wymaga rozwijania nowych narzędzi do pomiaru wpływu oraz poprawy jakości i dostępności danych. Technologie takie jak sztuczna inteligencja i blockchain mogą odegrać kluczową rolę w rozwiązywaniu tych problemów.Praktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
15
Wpływ ESG na reputację firmy i zaufanie interesariuszy
Współczesny krajobraz biznesowy coraz bardziej koncentruje się na aspektach spo-łecznych, środowiskowych i zarządczych. Wpływ ESG na reputację firmy i zaufanie in-teresariuszy jest ogromny i ma długotrwałe konsekwencje. Zrozumienie tego wpływu jest kluczowe dla każdej organizacji, która dąży do utrzymania pozycji rynkowej i dłu-goterminowego sukcesu.
Czym jest reputacja firmy?
Reputacja firmy to jej wizytówka – sposób, w jaki widzą ją klienci, pracownicy, inwesto-rzy i partnerzy. To nie tylko sucha ocena wyników finansowych, ale przede wszystkim zbiorowy obraz marki, który kształtuje się na podstawie działań firmy, jej komunikacji i przestrzegania wartości. Innymi słowy, reputacja to to, co ludzie myślą i mówią o fir-mie, kiedy jej przedstawicieli nie ma w pokoju.
Zbudowanie zaufania, które jest fundamentem każdej relacji biznesowej, wymaga czasu, konsekwencji i autentyczności. Firmy muszą nieustannie pokazywać, że ich sło-wa mają pokrycie w czynach – czy to poprzez etyczne praktyki biznesowe, uczciwość wobec klientów, czy wsparcie dla lokalnych społeczności i coraz częściej środowiska naturalnego.
Jednak reputacja to delikatna konstrukcja. Latami budowane zaufanie może zostać zniszczone przez jedno nieodpowiednie działanie, niewłaściwą decyzję lub brak przej-rzystości. Skandale związane z greenwashingiem, niewłaściwe traktowanie pracowni-ków czy nieetyczne praktyki zarządcze w dobie mediów społecznościowych i globalnej łączności mogą przekształcić się kryzys wizerunkowy, który błyskawicznie rozprzestrze-ni się na cały świat, a jego skutki mogą być odczuwalne przez lata.
Wzrost świadomości społeczeństwa, a także obawy szczególnie młodszych pokoleń o zagadnienia klimatyczne sprawiają, że firmy muszą zwracać większą uwagę na te tematy. To nie tylko kwestia ochrony wizerunku, ale również sposób na budowanie trwałych relacji z interesariuszami i zwiększanie wartości firmy.
Rola aspektu środowiskowego i społecznego w budowaniu reputacji
Firmy, które skutecznie zarządzają swoim wpływem na środowisko – na przykład poprzez redukcję emisji, efektywne zarządzanie zasobami czy inwestycje w zielone technologie – budują pozytywny wizerunek liderów zrównoważonego rozwoju. Coraz częściej zarówno konsumenci, jak i inwestorzy oraz pracownicy preferują organizacje dbające o planetę. Aspekt środowiskowy stał się kluczowym kryterium przy uzyskiwa-niu kredytów czy ubezpieczeń.
Rozdział 116
Przemysław Oczyp
Wzrasta również znaczenie kwestii praw człowieka i wpływu społecznego firm. W naj-bliższych latach możemy spodziewać się dalszej intensyfikacji regulacji dotyczących zrównoważonego rozwoju, czego dowodem są już wprowadzone dyrektywy dotyczące raportowania zrównoważonego rozwoju (CSRD) oraz należytej staranności w rozwo-ju dostaw (CSDDD), które znacząco podnoszą wymagania wobec firm. CSRD wymaga od przedsiębiorstw szczegółowego raportowania na temat ich wpływu na społeczeń-stwo, obejmując takie aspekty jak warunki pracy, przestrzeganie praw człowieka czy inkluzywność. Z kolei CSDDD zobowiązuje firmy do identyfikowania i eliminowania ryzyk związanych z łamaniem praw człowieka czy degradacją środowiska w całym ich łańcuchu dostaw.
Na horyzoncie widać też kolejne zmiany, takie jak planowana Taksonomia społeczna, która wprowadzi konkretne wytyczne dotyczące tego, jakie działania firm można uznać za społecznie odpowiedzialne. To oznacza, że firmy nie tylko będą musiały deklarować swoje działania, ale także udowadniać ich realny wpływ, co zwiększy presję na transpa-rentność i autentyczność.
Korzyści z ESG dla inwestorów i firm
Inwestorzy coraz częściej uwzględniają ESG przy podejmowaniu decyzji o lokowaniu środków. Wiele firm wciąż stoi przed wyzwaniem zwiększenia transparentności swoich działań, wdrożenia wyższych standardów etyki biznesowej oraz skutecznego zarządza-nia ryzykiem. Firmy z wysokimi ocenami ESG są postrzegane jako mniej ryzykowne i bardziej zorientowane na zrównoważony rozwój, co może prowadzić do obniżenia kosztów kapitału. Przejrzystość i odpowiedzialność w zarządzaniu minimalizują ryzyko reputacyjne i finansowe, szczególnie w kontekście szybkich zmian regulacyjnych i spo-łecznych. Firmy z silnymi strukturami zarządczymi są postrzegane jako bardziej stabilne i mniej ryzykowne, co ma kluczowe znaczenie w niepewnych czasach.
Niemniej jednak ESG wiąże się również z wyzwaniami reputacyjnymi. Greenwashing – czyli próby przedstawienia firmy jako bardziej ekologicznej lub odpowiedzialnej spo-łecznie, niż jest w rzeczywistości – może poważnie zaszkodzić reputacji, jeśli zostanie odkryty przez interesariuszy. W dzisiejszych czasach coraz więcej organizacji typu watchdog monitoruje działania firm, zapewniając przejrzystość, uczciwość i zgodność z prawem.
Dlatego tak ważne jest, aby firmy podchodziły do ESG z autentycznością i pełnym zaan-gażowaniem. Wymaga to ciągłego monitorowania, oceny i dostosowywania strategii. Integracja ESG niesie wyzwania, takie jak inwestycje w nowe technologie, zmiana kul-tury organizacyjnej oraz dostosowanie do nowych regulacji prawnych.Praktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
17
ESG w różnych sektorach gospodarki
Firmy na całym świecie, niezależnie od branży, coraz bardziej dostrzegają, że wdraża-nie standardów ESG nie tylko wspiera zrównoważony rozwój, ale jest kluczowe dla ich długoterminowego sukcesu i stabilności. Różne sektory gospodarki dostosowują się do wymogów ESG, wprowadzając zmiany, które mają poprawić ich wpływ na środowisko i społeczeństwo.
Sektor finansowy: promowanie zrównoważonego rozwoju
Sektor finansowy odgrywa kluczową rolę w promowaniu zrównoważonego rozwoju poprzez kierowanie kapitału w inwestycje związane z ESG. Banki i instytucje finansowe zobowiązane są do stosowania Zielonych Portfeli Kredytowych (GAR – Green Asset Ratio) oraz Zielonych Portfeli Inwestycyjnych (GIR – Green Investment Ratio). GAR mierzy udział ekologicznych aktywów w portfelu kredytowym banków, promując zrów-noważone finansowanie. GIR z kolei ocenia udział zielonych inwestycji w portfelach in-westycyjnych, zachęcając do lokowania kapitału w zrównoważone projekty. Te wskaź-niki nie tylko zwiększają przejrzystość i zgodność z regulacjami, ale również wspierają transformację ekologiczną sektora finansowego.
Sektor energetyczny: redukcja emisji i przejście na energię odnawialną
Sektor energetyczny – zwłaszcza firmy zajmujące się wydobyciem surowców natu-ralnych oraz produkcją energii elektrycznej i cieplnej – stoi przed wyzwaniem reduk-cji emisji CO2 i przejścia na odnawialne źródła energii. Tradycyjne przedsiębiorstwa energetyczne, które dotąd opierały działalność na paliwach kopalnych, stają przed ko-niecznością przeprowadzenia kosztownej transformacji, polegającej na inwestycjach w technologie niskoemisyjne i adaptacji do nowych regulacji.
Sektor technologiczny: innowacje w zakresie zrównoważonego rozwoju
Firmy technologiczne stają na czele innowacji w zakresie ESG, wdrażając zaawanso-wane technologie, aby zwiększyć efektywność operacyjną i minimalizować negatywny wpływ na środowisko. Wiele z nich intensywnie bada nowe, zrównoważone materiały oraz metody recyklingu elektroniki. Przykładem są takie firmy jak Apple, Google i Mi-crosoft, które osiągnęły neutralność węglową lub zbliżają się do jej osiągnięcia dzięki inwestycjom w technologie zrównoważone oraz kompensacjom emisji.
Rozdział 1
3
Wstęp .................................................................................................................................8
Poprawne rozumienie tematu ESG ....................................................................................10
Czym jest zrównoważony rozwój i ESG ............................................................................11
Historia rozwoju koncepcji ESG i jej globalne wpływy .....................................................13
Wpływ ESG na reputację firmy i zaufanie interesariuszy .................................................15
ESG w różnych sektorach gospodarki ...............................................................................17
ESG jako strategiczne podejście do przyszłości firm ........................................................18
Ramy prawne i regulacje dotyczące ESG ...........................................................................20
Europejski Zielony Ład: Główna inicjatywa ESG w Europie ..............................................21
Znaczenie dyrektyw UE w kształtowaniu raportowania ESG............................................24
Porównanie standardów amerykańskich i europejskich ..................................................35
Standardy raportowania ESG ...........................................................................................37
Fundamenty raportowania zrównoważonego rozwoju ......................................................40
ESRS 1: Podstawy raportowania zrównoważonego rozwoju ............................................41
ESRS 2: Transparentności w raportowaniu ESG ...............................................................43
Należyta staranność w zrównoważonym rozwoju .............................................................48
Kluczowe elementy należytej staranności ........................................................................49
Należyta staranność jako narzędzie budowy zrównoważonego rozwoju .........................52
Łańcuch wartości w kontekście raportowania zrówno-ważonego rozwoju ........................54
Raportowanie łańcucha wartości według ESRS................................................................55
Narzędzia i partnerstwa w zarządzaniu łańcuchem wartości ...........................................56
Podejście sektorowe ........................................................................................................57
Światowe standardy i regulacje .......................................................................................57
Strategia i Model Biznesowy (SBM) ..................................................................................60
Znaczenie strategii ..........................................................................................................61
Rola strategii i modelu biznesowego w raportowaniu ESG ..............................................61
Pozycja rynkowa ...............................................................................................................62
Uwzględnianie opinii interesariuszy .................................................................................63
Integracja szans i ryzyk do strategii i modelu biznesowego .............................................63
Praktyczne podejście i transparentność ..........................................................................64
Odroczenie obowiązku raportowania ..............................................................................64
SPIS TREŚCI4
Przemysław Oczyp
Oczekiwania i opinie interesariuszy ..................................................................................66
Sposoby, częstotliwość i cel angażowania poszczególnych grup interesariuszy ...............67
Uwzględnienie oczekiwań w działaniach organizacji .......................................................69
Zrozumienie poglądów interesariuszy w odniesieniu do strategii i modelu biznesowego 69
Analiza oczekiwań podczas procesu należytej staranności i oceny istotności ..................70
Informowanie zarządu i rady nadzorczej o oczekiwaniach interesariuszy .......................70
Analiza scenariuszowa klimatu i badanie odporności modelu biznesowego ......................72
Istota analizy scenariuszowej ...........................................................................................73
Kluczowe elementy procesu ............................................................................................73
Zasady zarządzania ryzykiem klimatycznym ....................................................................75
Praktyczne podejście do analizy.......................................................................................76
Znaczenie dla inwestorów ................................................................................................76
Integracja z planowaniem strategicznym .........................................................................77
Wpływy, ryzyka i szanse (IRO) w kontekście ESG ...............................................................80
Czym jest analiza IRO? .....................................................................................................81
Wpływy: Zrozumienie swojego oddziaływania ................................................................82
Ryzyka jako wyzwania w zrównoważonym rozwoju .........................................................83
Szanse jako motor innowacji w ESG .................................................................................86
Wymogi dotyczące ujawniania informacji .......................................................................89
Analiza podwójnej istotności ............................................................................................92
Zrozumienie kontekstu działania firmy ............................................................................93
Proces identyfikacji istotnych kwestii...............................................................................93
Podwójna istotność w praktyce .....................................................................................103
Zmiany klimatu – ESRS E1 ...............................................................................................106
Wymogi raportowania ...................................................................................................107
Łagodzenie zmian klimatu ..............................................................................................109
Przystosowanie się do zmian klimatycznych ..................................................................110
Energia ...........................................................................................................................112
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................113Praktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
5
Zanieczy-szczenie – ESRS E2 ............................................................................................116
Zanieczyszczenie powietrza ...........................................................................................117
Zanieczyszczenie wody ...................................................................................................117
Zanieczyszczenie gleby ...................................................................................................118
Zanieczyszczenie organizmów żywych i zasobów żywnościowych .................................118
Substancje potencjalnie niebezpieczne .........................................................................119
Substancje wzbudzające szczególnie duże obawy (SVHC)..............................................120
Mikrodrobiny plastiku ....................................................................................................121
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................122
Woda i zasoby morskie w kontekście ESG – ESRS E3 ........................................................124
Znaczenie wody i zasobów morskich .............................................................................125
Kluczowe pojęcia w zarządzaniu wodą ..........................................................................125
Zarządzanie zasobami morskimi ....................................................................................126
Kluczowe wskaźniki raportowania .................................................................................127
Ryzyka związane z zarządzaniem zasobami ....................................................................127
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................128
Różno-rodność biologiczna i ekosystemy – ESRS E4 .........................................................130
Bezpośrednie czynniki oddziaływania na utratę bioróżnorodności ...............................131
Oddziaływanie na stan gatunków ..................................................................................132
Oddziaływanie na zasięg i stan ekosystemów ................................................................132
Oddziaływanie na usługi ekosystemowe i zależności od nich ........................................133
Jak raportować zgodnie z ESRS E4? ................................................................................134
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................134
Gospodarka Obiegu Zamkniętego – ESRS E5 ...................................................................136
Istota gospodarki o obiegu zamkniętym ........................................................................137
Wpływy zasobów ...........................................................................................................137
Wypływy zasobów związane z produktami i usługami ...................................................138
Zarządzanie odpadami ...................................................................................................138
Monitorowanie efektywności działań ............................................................................139
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................140
SPIS TREŚCI6
Przemysław Oczyp
Pracownicy jako fundament zrównoważonego rozwoju ESRS S1 .....................................142
Charakterystyka pracowników własnych ......................................................................143
Warunki pracy jako element odpowiedzialności korporacyjnej .....................................145
Work-life balance jako kluczowy aspekt nowoczesnego środowiska pracy ...................148
Równość i różnorodność jako strategiczne priorytety organizacji .................................150
Bezpieczeństwo i ochrona pracowników jako priorytet odpowiedzialnego pracodawcy 153
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................157
Pracownicy w łańcuchu wartości ESRS S2 ........................................................................158
Łańcuch wartości i wyzwania raportowania ..................................................................159
Warunki pracy w łańcuchu wartości ..............................................................................159
Równe traktowanie i równość szans dla wszystkich ......................................................160
Inne prawa związane z pracą .........................................................................................161
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................162
Dotknięte społecznościESRS S3 .......................................................................................164
Kim są dotknięte społeczności? .....................................................................................165
Kluczowe obszary raportowania w ESRS S3 ...................................................................165
Prawa gospodarcze, społeczne i kulturalne społeczności ..............................................166
Prawa obywatelskie i polityczne społeczności ...............................................................167
Prawa ludności rdzennej ................................................................................................167
Znaczenie raportowania dla firm ...................................................................................168
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................169
Konsumenci i użytkownicy końcowi: Standard ESRS S4 ...................................................170
Jakie dane powinny znaleźć się w raportach zgodnie z ESRS S4? ..................................172
Odroczenie obowiązku raportowania ............................................................................173
Ład korporacyjny na podstawie ESRS G1 .........................................................................174
Kultura korporacyjna jako fundament odpowiedzialnego biznesu ................................175
Ochrona sygnalistów jako element uczciwości i przejrzystości w przedsiębiorstwach ..176
Dobrostan zwierząt .......................................................................................................................178
Zaangażowanie polityczne i działalność lobbingowa .....................................................179
Zarządzanie relacjami z dostawcami ..............................................................................180
Korupcja i przekupstwo jako kluczowy aspekt ładu korporacyjnego .............................181Praktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
7
Taksonomia Zrównoważonego Rozwoju ..........................................................................184
Wprowadzenie do Taksonomii Zrównoważonego Rozwoju ...........................................185
Cele środowiskowe Taksonomii ....................................................................................186
Wytyczne raportowania zgodnie z Taksonomią ............................................................186
Techniczne kryteria kwalifikacji (TKK) ............................................................................186
Minimalne gwarancje i ich znaczenie.............................................................................187
Jak oblicza się Taksonomię UE w kontekście obrotów, CapEx i OpEx? ...........................189
Znaczenie Taksonomii Zrównoważonego Rozwoju dla przedsiębiorstw, inwestorów, banków i firm ubezpieczeniowych .................................................................................191
Grenevia – praktyczny przykład zielonej transformacji ....................................................194
Od lidera górnictwa do pioniera zielonej energii ...........................................................195
Wejście na rynek zielonej energii ...................................................................................195
Strategia i cele ................................................................................................................196
Inwestycje i rozwój .........................................................................................................196
Odpowiedzialność społeczna .........................................................................................197
Przyszłe zmiany i ich wpływ na przyszłość raportowania ESG ..........................................198
Ratingi ESG – narzędzie do oceny i porównania ............................................................200
Taksonomia społeczna – rozszerzenie istniejących standardów ....................................201
Finansowanie na podstawie ESG – Zielone i zrównoważone finanse ............................201
Przemysław Oczyp..........................................................................................................204
SPIS TREŚCIPraktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
9
Zrównoważony rozwój nie jest już tylko wizją przyszłości – stał się fundamentem funk-cjonowania nowoczesnych przedsiębiorstw. „Praktycznie o ESG. Poradnik raportowa-nia zrównoważonego rozwoju” to odpowiedź na rosnące potrzeby firm, które muszą nie tylko zrozumieć, czym jest ESG, ale przede wszystkim wdrożyć je jako kluczowy ele-ment swojej strategii biznesowej. Dzisiejszy rynek wymaga od przedsiębiorstw czegoś więcej niż osiągania wyników finansowych – wymaga odpowiedzialności za wpływ na środowisko, społeczeństwo i transparentności w zarządzaniu.
Integracja ESG z codzienną działalnością to już nie wybór etyczny czy moralny, lecz konieczność. Firmy, które traktują ESG jako integralną część swojej strategii, zyskują przewagę konkurencyjną, zwiększają swoją odporność na zmiany regulacyjne i ryn-kowe oraz budują długoterminowe zaufanie interesariuszy. Zrozumienie, jak zmiany klimatyczne, nierówności społeczne czy presja regulacyjna wpływają na działalność firmy, jest kluczowe dla jej przetrwania i rozwoju. Wytyczne do raportowania zrówno-ważonego rozwoju, takie jak ESRS wprowadzone przez dyrektywę CSRD, wyraźnie pod-kreślają, że zrównoważony rozwój to nie tylko osobny dokument, ale integralna część strategii biznesowej – z celami i priorytetami długoterminowymi w każdym kluczowym obszarze działalności.
W tym poradniku znajdziesz praktyczne wskazówki, jak skutecznie przygotować fir-mę do wdrożenia ESG, zrozumieć jego zasady oraz sprostać wymogom regulacyjnym i oczekiwaniom rynku. Przyjrzymy się również motywacjom, które kierują firmami w stronę zrównoważonego rozwoju. Dowiesz się ponadto, jak zrównoważony rozwój wpływa na zarządzanie ryzykiem, przewagę konkurencyjną i długoterminowe wyniki finansowe.
Nie jest tajemnicą, że firmy, które zasady ESG, narażają się na utratę wartości swoich aktywów, trudności w pozyskiwaniu kapitału oraz spadek zaufania wśród klientów i in-westorów. Z kolei przedsiębiorstwa, które odpowiednio podejdą do wdrażania ESG, zyskują szansę na budowanie przyszłości opartej na innowacyjności, transparentno-ści i odpowiedzialności. Ten poradnik to Twoje narzędzie do zrozumienia i wdrożenia zrównoważonego rozwoju w praktyce – zapraszamy do lektury i działania!
WSTĘPPraktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
11
W tym rozdziale dowiesz się:
czym jest zrównoważony rozwój oraz ESG (Environmental, Social, Governance) i jak poszczególne jego obszary – środowiskowy, społeczny i zarządczy – wpły-wają na działalność firm,
dlaczego wdrażanie ESG jest nie tylko koniecznością, ale też szansą na rozwój, budowanie przewagi konkurencyjnej oraz zdobycie zaufania klientów i inwe-storów.
Poznanie zasad ESG pozwoli Ci lepiej przygotować swoją firmę na przyszłe wyzwania, minimalizując ryzyka i jednocześnie zwiększając jej wartość rynkową. Odpowiedzialne podejście do ESG nie tylko pomoże Ci spełnić rosnące wymagania regulacyjne, ale tak-że budować pozytywny wizerunek firmy jako zrównoważonego i etycznego gracza na rynku globalnym.
Czym jest zrównoważony rozwój i ESG
Zrównoważony rozwój to podejście do prowadzenia działalności gospodarczej, kształ-towania polityk społecznych i gospodarowania zasobami, w którym dąży się do zacho-wania równowagi między bieżącymi potrzebami ludzi a możliwościami zaspokojenia tych potrzeb przez przyszłe pokolenia. Oznacza to uwzględnienie aspektów gospodar-czych, środowiskowych i społecznych w podejmowaniu decyzji, tak aby rozwój nastę-pował w sposób stabilny, długofalowy oraz sprawiedliwy, minimalizując negatywny wpływ na środowisko i społeczności. Ważnym źródłem tej koncepcji jest tak zwany raport Brundtland z 1987 roku, który podkreślał konieczność współistnienia rozwoju i ochrony zasobów naturalnych.
ESG – Environmental, Social, Governance
ESG obejmuje trzy kluczowe obszary: środowiskowy, społeczny i zarządczy, które są brane pod uwagę przy ocenie wpływu, jaki przedsiębiorstwa wywierają na świat. Te obszary zyskują coraz większe znaczenie nie tylko dla inwestorów, ale także dla klien-tów, pracowników i regulatorów.
Komponent środowiskowy ESG
Komponent środowiskowy ESG dotyczy wpływu firmy na środowisko naturalne. Obej-muje działania związane z zarządzaniem zasobami naturalnymi, redukcją emisji szko-dliwych substancji, efektywnością energetyczną, śladem węglowym i wodnym, róż-norodnością biologiczną oraz gospodarką obiegu zamkniętego. Działania i regulacje
Rozdział 112
Przemysław Oczyp
w zakresie środowiska naturalnego skupiają się przede wszystkim na wpływie działal-ności biznesowej na zmiany klimatu i wpływie tych zmian na firmę. W czasach global-nego ocieplenia i degradacji zasobów naturalnych znaczenie tego obszaru stale rośnie. Przykłady działań obejmują inwestycje w odnawialne źródła energii, poprawę efektyw-ności operacyjnej oraz wdrażanie gospodarki obiegu zamkniętego.
Aspekt społeczny ESG
Aspekt społeczny ESG odnosi się do zarządzania relacjami firmy z pracownikami, do-stawcami, klientami oraz lokalnymi społecznościami. Obejmuje praktyki związane z prawami pracowniczymi, prawami człowieka, bezpieczeństwem oraz rozwojem pra-cowników. Te działania dotyczą zarówno samej firmy, jak i jej dostawców.
Komponent zarządczy ESG
Komponent zarządczy ESG dotyczy praktyk i struktur zarządzania firmą, w tym transpa-rentności, etyki biznesowej oraz kultury korporacyjnej. Jest to szczególnie ważny ob-szar dla inwestorów, ponieważ dobre zarządzanie pomaga minimalizować ryzyko i poprawiać efektywność operacyjną. Analizowane są tu między innymi polityki an-tykorupcyjne, struktury odpowiedzialności, niezależność zarządu oraz jego różnorod-ność i kompetencje.
Korzyści z wdrażania ESG
Wdrażanie ESG umożliwia firmom minimalizowanie negatywnego wpływu na środo-wisko i ludzi, a także budowanie silnych, zrównoważonych i etycznych praktyk zarząd-czych. Te działania przekładają się na długoterminową wartość dla wszystkich interesa-riuszy. Aby strategia biznesowa była skuteczna długofalowo, musi uwzględniać aspekty zrównoważonego rozwoju i być realizowana na wszystkich szczeblach organizacji, co zwiększa odporność, konkurencyjność i innowacyjność firmy.
CSR – Społeczna odpowiedzialność biznesu
CSR (Corporate Social Responsibility), czyli społeczna odpowiedzialność biznesu, to koncepcja, która nakłada na organizacje obowiązek dbania o dobro społeczne oraz śro-dowisko, z naciskiem na ich bezpośredni wpływ na społeczności lokalne i środowisko, w którym działają. CSR przez długi czas była koncepcją dobrowolną i nieuregulowaną, a jej głównymi obszarami były etyczne praktyki biznesowe, ochrona środowiska, dba-łość o dobrostan pracowników czy inicjatywy dobroczynne.
Choć CSR często stanowi część szerszych strategii zrównoważonego rozwoju, jej za-kres jest zwykle bardziej ograniczony. Skupia się głównie na działaniach, które firmy podejmują dobrowolnie, aby poprawić swój wizerunek w oczach interesariuszy oraz budować pozytywne relacje z nimi.Praktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
13
Różnice między ESG, CSR i zrównoważonym rozwojem
Koncepcje ESG, zrównoważonego rozwoju oraz CSR są często używane zamiennie, ale różnią się w kluczowych aspektach. Zrównoważony rozwój to szeroka koncepcja, która zakłada działania mające na celu zaspokojenie potrzeb obecnych pokoleń bez narusza-nia możliwości zaspokojenia potrzeb przyszłych pokoleń. Obejmuje aspekty środowi-skowe, społeczne i ekonomiczne, dążąc do równowagi między nimi. CSR (społeczna odpowiedzialność biznesu), choć również związana ze zrównoważonym rozwojem, to bardziej konkretne podejście, które firmy przyjmują dobrowolnie. Często ma za zada-nie poprawić poszczególne kwestie zarządzania, wzmacniania relacji ze społecznościa-mi lokalnymi, ale także budować pozytywny wizerunek firmy i relacji z interesariusza-mi. ESG to podejście bardziej wszechstronne i mierzalne, jest mocniej zintegrowane z decyzjami inwestorów i strategią firmy, ponieważ pomaga ocenić ryzyko i szanse w długim okresie.
Koncepcja RVC – Regenerative Value Creation
Zwolennicy zrównoważonego rozwoju twierdzą, że sama idea równowagi nie wystar-cza – konieczne jest przyjęcie podejścia RVC (Regenerative Value Creation), które nie tylko minimalizuje szkody, ale aktywnie przyczynia się do odbudowy ekosystemów pla-nety. RVC idzie dalej niż ESG i CSR, przekształcając koszty działań proekologicznych w inwestycje, które generują wartość biznesową. Dzięki temu firmy stają się atrakcyj-niejsze dla interesariuszy i inwestorów.
Historia rozwoju koncepcji ESG i jej globalne wpływy
Rozwój koncepcji ESG
Koncepcja ESG to fascynujący przykład rosnącej świadomości społecznej i ekono-micznej dotyczącej zrównoważonego rozwoju oraz odpowiedzialności korporacyjnej. Zmieniające się oczekiwania społeczne wobec przedsiębiorstw, a także przekonanie, że długoterminowa wartość firmy zależy od jej wpływu na środowisko, społeczeństwo i jakość zarządzania, doprowadziły do popularyzacji ESG.
Korzenie ESG: ruchy odpowiedzialnego inwestowania
ESG wywodzi się z ruchów na rzecz odpowiedzialnego inwestowania, które zaczęły zy-skiwać na znaczeniu w latach 60. i 70. XX wieku, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych i Europie. Wówczas inwestorzy zaczęli wykluczać z portfeli firmy zaangażowane w pro-dukcję broni, tytoniu oraz działające w apartheidowej Południowej Afryce. Przełom nastąpił w latach 90., kiedy zrozumiano, że kwestie społeczne i środowiskowe mogą bezpośrednio wpływać na wyniki finansowe firm. Wtedy powstały pierwsze fundusze i indeksy inwestycyjne skoncentrowane na społecznie odpowiedzialnym inwestowaniu
Rozdział 114
Przemysław Oczyp
(SRI – Socially Responsible Investing). Kamieniem milowym ustanawiającym zasady odpowiedzialnego inwestowania był opublikowany w 2004 roku raport „Who Cares Wins”, zainicjowany przez Sekretarza Generalnego ONZ. Dokument ten dowodził, że integracja kwestii środowiskowych, społecznych i zarządczych może prowadzić do lep-szych wyników inwestycyjnych. W tym samym roku powstały Zasady Odpowiedzialne-go Inwestowania (PRI – Principles for Responsible Investment), które z czasem prze-kształciły się w globalną inicjatywę z tysiącami sygnatariuszy na całym świecie.
ESG jako integralna część globalnego systemu finansowego
Obecnie ESG jest integralną częścią globalnego systemu finansowego. Firmy są ocenia-ne pod kątem polityk i praktyk ESG, co ma bezpośredni wpływ na decyzje inwestycyjne funduszy, banków i innych instytucji finansowych. Firmy, które mają dobrze rozwinięte strategie ESG, są postrzegane jako mniej ryzykowne, bardziej stabilne i przygotowa-ne na przyszłe wyzwania, co z kolei przyciąga kapitał. W praktyce oznacza to, że brak działań w zakresie ESG może skutkować trudnościami w pozyskiwaniu finansowania, a nawet wykluczeniem z rynków. Rozwój technologii, takich jak sztuczna inteligencja czy analityka big data, sprawił, że ESG stało się bardziej transparentne i mierzalne. Dzięki zaawansowanym narzędziom firmy mogą dokładniej analizować swój wpływ na środowisko i społeczeństwo, co pomaga im nie tylko w raportowaniu, ale także w po-dejmowaniu lepszych decyzji strategicznych. Dla inwestorów oznacza to łatwiejszy do-stęp do szczegółowych danych i możliwość precyzyjniejszej oceny ryzyka. ESG stało się językiem, którym mówi dziś świat finansów.
Wpływ ESG na polityki korporacyjne i strategie biznesowe
Koncepcja ESG wpłynęła na polityki korporacyjne i strategie firm na całym świecie. Przedsiębiorstwa, które aktywnie wdrażają zasady ESG, często osiągają lepszą efektyw-ność operacyjną, niższe koszty kapitału oraz lepsze relacje z interesariuszami. Rosnąca presja ze strony regulatorów, inwestorów i konsumentów zmusza firmy do większej przejrzystości w działaniach oraz odpowiedzialności za ich wpływ na społeczeństwo i środowisko. Przykładem makroekonomicznych działań są takie inicjatywy jak Euro-pejski Zielony Ład oraz taksonomia zrównoważonego rozwoju, które mają bezpośred-ni wpływ na strategie firm, o czym przeczytasz więcej w rozdziale 2.
Wyzwania stojące przed ESG
Pomimo postępów ESG stoi przed licznymi wyzwaniami, w tym standaryzacją miar i raportów, problemem greenwashingu oraz różnicami w regulacjach między krajami. W przyszłości ESG prawdopodobnie zostanie bardziej zintegrowane z głównym nurtem finansów, co wymaga rozwijania nowych narzędzi do pomiaru wpływu oraz poprawy jakości i dostępności danych. Technologie takie jak sztuczna inteligencja i blockchain mogą odegrać kluczową rolę w rozwiązywaniu tych problemów.Praktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
15
Wpływ ESG na reputację firmy i zaufanie interesariuszy
Współczesny krajobraz biznesowy coraz bardziej koncentruje się na aspektach spo-łecznych, środowiskowych i zarządczych. Wpływ ESG na reputację firmy i zaufanie in-teresariuszy jest ogromny i ma długotrwałe konsekwencje. Zrozumienie tego wpływu jest kluczowe dla każdej organizacji, która dąży do utrzymania pozycji rynkowej i dłu-goterminowego sukcesu.
Czym jest reputacja firmy?
Reputacja firmy to jej wizytówka – sposób, w jaki widzą ją klienci, pracownicy, inwesto-rzy i partnerzy. To nie tylko sucha ocena wyników finansowych, ale przede wszystkim zbiorowy obraz marki, który kształtuje się na podstawie działań firmy, jej komunikacji i przestrzegania wartości. Innymi słowy, reputacja to to, co ludzie myślą i mówią o fir-mie, kiedy jej przedstawicieli nie ma w pokoju.
Zbudowanie zaufania, które jest fundamentem każdej relacji biznesowej, wymaga czasu, konsekwencji i autentyczności. Firmy muszą nieustannie pokazywać, że ich sło-wa mają pokrycie w czynach – czy to poprzez etyczne praktyki biznesowe, uczciwość wobec klientów, czy wsparcie dla lokalnych społeczności i coraz częściej środowiska naturalnego.
Jednak reputacja to delikatna konstrukcja. Latami budowane zaufanie może zostać zniszczone przez jedno nieodpowiednie działanie, niewłaściwą decyzję lub brak przej-rzystości. Skandale związane z greenwashingiem, niewłaściwe traktowanie pracowni-ków czy nieetyczne praktyki zarządcze w dobie mediów społecznościowych i globalnej łączności mogą przekształcić się kryzys wizerunkowy, który błyskawicznie rozprzestrze-ni się na cały świat, a jego skutki mogą być odczuwalne przez lata.
Wzrost świadomości społeczeństwa, a także obawy szczególnie młodszych pokoleń o zagadnienia klimatyczne sprawiają, że firmy muszą zwracać większą uwagę na te tematy. To nie tylko kwestia ochrony wizerunku, ale również sposób na budowanie trwałych relacji z interesariuszami i zwiększanie wartości firmy.
Rola aspektu środowiskowego i społecznego w budowaniu reputacji
Firmy, które skutecznie zarządzają swoim wpływem na środowisko – na przykład poprzez redukcję emisji, efektywne zarządzanie zasobami czy inwestycje w zielone technologie – budują pozytywny wizerunek liderów zrównoważonego rozwoju. Coraz częściej zarówno konsumenci, jak i inwestorzy oraz pracownicy preferują organizacje dbające o planetę. Aspekt środowiskowy stał się kluczowym kryterium przy uzyskiwa-niu kredytów czy ubezpieczeń.
Rozdział 116
Przemysław Oczyp
Wzrasta również znaczenie kwestii praw człowieka i wpływu społecznego firm. W naj-bliższych latach możemy spodziewać się dalszej intensyfikacji regulacji dotyczących zrównoważonego rozwoju, czego dowodem są już wprowadzone dyrektywy dotyczące raportowania zrównoważonego rozwoju (CSRD) oraz należytej staranności w rozwo-ju dostaw (CSDDD), które znacząco podnoszą wymagania wobec firm. CSRD wymaga od przedsiębiorstw szczegółowego raportowania na temat ich wpływu na społeczeń-stwo, obejmując takie aspekty jak warunki pracy, przestrzeganie praw człowieka czy inkluzywność. Z kolei CSDDD zobowiązuje firmy do identyfikowania i eliminowania ryzyk związanych z łamaniem praw człowieka czy degradacją środowiska w całym ich łańcuchu dostaw.
Na horyzoncie widać też kolejne zmiany, takie jak planowana Taksonomia społeczna, która wprowadzi konkretne wytyczne dotyczące tego, jakie działania firm można uznać za społecznie odpowiedzialne. To oznacza, że firmy nie tylko będą musiały deklarować swoje działania, ale także udowadniać ich realny wpływ, co zwiększy presję na transpa-rentność i autentyczność.
Korzyści z ESG dla inwestorów i firm
Inwestorzy coraz częściej uwzględniają ESG przy podejmowaniu decyzji o lokowaniu środków. Wiele firm wciąż stoi przed wyzwaniem zwiększenia transparentności swoich działań, wdrożenia wyższych standardów etyki biznesowej oraz skutecznego zarządza-nia ryzykiem. Firmy z wysokimi ocenami ESG są postrzegane jako mniej ryzykowne i bardziej zorientowane na zrównoważony rozwój, co może prowadzić do obniżenia kosztów kapitału. Przejrzystość i odpowiedzialność w zarządzaniu minimalizują ryzyko reputacyjne i finansowe, szczególnie w kontekście szybkich zmian regulacyjnych i spo-łecznych. Firmy z silnymi strukturami zarządczymi są postrzegane jako bardziej stabilne i mniej ryzykowne, co ma kluczowe znaczenie w niepewnych czasach.
Niemniej jednak ESG wiąże się również z wyzwaniami reputacyjnymi. Greenwashing – czyli próby przedstawienia firmy jako bardziej ekologicznej lub odpowiedzialnej spo-łecznie, niż jest w rzeczywistości – może poważnie zaszkodzić reputacji, jeśli zostanie odkryty przez interesariuszy. W dzisiejszych czasach coraz więcej organizacji typu watchdog monitoruje działania firm, zapewniając przejrzystość, uczciwość i zgodność z prawem.
Dlatego tak ważne jest, aby firmy podchodziły do ESG z autentycznością i pełnym zaan-gażowaniem. Wymaga to ciągłego monitorowania, oceny i dostosowywania strategii. Integracja ESG niesie wyzwania, takie jak inwestycje w nowe technologie, zmiana kul-tury organizacyjnej oraz dostosowanie do nowych regulacji prawnych.Praktycznie o ESG. Przewodnik raportowania zrównoważonego rozwoju
17
ESG w różnych sektorach gospodarki
Firmy na całym świecie, niezależnie od branży, coraz bardziej dostrzegają, że wdraża-nie standardów ESG nie tylko wspiera zrównoważony rozwój, ale jest kluczowe dla ich długoterminowego sukcesu i stabilności. Różne sektory gospodarki dostosowują się do wymogów ESG, wprowadzając zmiany, które mają poprawić ich wpływ na środowisko i społeczeństwo.
Sektor finansowy: promowanie zrównoważonego rozwoju
Sektor finansowy odgrywa kluczową rolę w promowaniu zrównoważonego rozwoju poprzez kierowanie kapitału w inwestycje związane z ESG. Banki i instytucje finansowe zobowiązane są do stosowania Zielonych Portfeli Kredytowych (GAR – Green Asset Ratio) oraz Zielonych Portfeli Inwestycyjnych (GIR – Green Investment Ratio). GAR mierzy udział ekologicznych aktywów w portfelu kredytowym banków, promując zrów-noważone finansowanie. GIR z kolei ocenia udział zielonych inwestycji w portfelach in-westycyjnych, zachęcając do lokowania kapitału w zrównoważone projekty. Te wskaź-niki nie tylko zwiększają przejrzystość i zgodność z regulacjami, ale również wspierają transformację ekologiczną sektora finansowego.
Sektor energetyczny: redukcja emisji i przejście na energię odnawialną
Sektor energetyczny – zwłaszcza firmy zajmujące się wydobyciem surowców natu-ralnych oraz produkcją energii elektrycznej i cieplnej – stoi przed wyzwaniem reduk-cji emisji CO2 i przejścia na odnawialne źródła energii. Tradycyjne przedsiębiorstwa energetyczne, które dotąd opierały działalność na paliwach kopalnych, stają przed ko-niecznością przeprowadzenia kosztownej transformacji, polegającej na inwestycjach w technologie niskoemisyjne i adaptacji do nowych regulacji.
Sektor technologiczny: innowacje w zakresie zrównoważonego rozwoju
Firmy technologiczne stają na czele innowacji w zakresie ESG, wdrażając zaawanso-wane technologie, aby zwiększyć efektywność operacyjną i minimalizować negatywny wpływ na środowisko. Wiele z nich intensywnie bada nowe, zrównoważone materiały oraz metody recyklingu elektroniki. Przykładem są takie firmy jak Apple, Google i Mi-crosoft, które osiągnęły neutralność węglową lub zbliżają się do jej osiągnięcia dzięki inwestycjom w technologie zrównoważone oraz kompensacjom emisji.
Rozdział 1
więcej..
