Prawa człowieka - ebook
Podręcznik przedstawia najważniejsze problemy nauki o prawach człowieka. Obejmuje wstępne zagadnienia teoretyczne, informacje o istniejących systemach instytucjonalnych ochrony praw jednostki oraz omówienie treści poszczególnych praw, zwłaszcza praw osobistych i politycznych. Zawiera liczne odwołania do praktyki orzeczniczej organów wymiaru sprawiedliwości i Trybunału Konstytucyjnego, a także organów międzynarodowych, zwłaszcza Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Konstrukcja wykładu nawiązuje w dużym stopniu do systematyki Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Piąte wydanie zostało zaktualizowane i poszerzone o nowe wątki. Przy doborze zagadnień szczegółowych i formy ich prezentacji autorzy wykorzystali doświadczenie dydaktyczne, zdobyte dzięki prowadzeniu zajęć nie tylko z zakresu praw człowieka, lecz także dyscyplin pokrewnych, przede wszystkim prawa konstytucyjnego.
Podręcznik jest przeznaczony przede wszystkim dla studentów wydziałów prawa. Ze względu na przystępną formę wykładu może być wykorzystywany przez słuchaczy kierunków pokrewnych, takich jak: administracja, nauki polityczne, stosunki międzynarodowe, europeistyka i bezpieczeństwo wewnętrzne.
Spis treści
| Zawartość | Nr strony |
|---|---|
| Wykaz skrótów | 11 |
| | |
| Wykaz powołanych aktów prawnych | 15 |
| | |
| Od autorów | 21 |
| | |
| Rozdział 1 Zagadnienia wstępne (Wojciech Brzozowski) | 25 |
| 1. Prawo podmiotowe i pojęcia pokrewne | 26 |
| 2. Prawa i wolności | 29 |
| 3. Idea praw człowieka | 31 |
| 4. Generacje praw człowieka | 33 |
| 5. Podmioty praw człowieka | 35 |
| 6. Adresaci praw człowieka | 39 |
| 7. Granice i ograniczenia praw człowieka | 41 |
| 8. Efekt mrożący | 46 |
| 9. Derogacja zobowiązań z zakresu praw człowieka | 47 |
| 10. Prawa człowieka a rządy prawa | 48 |
| | |
| Rozdział 2 Krajowy system ochrony praw człowieka i obywatela (Marcin Wiącek) | 51 |
| 1. Uwagi wstępne | 52 |
| 2. Sądy | 52 |
| 3. Trybunał Konstytucyjny | 61 |
| 4. Trybunał Stanu | 67 |
| 5. Rzecznik Praw Obywatelskich i inne organy rzecznikowskie | 69 |
| | |
| Rozdział 3 Regionalne systemy ochrony praw i wolności (Adam Krzywoń) | 75 |
| 1. Uwagi wstępne | 76 |
| 2. Europejski system ochrony praw i wolności – Rada Europy | 76 |
| 2.1. Rada Europy | 76 |
| 2.2. Europejska Konwencja Praw Człowieka | 78 |
| 2.3. Ewolucja mechanizmów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka | 79 |
| 2.4. Prawa i wolności zagwarantowane w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz zasady przewodnie | 81 |
| 2.5. Europejski Trybunał Praw Człowieka | 86 |
| 2.6. Skargi międzypaństwowe oraz skargi indywidualne | 87 |
| 2.7. Postępowanie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka | 91 |
| 2.8. Wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka | 93 |
| 2.9. Inne konwencje Rady Europy | 96 |
| 3. Europejski system ochrony praw i wolności – Unia Europejska | 99 |
| 3.1. Unia Europejska a prawa jednostki | 99 |
| 3.2. Karta Praw Podstawowych | 100 |
| 3.3. Przystępowanie Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka | 103 |
| 4. Pozaeuropejskie systemy ochrony praw człowieka | 105 |
| 4.1. System międzyamerykański | 106 |
| 4.2. System afrykański | 106 |
| | |
| Rozdział 4 Uniwersalny system ochrony praw człowieka (Wojciech Brzozowski) | 109 |
| 1. U źródeł uniwersalnego systemu ochrony | 109 |
| 2. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka | 113 |
| 3. Od Deklaracji do Paktów | 115 |
| 4. Mechanizmy kontrolne Paktów | 118 |
| 5. Inne traktaty w systemie ONZ | 122 |
| 6. Nowe organy ochrony praw człowieka | 124 |
| | |
| Rozdział 5 Godność człowieka, prawna ochrona życia, zakaz maltretowania (Adam Krzywoń) | 127 |
| 1. Godność człowieka | 127 |
| 1.1. Godność osobowa i godność osobowościowa | 127 |
| 1.2. Cechy godności człowieka | 128 |
| 1.3. Socjalny wymiar godności człowieka | 131 |
| 2. Prawo do ochrony życia | 132 |
| 2.1. Bezwzględny zakaz stosowania kary śmierci | 132 |
| 2.2. Początek i koniec prawnej ochrony życia | 134 |
| 2.3. Ograniczenia prawa do ochrony życia | 137 |
| 2.4. Planowanie akcji z użyciem siły | 138 |
| 2.5. Ochrona życia przed atakami ze strony osób trzecich | 140 |
| 2.6. Proceduralny aspekt prawa do ochrony życia | 142 |
| 3. Zakaz maltretowania | 143 |
| 3.1. Treść i podstawy zakazu maltretowania | 143 |
| 3.2. Absolutny charakter zakazu maltretowania | 144 |
| 3.3. Test ścisłej konieczności użycia siły | 145 |
| 3.4. Tortury | 148 |
| 3.5. Maltretowanie wynikające z warunków panujących w zakładach karnych | 149 |
| 3.6. Inne przypadki maltretowania | 152 |
| | |
| Rozdział 6 Wolność osobista i odpowiedzialność jednostki (Marcin Wiącek) | 155 |
| 1. Wolność osobista | 156 |
| 2. Zasada ne bis in idem | 163 |
| 3. Zakaz karania bez podstawy prawnej | 166 |
| | |
| Rozdział 7 Prawo do sądu i rzetelnego procesu sądowego (Marcin Wiącek) | 175 |
| 1. Treść i ograniczenia prawa do sądu | 176 |
| 2. Uprawnienia składające się na prawo do sądu | 177 |
| 3. Postępowanie sądowe w sprawach karnych | 186 |
| | |
| Rozdział 8 Prawo do prywatności (Wojciech Brzozowski) | 189 |
| 1. Źródła prawa do prywatności | 190 |
| 2. Tożsamość człowieka | 192 |
| 2.1. Tożsamość rodzinna | 192 |
| 2.2. Tożsamość płciowa i orientacja seksualna | 195 |
| 3. Autonomia człowieka | 198 |
| 3.1. Płodność człowieka | 198 |
| 3.2. Autonomia informacyjna | 201 |
| 3.3. Inne aspekty autonomii jednostki | 206 |
| 4. Prawo do ochrony czci i dobrego imienia | 208 |
| 5. Prawo do ochrony życia rodzinnego | 210 |
| 6. Tajemnica komunikowania się | 214 |
| 7. Nienaruszalność mieszkania | 217 |
| | |
| Rozdział 9 Wolność myśli, sumienia i religii (Wojciech Brzozowski) | 219 |
| 1. Konstrukcja prawna | 220 |
| 2. Przekonania podlegające ochronie | 223 |
| 3. Czynności kultowe | 225 |
| 4. Symbole i ubiór religijny | 228 |
| 5. Nauczanie religii i wychowanie religijne dzieci | 231 |
| 6. Inne formy uzewnętrzniania przekonań religijnych | 234 |
| 7. Ochrona uczuć religijnych | 238 |
| 8. Status wspólnot religijnych i światopoglądowych | 240 |
| | |
| Rozdział 10 Wolność wypowiedzi (Adam Krzywoń) | 245 |
| 1. Uwagi wstępne | 245 |
| 2. Indywidualny i zbiorowy aspekt wolności wypowiedzi | 246 |
| 3. Forma i treść wypowiedzi | 248 |
| 4. Wypowiedź polityczna oraz debata w sprawach publicznych | 250 |
| 5. Wolność twórczości artystycznej i swoboda badań naukowych | 254 |
| 6. Autor wypowiedzi | 256 |
| 7. Status osoby, do której odnosi się wypowiedź | 257 |
| 8. Ograniczenia wolności wypowiedzi | 262 |
| 9. Wolność wypowiedzi a ochrona pamięci historycznej | 267 |
| | |
| Rozdział 11 Wolność zgromadzeń i zrzeszania się (Marcin Wiącek) | 271 |
| 1. Wolność zgromadzeń | 271 |
| 1.1. Podstawy prawne i treść wolności zgromadzeń | 271 |
| 1.2. Pojęcie i cechy zgromadzenia | 273 |
| 1.3. Wymóg pokojowości zgromadzenia | 275 |
| 1.4. Wolność organizowania zgromadzeń | 276 |
| 1.5. Wolność uczestniczenia w zgromadzeniach | 281 |
| 2. Wolność zrzeszania się | 283 |
| 2.1. Podstawy prawne i treść wolności zrzeszania się | 283 |
| 2.2. Pojęcie i rodzaje zrzeszeń | 284 |
| 2.3. Ograniczenia wolności zrzeszania się | 285 |
| | |
| Rozdział 12 Zasada równości i zakaz dyskryminacji (Adam Krzywoń) | 291 |
| 1. Podstawy prawne zasady równości i zakazu dyskryminacji | 292 |
| 2. Treść zasady równości | 294 |
| 3. Równość jako tzw. metaprawo | 299 |
| 4. Równość w stanowieniu prawa i w jego stosowaniu | 300 |
| 5. Odstępstwa od zasady równości | 302 |
| 6. Równość kobiet i mężczyzn | 304 |
| 7. Zakaz dyskryminacji | 307 |
| | |
| Rozdział 13 Wybrane prawa gospodarcze, społeczne i kulturalne | 311 |
| 1. Prawo do własności i innych praw majątkowych (Marcin Wiącek) | 312 |
| 1.1. Podstawy prawne i treść prawa do własności | 312 |
| 1.2. Ograniczenia prawa do własności | 313 |
| 1.3. Odebranie prawa do własności | 314 |
| 1.4. Ochrona praw majątkowych innych niż prawo do własności | 315 |
| 2. Wolność działalności gospodarczej (Marcin Wiącek) | 318 |
| 2.1. Podstawy prawne i treść wolności działalności gospodarczej | 318 |
| 2.2. Ograniczenia wolności działalności gospodarczej | 320 |
| 3. Prawo do ochrony zdrowia (Marcin Wiącek) | 322 |
| 3.1. Podstawy prawne i treść prawa do ochrony zdrowia | 322 |
| 3.2. Uprawnienia składające się na prawo do ochrony zdrowia | 324 |
| 4. Prawo do nauki (Wojciech Brzozowski) | 326 |
| 4.1. Treść i znaczenie prawa do nauki | 326 |
| 4.2. Zagadnienia szczegółowe | 329 |
| 5. Prawo do kultury (Wojciech Brzozowski) | 330 |
| 6. Prawa pracownicze (Adam Krzywoń) | 333 |
| 6.1. Podstawy prawne ochrony praw pracowniczych | 333 |
| 6.2. Praca i pracownik | 334 |
| 6.3. Indywidualne prawa pracownicze | 335 |
| 6.4. Zbiorowe prawa pracownicze | 336 |
| 7. Prawo do zabezpieczenia społecznego (Adam Krzywoń) | 337 |
| | |
| Skorowidz | 343 |
| Kategoria: | Literatura akademicka |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8390-850-2 |
| Rozmiar pliku: | 3,5 MB |