Prawo dla Pań - ebook

„Doświadczenie to nazwa, jaką nadajemy naszym błędom" – powiedział irlandzki pisarz i poeta Oscar Wilde.

Nie rozwiążemy za Ciebie wszystkich spraw, ale nauczymy Cię, jak się ustrzec przed bolesnymi błędami. Książka, którą oddajemy w Twoje ręce, przeprowadzi Cię bezpieczną stopą przez trudności dorosłego życia. Zaczynamy od dnia zaręczyn i idziemy dalej przez radosny dzień ślubu, narodziny dziecka, pierwszą umowę o pracę, kupno pierwszego mieszkania i pierwszej pralki na raty.

Zatrzymujemy się przy problemach ze zdrowiem, trudnych sytuacjach rodzinnych, takich jak rozwód, i sprawach spadkowych.

Nasz poradnik składa się z 10 rozdziałów. Każdy zawiera nie tylko najważniejsze informacje, ale też wzory dokumentów, statystyki, odpowiedzi na najbardziej palące pytania, wreszcie ciekawostki z życia sławnych ludzi i przykłady z literatury, filmu i seriali.

Nieznajomość prawa szkodzi. Dlatego proponujemy Ci szybki kurs z naszą książką. Tym przyjemniejszy, że napisany przez kobietę dla kobiet. Mamy nadzieję, że zdobędziesz doświadczenie, unikając błędów.

Katarzyna KlukowskaMałżeństwo ROZDZIAŁ 1.

„Małżeństwo to port w czasie burzy, częściej jednak burza w porcie" – powiedział kiedyś francuski satyryk Jean Petit‑Senn. Zanim zacznie huśtać, lepiej się dobrze przygotować. Dorabiać się wspólnie czy dzielić wszystko na „moje” i „twoje”? Wziąć ślub cywilny czy konkordatowy? Przyjąć nazwisko męża czy pozostać przy panieńskim? Szarpnąć się na ślub stulecia czy zorganizować kameralną imprezę? Wykorzystaj narzeczeństwo, by dobrze wszystko przemyśleć. A potem już tylko żyj długo i szczęśliwie…Zaręczyny i narzeczeństwo

Twój chłopak ci się oświadczył. Przyjęłaś pierścionek, a teraz planujecie wesele. Pewnie wiesz, że okres między zaręczynami a ślubem nosi nazwę narzeczeństwo. I choć jest to instytucja niemal tak samo stara jak małżeństwo, to w polskim prawie nie występuje.

W dawnych wiekach zaręczyny były formą przypieczętowania kontraktu między rodzinami narzeczonych. Kontrakt z reguły był ustny, ale zawierał obowiązkowo, kto, kogo, kiedy poślubi i co z tego będzie miał.

Przypieczętowaniem umowy był pierścionek, najlepiej rodowy klejnot, który mężczyzna wręczał kobiecie. Historia zna przypadki, gdy z powodu zerwanych zaręczyn wybuchały wojny. Częściej jednak zgodnie z rzymską zasadą pacta sunt servanda (umów trzeba dotrzymywać) strony domagały się zadośćuczynienia finansowego.

Dzisiaj nikomu nie przyszłoby do głowy, by wystawiać rachunki za zerwane zaręczyny, co nie znaczy, że do tego nie dochodzi.

Musisz wiedzieć, że jeśli twój narzeczony się rozmyśli, to nie ma prawnego sposobu, by go do ślubu przymusić. Bo choć obiecał, że się z tobą ożeni, to brakuje przepisów, które pozwalają tę umowę wyegzekwować.

Z obietnicy zawarcia małżeństwa mogą jednak powstać pewne roszczenia finansowe. Jeśli poniosłaś wydatki w związku z planowanym ślubem, możesz sądownie domagać się ich zwrotu zgodnie z zasadą: „Zrywasz kontrakt? Proszę bardzo, ale zwróć koszty”.

Gdy to ty zerwiesz zaręczyny, niedoszły pan młody może żądać zwrotu podarunków, w tym pierścionka zaręczynowego.

Osobną kwestią jest, jeśli z powodu waszego rozstania utraciłaś jakieś korzyści. Co to może być?

Być narzeczoną twą

Badania dowodzą, że istnieje zależność między czasem trwania narzeczeństwa a jakością małżeństwa. Największą szansę na udane życie mają małżonkowie, których okres narzeczeństwa trwał 3–5 lat. Skrócenie lub wydłużenie tego okresu obniża szansę na satysfakcjonujący związek.

Wyobraź sobie, że dziadkowie w prezencie ślubnym obiecali ci mieszkanie. Nie mogłaś się doczekać dnia ceremonii. Nie tylko miałaś zacząć nowe życie, ale jeszcze we własnym M!

Trzy miesiące przed ślubem twój narzeczony wyjechał do pracy w Anglii. Przysłał kartkę, że zmienił zdanie, nie chce wracać i się żenić. Razem z perspektywą ożenku prysnęła nadzieja na własne lokum.

Bohaterowie literaccy, którzy zerwali zaręczyny

Michał Wołodyjowski, bohater sienkiewiczowskiej Trylogii, zwalnia Krzysię z danego sobie słowa. Czyni tak, gdy dowiaduje się, że wybranka kocha innego. Mały Rycerz woli błogosławić szczęściu Krzysi i Ketlinga, niż być przez nich przeklinany. Na szczęście szybko znajduje pocieszenie w ramionach Basi, czyli Hajduczka.

Przemysłowiec Stanisław Wokulski, bohater Lalki Prusa, zwraca słowo Izabelli Łęckiej, gdy orientuje się, że ukochana nim pogardza. Prawda wychodzi na jaw w czasie podróży pociągiem, gdy Izabella – przekonana, że Wokulski nie zna języka angielskiego – romansuje ze Starskim, szydząc z narzeczonego. Gdy podróż dobiega końca, Wokulski, także po angielsku, oznajmia zaskoczonej Łęckiej, że odchodzi.

Jak wycenić krzywdę, zranione uczucia, zawiedzione nadzieje, urażone poczucie godności, piętno porzuconej narzeczonej? Najłatwiej domagać się zwrotu konkretnych wydatków (tym łatwiej, im więcej masz rachunków lub innych dowodów płatności), potem naprawienia krzywdy moralnej, a na koniec dochodzić utraconych korzyści z małżeństwa.

Nie ma żadnych przepisów, które regulują, jak długo powinno trwać narzeczeństwo. Jednak musisz wiedzieć, że jeśli planujecie ceremonię świecką w urzędzie stanu cywilnego, będziecie musieli zaczekać co najmniej miesiąc i jeden dzień. Tak mówi ustawa o aktach stanu cywilnego. Z ważnych względów jednak kierownik USC może zezwolić na wcześniejsze zawarcie małżeństwa. Jakie to względy?

Załóżmy, że twój narzeczony miał poważny wypadek samochodowy. Obrażenia są tak poważne, że zagrażają jego życiu. Ty jesteś w ciąży. Wkrótce na świat ma przyjść wasze dziecko. Narzeczony chciałby, żebyś w razie jego śmierci dziedziczyła po nim majątek. Chciałby w ten sposób zabezpieczyć przyszłość twoją i dziecka. I to jest właśnie ten „ważny wzgląd”, który może przyspieszyć wasz ślub.

Skoro jesteśmy przy majątku, to powinnaś wiedzieć, że przed ślubem każde z narzeczonych gromadzi majątek, który jest jego odrębną własnością. Gdy wezmą ślub, mogą wstecznie rozszerzyć wspólnotę małżeńską o rzeczy kupione w narzeczeństwie.

Załóżmy, że masz mieszkanie po babci. Lokal jest w starej kamienicy, wymaga gruntownego remontu, na który cię nie stać. Twój narzeczony nie ma mieszkania, ale dysponuje gotówką. Chciałby, żebyście wspólne życie rozpoczęli w odremontowanym mieszkaniu. Z własnej kieszeni zapłacił za wymianę podłóg, instalacji elektrycznej, nową glazurę, terakotę i sprzęt AGD.

Mimo nakładów, które poniósł, mieszkanie nadal jest tylko twoje. Możesz to zmienić, podpisując u notariusza odpowiedni dokument, dzięki któremu twój narzeczony stanie się współwłaścicielem lokalu.

Pamiętaj jednak, że gdyby wasze małżeństwo się rozpadło, będziesz musiała spłacić męża z połowy mieszkania albo sprzedać je i podzielić się z nim pieniędzmi.

Intercyza

Trzeba zacząć od tego, że intercyza to dokument, który narzeczeni podpisują przed ślubem. W trakcie trwania małżeństwa można sporządzić umowę o zniesieniu wspólności ustawowej, czyli rozdzieleniu majątków. Mało kto jednak rozróżnia te dokumenty i oba nazywa tak samo: intercyza.

Intercyza powoduje, że małżonkowie nigdy nie dorobią się wspólnego majątku. Zawsze będzie między nimi podział na „moje” i „twoje”, chyba że na jakimś etapie rozwiążą intercyzę albo zmienią jej zakres. Wtedy połączy ich wspólność majątkowa.

Ważne!

Intercyzę sporządza się u notariusza. Jej koszt to kilkaset złotych.

Nawet jeśli podpiszecie intercyzę na długo przed ślubem, to i tak zacznie obowiązywać w dniu zawarcia przez was małżeństwa. Każde z was zachowa majątek odrębny, a gdy kupicie coś wspólnie, np. mieszkanie, to w zależności od tego, ile kto wyłożył pieniędzy, tyle dostanie w nim udziałów. Każde z was będzie mogło dysponować swoim udziałem wedle uznania, np. sprzedać lub darować bez pytania o zgodę drugiego udziałowca.

Rozdzielność po ślubie

Pamiętaj!

Umowę o rozdzielności majątkowej małżeńskiej sporządza notariusz. Koszt: kilkaset złotych.

Gdy już jesteście małżeństwem, także możecie rozdzielić wasze majątki. Możecie to zrobić całkowicie albo w sposób ograniczony. Na czym polega różnica?

Załóżmy, że masz panieńskie mieszkanie po babci. Wynajmujesz je, a dochód z najmu dokładasz do małżeńskiej kasy. Mąż jest utracjuszem, więc w domu wiecznie brakuje pieniędzy. Dlatego postanowiłaś ocalić chociaż te parę groszy, które uzyskujesz z najmu. Ograniczenie wspólności majątkowej może brzmieć tak: „Ja, żona, postanawiam, że dochody z najmu mieszkania po babci nie będą zasilać budżetu małżeńskiego, lecz będą stanowić mój odrębny dochód”.

Pamiętaj!

Ograniczenia wspólności majątkowej nie możesz zastosować np. do swojej pensji, która będzie normalnie wpływać na wasze wspólne konto i zasilać domowy budżet.

Możesz też przeprowadzić całkowitą rozdzielność majątkową. Opłaca się to zwłaszcza wtedy, gdy każde z was prowadzi własną działalność gospodarczą. W razie kłopotów odpowiada tylko majątkiem osobistym, a nie wszystkim, czego się wspólnie dorobiliście.

Zalety i wady rozdzielności majątkowej

Korzyści:

- samodzielnie i w sposób nieograniczony możesz zarządzać własnym majątkiem;
- nie odpowiadasz za długi współmałżonka;
- jeśli podejmiecie decyzję o rozwodzie – podział majątku będzie łatwy i szybki.

Wady:

- nie możecie się wspólnie rozliczać z fiskusem;
- podpisana za późno nie chroni przed odpowiedzialnością za długi współmałżonka;
- gdy pójdziecie po kredyt, bank będzie oceniał waszą zdolność oddzielnie, a więc mniej korzystnie.

Musisz jednak wiedzieć, że całkowita rozdzielność małżeńska jest krzywdząca wtedy, gdy mąż zarabia, a żona zajmuje się prowadzeniem domu i wychowywaniem dzieci. Gdyby doszło do rozwodu, on zachowa majątek, a ona zostanie z niczym.

Poza wszystkim małżonkowie, którzy nie mają wspólności majątkowej, nie mogą się wspólnie rozliczać z fiskusem.

Co jest majątkiem osobistym, a co wspólnym

Majątek osobisty stanowią darowizny, spadki lub zapisy testamentowe przekazane przed ślubem lub uzyskane w trakcie małżeństwa, chyba że wolą darczyńcy lub testatora było, by trafiły do obojga małżonków, udziały w spółce cywilnej, nagrody w konkursach, np. literackim, prawa autorskie i pokrewne (np. patenty), ale już same honoraria lub tantiemy zasilają wspólny budżet, przedmioty majątkowe służące zaspokajaniu wyłącznie osobistych potrzeb jednego z małżonków, np. wózek inwalidzki, sprzęt rehabilitacyjny, ale też ubranie; prawa niezbywalne, np. prawo dożywocia, pieniądze z polisy ubezpieczeniowej, odszkodowanie lub zadośćuczynienie za doznaną krzywdę.

Majątek wspólny stanowią pensje, honoraria, wynagrodzenia z umów-zleceń i o dzieło, dom kupiony z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży kawalerskiego mieszkania męża (panieńskiego mieszkania żony), odsetki z lokat bankowych męża, który dostał pieniądze w darowiźnie, a także dochody z najmu panieńskiego mieszkania żony, oszczędności zgromadzone na rachunkach OFE lub pracowniczego funduszu emerytalnego.

Rozdzielność sądowa

Jeśli nie podpisaliście intercyzy przed ślubem ani rozdzielności po ślubie, a postępowanie twojego męża zagraża bezpieczeństwu finansowemu rodziny (alkoholizm, hazard, podejrzane interesy), możesz się zwrócić do sądu rejonowego, właściwego dla waszego miejsca zamieszkania, by podzielił was majątkiem.

Do pozwu musisz dołączyć załączniki: odpis aktu małżeństwa, odpis aktu urodzenia dzieci, wyrok sądu przyznającego dzieciom alimenty, wezwania do zapłaty, które wręczyli ci wierzyciele. Należy też zgłosić świadków, którzy potwierdzą, że mąż jest utracjuszem i obibokiem. Pozew możesz złożyć osobiście w biurze podawczym sądu lub wysłać listem poleconym (zachowując dowód nadania).

Gwiazdy, które zerwały zaręczyny

Julia Roberts i Kiefer Sutherland – to był jeden z najgłośniejszych romansów lat 90. XX wieku. Na trzy dni przed ślubem aktorka odwołała ceremonię. Mówi się, że powodem rozstania był ponoć wieczór kawalerski jej wybranka, na którym bawił się namiętnie w towarzystwie innych kobiet.

Julia Roberts i Dylan McDermott – poznali się na planie filmu „Stalowe magnolie”. Aktor zagrał męża Julii. Miłość z planu filmowego przeniosła się do realu, ale Julia szybko zerwała zaręczyny. Aktorka uciekała nie tylko od prawdziwych narzeczonych, ale też zagrała uciekającą sprzed ołtarza pannę młodą w filmie pod takim właśnie tytułem.

Jennifer Lopez i Ben Affleck – rozstali się na cztery dni przed ślubem. Winą obciążyli media, które podobno nie chciały uszanować ich prywatności.

Rozwód i separacja

Po rozwodzie lub ogłoszeniu przez sąd separacji wspólność majątkowa między małżonkami ustaje automatycznie. Teraz trzeba majątek podzielić. Możesz to zrobić w każdym czasie, nawet wiele lat po rozstaniu. Takie roszczenie się nie przedawnia. Jeżeli relacje z eksmężem nie są najgorsze, możecie to zrobić przed notariuszem. Jeśli o porozumieniu nie ma mowy – pozostaje droga sądowa. Wniosek o podział majątku powinnaś wysłać do sądu rejonowego, właściwego dla położenia majątku, np. mieszkania. Jeśli wasz dorobek stanowi kilka działek i dwa mieszkania w różnych miastach (władztwo kilku sądów), wybór sądu zależy od ciebie.

Gwiazdy, które zerwały zaręczyny

Anna Czartoryska i Piotr Adamczyk – rozstali się, mimo pierścionka zaręczynowego i wstępnych zaproszeń dla przyjaciół na huczne wesele. Dziś Anna Czartoryska jest żoną Michała Niemczyckiego, a Piotr Adamczyk ożenił się z Kate Rozz.

Paris Hilton i Paris Latsis – rozstali się, gdyż dziedziczka fortuny Hiltonów nie była gotowa do małżeństwa.

Audrey Hepburn – początkująca aktorka zerwała zaręczyny z kolegą po fachu, jak mówiła – miłością jej życia, by kontynuować karierę artystyczną. Potem dwukrotnie wyszła za mąż i dwukrotnie się rozwodziła. Ostatnie lata życia spędziła u boku holenderskiego aktora, z którym nie miała ślubu.

Szwedzka księżniczka Madeleine w 2010 r. zerwała zaręczyny z Jonasem Bergstromem. Powód? Romans narzeczonego z norweską studentką. Trzy lata później Jonas ożenił się z przyjaciółką Madeleine, Stephanie.

Ślub cywilny

Udziela go kierownik urzędu stanu cywilnego, a w wyjątkowych przypadkach – wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Kiedyś ślub cywilny był obowiązkowy, dziś większość par wybiera ślub konkordatowy.

Zanim zagrają ci marsz Mendelssohna, musisz zgromadzić i dostarczyć do USC kilka dokumentów. Będą to:

- oryginał aktu urodzenia lub jego skrócony odpis (jest ważny bezterminowo, w mniejszych urzędach wydawany jest od ręki, w większych trzeba czekać 2–3 tygodnie);
- dowód osobisty (udostępniany urzędnikowi do wglądu);
- dowód uiszczenia opłaty (ok. 80 zł).

Jeśli jesteś wdową i po raz kolejny bierzesz ślub, musisz przedstawić skrócony odpis aktu zgonu męża.

Jeśli natomiast jesteś rozwódką, potrzebny będzie skrócony odpis aktu małżeństwa z adnotacją, że zostało rozwiązane w drodze rozwodu, ewentualnie prawomocny odpis sądowego orzeczenia rozwodu.

Jeżeli twoje poprzednie małżeństwo zostało unieważnione, musisz okazać skrócony odpis aktu małżeństwa z adnotacją o jego unieważnieniu lub prawomocny odpis sądowego unieważnienia małżeństwa.

Jeśli twoja córka nie ma jeszcze ukończonych 18 lat, ale z powodu ciąży musi niezwłocznie stanąć na ślubnym kobiercu, powinna mieć prawomocne postanowienie sądu, zezwalające na zawarcie małżeństwa. Dla mężczyzn nie przewidziano wyjątków. Kandydaci na mężów muszą być pełnoletni.

Najdroższe śluby

Piłkarz David Beckham i piosenkarka Victoria Adams pobrali się w czerwcu 1999 r. na zamku Luttrellstown w pobliżu Dublina. Ceremonia kosztowała 800 tys. dol.

Piosenkarka Madonna i reżyser Guy Ritchie pobrali się w listopadzie 2000 r. w szkockim zamku Skibo. Wśród gości byli m.in. Gwyneth Paltrow, Rupert Everett, Sting i Trudie Styler. Panna młoda miała suknię projektu Stelli McCartney. Impreza kosztowała 1,5 mln dol. Para jest już po rozwodzie.

Aktorska para Brad Pitt i Jennifer Aniston wzięli ślub w czerwcu 2000 r. Ceremonia odbyła się w Malibu i kosztowała milion dolarów. Wśród 200 zaproszonych gości bawili się m.in. Cameron Diaz, Salma Hayek, Courtney Cox i David Schwimmer. Para rozwiodła się w 2005 r.

Do urzędu stanu cywilnego trzeba się wybrać najpóźniej na miesiąc i jeden dzień przed planowanym ślubem. Tyle bowiem wynosi ustawowy okres oczekiwania – pisaliśmy o tym przy okazji zaręczyn i narzeczeństwa.

W dużych miastach w najbardziej „obłożonych” terminach, jak Boże Narodzenie lub Wielkanoc, zdarzają się kolejki, dlatego termin ceremonii należy rezerwować z dużym wyprzedzeniem.

Czy wiesz, jak brzmią słowa przysięgi w urzędzie stanu cywilnego?

Zaczyna Pan Młody:

„Świadomy praw i obowiązków wynikających z założenia rodziny, uroczyście oświadczam, że wstępuję w związek małżeński z (imię Panny Młodej) i przyrzekam, że uczynię wszystko, aby nasze małżeństwo było zgodne, szczęśliwe i trwałe”.

Po Panu Młodym te same słowa powtarza Panna Młoda:

„Świadoma praw i obowiązków wynikających z założenia rodziny, uroczyście oświadczam, że wstępuję w związek małżeński z (imię Pana Młodego) i przyrzekam, że uczynię wszystko, aby nasze małżeństwo było zgodne, szczęśliwe i trwałe”.

Dobrze, abyś wiedziała, że w urzędach stanu cywilnego nie obowiązuje rejonizacja, co oznacza, że możesz wziąć ślub w dowolnym urzędzie na terenie całego kraju.

Jak powinnaś się przygotować do wizyty w USC?

Przede wszystkim zastanów się, jakie nazwisko będziesz nosić po ślubie: panieńskie, mężowskie czy podwójne. Jakie nazwiska będą nosić wasze dzieci?

Po drugie – musisz znać nazwiska świadków. Do zawarcia małżeństwa potrzebnych jest dwoje świadków. Muszą być pełnoletni, płeć nie ma znaczenia. Przyjęło się, że świadkiem pana młodego jest mężczyzna, a świadkiem panny młodej – kobieta. Równie dobrze jednak może to być dwóch mężczyzn lub dwie kobiety.

Ach, co to był za ślub! Czyli wielkie wesela sławnych ludzi

Harrison Ford i Calista Flockhart – para aktorska wzięła kameralny ślub w prywatnej posiadłości gubernatora stanu Nowy Meksyk, który osobiście im pobłogosławił. Podobno Ford wystąpił tego dnia w dżinsach, a Calista w białej, letniej sukience.

Megan Fox i Brian Austin Green – amerykańska aktorka i modelka, uważana za najseksowniejszą kobietę świata, zdecydowała, że wezmą ślub na hawajskiej plaży. Uroczystość była wyjątkowo kameralna – towarzyszył im tylko syn Austina, Cassius.

Julianne Moore i Bart Freundlich – ona, znana aktorka, on, reżyser i scenarzysta, wzięli sekretny ślub w 2005 r. Do tego stopnia sekretny, że nie wiadomo dokładnie, gdzie ceremonia się odbyła.

Kate Winslet i Ned Rocknroll – na ślubnym kobiercu stanęli w 2012 r. Uroczystość udało się zachować w tajemnicy. Wiadomo jedynie, że pannę młodą do ołtarza poprowadził jej przyjaciel, Leonardo DiCaprio.

Daniel Craig i Rachel Weisz – nie wiadomo, jak wyglądał ślub agenta 007 oraz ślicznej Rachel. Para powiedziała sobie „tak” w 2011 r. w towarzystwie zaledwie czterech osób: córki Craiga, syna Rachel oraz dwojga przyjaciół.

Świadkowie powinni się zgłosić do USC na 15 min przed ceremonią – koniecznie z dowodami osobistymi.

Pamiętaj!

Kierownik USC nie może przyjmować żadnych dokumentów notarialnych, sądowych dotyczących spraw majątkowych ani czynić adnotacji o intercyzie w akcie małżeństwa.

Z ustawy o aktach stanu cywilnego wynika, że dla powagi uroczystości ślub powinien się odbyć w gmachu USC. Z wyjątkowych, „uzasadnionych przyczyn” może się odbyć w każdym innym miejscu. Dla większości urzędów takim powodem jest choroba. Zdarza się, że ślub odbywa się w domu, szpitalu lub nawet w hospicjum.

Co w przypadku, gdy oboje jesteście zdrowi, ale chcielibyście mieć niezwykły ślub w plenerze? W jakimś urokliwym dworku, pięknym ogrodzie, na plaży, a może na leśnej polanie? Jak przekonać urząd, by zgodził się na ślub w takiej scenerii?

Nie będzie łatwo, ale spróbować można. Napisz pismo do kierownika USC, w którym wyjaśnisz, dlaczego wasz ślub powinien się odbyć poza murami urzędu. Powody mogą być różne, a wśród nich np. zbyt mała sala urzędu ślubów – twoi goście tam się nie pomieszczą i będą marznąć/moknąć/stać w upale na zewnątrz (niepotrzebne skreślić). Albo brak należytej oprawy muzycznej – nie satysfakcjonuje was marsz weselny z odtwarzacza. Chcielibyście, by ceremonię uświetnił występ kwartetu smyczkowego. Powodem może też być wygląd gmachu USC. Od lat ­nieremontowany odstrasza swoim widokiem i mąci wyjątkową i romantyczną atmosferę tego dnia.

Koniecznie dopisz, że wybrane przez was miejsce zaślubin licuje z powagą ceremonii, jest czyste, schludne, wyposażone w stół, na którym znajdzie się miejsce na godło państwowe i znak urzędu.

Ślub kościelny, czyli konkordatowy

Trzeba zacząć od tego, że ślub kościelny to nie to samo, co konkordatowy.

Do 1998 r. ślub cywilny był w Polsce obowiązkowy. Gdy narzeczeni byli osobami wierzącymi, mogli też wziąć ślub w kościele. Ksiądz odnotowywał wydarzenie w księgach parafialnych, ale urzędów świeckich o tym nie informował.

Od czasu porozumienia pomiędzy Stolicą Apostolską a państwem polskim narzeczeni mogą wziąć ślub konkordatowy (połączenie ślubu cywilnego z kościelnym).

Aby zawrzeć związek konkordatowy, musicie się zgłosić do kancelarii kościoła, by zarezerwować datę ślubu. Nie może to być, jak w przypadku urzędu stanu cywilnego, dowolnie wybrany kościół, ale parafia jednego z was. Gdy oboje jesteście studentami i marzy wam się ceremonia w kościele akademickim, musicie mieć tzw. licencję na ślub, czyli zezwolenie od proboszcza ze swojej parafii.

Za licencję trzeba zapłacić „co łaska”, zwykle 100–150 zł.

Najdroższe śluby

Aktorka Elizabeth Taylor poślubiła 20 lat pracownika budowlanego Larry'ego Fortensky'ego w październiku 1991 r. To było jej ósme małżeństwo. Ślub odbył się w posiadłości Michaela Jacksona, Neverland. Wśród 150 gości byli Liza Minnelli, Eddie Murphy i Nancy Reagan. Impreza kosztowała 2 mln dol. Para rozwiodła się 5 lat później.

Sam ślub też kosztuje – w zależności od parafii od 300 do 600 zł. Osobno trzeba opłacić organistę (100–200 zł) oraz dekorację kościoła (50–100 zł). Decydując się na własną oprawę muzyczną, niewiele oszczędzacie, bo organiście i tak należy się rekompensata.

Zanim staniecie na ślubnym kobiercu, powinniście odbyć kurs przedmałżeński. Konferencja Episkopatu Polski zaleca, by takich spotkań odbyło się przynajmniej 10. Każda parafia ma obowiązek je organizować, choć narzeczeni mogą wybrać dowolny kościół, a nawet przyspieszony kurs weekendowy. Ukończenie kursu dokumentuje specjalne zaświadczenie.

Trzeba też zebrać niezbędne do ślubu dokumenty:

Uwaga!

Metryka chrztu ważna jest tylko sześć miesięcy od daty wystawienia.

- świadectwo chrztu

Zaświadcza ono, że kandydat na małżonka jest członkiem Kościoła oraz że nie ma żadnych przeszkód uniemożliwiających zawarcie związku (wcześniejsze małżeństwo, śluby zakonne lub kapłańskie).

Gdy przedstawienie świadectwa chrztu z jakiegoś powodu jest niemożliwe, zastąpi je zeznanie przynajmniej jednego wiarygodnego świadka, np. rodzica chrzestnego.

- świadectwo bierzmowania

Zazwyczaj adnotacja o przyjęciu sakramentu bierzmowania znajduje się w metryce chrztu. Jeśli jedno z narzeczonych nie było bierzmowane, musi nadrobić zaległość jeszcze przed ślubem. Wiele parafii organizuje bierzmowania dla dorosłych. Wcześniej jednak trzeba pobierać nauki.

- świadectwo zgonu współmałżonka

Gdy na ślubnym kobiercu staje wdowa lub wdowiec, muszą przedstawić metrykę śmierci współmałżonka, sporządzoną przez proboszcza na podstawie wpisów w parafialnej księdze zmarłych.

- dane świadków

Kościół wymaga, by byli katolikami. Nie mogą to być osoby żyjące w związkach niesakramentalnych lub takie, które nie przyjęły sakramentu bierzmowania.

- dowody osobiste
- zaświadczenie z USC o braku przeszkód do zawarcia małżeństwa

Królewskie śluby

Ślub stulecia w Wielkiej Brytanii: brytyjski następca tronu książę William poślubił Kate Middleton. Działo się to w opactwie Westminster w Londynie w kwietniu 2011 r. Na uroczystości ślubne przybyło ponad 2 tys. gości, w tym koronowane głowy z całej Europy, wielu premierów, gubernatorów, korpus dyplomatyczny, a także gwiazdy filmu i estrady, m.in. Elton John, Victoria i David Beckhamowie, Rowan Atkinson, a przebieg wydarzenia telewizja BBC transmitowała do 180 krajów na świecie.

Duński następca tronu książę Frederik poślubił dziewczynę z ludu, Australijkę Mary Donaldson. Ceremonia odbyła się w 2004 r. w kopenhaskiej katedrze. W uroczystościach weselnych wzięło udział ponad 700 gości, w tym rodziny królewskie z Norwegii i Szwecji, a także japoński następca tronu książę Naruhito. Para ma czworo dzieci, w tym dwoje bliźniąt.

Na minimum trzy miesiące przed planowanym terminem ślubu, z kompletem dokumentów w ręku, musicie się zgłosić do parafii, w której uroczystość ma się odbyć. Wtedy zostanie sporządzony protokół przedślubny. Oprócz części jawnej zawiera on też pytania, na które przyszli małżonkowie odpowiadają osobno, by wykluczyć wszelkie przeszkody uniemożliwiające zawarcie związku.

Po spisaniu protokołu w waszych parafiach przez dwa tygodnie wywieszane są tzw. zapowiedzi. W mniejszych parafiach, gdzie ślubów jest mniej, księża ogłaszają zapowiedzi ustnie, po dwóch kolejnych niedzielnych mszach św. Jeśli w ciągu sześciu miesięcy od ogłoszenia zapowiedzi nie dojdzie do zawarcia małżeństwa, zapowiedzi trzeba powtórzyć. W wyjątkowych przypadkach proboszcz może udzielić dyspensy od zapowiedzi. Musi jednak wystąpić z prośbą do biskupa.

Królewskie śluby

Król Holandii Willem Alexander 12 lat temu poślubił Argentynkę Maximę. Ślub odbył się w cieniu kontrowersji, gdy wyszło na jaw, że ojciec panny młodej był ministrem w rządzie wojskowej junty, która krwawo rozprawiała się z przeciwnikami politycznymi. Aby nie zaogniać sytuacji, ojciec Maximy nie wziął udziału w ceremonii. Sama księżniczka dzięki urokowi osobistemu szybko podbiła serca Holendrów. Para ma trzy córki.

Przy spisywaniu protokołu przedślubnego narzeczeni otrzymują karteczki, z którymi muszą się zgłosić do spowiedzi. Przy konfesjonale trzeba koniecznie poinformować księdza, że to spowiedź przedślubna. Drugi raz idziecie do spowiedzi tuż przed ślubem.

Ślub katolika z niewierzącym lub innowiercą

Jeśli jedno z was jest katolikiem, a drugie osobą ochrzczoną w innej wierze (np. protestantem, prawosławnym lub anglikaninem), ślub powinien się odbyć w kościele parafialnym. Jeśli zaś przyszły małżonek jest osobą nieochrzczoną, wtedy uroczystość może się odbyć w innym miejscu, np. w kaplicy lub nawet w prywatnym domu. W trakcie ceremonii strona katolicka przyrzeka, że wszystkie dzieci zrodzone z tego związku zostaną ochrzczone i wychowane w wierze Kościoła katolickiego.

Kościół katolicki dopuszcza zawarcie ślubu każdego dnia, z wyjątkiem Wielkiego Piątku i Wielkiej Soboty. W Wielkim Poście i Adwencie księża powinni błogosławić młodym jedynie w wyjątkowych sytuacjach.

Fakt zawarcia małżeństwa odnotowywany jest nie tylko w księdze zaślubionych parafii, w której się odbył, ale też w księgach ochrzczonych parafii, z których narzeczeni się wywodzą.

Świeżo poślubieni małżonkowie składają podpisy w księgach osobiście jeszcze w czasie mszy św. albo zaraz po jej zakończeniu w zakrystii.

Po ślubie ksiądz w ciągu maksymalnie pięciu dni wysyła dokumenty do urzędu stanu cywilnego (chyba że nie może tego uczynić z powodu siły wyższej, np. choroby). Po mniej więcej 10 dniach akt ślubu jest gotowy i można go odebrać w urzędzie.

Ślub z obcokrajowcem

Ślub za granicą

Jeśli chcesz wyjść za mąż za cudzoziemca, nie musisz w tym celu wracać do ojczyzny. Możesz to zrobić w kraju, w którym aktualnie przebywasz. Przedtem jednak ze „swojego” urzędu stanu cywilnego w Polsce musisz uzyskać zaświadczenie o zdolności prawnej do zawarcia małżeństwa za granicą.

Jeśli twój narzeczony jest Polakiem i oboje przebywacie za granicą, możecie wziąć ślub przed konsulem. Warunek: oboje musicie mieć polskie obywatelstwo.

Ślub cywilny z cudzoziemcem w Polsce

Twój narzeczony jest cudzoziemcem, ale marzy wam się ślub w Polsce? To możliwe, ale wymaga zgromadzenia kilku dokumentów.

Po pierwsze twój wybranek musi mieć ważny paszport. Powinien też dysponować odpisem aktu urodzenia.

Po drugie – jeśli narzeczony ma w Polsce status uchodźcy, powinien okazać Genewski Dokument Podróży (Travel Document), który wystawia Prezes Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców. Jeżeli na stałe mieszka w Polsce, potrzebna będzie karta stałego pobytu.

Najdroższe śluby

Aktor Tom Cruise poślubił Katie Holmes w listopadzie 2006 r. we włoskim zamku Odescalchi (niedaleko Rzymu). Wśród gości byli m.in. Will Smith i jego żona Jada Pinkett Smith, Jennifer Lopez z mężem oraz David i Victoria Beckhamowie. Impreza kosztowała 2 mln dol.

Aktorka Liza Minnelli poślubiła producenta Davida Gesta w marcu 2002 r. Ceremonia odbyła się w Nowym Jorku. Świadkami na ślubie byli Michael Jackson i Elizabeth Taylor. Wśród 500 gości byli Diana Ross, Lauren Bacall i Mia Farrow. Impreza kosztowała 3,5 mln dol.

Po trzecie – narzeczony musi mieć dokument stwierdzający, że zgodnie z prawem swojego kraju może zawrzeć małżeństwo za granicą (ang. Superintendent Registrar's Certificate of no impediment to marriage pursuant to the marriage with foreigners). Niektóre kraje nie wydają takich dokumentów. Są to: Albania, Australia, Chorwacja, Estonia, Grecja, Hiszpania, Serbia i Czarnogóra, Litwa, Malta, Macedonia, Rumunia, Ukraina i USA. W takim przypadku powinien się zwrócić do polskiego sądu rodzinnego o zgodę na zawarcie małżeństwa bez zaświadczenia (dwa–trzy miesiące oczekiwania).

Po czwarte – każdy dokument musi być przetłumaczony na język polski przez tłumacza przysięgłego. Strona tłumaczenia (1125 znaków) kosztuje od 25 zł (stawka minimalna, określona w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości) do nawet 70 zł.

Po piąte – jeśli twój narzeczony albo któryś ze świadków nie mówią po polsku, wtedy dla ważności ślubu będziecie musieli wynająć tłumacza przysięgłego. Koszt tłumaczenia to 100–200 zł. Tłumacz musi mieć przy sobie dowód osobisty i dokument potwierdzający wpis na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Najdroższe śluby

Aktor Pierce Brosnan poślubił dziennikarkę Keely Shaye Smith w sierpniu 2001 r. w trzynastowiecznym irlandzkim zamku Ballintubber Abbey. Ich sześciopiętrowy tort weselny wzorowany był na torcie podanym na weselu Jackie i Johna F. Kennedych. Wesele kosztowało 1,5 mln dol.

Aktor Michael Douglas poślubił Catherine Zetę-Jones w listopadzie 2000 r. w Nowym Jorku. Przyjęcie weselne odbyło się w hotelu Plaza. Wśród gości byli m.in Sean Connery, Jack Nicholson i Michael Caine. Impreza kosztowała 1,5 mln dol.

Ranking według miesięcznika „Forbes”, za wp.pl

Ważne: Prawo niektórych państw wymaga, aby obywatele tych państw, planując ślub poza granicami swojego kraju (a więc np. w Polsce), postarali się wpierw o specjalne zezwolenie, wydawane przez władze kraju ojczystego. Zezwoleń takich wymagają np. Jemen, Kambodża, Kuwejt, Libia, Sudan, Syria, Zambia. Prawo Zambii wręcz zakazuje małżeństw z obcokrajowcami studentom studiującym za granicą. Zawarcie małżeństwa bez tego zezwolenia powoduje zazwyczaj jego nieważność w kraju ojczystym cudzoziemca. Zakaz zawierania małżeństw z cudzoziemcami, przewidziany przez prawo ojczyste cudzoziemca, zwalnia go w Polsce z obowiązku złożenia dokumentu, że zgodnie z prawem ojczystym może zawrzeć małżeństwo za granicą. Taki cudzoziemiec może więc wziąć ślub w naszym kraju, ryzykuje jednak tym, że małżeństwo nie będzie uznane w jego kraju ojczystym.

Co innego, gdy prawo obowiązujące w ojczyźnie cudzoziemca jest sprzeczne z polskim. Wtedy małżeństwo nie może być zawarte. Jaka to sytuacja? Załóżmy, że prawo w ojczyźnie cudzoziemca zezwala na bigamię. Cudzoziemiec ma już żonę we własnym kraju, a teraz chce się ożenić z Polką. Będzie to niemożliwe, ponieważ nasze prawo dopuszcza jedynie związki monogamiczne.

Twój narzeczony może złożyć wymagane dokumenty za pośrednictwem Wydziału Konsularnego Ambasady RP w kraju swego pochodzenia.

Tobie wystarczy dowód osobisty oraz odpis skrócony metryki urodzenia (nie jest to konieczne, jeśli ślub odbędzie się w tym samym urzędzie, gdzie był sporządzony akt urodzenia).

Wspólne dokumenty, jakie musicie dostarczyć, to:

- oświadczenie o nazwisku, jakie po ślubie będziecie nosić wy i wasze dzieci;
- w przypadku wdowy lub wdowca – skrócony odpis aktu zgonu współmałżonka;
- jeśli jedno z was lub oboje jesteście rozwodnikami – odpis skrócony aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie lub prawomocny wyrok sądu orzekający o rozwodzie;
- jeśli jedno z was lub oboje jesteście niepełnoletni (kobieta między 16. a 18. rokiem życia, mężczyzna przed 21. rokiem życia) – zezwolenie sądu rodzinnego na zawarcie małżeństwa.

Małżeństwo można zawrzeć najwcześniej po upływie jednego miesiąca i jednego dnia od złożenia dokumentów w urzędzie (kierownik USC może skrócić ten okres z ważnych przyczyn, o czym pisaliśmy przy zaręczynach i narzeczeństwie).

Powinnaś wiedzieć, że polskie prawo zezwala na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika. W takim przypadku trzeba dostarczyć kierownikowi USC pisemne pełnomocnictwo oraz zgodę sądu rodzinnego. Nie jest o nią łatwo, dlatego musicie mieć ważne powody, np. trudności z wyjazdem z kraju, w którym aktualnie przebywa twój narzeczony.

Akt małżeństwa sporządzany jest w języku polskim. Aby związek został zarejestrowany za granicą, akt powinien być przetłumaczony.

Ślub konkordatowy z cudzoziemcem

Jeżeli chcecie wziąć ślub w kościele, twój narzeczony powinien dostarczyć księdzu następujące dokumenty:

- świadectwo chrztu (Certificate of baptism);
- świadectwo bierzmowania (Certificate of confirmation);
- zaświadczenie o ukończeniu kursu przedmałżeńskiego lub zaświadczenie o bieżącym uczestnictwie w takim kursie (Certificate of completing the pre-marital course);
- dowód osobisty/paszport (ID);
- dane świadków (Best Man and Maid of Honour's personal details).

W kościelnej ceremonii zaślubin powinien też wziąć udział tłumacz. Trzeba jednak uprzedzić o tym fakcie prowadzącego ceremonię księdza.

Na podstawie informacji z portalu: www.usc.pl