Prawo karne z testami online - ebook

PRZEDMOWA

Przedkładamy ósme wydanie skryptu „Prawo karne”, poprawione i uzupełnione. Uwzględnia ono nowe regulacje zawarte w ustawie z 7.7.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 2600). Ta obszerna nowelizacja wprowadziła istotne zmiany do polskiego prawa karnego, takie jak dopuszczenie ponoszenia odpowiedzialności karnej za zabójstwo przez nieletniego w wieku od 14 do 15 lat, możliwość orzekania kary dożywotniego pozbawienia wolności, z wyłączeniem warunkowego przedterminowego zwolnienia, wyeliminowanie kary 25 lat pozbawienia wolności i podniesienie górnej granicy kary pozbawienia wolności do 30 lat oraz określenie nowych typów czynów zabronionych (m.in. przyjęcia zlecenia zabójstwa), które weszły w życie z dniem 1.10.2023 r., a także możliwość orzekania nowego środka karnego – przepadku pojazdu mechanicznego, który wejdzie w życie z dniem 14.3.2024 r. Ponadto zwrócono uwagę na przepisy poszerzające i zaostrzające odpowiedzialność za przestępstwo szpiegostwa dodane ustawą z 17.8.2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1834).

Skrypt opracowano z myślą o studentach i absolwentach wydziałów prawa oraz administracji, a także innych kierunków studiów, które przewidują wykłady z przedmiotu prawo karne, jak: kryminologia, bezpieczeństwo narodowe i bezpieczeństwo wewnętrzne. Służyć może pomocą także doktorantom i prawnikom praktykom. W skrypcie omówione zostały, z odpowiednim pogłębieniem doktrynalnym, podstawowe i najbardziej istotne problemy wchodzące w skład wykładu z prawa karnego, obejmujące części ogólną i szczególną tego prawa, którym podstawę dały rozwiązania polskiego prawa karnego. Znajduje się w nim także wiele odniesień do orzecznictwa sądowego. Skrypt zawiera wiadomości z zakresu prawa karnego, systematycznie ułożone według układu przedmiotowego, zgodnie z którym odbywają się wykłady uniwersyteckie. Jednak w niektórych miejscach nieco odbiega on od schematów współcześnie stosowanych w polskiej dydaktyce tego przedmiotu, co podyktowane zostało chęcią nawiązania do ujęć tradycyjnie przyjmowanych w nauce prawa karnego, ale też koniecznością dostosowania skryptu do wymogów odpowiadających współczesnym potrzebom znajomości różnorodnych rozwiązań tego prawa.

Autorzy włączyli do treści skryptu również przykłady, które ilustrują omawiane zagadnienia, co ułatwić ma ich zrozumienie, a także służyć jako materiał ćwiczeniowy. Sposób ujęcia omawianych najważniejszych zagadnień z prawa karnego gwarantować powinien efektywną naukę tego przedmiotu i zrozumienie jego kluczowych problemów. Wskazana na początku skryptu literatura obejmuje jedynie najważniejsze pozycje podręcznikowe i komentarze z prawa karnego. Uwzględnia również kompleksowe studium prawa karnego zawarte w Systemie Prawa Karnego. Każdy rozdział jest poprzedzony bibliografią odnoszącą się do przedstawianych w nim problemów. Zawarte w niej wykazy piśmiennictwa zawierają nie tylko najbardziej istotne, dla danego tematu, wybrane polskie monografie oraz artykuły, ale znajdują się w nich także odniesienia do piśmiennictwa obcego, co nie tylko wzbogaca analizy teoretyczne, ale wydaje się również niezbędne przy otwarciu zagranicznych studiów uniwersyteckich i znajomości języków obcych. Poszerzenie analiz dotyczących rozwiązań Kodeksu karnego znaleźć można w publikacji: „Kodeks karny. Komentarz”, A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Warszawa 2023, autorstwa zespołu, który przygotował przedstawiany Państwu skrypt „Prawo karne”.

Autorzy skryptu z wdzięcznością przyjmą wszystkie uwagi mogące służyć udoskonaleniu tekstu.

Alicja Grześkowiak

Krzysztof WiakWYKAZ SKRÓTÓW

1. Źródła prawa

------------------- -- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ABWAWU ustawa z 24.5.2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1136)
AlkU ustawa z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 165 ze zm.)
BrońU ustawa z 21.5.1999 r. o broni i amunicji (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2516 ze zm.)
CBAU ustawa z 9.6.2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1900 ze zm.)
CudzU ustawa z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 519 ze zm.)
EKPC Konwencja z 4.11.1950 r. o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.)
IPNU ustawa z 18.12.1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 102)
KC ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.)
KK ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1138 ze zm.)
KK z 1932 r. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 11.7.1932 r. – Kodeks karny (Dz.U. Nr 60, poz. 571 ze zm.)
KK z 1969 r. ustawa z 19.4.1969 r. – Kodeks karny (Dz.U. Nr 13, poz. 94 ze zm.)
KKW ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 127)
Konstytucja RP ustawa z 2.4.1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.)
KPK ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks postępowania karnego (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1375 ze zm.)
KRO ustawa z 25.2.1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.)
KW ustawa z 20.5.1971 r. – Kodeks wykroczeń (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 2119 ze zm.)
MandU ustawa z 9.5.1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1339 ze zm.)
MPPOiP Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku 19.12.1966 r. (Dz.U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167 – zał.)
NarkU ustawa z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 172)
ObrOjczyznyU ustawa z 11.3.2022 r. o obronie Ojczyzny (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2305 ze zm.)
OchrCudzU ustawa z 13.6.2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1504)
OchrInfNiejawU ustawa z 5.8.2010 r. o ochronie informacji niejawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 756 ze zm.)
OchrZwierzU ustawa z 21.8.1997 r. o ochronie zwierząt (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1580 ze zm.)
PodmZbiorU ustawa z 28.10.2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 659)
PolU ustawa z 6.4.1990 r. o Policji (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 171 ze zm.)
PrAdw ustawa z 26.5.1982 r. – Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1184 ze zm.)
PrBank ustawa z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.)
PrFarm ustawa z 6.9.2001 r. – Prawo farmaceutyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2301 ze zm.)
PrProk ustawa z 28.1.2016 r. – Prawo o prokuraturze (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1360)
PrUSP ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 217 ze zm.)
PWKK ustawa z 6.6.1997 r. – Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 554 ze zm.)
RadPrU ustawa z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1166)
RPDU ustawa z 6.1.2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 292)
SMTK (Statut MTK) Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego z 17.7.1998 r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 78, poz. 708 ze zm.)
TkanU ustawa z 1.7.2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1185)
TKU ustawa z 30.11.2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 2393)
WspierResNielU ustawa z 9.6.2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz.U. z 2022 r. poz. 1700 ze zm.)
WybuchU ustawa z 21.6.2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2378)
ZawLekU ustawa z 5.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1516 ze zm.)
ZbrodD dekret z 31.8.1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego (tekst jedn. Dz.U. z 1946 r. Nr 69, poz. 377 ze zm.)
------------------- -- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. Organy, organizacje i instytucje

----- -- ----------------------------------
MTK Międzynarodowy Trybunał Karny
MTW Międzynarodowy Trybunał Wojskowy
SA Sąd Apelacyjny
SN Sąd Najwyższy
TK Trybunał Konstytucyjny
ZN Zgromadzenie Narodowe
----- -- ----------------------------------

3. Publikatory i czasopisma

------------- -- -------------------------------------------------------------------
An. UMCS Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska
Biul. PK Biuletyn Prawa Karnego
Biul. SN Biuletyn Sądu Najwyższego
CzPKiNP Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych
Dz.U. Dziennik Ustaw
GSP Gdańskie Studia Prawnicze
Jur. Jurysta
KZS Krakowskie Zeszyty Sądowe
NP Nowe Prawo
OSA Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych
OSAG Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Gdańsku
OSAP Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
OSNKW Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Wojskowa
OSNPG Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Wydawnictwo Prokuratury Generalnej
OSNwSK Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych
OSP Orzecznictwo Sądów Polskich
OTK Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego
OTK-A Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Seria-A
PAK Prawo-Administracja-Kościół
Pal. Palestra
PiM Prawo i Medycyna
PiP Państwo i Prawo
PPK Przegląd Prawa Karnego
Prob. PK Problemy Prawa Karnego
Prob. Praw. Problemy Praworządności
Prok. i Pr. Prokuratura i Prawo
Prz. Sejm. Przegląd Sejmowy
PS Przegląd Sądowy
PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego
Rej. Rejent
RNP Roczniki Nauk Prawnych
RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
SI Studia Iuridica
SP Studia Prawnicze
WPP Wojskowy Przegląd Prawniczy
------------- -- -------------------------------------------------------------------

4. Inne skróty

------------- -- --------------------------------------
ENA europejski nakaz aresztowania
n. następny (-a, -e)
Nr numer
PKWN Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
red. redaktor (redakcja)
tekst jedn. tekst jednolity
UE Unia Europejska
w zb. w zbiegu
w zw. w związku
z. zeszyt
ze sprost. ze sprostowaniem
ze zm. ze zmianami
------------- -- --------------------------------------WYKAZ WAŻNIEJSZEJ LITERATURY

M. Bojarski, J. Giezek, Z. Sienkiewicz, Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, Warszawa 2007

T. Bojarski, Polskie prawo karne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2006

K. Buchała, A. Zoll, Polskie prawo karne, Warszawa 1997

M. Cieślak, Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia, Warszawa 1995

M. Filar, A. Grześkowiak, D. Gajdus, E. Pływaczewski, Prawo karne. Zagadnienia teorii i praktyki, A. Marek (red.), Warszawa 1986

L. Gardocki, Prawo karne, Warszawa 2006

S. Glaser, Polskie prawo karne w zarysie, Kraków 1933

O. Górniok, S. Hoc, M. Kalitowski, S.M. Przyjemski, Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek, Kodeks karny. Komentarz, t. 1 (art. 1–116), t. 2 (art. 117–363), Gdańsk 2005

A. Grześkowiak, Prawo nieletnich, Warszawa 2023

Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, G. Rejman (red.), Warszawa 1999

Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, A. Zoll (red.), t. 1, Kraków 2004

Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), t. 1 i 2, Warszawa 2009

Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, A. Wąsek, R. Zawłocki (red.), t. 1 i 2, Warszawa 2010

Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, A. Wąsek (red.), t. 1 i 2, Warszawa 2006

Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, A. Zoll (red.), t. 2 i 3, Kraków 2006

Kodeks karny. Komentarz, O. Górniok (red.), Warszawa 2006

Kodeks karny. Komentarz, T. Bojarski (red.), Warszawa 2008

Kodeks karny. Komentarz, P.A. Stefański (red.), Warszawa 2015

Kodeks karny. Komentarz, A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Warszawa 2021

Kodeks karny. Praktyczny komentarz, M. Mozgawa (red.), Kraków 2007

E. Krzymuski, System prawa karnego ze stanowiska nauki i trzech kodeksów obowiązujących w Polsce, Kraków 1921

B. Kunicka-Michalska, Zasady odpowiedzialności karnej. Art. 1 § 1 i 2, art. 3–7. Komentarz, Warszawa 2006

J. Makarewicz, Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1938

J. Makarewicz, Prawo karne. Wykład porównawczy z uwzględnieniem prawa obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej, Lwów–Warszawa 1924

J. Makarewicz, Wstęp do filozofii prawa karnego w oparciu o podstawy historyczno-prawne, Lublin 2009

W. Makowski, Kodeks karny. Komentarz. Część ogólna, Warszawa 1932

A. Marek, Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2007

A. Marek, Prawo karne, Warszawa 2007

System Prawa Karnego, t. 1, Zagadnienia ogólne, A. Marek (red.), Warszawa 2010

System Prawa Karnego, t. 2, Źródła prawa karnego, T. Bojarski (red.), Warszawa 2011

System Prawa Karnego, t. 3, Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, R. Dębski (red.), Warszawa 2012

System Prawa Karnego, t. 4, Nauka o przestępstwie. Wyłączenie i ograniczenie odpowiedzialności karnej, L. Paprzycki (red.), Warszawa 2013

System Prawa Karnego, t. 5, Nauka o karze. Sądowy wymiar kary, T. Kaczmarek (red.), Warszawa 2014

System Prawa Karnego, t. 6, Kary i środki karne. Poddanie sprawcy próbie, M. Melezini (red.), Warszawa 2016

System Prawa Karnego, t. 7, Środki zabezpieczające, L. Paprzycki (red.), Warszawa 2012

System Prawa Karnego, t. 8, Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym, L. Gardocki (red.), Warszawa 2013

System Prawa Karnego, t. 9, Przestępstwa przeciwko mieniu i gospodarcze, R. Zawłocki (red.), Warszawa 2015

System Prawa Karnego, t. 10, Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, J. Warylewski (red.), Warszawa 2012

System Prawa Karnego, t. 11, Szczególne dziedziny prawa karnego. Prawo karne wojskowe, skarbowe i pozakodeksowe, M. Bojarski (red.), Warszawa 2014

S. Śliwiński, Polskie prawo karne materialne, Warszawa 1946

Uzasadnienie rządowego projektu nowego kodeksu karnego, Nowe kodeksy karne – z 1997 r. z uzasadnieniami, Warszawa 1997

J. Warylewski, Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2007

J. Wojciechowski, Kodeks karny. Komentarz. Orzecznictwo, Warszawa 1997

W. Wolter, Nauka o przestępstwie, Warszawa 1973

W. Wróbel, A. Zoll, Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2010