Prawo rodzinne i opiekuńcze. Wydanie 11 - ebook
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Produkt chwilowo niedostępny
Prawo rodzinne i opiekuńcze. Wydanie 11 - ebook
Podręcznik Prawo rodzinne i opiekuńcze opiera się na systematyce Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, co powinno ułatwić poznanie poszczególnych instytucji prawnych przy jednoczesnym śledzeniu przepisów.
Treść podręcznika została podzielona na trzy części i uwzględnia zagadnienia dotyczące m.in.:
- Zawarcia i unieważnienia małżeństwa,
- Praw i obowiązków małżonków,
- Ustania małżeństwa,
- Separacji małżonków,
- Pochodzenia dziecka,
- Władzy rodzicielskiej,
- Przysposobienia,
- Obowiązku alimentacyjnego,
- Opieki,
- Kurateli.
W 11. wydaniu uwzględniono wszystkie dotychczasowe zmiany przepisów, a także uaktualniono literaturę przedmiotu i orzecznictwo.
Podręcznik napisano z myślą o studentach wydziałów prawa.
DARMOWY DOSTĘP DO TESTÓW ONLINE
Wraz z tym produktem, możesz uzyskać bezpłatny dostęp do testów prawniczych online w ramach serwisu testy-prawnicze.pl W celu odbioru kodu dostępu skontaktuj się z Działem Obsługi Klienta sklepu, w którym dokonałeś zakupu.
Zakres dostępu: Prawo rodzinne | 3 miesiące
| Kategoria: | Literatura akademicka |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8291-299-9 |
| Rozmiar pliku: | 1,4 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
PRZEDMOWA
Niniejszy podręcznik napisano z myślą o studentach wydziałów prawa. Tok wykładu opiera się na systematyce Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, co powinno ułatwić poznanie poszczególnych instytucji prawnych, przy jednoczesnym śledzeniu przepisów Kodeksu. Należy bowiem pamiętać o tym, że studiowanie prawa nie może opierać się tylko na podręczniku, lecz przede wszystkim na poznaniu treści aktów normatywnych regulujących daną dziedzinę stosunków społecznych. Studenci dopiero przystępują do poznania określonej dziedziny prawa i niewiele o niej wiedzą, raczej intuicyjnie rozpoznają usłyszane słowa, hasła dotyczące np. prawa cywilnego, rodzinnego, spadkowego itd. Dlatego wykładowca najpierw przedstawia zjawisko społeczne, później jego regulację prawną i objaśnia jej skutki dla człowieka lub innego podmiotu będącego adresatem normy prawnej.
W podręczniku w ten sposób przedstawiam kwestie jurydyczne obowiązującego prawa rodzinnego i opiekuńczego i, w minimalnym tylko zakresie, ich tło historyczne.
Uwzględniono również Konstytucję RP uchwaloną w 1997 r., która wskazuje kierunek wykładni KRO i innych aktów prawnych dotyczących rodziny.
Ponadto wprowadzono do podręcznika informacje o międzynarodowych standardach prawnych w odniesieniu do określonej dziedziny stosunków rodzinno-prawnych. Skoro ratyfikowane przez Polskę umowy międzynarodowe są częścią krajowego porządku prawnego, zarówno studenci, jak i praktykujący prawnicy powinni się z nimi zapoznać co najmniej w elementarnym zakresie. Zwrócono uwagę zwłaszcza na akty prawa międzynarodowego z dziedziny praw człowieka o zasięgu uniwersalnym, a ponadto wskazano akty prawne Rady Europy, której Polska jest członkiem.
Idąc za wzorcem powołania literatury w innych podręcznikach z zakresu prawa cywilnego, opublikowanych przez Wydawnictwo C.H.Beck, wskazuję ją sumarycznie na początku każdego rozdziału. Ponieważ fundamentalnym dziełem omawiającym całość problematyki jest System Prawa Prywatnego, t. 11 (2009 r. i 2014 r.) i 12 (2011 r.), Prawo rodzinne i opiekuńcze, pod red. T. Smyczyńskiego, zawierające szczegółowy wykaz literatury, wskazuję przede wszystkim tę pozycję, ale i w podręczniku wpisano większą liczbę publikacji wcześniejszych i późniejszych. Poza tym cennym źródłem bibliograficznym jest System prawa rodzinnego i opiekuńczego, pod red. J.S. Piątowskiego, Wrocław 1985, który w niemałym stopniu zachował aktualność, a co najmniej przydatność, dla oceny późniejszych nowelizacji Kodeksu.
W dziesiątym wydaniu podręcznika uwspółcześniono opis i ocenę zjawisk prawnych, przemian dokonujących się w sferze obyczajowej społeczeństwa zwłaszcza za granicą, które wpływają też na mentalność polskiego społeczeństwa. Uwzględniono nowe publikacje dotyczące niedawno nowelizowanych przepisów prawa rodzinnego, propozycje ich korekty oraz publikacje reagujące na nowe orzeczenia sądowe w sprawach rodzinnych. Nie można było pominąć wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2013 r. w sprawie zaprzeczenia ojcostwa po śmierci dziecka, ratyfikacji Konwencji ONZ o ochronie osób niepełnosprawnych, licznych publikacji omawiających nowelizację małżeńskiego prawa majątkowego oraz potrzeby reasumpcji stanowisk dotyczących charakteru prawnych przesłanek zawarcia małżeństwa wyznaniowego, ze skutkiem na płaszczyźnie prawa świeckiego (KRO). Omówiono także zmianę w świadczeniach socjalnych wspierających rodzinę (np. tzw. 500 plus) i ich rolę względem świadczeń alimentacyjnych.
W niniejszym wydaniu podręcznika aktualizację i korektę rozdziałów IV, V, VII–XI przygotował dr hab. Marek Andrzejewski, prof. INP PAN. Dodatkowo obaj autorzy dokonali przeglądu całości tekstu.
Stan prawny, orzecznictwo i piśmiennictwo uwzględniono na dzień 1 czerwca 2022 r.
Poznań, sierpień 2022 r.
Prof. dr hab. Tadeusz SmyczyńskiWYKAZ SKRÓTÓW
1. Akty normatywne
---------------- --- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
CEIDG ustawa z 6.3.2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 541)
EKPCz Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.)
KC ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360)
KK ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1138)
Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. 1997 r. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.)
KP ustawa z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.)
KPA ustawa z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.)
KPC ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805 ze zm.)
KPD Konwencja o prawach dziecka z 20.11.1989 r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 ze zm.)
KRO ustawa z 25.2.1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1359)
KSH ustawa z 15.9.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1467)
LeczNiepłodU ustawa z 25.6.2015 r. o leczeniu niepłodności (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 442)
PomAlimU ustawa z 7.9.2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (tekst jedn. Dz.U. 2022 r. poz. 1205)
PomSpołU ustawa z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz.U. 2021 r. poz. 2268 ze zm.)
PostNielU ustawa z 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 969)
PPMU ustawa z 4.2.2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 1792)
PPRU ustawa z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1249)
PrASC ustawa z 28.11.2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 709 ze zm.)
PrUpad ustawa z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1228 ze zm.)
RPDU ustawa z 6.1.2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 141)
RPOU ustawa z 15.7.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 627 ze zm.)
SpółdzMieszkU ustawa z 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1208)
SystPieczZastU ustawa z 9.6.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 447)
ŚwRU ustawa z 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 615)
WspRodzU ustawa z 9.6.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 447)
---------------- --- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2. Czasopisma
----------------- --- -------------------------------------------------------------------------------------------------------
Acta Acta Iuris Stetinensis
Biul. SN Biuletyn Sądu Najwyższego
Dz.U. Dziennik Ustaw
Dz.Urz. UE Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
GSiP Gazeta Sądowa i Penitencjarna
Jur. Jurysta
KPP Kwartalnik Prawa Prywatnego
NP Nowe Prawo
OSN Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna oraz Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Cywilna
OSNCK Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Cywilna i Izba Karna
OSNCP Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Cywilna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
OSP Orzecznictwo Sądów Polskich
OSPiKA Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych
Pal. Palestra
PiP Państwo i Prawo
Pr. Praw. U.Śl. Prace Prawnicze Uniwersytetu Śląskiego
PS Przegląd Sądowy. Czasopismo poświęcone prawnym zagadnieniom wymiaru sprawiedliwości
Rej. Rejent
RiP Rodzina i Prawo
RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Rzeczposp. Rzeczpospolita
SIS Studia Iuridica Silesiana
St. Cyw. Studia Cywilistyczne
SP Studia Prawnicze
St. Pr. Pryw. Studia Prawa Prywatnego
TPP Transformacje Prawa Prywatnego
Wok. Wokanda
ZNUJ Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego
ZNUS Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Śląskiego
ZNUWr Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego
----------------- --- -------------------------------------------------------------------------------------------------------
3. Organy i instytucje
-------- --- ------------------------------------------
ETPCz Europejski Trybunał Praw Człowieka
ONZ Organizacja Narodów Zjednoczonych
RE Rada Europy
RP Rzeczpospolita Polska
RPD Rzecznik Praw Dziecka
RPO Rzecznik Praw Obywatelskich
UE Unia Europejska
SA Sąd Apelacyjny
SN Sąd Najwyższy
SN (7) Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów
TK Trybunał Konstytucyjny
TS Trybunał Sprawiedliwości
WE Wspólnoty Europejskie
ZPRE Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy
-------- --- ------------------------------------------
4. Literatura
----------------------------------------- --- -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Adamski, Rodzina F. Adamski, Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Kraków 2002
Dobrzański, Ignatowicz, Komentarz Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, praca zbiorowa pod red. B. Dobrzańskiego i J. Ignatowicza, Warszawa 1975
Dolecki, Sokołowski, Komentarz KRO 2013 Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2013
Grzybowski, Prawo S. Grzybowski, Prawo rodzinne. Zarys wykładu, Warszawa 1980
Ignatowicz, Prawo J. Ignatowicz, Prawo rodzinne. Zarys wykładu, Warszawa 1995
Ignatowicz, Nazar, Prawo rodzinne 2005 J. Ignatowicz, M. Nazar, Prawo rodzinne, Warszawa 2005, 2010, 2012, 2016
Osajda, Komentarz Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. K. Osajdy, Warszawa 2017
Piasecki, Komentarz Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2006, 2011
Pietrzykowski, Komentarz Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, pod red. J. Pietrzykowskiego, Warszawa 1993, 2010, 2012, 2017, 2020
Pietrzykowski, Komentarz 2015 Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Komentarz pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2015, 2018
Radwański, Olejniczak Prawo cywilne. Część ogólna, 2011, 2013, 2015, 2017, 2019
Radwański, Prawo Z. Radwański, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2002, 2005, 2009
Sokołowski, Prawo rodzinne T. Sokołowski, Prawo rodzinne. Zarys wykładu, Poznań 2013, 2016
Strzebinczyk, Prawo rodzinne J. Strzebinczyk, Prawo rodzinne, Warszawa 2013, 2016
System prawa cywilnego System prawa cywilnego, t. I, S. Grzybowski, redaktor tomu, Wrocław 1985
System Pr. Pryw. System Prawa Prywatnego, Prawo rodzinne i opiekuńcze, pod red. T. Smyczyńskiego, t. 11, Warszawa 2009, 2014, t. 12, Warszawa 2003, 2011
System prawa rodzinnego System prawa rodzinnego i opiekuńczego, praca zbiorowa pod red. J.S. Piątowskiego, Wrocław 1985
Szer, Prawo S. Szer, Prawo rodzinne, Warszawa 1966
Tyszka, Socjologia Z. Tyszka, Socjologia rodziny, Warszawa 1979
Walaszek, Zarys B. Walaszek, Zarys prawa rodzinnego i opiekuńczego, Warszawa 1971
Winiarz, Prawo J. Winiarz, Prawo rodzinne, Warszawa 1994
----------------------------------------- --- -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
5. Orzecznictwo
-------------------------------- --- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wytyczne SN z 1952 r. Wytyczne Sądu Najwyższego z 6.12.1952 r. w sprawie sądowego ustalenia ojcostwa, OSN 1953, poz. 31
Wytyczne SN z 1955 r. Wytyczne Sądu Najwyższego z 28.5.1955 r. w zakresie zastosowania art. 29 KRO, OSN 1955, poz. 46
Wytyczne SN z 1968 r. Wytyczne Sądu Najwyższego z 18.3.1968 r. w zakresie stosowania przepisów art. 56 oraz art. 58 KRO, OSN 1968, poz. 77
Wytyczne SN z 1974 r. Wytyczne Sądu Najwyższego z 30.11.1974 r. w zakresie stosowania przepisów o podziale majątku wspólnego małżonków, w wypadku gdy w skład tego majątku wchodzi spółdzielcze prawo do lokalu, OSN 1975, poz. 37
Wytyczne SN z 1978 r. Wytyczne Sądu Najwyższego z 13.1.1978 r. w zakresie orzekania w wyroku rozwodowym o wspólnym mieszkaniu zajmowanym przez małżonków oraz o podziale majątku wspólnego, OSN 1978, poz. 39
Wytyczne SN z 1987 r. Wytyczne Sądu Najwyższego z 16.12.1987 r. w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty, OSN 1988, poz. 42
Zalecenia kierunkowe z 1976 r. Zalecenia kierunkowe Sądu Najwyższego z 9.6.1976 r. w sprawie wzmożenia ochrony rodziny, OSN 1976, poz. 184
-------------------------------- --- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
6. Inne skróty
------------- --- ------------------------------------
art. artykuł
Dz.U. Dziennik Ustaw
kan. kanon
m.in. między innymi
nast. następny (-a, -e)
Nb. numer brzegowy
np. na przykład
Nr numer
orz. orzeczenie
pkt punkt
post. postanowienie
poz. pozycja
r. rok
SN Sąd Najwyższy
SN (7) Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów
tekst jedn. tekst jednolity
tzw. tak zwany
uchw. uchwała
USC urząd stanu cywilnego
ust. ustęp
wyr. wyrok
ww. wyżej wymieniony
zas. praw. zasada prawna
zd. zdanie
ze zm. ze zmianami
zob. pyt. zobacz pytanie
------------- --- ------------------------------------WYKAZ LITERATURY
Komentarze do KRO:
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. B. Dobrzańskiego i J. Ignatowicza, Warszawa 1975
Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, pod red. J. Pietrzykowskiego, Warszawa 1993
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2015, 2018
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2011
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. K. Osajdy, Warszawa 2017
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. J. Wiercińskiego, Warszawa 2014
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. H. Doleckiego, T. Sokołowskiego, Warszawa 2013
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. M. Habdas, M. Frasa, Warszawa 2022
Podręczniki i opracowania systemowe:
M. Andrzejewski, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2014
S. Grzybowski, Prawo rodzine. Zarys wykładu, Warszawa 1980
J. Ignatowicz, Prawo rodzinne. Zarys wykładu, Warszawa 1995
J. Ignatowicz, M. Nazar, Prawo rodzinne, Warszawa 2016
Prawo rodzinne, pod red. G. Jędrejka, Warszawa 2015
J.M. Łukasiewicz, R. Łukasiewicz, Prawo rodzinne, Warszawa 2021
Z. Radwański, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2009
Z. Radwański, A. Olejniczak, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2019
System prawa rodzinnego i opiekuńczego, pod red. J.S. Piątowskiego, Wrocław 1985
System prawa cywilnego, t. I, pod red. S. Grzybowskiego, Wrocław 1985
System Prawa Prywatnego, Prawo cywilne, część ogólna, t. 2, pod red. Z. Radwańskiego, Warszawa 2002
System Prawa Prywatnego, Prawo rodzinne i opiekuńcze, t. 11, pod red. T. Smyczyńskiego, Warszawa 2014
System Prawa Prywatnego, Prawo rodzinne i opiekuńcze, t. 12, pod red. T. Smyczyńskiego, Warszawa 2011
J. Strzebińczyk, Prawo rodzinne, Warszawa 2016
S. Szer, Prawo rodzinne, Warszawa 1966
B. Walaszek, Zarys prawa rodzinnego i opiekuńczego, Warszawa 1971
J. Winiarz, J. Gajda, Prawo rodzinne, Warszawa 2001
T. Sokołowski, Prawo rodzinne. Zarys wykładu, Poznań 2016
A. Zieliński, Prawo rodzinne i opiekuńcze w zarysie, Warszawa 2000
Niniejszy podręcznik napisano z myślą o studentach wydziałów prawa. Tok wykładu opiera się na systematyce Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, co powinno ułatwić poznanie poszczególnych instytucji prawnych, przy jednoczesnym śledzeniu przepisów Kodeksu. Należy bowiem pamiętać o tym, że studiowanie prawa nie może opierać się tylko na podręczniku, lecz przede wszystkim na poznaniu treści aktów normatywnych regulujących daną dziedzinę stosunków społecznych. Studenci dopiero przystępują do poznania określonej dziedziny prawa i niewiele o niej wiedzą, raczej intuicyjnie rozpoznają usłyszane słowa, hasła dotyczące np. prawa cywilnego, rodzinnego, spadkowego itd. Dlatego wykładowca najpierw przedstawia zjawisko społeczne, później jego regulację prawną i objaśnia jej skutki dla człowieka lub innego podmiotu będącego adresatem normy prawnej.
W podręczniku w ten sposób przedstawiam kwestie jurydyczne obowiązującego prawa rodzinnego i opiekuńczego i, w minimalnym tylko zakresie, ich tło historyczne.
Uwzględniono również Konstytucję RP uchwaloną w 1997 r., która wskazuje kierunek wykładni KRO i innych aktów prawnych dotyczących rodziny.
Ponadto wprowadzono do podręcznika informacje o międzynarodowych standardach prawnych w odniesieniu do określonej dziedziny stosunków rodzinno-prawnych. Skoro ratyfikowane przez Polskę umowy międzynarodowe są częścią krajowego porządku prawnego, zarówno studenci, jak i praktykujący prawnicy powinni się z nimi zapoznać co najmniej w elementarnym zakresie. Zwrócono uwagę zwłaszcza na akty prawa międzynarodowego z dziedziny praw człowieka o zasięgu uniwersalnym, a ponadto wskazano akty prawne Rady Europy, której Polska jest członkiem.
Idąc za wzorcem powołania literatury w innych podręcznikach z zakresu prawa cywilnego, opublikowanych przez Wydawnictwo C.H.Beck, wskazuję ją sumarycznie na początku każdego rozdziału. Ponieważ fundamentalnym dziełem omawiającym całość problematyki jest System Prawa Prywatnego, t. 11 (2009 r. i 2014 r.) i 12 (2011 r.), Prawo rodzinne i opiekuńcze, pod red. T. Smyczyńskiego, zawierające szczegółowy wykaz literatury, wskazuję przede wszystkim tę pozycję, ale i w podręczniku wpisano większą liczbę publikacji wcześniejszych i późniejszych. Poza tym cennym źródłem bibliograficznym jest System prawa rodzinnego i opiekuńczego, pod red. J.S. Piątowskiego, Wrocław 1985, który w niemałym stopniu zachował aktualność, a co najmniej przydatność, dla oceny późniejszych nowelizacji Kodeksu.
W dziesiątym wydaniu podręcznika uwspółcześniono opis i ocenę zjawisk prawnych, przemian dokonujących się w sferze obyczajowej społeczeństwa zwłaszcza za granicą, które wpływają też na mentalność polskiego społeczeństwa. Uwzględniono nowe publikacje dotyczące niedawno nowelizowanych przepisów prawa rodzinnego, propozycje ich korekty oraz publikacje reagujące na nowe orzeczenia sądowe w sprawach rodzinnych. Nie można było pominąć wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2013 r. w sprawie zaprzeczenia ojcostwa po śmierci dziecka, ratyfikacji Konwencji ONZ o ochronie osób niepełnosprawnych, licznych publikacji omawiających nowelizację małżeńskiego prawa majątkowego oraz potrzeby reasumpcji stanowisk dotyczących charakteru prawnych przesłanek zawarcia małżeństwa wyznaniowego, ze skutkiem na płaszczyźnie prawa świeckiego (KRO). Omówiono także zmianę w świadczeniach socjalnych wspierających rodzinę (np. tzw. 500 plus) i ich rolę względem świadczeń alimentacyjnych.
W niniejszym wydaniu podręcznika aktualizację i korektę rozdziałów IV, V, VII–XI przygotował dr hab. Marek Andrzejewski, prof. INP PAN. Dodatkowo obaj autorzy dokonali przeglądu całości tekstu.
Stan prawny, orzecznictwo i piśmiennictwo uwzględniono na dzień 1 czerwca 2022 r.
Poznań, sierpień 2022 r.
Prof. dr hab. Tadeusz SmyczyńskiWYKAZ SKRÓTÓW
1. Akty normatywne
---------------- --- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
CEIDG ustawa z 6.3.2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 541)
EKPCz Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.)
KC ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360)
KK ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1138)
Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. 1997 r. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.)
KP ustawa z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.)
KPA ustawa z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.)
KPC ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805 ze zm.)
KPD Konwencja o prawach dziecka z 20.11.1989 r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 ze zm.)
KRO ustawa z 25.2.1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1359)
KSH ustawa z 15.9.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1467)
LeczNiepłodU ustawa z 25.6.2015 r. o leczeniu niepłodności (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 442)
PomAlimU ustawa z 7.9.2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (tekst jedn. Dz.U. 2022 r. poz. 1205)
PomSpołU ustawa z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz.U. 2021 r. poz. 2268 ze zm.)
PostNielU ustawa z 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 969)
PPMU ustawa z 4.2.2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 1792)
PPRU ustawa z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1249)
PrASC ustawa z 28.11.2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 709 ze zm.)
PrUpad ustawa z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1228 ze zm.)
RPDU ustawa z 6.1.2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 141)
RPOU ustawa z 15.7.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 627 ze zm.)
SpółdzMieszkU ustawa z 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1208)
SystPieczZastU ustawa z 9.6.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 447)
ŚwRU ustawa z 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 615)
WspRodzU ustawa z 9.6.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 447)
---------------- --- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2. Czasopisma
----------------- --- -------------------------------------------------------------------------------------------------------
Acta Acta Iuris Stetinensis
Biul. SN Biuletyn Sądu Najwyższego
Dz.U. Dziennik Ustaw
Dz.Urz. UE Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
GSiP Gazeta Sądowa i Penitencjarna
Jur. Jurysta
KPP Kwartalnik Prawa Prywatnego
NP Nowe Prawo
OSN Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna oraz Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Cywilna
OSNCK Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Cywilna i Izba Karna
OSNCP Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Cywilna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
OSP Orzecznictwo Sądów Polskich
OSPiKA Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych
Pal. Palestra
PiP Państwo i Prawo
Pr. Praw. U.Śl. Prace Prawnicze Uniwersytetu Śląskiego
PS Przegląd Sądowy. Czasopismo poświęcone prawnym zagadnieniom wymiaru sprawiedliwości
Rej. Rejent
RiP Rodzina i Prawo
RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Rzeczposp. Rzeczpospolita
SIS Studia Iuridica Silesiana
St. Cyw. Studia Cywilistyczne
SP Studia Prawnicze
St. Pr. Pryw. Studia Prawa Prywatnego
TPP Transformacje Prawa Prywatnego
Wok. Wokanda
ZNUJ Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego
ZNUS Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Śląskiego
ZNUWr Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego
----------------- --- -------------------------------------------------------------------------------------------------------
3. Organy i instytucje
-------- --- ------------------------------------------
ETPCz Europejski Trybunał Praw Człowieka
ONZ Organizacja Narodów Zjednoczonych
RE Rada Europy
RP Rzeczpospolita Polska
RPD Rzecznik Praw Dziecka
RPO Rzecznik Praw Obywatelskich
UE Unia Europejska
SA Sąd Apelacyjny
SN Sąd Najwyższy
SN (7) Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów
TK Trybunał Konstytucyjny
TS Trybunał Sprawiedliwości
WE Wspólnoty Europejskie
ZPRE Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy
-------- --- ------------------------------------------
4. Literatura
----------------------------------------- --- -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Adamski, Rodzina F. Adamski, Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Kraków 2002
Dobrzański, Ignatowicz, Komentarz Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, praca zbiorowa pod red. B. Dobrzańskiego i J. Ignatowicza, Warszawa 1975
Dolecki, Sokołowski, Komentarz KRO 2013 Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2013
Grzybowski, Prawo S. Grzybowski, Prawo rodzinne. Zarys wykładu, Warszawa 1980
Ignatowicz, Prawo J. Ignatowicz, Prawo rodzinne. Zarys wykładu, Warszawa 1995
Ignatowicz, Nazar, Prawo rodzinne 2005 J. Ignatowicz, M. Nazar, Prawo rodzinne, Warszawa 2005, 2010, 2012, 2016
Osajda, Komentarz Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. K. Osajdy, Warszawa 2017
Piasecki, Komentarz Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2006, 2011
Pietrzykowski, Komentarz Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, pod red. J. Pietrzykowskiego, Warszawa 1993, 2010, 2012, 2017, 2020
Pietrzykowski, Komentarz 2015 Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Komentarz pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2015, 2018
Radwański, Olejniczak Prawo cywilne. Część ogólna, 2011, 2013, 2015, 2017, 2019
Radwański, Prawo Z. Radwański, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2002, 2005, 2009
Sokołowski, Prawo rodzinne T. Sokołowski, Prawo rodzinne. Zarys wykładu, Poznań 2013, 2016
Strzebinczyk, Prawo rodzinne J. Strzebinczyk, Prawo rodzinne, Warszawa 2013, 2016
System prawa cywilnego System prawa cywilnego, t. I, S. Grzybowski, redaktor tomu, Wrocław 1985
System Pr. Pryw. System Prawa Prywatnego, Prawo rodzinne i opiekuńcze, pod red. T. Smyczyńskiego, t. 11, Warszawa 2009, 2014, t. 12, Warszawa 2003, 2011
System prawa rodzinnego System prawa rodzinnego i opiekuńczego, praca zbiorowa pod red. J.S. Piątowskiego, Wrocław 1985
Szer, Prawo S. Szer, Prawo rodzinne, Warszawa 1966
Tyszka, Socjologia Z. Tyszka, Socjologia rodziny, Warszawa 1979
Walaszek, Zarys B. Walaszek, Zarys prawa rodzinnego i opiekuńczego, Warszawa 1971
Winiarz, Prawo J. Winiarz, Prawo rodzinne, Warszawa 1994
----------------------------------------- --- -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
5. Orzecznictwo
-------------------------------- --- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wytyczne SN z 1952 r. Wytyczne Sądu Najwyższego z 6.12.1952 r. w sprawie sądowego ustalenia ojcostwa, OSN 1953, poz. 31
Wytyczne SN z 1955 r. Wytyczne Sądu Najwyższego z 28.5.1955 r. w zakresie zastosowania art. 29 KRO, OSN 1955, poz. 46
Wytyczne SN z 1968 r. Wytyczne Sądu Najwyższego z 18.3.1968 r. w zakresie stosowania przepisów art. 56 oraz art. 58 KRO, OSN 1968, poz. 77
Wytyczne SN z 1974 r. Wytyczne Sądu Najwyższego z 30.11.1974 r. w zakresie stosowania przepisów o podziale majątku wspólnego małżonków, w wypadku gdy w skład tego majątku wchodzi spółdzielcze prawo do lokalu, OSN 1975, poz. 37
Wytyczne SN z 1978 r. Wytyczne Sądu Najwyższego z 13.1.1978 r. w zakresie orzekania w wyroku rozwodowym o wspólnym mieszkaniu zajmowanym przez małżonków oraz o podziale majątku wspólnego, OSN 1978, poz. 39
Wytyczne SN z 1987 r. Wytyczne Sądu Najwyższego z 16.12.1987 r. w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty, OSN 1988, poz. 42
Zalecenia kierunkowe z 1976 r. Zalecenia kierunkowe Sądu Najwyższego z 9.6.1976 r. w sprawie wzmożenia ochrony rodziny, OSN 1976, poz. 184
-------------------------------- --- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
6. Inne skróty
------------- --- ------------------------------------
art. artykuł
Dz.U. Dziennik Ustaw
kan. kanon
m.in. między innymi
nast. następny (-a, -e)
Nb. numer brzegowy
np. na przykład
Nr numer
orz. orzeczenie
pkt punkt
post. postanowienie
poz. pozycja
r. rok
SN Sąd Najwyższy
SN (7) Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów
tekst jedn. tekst jednolity
tzw. tak zwany
uchw. uchwała
USC urząd stanu cywilnego
ust. ustęp
wyr. wyrok
ww. wyżej wymieniony
zas. praw. zasada prawna
zd. zdanie
ze zm. ze zmianami
zob. pyt. zobacz pytanie
------------- --- ------------------------------------WYKAZ LITERATURY
Komentarze do KRO:
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. B. Dobrzańskiego i J. Ignatowicza, Warszawa 1975
Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, pod red. J. Pietrzykowskiego, Warszawa 1993
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2015, 2018
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2011
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. K. Osajdy, Warszawa 2017
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. J. Wiercińskiego, Warszawa 2014
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. H. Doleckiego, T. Sokołowskiego, Warszawa 2013
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod red. M. Habdas, M. Frasa, Warszawa 2022
Podręczniki i opracowania systemowe:
M. Andrzejewski, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2014
S. Grzybowski, Prawo rodzine. Zarys wykładu, Warszawa 1980
J. Ignatowicz, Prawo rodzinne. Zarys wykładu, Warszawa 1995
J. Ignatowicz, M. Nazar, Prawo rodzinne, Warszawa 2016
Prawo rodzinne, pod red. G. Jędrejka, Warszawa 2015
J.M. Łukasiewicz, R. Łukasiewicz, Prawo rodzinne, Warszawa 2021
Z. Radwański, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2009
Z. Radwański, A. Olejniczak, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2019
System prawa rodzinnego i opiekuńczego, pod red. J.S. Piątowskiego, Wrocław 1985
System prawa cywilnego, t. I, pod red. S. Grzybowskiego, Wrocław 1985
System Prawa Prywatnego, Prawo cywilne, część ogólna, t. 2, pod red. Z. Radwańskiego, Warszawa 2002
System Prawa Prywatnego, Prawo rodzinne i opiekuńcze, t. 11, pod red. T. Smyczyńskiego, Warszawa 2014
System Prawa Prywatnego, Prawo rodzinne i opiekuńcze, t. 12, pod red. T. Smyczyńskiego, Warszawa 2011
J. Strzebińczyk, Prawo rodzinne, Warszawa 2016
S. Szer, Prawo rodzinne, Warszawa 1966
B. Walaszek, Zarys prawa rodzinnego i opiekuńczego, Warszawa 1971
J. Winiarz, J. Gajda, Prawo rodzinne, Warszawa 2001
T. Sokołowski, Prawo rodzinne. Zarys wykładu, Poznań 2016
A. Zieliński, Prawo rodzinne i opiekuńcze w zarysie, Warszawa 2000
więcej..
