Prawo właściwe dla dobrego imienia osoby fizycznej i jego ochrony - ebook

W monografii przedstawiono tematykę transgranicznego naruszenia dobrego imienia osoby fizycznej, zwłaszcza w zakresie prawa właściwego dla dobrego imienia oraz kolizyjnoprawne kwestie jego ochrony. Oprócz rozważań poświęconych łącznikom istniejącym w obrębie tego zagadnienia w normach prawa kolizyjnego państw europejskich, szczególna uwaga została poświęcona nowym rozwiązaniom przyjętym przez krajowego ustawodawcę w art. 16 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. - Prawo prywatne międzynarodowe.

Autorka omawia także konstrukcje dotyczące prawa właściwego dla ochrony dobrego imienia w systemach common law - w Wielkiej Brytanii oraz Stanach Zjednoczonych. Odwołuje się również do aktualnych wydarzeń mających miejsce na gruncie prawa europejskiego w przedmiocie prawa właściwego dla ochrony dóbr osobistych oraz wskazuje potencjalne rozwiązania tego kontrowersyjnego tematu.

Adresaci:
Książka przeznaczona jest dla prawników praktyków specjalizujących się w zagadnieniach transgranicznych oraz dla przedstawicieli doktryny prawa cywilnego. Będzie przydatna także osobom zajmującym się problematyką prasy oraz kolizyjnoprawnymi aspektami deliktów.

Wykaz skrótów 13
Wstęp 25
Rozdział 1 Prawo właściwe dla dobrego imienia 29
1.1. Uwagi ogólne 29
1.2. Porządki prawne, które nie przewidują odrębnych rozwiązań kolizyjnych dla dóbr osobistych 31
1.3. Porządki prawne, które przewidują odrębne rozwiązania kolizyjne dla dóbr osobistych 35
1.3.1. Uwagi ogólne 35
1.3.2. Doktryna włoska i portugalska 37
1.3.3. Regulacja krajowa 44
1.3.3.1. Sytuacja do czasu uchwalenia ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. - Prawo prywatne międzynarodowe 44
1.3.3.2. Sytuacja w świetle ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. - Prawo prywatne międzynarodowe 44
1.3.3.3. Zastosowany łącznik 50
1.3.3.4. Wady łącznika obywatelstwa 57
1.3.3.5. Ewolucja podejścia do łącznika obywatelstwa 69
1.3.3.6. Ocena łącznika z art. 16 ust. 1 p.p.m. 74
1.3.3.7. Rozgraniczenie zakresu statutów 84
1.3.3.8. Zakres statutu z art. 16 ust. 1 p.p.m. 91
Rozdział 2 Prawo właściwe dla ochrony dobrego imienia w systemach kontynentalnych 98
2.1. Uwagi ogólne 98
2.2. Porządki prawne, które nie przewidują odrębnych rozwiązań kolizyjnych dla dóbr osobistych 103
2.2.1. Uwagi ogólne 103
2.2.2. Porządki prawne, które opierają prawo właściwe na łączniku miejsca deliktu 105
2.2.2.1. Modele reguły legis loci delicti 106
2.2.2.2. Wada powiązania loci delicti - wielomiejscowość deliktu 130
2.2.2.3. Modyfikacje zasady lex loci delicti 138
2.2.3. Miejsce zwykłego pobytu lub zamieszkania poszkodowanego 152
2.2.4. Ochrona słabszej strony 155
2.2.5. Miejsce zwykłego pobytu lub zamieszkania pozwanego 156
2.2.6. Zgodność z fundamentalnymi zasadami prawa miejsca wydawcy 158
2.3. Porządki prawne, które przewidują odrębne rozwiązania kolizyjne dla ochrony dóbr osobistych 160
2.3.1. Uwagi ogólne 160
2.3.2. Doktryna polska 161
2.3.2.1. Sytuacja do czasu uchwalenia ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. - Prawo prywatne międzynarodowe 161
2.3.2.2. Sytuacja w świetle ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. - Prawo prywatne międzynarodowe 164
2.3.2.3. Uwagi ogólne na tle normy art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. - Prawo prywatne międzynarodowe 165
2.3.2.4. Zakres statutu 176
2.3.2.5. Ocena art. 16 ust. 2 p.p.m. 178
2.3.3. Bułgaria 180
2.3.4. Węgry 182
2.3.5. Belgia 184
2.3.6. Litwa 185
2.3.7. Rumunia 186
2.3.8. Czechy 187
2.4. Norma regulująca prawo właściwe dla odpowiedzi prasowej oraz sprostowania 187
2.5. Klauzula porządku publicznego 196
2.5.1. Uwagi wstępne 196
2.5.2. Naruszenie klauzuli porządku publicznego przez brak ochrony dla dobrego imienia bądź jej niewystarczający zakres 202
2.5.3. Naruszenie klauzuli porządku publicznego przez zakres roszczeń przyznanych poszkodowanemu przez prawo właściwe 208
Rozdział 3 Prawo właściwe dla ochrony dobrego imienia w systemach common law 215
3.1. Uwagi ogólne 215
3.2. Prawo właściwe dla ochrony dobrego imienia w Wielkiej Brytanii - zasada double actionability 217
3.2.1. Uwagi ogólne 217
3.2.2. Prawo właściwe dla czynów niedozwolonych popełnionych za granicą i dochodzonych w Wielkiej Brytanii 220
3.2.3. Prawo właściwe dla czynów niedozwolonych popełnionych na terytorium Wielkiej Brytanii 223
3.2.4. Reforma prawa prywatnego międzynarodowego w latach 80. 224
3.2.5. Zachowanie status quo i wyłączenie deliktu zniesławienia spod zakresu nowej ustawy kolizyjnej 230
3.3. Prawo właściwe dla ochrony dobrego imienia w Stanach Zjednoczonych 234
3.3.1. Uwagi ogólne 234
3.3.2. Prawo kolizyjne i jego rozwój za oceanem 236
3.3.3. Prawo właściwe dla ochrony dobrego imienia. Uwagi wstępne 243
3.3.3.1. Podstawowa zasada kolizyjna dla ochrony dobrego imienia w drugim restatement 247
3.3.3.2. Zasada kolizyjna drugiego restatement dla ochrony dobrego imienia w przypadku zniesławienia wielomiejscowego oraz dokonanego przez środki masowego przekazu 249
3.3.3.3. Praktyka sądowa w sprawach transgranicznego naruszenia dobrego imienia 254
Rozdział 4 Prawo właściwe dla ochrony dobrego imienia w prawie europejskim 257
4.1. Uwagi ogólne 257
4.2. Kształtowanie się treści rozporządzenia Rzym II w zakresie prawa właściwego dla zobowiązań wynikających z naruszenia dobrego imienia 258
4.2.1. Okres do czasu przyjęcia Traktatu o Unii Europejskiej 258
4.2.2. Okres po przyjęciu Traktatu o Unii Europejskiej 264
4.2.3. Wstępne prace nad europejskim instrumentem dotyczącym prawa właściwego dla deliktów 268
4.2.4. Projekt rozporządzenia o prawie właściwym dla zobowiązań pozaumownych i jego losy ustawodawcze 275
4.2.4.1. Projekt rozporządzenia o prawie właściwym dla zobowiązań pozaumownych autorstwa Komisji 275
4.2.4.2. Stanowisko Parlamentu Europejskiego co do projektu rozporządzenia Rzym II 278
4.2.4.3. Stanowisko Rady co do projektu rozporządzenia Rzym II 281
4.2.4.4. Dalsze prace Komisji nad projektem rozporządzenia Rzym II 287
4.2.4.5. Drugie czytanie projektu rozporządzenia Rzym II 288
4.2.4.6. Dalsza procedura legislacyjna. Wyłączenie omawianego zagadnienia spod zakresu rozporządzenia Rzym II 291
4.2.5. Realizacja tzw. klauzuli przeglądowej 292
4.3. Dalsze prace nad wspólną normą kolizyjną na poziomie europejskim dotyczącą ochrony dobrego imienia 294
4.4. Konsekwencje status quo 296
4.4.1. Uwagi wstępne 296
4.4.2. Forum shopping 298
4.4.3. Turystyka zniesławieniowa 301
4.4.4. Rewizja rozporządzenia Bruksela I 308
4.4.5. Prace Haskiej Konferencji Prawa Prywatnego Międzynarodowego 309
Rozdział 5 Proponowane przez doktrynę łączniki normy odnoszącej się do ochrony dobrego imienia na poziomie europejskim 311
5.1. Uwagi ogólne 311
5.2. Stanowiska opowiadające się za zachowaniem status quo 312
5.3. Stanowiska opowiadające się za nowelizacją rozporządzenia Rzym II i możliwe łączniki kolizyjne 315
5.3.1. Uwagi wstępne 315
5.3.2. Łącznik prawa państwa zwykłego pobytu poszkodowanego w chwili wyrządzenia czynu niedozwolonego 316
5.3.3. Łącznik prawa państwa, w którym powstaje szkoda 317
5.3.4. Lex fori 320
5.3.5. Zasada prawa państwa pochodzenia 321
5.3.6. Teoria interesów państwowych 327
5.3.7. Teoria rozróżnienia na zasady regulujące postępowaniem oraz zasady alokujące stratę 330
5.3.8. Punkt ciężkości konfliktu 334
5.3.9. Zasada najściślejszego związku 336
5.4. Konkluzje 339
Zakończenie 343
Wykaz literatury 351
Wykaz orzecznictwa 395