Projekt Bitoven - ebook

ak wszyscy w klasie, Gąsiora polubiłem już na pierwszej lekcji, gdy wyjaśniał różnicę między skalą molową a durową¹. Podniósł klapę klawiatury pianina i zagrał F-E-F-D-E-C-D-D.

– Osiem nut. Na pewno to znacie.

Zaprzeczyliśmy.

Wtedy włączył na YouTube krótkie fragmenty ścieżki muzycznej z _Gwiezdnych wojen_, _Władcy pierścieni_, _Shreka_, _Parku Jurajskiego_ i kilku innych filmów. W każdym z nich występowała ta sama sekwencja dźwięków.

– I to nie jest przypadek – uśmiechnął się, gdy gapiliśmy się na siebie z rozdziawionymi ustami. – Jest to fragment powstałej w średniowieczu pieśni liturgicznej, czyli pieśni wykonywanej podczas mszy w kościele. Nazywa się _Dies irae_, co znaczy: „W gniewu dzień”. Temat z niej był często wykorzystywany przez kompozytorów. Tych osiem dźwięków to przykład skali molowej. Jakie skojarzenia wywołuje u was ten fragment?

– _Creepy_².

– Dobrze, Albert. Co jeszcze? Niepokój, dobrze, Maja! Ciarki cię przeszły, Julia? O, i taki był zamysł kompozytora! Ponury nastrój? Tak, macie rację, skali molowej właściwe są smutne nastroje i ciemniejsze barwy. Muzyka to coś więcej niż dźwięki. Muzyka budzi emocje i niesie skojarzenia.

Nawet w szkole muzycznej nikt nie mówił w ten sposób do uczniów. Dlatego od tamtej chwili Gąsior był moim ulubionym nauczycielem.

I pomyśleć, że to właśnie on wbił mi nóż w plecy.

– Moi drodzy, proszę o uwagę – powiedział pod koniec lekcji. – Jest jeszcze jedna sprawa. Jak wiecie, w tym roku będziemy organizatorem zjazdu szkół z takim samym patronem jak nasz, czyli szkół Kawalerów Orderu Uśmiechu. Do tej uroczystości mamy jeszcze sporo czasu, bo to…

– W kwietniu! – wyrwała się Wera. Ona zawsze jest świetnie zorientowana.

– Tak, w kwietniu. Zaczynamy planować przebieg uroczystości. Za oprawę muzyczną odpowiadam ja i chciałbym, żeby w tym roku było to coś wyjątkowego…

– O matko! Niech to będzie ten gość, co wygrał _The Voice of Poland_, proooszę!…

Kilka osób parsknęło śmiechem. Gąsior spojrzał na Majkę z błyskiem rozbawienia w oczach i rozłożył ręce.

– Dzwoniłem, ale nie ma wolnych terminów. A tak na serio to myślałem o kimś innym. Mateusz. – Spojrzał na mnie i poczułem się tak, jakby mnie ktoś oblał szybkowiążącym betonem. Cała klasa, głowa za głową, odwracała się w moją stronę. – Mogę liczyć na to, że zagrasz dla zgromadzonych?

Jeszcze zanim zdążyłem odmówić, rozległy się protesty.

– Nie, tylko nie to! Nie muzyka poważna!

– Dlaczego zawsze takie nudziarstwo?

– Lepiej coś takiego, czego naprawdę da się słuchać.

– Muzyka poważna to się nadaje, ale na początek roku szkolnego. W sensie: koniec wakacji, koniec radości, zaczynają się smuty i powaga. Taki klimat pogrzebowy raczej.

Dla mnie takie komentarze to chleb powszedni. Nie pojmuję, czemu dla Gąsiora to była niespodzianka. Nie zdenerwował się, nie: on jest bardzo łagodny i spokojny, nie wyprowadza go z równowagi nawet śpiew Amelii, a ona nigdy nie trafia w dźwięki. Byłaby gwiazdą show _Jak oni fałszują_, gdyby takie istniało.

– Skoro tak myślicie, to właśnie jest okazja, żebyście się przekonali, że może być inaczej.

– Proszę pana… – Wystarczyło spojrzeć na Kubę: od razu było jasne, że coś knuje. – A może to jest okazja, żeby się przekonać do innej muzyki?

– To znaczy jakiej?

– Na przykład do hip-hopu.

Kilku chłopaków z uznaniem pokiwało głowami.

– O, o! No właśnie, czemu nie!

– Do tego przynajmniej można tańczyć.

– Dawid, ty chyba umiesz tańczyć do wszystkiego. – Zuza, jak zwykle, wdzięczyła się do Dawida. Powszechnie wiadomo, że chciałaby, żeby byli parą. Dawid, zdaje się, nie ma na to ochoty.

– No nie, moi drodzy, hip-hop odpada.

– Dlaczego?

Gąsior usiadł bokiem na swoim biurku.

– Po pierwsze, idea jest taka, że to uczniowie występują. A jak mówicie o hip-hopie, to rozumiem, że chodzi wam o nagrania. – Tu rzucił nazwami zespołów, które nic mi nie mówiły. Nie da się ukryć, że nie tylko mnie zaimponował ich znajomością. – A poza tym szkoła to nie jest odpowiednie miejsce dla tego typu muzyki, a i samej muzyce też by się to nie przysłużyło.

– Jak nie hip-hop, to przynajmniej jakaś normalna muzyka. Taka, żeby Dawid mógł zaprezentować swój talent. Im więcej widzów, tym większa szansa, że znajdzie się wśród nich ktoś, kto wesprze jego karierę! – Bez odwracania się wiedziałem, że to Zuza. Prawie mnie zemdliło.

Podniosłem rękę.

– Proszę pana, przepraszam, ale może inny uczeń mógłby na czymś zagrać, bo ja…

– No właśnie, jak już musi być tak, że gra któryś z uczniów, to niech będzie, że na gitarze!

– Na basowej!

– Poczekajcie, poczekajcie. – Gąsior uciszył nas gestem dłoni. – Poziom umuzykalnienia wśród uczniów szkoły jest, niestety, niski. Jest jeden fagocista, ale złamał rękę. Jest kontrabasistka, ale wyjechała na rok za granicę. Jedna osoba uczy się grać na ukulele, jedna na gitarze, ale mają za sobą dopiero pierwsze lekcje. A, jest jeszcze perkusista, ale sami rozumiecie… No i nie zapominajmy o uczniach najmłodszych klas, którzy grają na dzwonkach.

– Proszę pana, mogę coś powiedzieć? – Franek ma w sobie coś takiego, że nauczyciele traktują go poważnie, a jak zabiera głos, wszyscy go słuchają. Teraz nie było inaczej. – Zwykle jest tak, że jeśli jest kilku kandydatów, ogłasza się _casting_ i wygrywa najlepsza propozycja. Nie możemy tak zrobić?

To właśnie tłumaczy, dlaczego zawsze robi się cicho, gdy odzywa się Franek.

– Tak! To jest _fair_.

– _Competition_ – skomentował siedzący pod ścianą Albert.

Jak dla mnie było to idealne rozwiązanie. Z Dawidem nie miałem szans, to jasne. I bardzo dobrze, bo dla mnie pomysł występu przed szkolną widownią był mniej atrakcyjny niż propozycja skoku w pokrzywy bez ubrania.

Gąsior uciszył wszystkich podniesieniem dłoni.

– Rywalizacja, tak? Hmm, ciekawa propozycja…

Zuza wyrzuciła ręce w górę.

– Hura! Dawid, Dawid…!

– …ale zróbmy inaczej – dokończył Gąsior i Zuza, z głupią miną i wciąż w triumfalnej pozie, zamarła. – Zamiast rywalizacji niech to będzie współpraca. Czyli… – kilka razy strzelił palcami w powietrzu. – Albert?

– _Cooperation_.

W ciszy, która zapadła, odezwała się Daria:

– Czyli że jak? Nie rozumiem. Mają wystąpić razem?

– No, to jest niezły czelyndż³ – zarechotał Patryk i poklepał Dawida po plecach. – Spraw sobie rajtuzy, takie jak noszą w balecie.

– To się nie uda – osądziła Zuza. – To jest niemożliwe. Do _tego_ nie da się tańczyć!

„Do _tego_”. Powiedziała to w taki sposób, że wezbrała we mnie złość.

– Sama mówiłaś, że Dawid potrafi zatańczyć do wszystkiego.

– I to jest właściwe podejście – ucieszył się Gąsior, który, najwyraźniej, zrozumiał mnie opacznie. – Dawid, Mateusz, opracujcie wspólny występ. Daję wam wolną rękę, nie wtrącam się. Macie czas do końca przyszłego miesiąca, wtedy zrobimy próbę. A jeśli nic z tego nie wyjdzie – zawiesił głos i powiódł spojrzeniem po twarzach – wtedy zagra Mateusz.

Do tej chwili myślałem, że po lekcji po prostu pójdę do Gąsiora i powiem, że nie dam rady, że mam przed sobą przygotowania do koncertu, że muszę się skupić na ćwiczeniach, że to mnóstwo czasu, co najmniej dwanaście godzin w tygodniu – wszystko to, co zawsze mówię nauczycielom, kiedy chcę, żeby dali mi spokój. Wtedy jednak z krzesła powoli podniósł się Franek.

– A jeśli to się uda, czy nagrodą może być trzydniowa wycieczka w czerwcu? Inne klasy wyjeżdżały na kilkudniowe wycieczki, nasza nigdy. Pierwsza wychowawczyni miała pod opieką dwie klasy, druga miała małe dzieci… Może mógłby pan przełożyć to szkolenie w czerwcu, o którym nam pan mówił?

Zapadła pełna napięcia cisza. Gąsior pocierał brodę, wpatrując się we Franka, po czym klepnął się w udo, wstał i ruszył w jego stronę z wyciągniętą dłonią.

– Przyjmuję wyzwanie.

Zrozumiałem, że się z tego nie wyplączę.

¹ Skala w muzyce: zbiór wszystkich dźwięków danego systemu dźwiękowego. Utwory w skali molowej odbierane są jako smutne, w skali durowej – jako wesołe.

² Budzący grozę (ang.).

³ Poprawnie: _challenge_ – wyzwanie (ang.).radiu grali _Jesień_ Vivaldiego. Raczej bez sensu, skoro była wczesna wiosna. Albo może późna zima – trudno powiedzieć, na podstawie widoku za oknem nie da się tego odróżnić. Na pewno nie była to ani taka wiosna, ani taka zima jak u Vivaldiego. Ani świergotu ptaków, ani wirujących płatków śniegu czy szalejącej nawałnicy. Ale może nikt nie zwraca na takie drobnostki uwagi? Mama nie zwracała. Zauważyła jednak, że słucham.

– _Cztery pory roku_? _Jesień_, tak?

– Uhm.

Była skupiona na jeździe. O tej porze na ulicach nie ma tłoku, ale wjeżdżaliśmy już do centrum miasta, a tam ruch był większy. Biały, kanciasty samochód zajechał nam drogę. _Klak, klik, klak, klik_… – dźwięk włączonego przez mamę kierunkowskazu przypominał odgłos końskich kopyt na bruku. Z tyłu ktoś zatrąbił, zdaje się, że na nas. Ledwo zjechaliśmy na lewy pas i ruszyliśmy, znów ktoś się przed nas wepchnął. Gwałtowne hamowanie spowodowało, że odezwał się alarm informujący o niezapiętych pasach.

– Stu-let-ni, stu-let-ni… – zanuciła mama, z rozbawieniem popatrując w lusterko wsteczne i poprawiając na siedzeniu pasażera swoją torebkę. W trakcie hamowania przesunęła się, uruchamiając tym samym alarm.

Miałem pewnie z pięć lat, gdy poinformowałem rodziców o swoim odkryciu: trzy dźwięki alarmu, każdy wyższy od poprzedniego, brzmią jak słowo – właśnie jak „stuletni”. Od tamtej pory, a minęło już siedem lat, przy każdym uruchomieniu się alarmu mama reaguje tak jak teraz. Taki prywatny żart, tyle że mnie już od dawna nie bawi.

Uznałem, że to dobry moment, żeby przejść do rzeczy.

– Zastanowiłaś się?

– Nad czym?

– Nad rezygnacją ze szkoły muzycznej.

– Poczekaj, Mati.

Przez chwilę mama była bardzo skupiona na obserwowaniu sytuacji na drodze. Tyle że w tej akurat chwili ruch odbywał się gładko, więc właściwie wiedziałem już, jaka będzie odpowiedź.

– Uważam, że byłoby dobrze, żebyś dokończył ten rok szkolny.

– Mamo!

– Daj mi powiedzieć, dobrze? Posłuchaj, rozumiem, że to wymaga dużego poświecenia: zwykła szkoła, a do tego trzy razy w tygodniu zajęcia w muzycznej…

– No właśnie! Miały być dwa dni, a nie trzy. Przez to na nic nie mam czasu!

– Mati… Przecież wiesz, jak jest. Miały być dwa popołudnia, ale nie udało się w ten sposób ułożyć planu. Robiłam, co mogłam. A inni też mają jakieś zajęcia dodatkowe, prawda?

– Właśnie! Oni mogą chodzić, na co chcą. Ja nie, bo nie starcza mi czasu.

– Jak dobrze zaplanujesz, znajdzie się czas na wszystko.

Nie pierwszy raz słyszę ten argument. Tak właśnie działa mama: nigdy nie marnuje nawet kwadransa. Na przykład w czasie moich lekcji na przywiezionym z domu laptopie pisze artykuły naukowe albo poprawia prace studentów, siedząc w kawiarni naprzeciwko szkoły muzycznej. Każdy inny człowiek wolałby pewnie zajadać croissanty, słuchać francuskiej muzyki, przeglądać czasopisma, ewentualnie pospacerować – każdy, ale nie mama. Tak więc na jej słowa moja odpowiedź mogła być tylko jedna:

– Taa, mamo. Jasne. Na wszystko.

We wstecznym lusterku zauważyłem, że przygryzła wargę. Odezwała się dopiero po chwili.

– Słuchaj, Mateusz, zawrzyjmy umowę. Dokończ ten rok szkolny z dobrymi ocenami. Przez wakacje przemyślisz sprawę i jeśli zdecydujesz, że chcesz zostawić muzyczną, nie skomentuję tego ani słowem i nie będę nakłaniać cię do zmiany zdania. Ale dokończ ten rok.

– Po co?

– Daj sobie czas do namysłu. A jeśli kiedyś zmienisz zdanie i będziesz chciał wrócić do grania? Pomyśl, musiałbyś powtarzać rok. W sierpniu powiesz mi, jaka jest twoja decyzja. Jeśli nie będziesz chciał się uczyć w muzycznej, trudno. Może wybierzesz coś innego, sfinansuję ci to, cokolwiek to będzie, będę cię wozić, choćby do innego miasta. Okej?

Nie odpowiedziałem. Zdaje się, że mama wzięła moje milczenie za niechętną zgodę, bo dla odmiany uderzyła w ton ugodowy.

– Wiem, że to wymaga poświęceń, że chciałbyś mieć więcej czasu dla znajomych…

– Niby jakich znajomych? Nie mam żadnych znajomych.

– Możemy przecież zabierać tego chłopca… Jak on miał na imię? Już wiem, Eliasz. Ma treningi akurat w te dni, co ty lekcje w muzycznej. I akurat jest to po drodze, nie byłoby problemu. Jego rodzice na pewno by się cieszyli, że nie muszą jeździć tam i z powrotem. Raz go podwoziliśmy, pamiętasz?

_Dalsza część rozdziału dostępna w pełnej wersji_