MENU
Nasze ceny
Przeczytaj fragment on-line
-
promocja
Promocja zdrowia w praktyce - ebook
Promocja zdrowia w praktyce - ebook
Promocja zdrowia jest kluczowym komponentem zdrowia publicznego, który łączy edukację zdrowotną skierowaną do jednostek i społeczności, poprawę świadczeń oraz rzecznictwo ukierunkowane na wywieranie wpływu na polityki dotyczące zdrowia. Promocja zdrowia stanowi istotną część działań większości pracowników ochrony zdrowia i służb społecznych, w tym pielęgniarek, lekarzy, przedstawicieli pokrewnych zawodów związanych z opieką zdrowotną, rehabilitantów, pracowników społeczności, służb sanitarnych i zdrowia publicznego. Niniejsza książka zawiera ilustracje, studia przypadków, wskazówki i listy kontrolne z instrukcjami „krok po kroku” i przedstawia:
• praktyczne wprowadzenie do promocji zdrowia, debaty oraz kwestie etyczne związane z promowaniem zdrowia i zachęcaniem ludzi do prozdrowotnego stylu życia, zagadnienia dotyczące reorientacji służb, rozwijania działań społeczności na rzecz zdrowia, stawiania czoła społecznym i ekonomicznym uwarunkowaniom zdrowia oraz wpływu na politykę;
• powiązania z niektórymi kluczowymi kompetencjami w zakresie zdrowia publicznego, komunikowania na rzecz zdrowia oraz promocji zdrowia określonymi w Skills for Health Programme i National Occupational Standards;
• przewodnik dotyczący promocji zdrowia w społeczności, miejscu pracy, szkolnictwie, podstawowej opiece zdrowotnej, szpitalu i innych instytucjach;
• ustrukturyzowane zadania umożliwiające czytelnikowi zastosowanie treści książki do jego sytuacji;
• punkt wyjścia dla dalszych studiów w zakresie promocji zdrowia – na końcu każdego rozdziału zaproponowano warte przeczytania pozycje piśmiennictwa dotyczącego promocji zdrowia, a w ostatnim rozdziale zawarto przegląd piśmiennictwa z tej dziedziny.
Z tekstu Książkę Promocja zdrowia w praktyce napisali wykładowcy i pracownicy naukowi z Leeds Beckett University– mający znaczący dorobek i doświadczenia w tej dziedzinie. Zaprezentowali nowoczesne, wielostronne podejście do promocji zdrowia, jej strategię, kwestie etyczne oraz zasady planowania i skutecznego działania. Wartością książki jest ścisłe powiązanie naukowych i teoretycznych założeń promocji zdrowia z jej praktyką w różnych siedliskach. Struktura i organizacja tekstu ułatwiają korzystanie z książki – na początku każdego rozdziału podano kluczowe elementy treści i oczekiwane efekty uczenia się; w tekście jest wiele tabel, wykresów, modeli, ramek, przykładów dobrej praktyki, studiów przypadku, fotografii oraz sugerowane pozycje piśmiennictwa. Z przedmowy do polskiego wydania
| Kategoria: | Psychologia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-01-24234-3 |
| Rozmiar pliku: | 10 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
PRAWA AUTORSKIE DO ILUSTRACJI
Rozdział 1 © Leeds Beckett University; chameleonseye/iStock; FatCamera/iStock; Leeds Beckett University; Leeds Beckett University
Rozdział 2 © Fabio Neo Amato/Unsplash; John Hubley; luis seco/iStock
Rozdział 3 © FatCamera/iStock; Alberto Pomares/iStock; Goodboy Picture Company/iStock; John Hubley
Rozdział 4 © Jovanmandic/iStock; ViktoriiaNovokhatska/iStock; alvarez/iStock; Sharon Dominick/iStock
Rozdział 5 © Bojan89/iStock; poco_bw/iStock
Rozdział 6 © sturti/iStock; iStock
Rozdział 7 © Ken Browne; gary milner/iStock; NuStock/iStock
Rozdział 8 © John Hubley; Leeds Beckett University
Rozdział 9 © piola666/iStock; NHS.uk; sunanman/iStock
Rozdział 10 © WHO.int; Sinn Féin/Flickr; Rawpixel/iStock; Sydney Harbour Federation Trust
Rozdział 11 © Leeds Beckett University; Leeds Beckett University; iStock
Rozdział 12 © Dennis Sabo/iStock; Mustafa Arican/iStock
Rozdział 13 © Kenneth C. Zirkel/iStock
Rozdział 14 © JasonRWarren/iStock; Football Beyond Borders; Edge Hill University
Rozdział 15 © Andrew Gentry/iStock; xyno/iStock; Arthur Preston/iStock
Rozdział 16 © Leeds Beckett University; John Hubley
Rozdział 17 © Frances Twitty/iStock; PeopleImages/iStockWSTĘP
Jak korzystać z tej książki?
Promocja zdrowia (health promotion) – proces umożliwiający ludziom zwiększenie kontroli nad swoim zdrowiem i jego poprawę (WHO, 1998).
Promocja zdrowia jest kluczowym komponentem zdrowia publicznego, który łączy edukację zdrowotną skierowaną do jednostek i społeczności, poprawę świadczeń, aby były bardziej odpowiednie i bardziej akceptowalne, oraz rzecznictwo (orędownictwo) ukierunkowane na wywieranie wpływu na polityki dotyczące zdrowia. Promocja zdrowia stanowi istotną część działań większości pracowników ochrony zdrowia i służb społecznych, w tym pielęgniarek, lekarzy, przedstawicieli pokrewnych zawodów związanych z opieką zdrowotną, rehabilitantów, pracowników społeczności, służb sanitarnych i zdrowia publicznego. Niniejsza książka zawiera ilustracje, studia przypadków, wskazówki i listy kontrolne z instrukcjami „krok po kroku” i przedstawia:
• praktyczne wprowadzenie do promocji zdrowia, debaty oraz kwestie etyczne związane z promowaniem zdrowia i zachęcaniem ludzi do prozdrowotnego stylu życia, zagadnienia dotyczące reorientacji służb, rozwijania działań społeczności na rzecz zdrowia, stawiania czoła społecznym i ekonomicznym uwarunkowaniom zdrowia oraz wpływu na politykę;
• powiązania z niektórymi kluczowymi kompetencjami/umiejętnościami w zakresie zdrowia publicznego, komunikowania na rzecz zdrowia oraz promocji zdrowia określonymi w Skills for Health Programme (programie Umiejętności dla Zdrowia) i National Occupational Standards (Krajowych Standardach Zawodowych);
• przewodnik dotyczący promocji zdrowia w społeczności, miejscu pracy, szkolnictwie, podstawowej opiece zdrowotnej, szpitalu i innych instytucjach;
• ustrukturyzowane zadania umożliwiające czytelnikowi zastosowanie treści książki do jego sytuacji; zadania te można wykonywać samodzielnie lub w małych grupach, powinna im bowiem towarzyszyć dyskusja pozwalająca na wymianę pomysłów; czasem celowe może być rozszerzenie zadania o powiązane z nim zajęcia praktyczne w terenie, pod warunkiem przeprowadzenia oceny ich ryzyka;
• punkt wyjścia dla dalszych studiów w zakresie promocji zdrowia – na końcu każdego rozdziału zaproponowano warte przeczytania pozycje piśmiennictwa dotyczącego promocji zdrowia, a w ostatnim rozdziale zawarto przegląd piśmiennictwa z tej dziedziny.
Struktura książki
Treści tej książki uporządkowaliśmy zgodnie z iteracyjnym cyklem planowania promocji zdrowia pokazanym na rycinie I.1 i opisanym w rozdziale 1. Proces, który przedstawiamy, jest cyklem; niezależnie od tego, jak wiele czasu i wysiłku włożysz w planowanie swoich działań w ramach promocji zdrowia, naprawdę ważny jest efekt, jaki uda ci się uzyskać, oraz wnioski, jakie będziesz mógł/mogła wyciągnąć na przyszłość. Planowanie promocji zdrowia jest ciągłym – „iteracyjnym” – procesem składającym się z analizy potrzeb, interwencji i ewaluacji/refleksji, po których następują dalsze działania.
RYCINA I.1. Iteracyjny cykl w promocji zdrowia
Strukturę książki przedstawiamy na rycinie I.2.
RYCINA I.2. Struktura książki
Ocena potrzeb w zakresie promocji zdrowia
Część I książki stanowi wprowadzenie do koncepcji promocji zdrowia. Przedstawiono w niej wykorzystanie epidemiologii do analizy potrzeb i determinantów zdrowia oraz znaczenie modeli behawioralnych dla zrozumienia motywacji ludzi. Wyjaśniono też, w jaki sposób zrozumienie procesów związanych z przebiegiem ludzkiego życia może być przydatne w interwencjach dostosowanych do potrzeb na różnych etapach życia.
Definiowanie strategii promocji zdrowia – metody i siedliska
W części II (rozdziały 5–10) oraz części III (rozdziały 11–15) zaprezentowano kluczowe metody i siedliska w promocji zdrowia. W każdym rozdziale omówiono konkretną metodę lub siedlisko. Ich przeglądowi towarzyszą studia przypadków oraz listy kontrolne oferujące praktyczne wskazówki do działania.
Wdrożenie, ewaluacja i refleksja
W rozdziale 16 w części IV zawarto podstawowy przewodnik w zakresie umiejętności zarządzania promocją zdrowia, w tym ustalania celów, zarządzania ludźmi, opracowywania programów szkoleniowych i wspierania zmian organizacyjnych oraz poprawy świadczeń.
W rozdziale 17 opisano ewaluację w promocji zdrowia oraz umiejętności umożliwiające praktykowi refleksję nad swoją pracą i uczenie się na podstawie własnych doświadczeń. Przedstawiono najważniejsze koncepcje ewaluacji i praktyki opartej na dowodach wraz ze wskazówkami dotyczącymi wpływu dowodów z ewaluacji na działania w promocji zdrowia.
Na końcu każdego rozdziału zamieszczono sugestie dotyczące dalszych lektur. W ostatnim rozdziale przeanalizowano również sposoby uczenia się o promocji zdrowia na podstawie piśmiennictwa naukowego oraz innych źródeł.PRZEDMOWA DO WYDANIA POLSKIEGO
Od lat 80. XX w. w wielu krajach, szczególnie w Europie i Ameryce Północnej, wzrasta zainteresowanie ludzi zdrowiem jako stanem pozytywnym – dobrostanem. Powszechnie uznaje się holistyczne – całościowe – podejście do zdrowia uwzględniające wszystkie jego wymiary: fizyczny, psychiczny, społeczny, duchowy, seksualny, prokreacyjny. Rozwija się zdrowie publiczne, którego kluczowym komponentem jest promocja zdrowia. W Polsce często nie jest ona właściwie rozumiana i utożsamia się ją z promocją prozdrowotnego stylu życia.
Książkę Promocja zdrowia w praktyce napisali pracownicy badawczo-dydaktyczni z Leeds Beckett University (Anglia) – mający znaczący dorobek i doświadczenia w tej dziedzinie. Zaprezentowali nowoczesne, wielostronne podejście do promocji zdrowia, jej strategię, kwestie etyczne oraz zasady planowania i skutecznego działania. Wartością książki jest ścisłe powiązanie naukowych i teoretycznych założeń promocji zdrowia z jej praktyką w różnych siedliskach. Struktura i organizacja tekstu ułatwiają korzystanie z książki – na początku każdego rozdziału podano kluczowe elementy treści i oczekiwane efekty uczenia się; w tekście jest wiele tabel, wykresów, modeli, ramek, przykładów dobrej praktyki, studiów przypadku, fotografii oraz podane są sugerowane pozycje piśmiennictwa.
Zagadnienia związane z praktyką promocji zdrowia omówiono w kontekście polityki zdrowotnej w Wielkiej Brytanii, systemu zdrowia publicznego, ochrony zdrowia, opieki społecznej, inspekcji sanitarnej, funkcjonowania wielu organizacji rządowych i pozarządowych. Opisano konkretne brytyjskie programy realizowane w społeczności, miejscach pracy, placówkach edukacyjnych, placówkach opieki zdrowotnej, instytucjach dla osób starszych czy więzieniach. Wielka Brytania należy do krajów wiodących w świecie w rozwoju koncepcji promocji zdrowia i jej wdrażaniu w praktyce. Zamieszczone w książce modele, przykłady i propozycje rozwiązań są do wykorzystania w Polsce.
Promocja zdrowia jest działalnością multidyscyplinarną, dlatego przy redakcji naukowej książki korzystałam z pomocy wielu specjalistów. Szczególne podziękowania za tę pomoc składam epidemiolożkom – prof. Joannie Mazur z Uniwersytetu Zielonogórskiego i prof. Katarzynie Szamotulskiej z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie oraz językoznawczyni, dr Magdalenie Szpilman, tłumaczce medycznej z Londynu współpracującej z National Health Service. Dziękuję także Pani Elżbiecie Janaszkiewicz ze Związku Pracodawców Firm Farmaceutycznych INFARMA, za wsparcie wydania książki.
dr hab. n. społ. Magdalena Woynarowska
adiunkt w Zakładzie Zdrowia Publicznego
Wydziału Nauk o Zdrowiu
Warszawskiego Uniwersytetu MedycznegoPRZYPISY
Zob. przypis 3 w rozdziale 1.
Angielski wyraz iterative oznacza iteracyjny, wielokrotny, powtarzalny. Iteracja to cykliczne powtarzanie kolejnych elementów, wielokrotne stosowanie tej samej procedury (wszystkie przypisy pochodzą od red. nauk.).
Przekład własny; kompletny tekst Karty Ottawskiej w języku polskim w: J.B. Karski, Praktyka i teoria promocji zdrowia (wyd. 4). Warszawa: CeDeWu, 2008, s. 246–251.
HESIAD – akronim utworzony z pierwszych liter terminów określających trzy obszary promocji zdrowia: health education, service improvement, advocacy.
Pracownicy społeczności (community workers) a pracownicy socjalni (social workers) – pracownicy społeczności (pracownicy ds. rozwoju społeczności) współpracują z rodzinami i społecznością na swoim obszarze lokalnym, promując sprawiedliwość społeczną i pomagając osobom marginalizowanym w rozwiązywaniu ich problemów. Czasami pracują z całą społecznością, ale mogą też skupiać się na określonych grupach, takich jak kobiety czy migranci. Z kolei pracownicy socjalni koordynują rozwiązywanie kompleksowych zadań w zakresie pomocy społecznej, zwykle pomagając rodzinom. Koncentrują się na najpilniejszych potrzebach i rozwiązywaniu problemów, takich jak przemoc wobec dzieci, bezrobocie czy zdrowie psychiczne.
National Health Service (NHS) – system opieki zdrowotnej w Wielkiej Brytanii finansowany ze środków publicznych.
Douglas A.K. Black (1913–2002) – szkocki lekarz i naukowiec zajmujący się badaniami z zakresu zdrowia publicznego.
Ernest D. Acheson (1926–2010) – lekarz i epidemiolog, w latach 1983–1991 pełnił funkcję naczelnego lekarza (Chief Medical Officer) Wielkiej Brytanii. Powszechnie uznawany za osobę, która przyczyniła się do podniesienia rangi zdrowia publicznego.
Michael G. Marmot (ur. 1945) – brytyjski epidemiolog zajmujący się zdrowiem publicznym.
W Wielkiej Brytanii funkcjonuje UK Public Health Register (UKPHR – Brytyjski Rejestr Pracowników Zdrowia Publicznego), niezależny, wyspecjalizowany organ regulacyjny dla pracowników zdrowia publicznego. Celem dobrowolnej rejestracji jest zapewnienie społeczeństwu i pracodawcom tego, że multidyscyplinarni specjaliści w dziedzinie zdrowia publicznego mają odpowiednie kwalifikacje i kompetencje.
Konferencja w Galway (Irlandia) odbyła się w 2007 r.
George L. Engel (1913–1999) – amerykański internista i psychiatra.
Rozdział 1 © Leeds Beckett University; chameleonseye/iStock; FatCamera/iStock; Leeds Beckett University; Leeds Beckett University
Rozdział 2 © Fabio Neo Amato/Unsplash; John Hubley; luis seco/iStock
Rozdział 3 © FatCamera/iStock; Alberto Pomares/iStock; Goodboy Picture Company/iStock; John Hubley
Rozdział 4 © Jovanmandic/iStock; ViktoriiaNovokhatska/iStock; alvarez/iStock; Sharon Dominick/iStock
Rozdział 5 © Bojan89/iStock; poco_bw/iStock
Rozdział 6 © sturti/iStock; iStock
Rozdział 7 © Ken Browne; gary milner/iStock; NuStock/iStock
Rozdział 8 © John Hubley; Leeds Beckett University
Rozdział 9 © piola666/iStock; NHS.uk; sunanman/iStock
Rozdział 10 © WHO.int; Sinn Féin/Flickr; Rawpixel/iStock; Sydney Harbour Federation Trust
Rozdział 11 © Leeds Beckett University; Leeds Beckett University; iStock
Rozdział 12 © Dennis Sabo/iStock; Mustafa Arican/iStock
Rozdział 13 © Kenneth C. Zirkel/iStock
Rozdział 14 © JasonRWarren/iStock; Football Beyond Borders; Edge Hill University
Rozdział 15 © Andrew Gentry/iStock; xyno/iStock; Arthur Preston/iStock
Rozdział 16 © Leeds Beckett University; John Hubley
Rozdział 17 © Frances Twitty/iStock; PeopleImages/iStockWSTĘP
Jak korzystać z tej książki?
Promocja zdrowia (health promotion) – proces umożliwiający ludziom zwiększenie kontroli nad swoim zdrowiem i jego poprawę (WHO, 1998).
Promocja zdrowia jest kluczowym komponentem zdrowia publicznego, który łączy edukację zdrowotną skierowaną do jednostek i społeczności, poprawę świadczeń, aby były bardziej odpowiednie i bardziej akceptowalne, oraz rzecznictwo (orędownictwo) ukierunkowane na wywieranie wpływu na polityki dotyczące zdrowia. Promocja zdrowia stanowi istotną część działań większości pracowników ochrony zdrowia i służb społecznych, w tym pielęgniarek, lekarzy, przedstawicieli pokrewnych zawodów związanych z opieką zdrowotną, rehabilitantów, pracowników społeczności, służb sanitarnych i zdrowia publicznego. Niniejsza książka zawiera ilustracje, studia przypadków, wskazówki i listy kontrolne z instrukcjami „krok po kroku” i przedstawia:
• praktyczne wprowadzenie do promocji zdrowia, debaty oraz kwestie etyczne związane z promowaniem zdrowia i zachęcaniem ludzi do prozdrowotnego stylu życia, zagadnienia dotyczące reorientacji służb, rozwijania działań społeczności na rzecz zdrowia, stawiania czoła społecznym i ekonomicznym uwarunkowaniom zdrowia oraz wpływu na politykę;
• powiązania z niektórymi kluczowymi kompetencjami/umiejętnościami w zakresie zdrowia publicznego, komunikowania na rzecz zdrowia oraz promocji zdrowia określonymi w Skills for Health Programme (programie Umiejętności dla Zdrowia) i National Occupational Standards (Krajowych Standardach Zawodowych);
• przewodnik dotyczący promocji zdrowia w społeczności, miejscu pracy, szkolnictwie, podstawowej opiece zdrowotnej, szpitalu i innych instytucjach;
• ustrukturyzowane zadania umożliwiające czytelnikowi zastosowanie treści książki do jego sytuacji; zadania te można wykonywać samodzielnie lub w małych grupach, powinna im bowiem towarzyszyć dyskusja pozwalająca na wymianę pomysłów; czasem celowe może być rozszerzenie zadania o powiązane z nim zajęcia praktyczne w terenie, pod warunkiem przeprowadzenia oceny ich ryzyka;
• punkt wyjścia dla dalszych studiów w zakresie promocji zdrowia – na końcu każdego rozdziału zaproponowano warte przeczytania pozycje piśmiennictwa dotyczącego promocji zdrowia, a w ostatnim rozdziale zawarto przegląd piśmiennictwa z tej dziedziny.
Struktura książki
Treści tej książki uporządkowaliśmy zgodnie z iteracyjnym cyklem planowania promocji zdrowia pokazanym na rycinie I.1 i opisanym w rozdziale 1. Proces, który przedstawiamy, jest cyklem; niezależnie od tego, jak wiele czasu i wysiłku włożysz w planowanie swoich działań w ramach promocji zdrowia, naprawdę ważny jest efekt, jaki uda ci się uzyskać, oraz wnioski, jakie będziesz mógł/mogła wyciągnąć na przyszłość. Planowanie promocji zdrowia jest ciągłym – „iteracyjnym” – procesem składającym się z analizy potrzeb, interwencji i ewaluacji/refleksji, po których następują dalsze działania.
RYCINA I.1. Iteracyjny cykl w promocji zdrowia
Strukturę książki przedstawiamy na rycinie I.2.
RYCINA I.2. Struktura książki
Ocena potrzeb w zakresie promocji zdrowia
Część I książki stanowi wprowadzenie do koncepcji promocji zdrowia. Przedstawiono w niej wykorzystanie epidemiologii do analizy potrzeb i determinantów zdrowia oraz znaczenie modeli behawioralnych dla zrozumienia motywacji ludzi. Wyjaśniono też, w jaki sposób zrozumienie procesów związanych z przebiegiem ludzkiego życia może być przydatne w interwencjach dostosowanych do potrzeb na różnych etapach życia.
Definiowanie strategii promocji zdrowia – metody i siedliska
W części II (rozdziały 5–10) oraz części III (rozdziały 11–15) zaprezentowano kluczowe metody i siedliska w promocji zdrowia. W każdym rozdziale omówiono konkretną metodę lub siedlisko. Ich przeglądowi towarzyszą studia przypadków oraz listy kontrolne oferujące praktyczne wskazówki do działania.
Wdrożenie, ewaluacja i refleksja
W rozdziale 16 w części IV zawarto podstawowy przewodnik w zakresie umiejętności zarządzania promocją zdrowia, w tym ustalania celów, zarządzania ludźmi, opracowywania programów szkoleniowych i wspierania zmian organizacyjnych oraz poprawy świadczeń.
W rozdziale 17 opisano ewaluację w promocji zdrowia oraz umiejętności umożliwiające praktykowi refleksję nad swoją pracą i uczenie się na podstawie własnych doświadczeń. Przedstawiono najważniejsze koncepcje ewaluacji i praktyki opartej na dowodach wraz ze wskazówkami dotyczącymi wpływu dowodów z ewaluacji na działania w promocji zdrowia.
Na końcu każdego rozdziału zamieszczono sugestie dotyczące dalszych lektur. W ostatnim rozdziale przeanalizowano również sposoby uczenia się o promocji zdrowia na podstawie piśmiennictwa naukowego oraz innych źródeł.PRZEDMOWA DO WYDANIA POLSKIEGO
Od lat 80. XX w. w wielu krajach, szczególnie w Europie i Ameryce Północnej, wzrasta zainteresowanie ludzi zdrowiem jako stanem pozytywnym – dobrostanem. Powszechnie uznaje się holistyczne – całościowe – podejście do zdrowia uwzględniające wszystkie jego wymiary: fizyczny, psychiczny, społeczny, duchowy, seksualny, prokreacyjny. Rozwija się zdrowie publiczne, którego kluczowym komponentem jest promocja zdrowia. W Polsce często nie jest ona właściwie rozumiana i utożsamia się ją z promocją prozdrowotnego stylu życia.
Książkę Promocja zdrowia w praktyce napisali pracownicy badawczo-dydaktyczni z Leeds Beckett University (Anglia) – mający znaczący dorobek i doświadczenia w tej dziedzinie. Zaprezentowali nowoczesne, wielostronne podejście do promocji zdrowia, jej strategię, kwestie etyczne oraz zasady planowania i skutecznego działania. Wartością książki jest ścisłe powiązanie naukowych i teoretycznych założeń promocji zdrowia z jej praktyką w różnych siedliskach. Struktura i organizacja tekstu ułatwiają korzystanie z książki – na początku każdego rozdziału podano kluczowe elementy treści i oczekiwane efekty uczenia się; w tekście jest wiele tabel, wykresów, modeli, ramek, przykładów dobrej praktyki, studiów przypadku, fotografii oraz podane są sugerowane pozycje piśmiennictwa.
Zagadnienia związane z praktyką promocji zdrowia omówiono w kontekście polityki zdrowotnej w Wielkiej Brytanii, systemu zdrowia publicznego, ochrony zdrowia, opieki społecznej, inspekcji sanitarnej, funkcjonowania wielu organizacji rządowych i pozarządowych. Opisano konkretne brytyjskie programy realizowane w społeczności, miejscach pracy, placówkach edukacyjnych, placówkach opieki zdrowotnej, instytucjach dla osób starszych czy więzieniach. Wielka Brytania należy do krajów wiodących w świecie w rozwoju koncepcji promocji zdrowia i jej wdrażaniu w praktyce. Zamieszczone w książce modele, przykłady i propozycje rozwiązań są do wykorzystania w Polsce.
Promocja zdrowia jest działalnością multidyscyplinarną, dlatego przy redakcji naukowej książki korzystałam z pomocy wielu specjalistów. Szczególne podziękowania za tę pomoc składam epidemiolożkom – prof. Joannie Mazur z Uniwersytetu Zielonogórskiego i prof. Katarzynie Szamotulskiej z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie oraz językoznawczyni, dr Magdalenie Szpilman, tłumaczce medycznej z Londynu współpracującej z National Health Service. Dziękuję także Pani Elżbiecie Janaszkiewicz ze Związku Pracodawców Firm Farmaceutycznych INFARMA, za wsparcie wydania książki.
dr hab. n. społ. Magdalena Woynarowska
adiunkt w Zakładzie Zdrowia Publicznego
Wydziału Nauk o Zdrowiu
Warszawskiego Uniwersytetu MedycznegoPRZYPISY
Zob. przypis 3 w rozdziale 1.
Angielski wyraz iterative oznacza iteracyjny, wielokrotny, powtarzalny. Iteracja to cykliczne powtarzanie kolejnych elementów, wielokrotne stosowanie tej samej procedury (wszystkie przypisy pochodzą od red. nauk.).
Przekład własny; kompletny tekst Karty Ottawskiej w języku polskim w: J.B. Karski, Praktyka i teoria promocji zdrowia (wyd. 4). Warszawa: CeDeWu, 2008, s. 246–251.
HESIAD – akronim utworzony z pierwszych liter terminów określających trzy obszary promocji zdrowia: health education, service improvement, advocacy.
Pracownicy społeczności (community workers) a pracownicy socjalni (social workers) – pracownicy społeczności (pracownicy ds. rozwoju społeczności) współpracują z rodzinami i społecznością na swoim obszarze lokalnym, promując sprawiedliwość społeczną i pomagając osobom marginalizowanym w rozwiązywaniu ich problemów. Czasami pracują z całą społecznością, ale mogą też skupiać się na określonych grupach, takich jak kobiety czy migranci. Z kolei pracownicy socjalni koordynują rozwiązywanie kompleksowych zadań w zakresie pomocy społecznej, zwykle pomagając rodzinom. Koncentrują się na najpilniejszych potrzebach i rozwiązywaniu problemów, takich jak przemoc wobec dzieci, bezrobocie czy zdrowie psychiczne.
National Health Service (NHS) – system opieki zdrowotnej w Wielkiej Brytanii finansowany ze środków publicznych.
Douglas A.K. Black (1913–2002) – szkocki lekarz i naukowiec zajmujący się badaniami z zakresu zdrowia publicznego.
Ernest D. Acheson (1926–2010) – lekarz i epidemiolog, w latach 1983–1991 pełnił funkcję naczelnego lekarza (Chief Medical Officer) Wielkiej Brytanii. Powszechnie uznawany za osobę, która przyczyniła się do podniesienia rangi zdrowia publicznego.
Michael G. Marmot (ur. 1945) – brytyjski epidemiolog zajmujący się zdrowiem publicznym.
W Wielkiej Brytanii funkcjonuje UK Public Health Register (UKPHR – Brytyjski Rejestr Pracowników Zdrowia Publicznego), niezależny, wyspecjalizowany organ regulacyjny dla pracowników zdrowia publicznego. Celem dobrowolnej rejestracji jest zapewnienie społeczeństwu i pracodawcom tego, że multidyscyplinarni specjaliści w dziedzinie zdrowia publicznego mają odpowiednie kwalifikacje i kompetencje.
Konferencja w Galway (Irlandia) odbyła się w 2007 r.
George L. Engel (1913–1999) – amerykański internista i psychiatra.
więcej..
