- W empik go
Prōmytojs przibity - ebook
Prōmytojs przibity - ebook
Pierwsze dzieło klasyczne przetłumaczone na śląski w ramach projektu CANON SILESIAE. Bibliotyka tumaczyń.
Antycznego "Prometeusza" na śląski przełożył klasycysta prof. Zbigniew Kadłubek.
Prometeusz, to ten który niósł światło ludzkości. Ta książka ma także otwierać pewna drogę i pokazywać że na śląski da się tłumaczyć nawet dzieła tak wielkie i tak historycznie odległe.
Słowo wstępne: Aleksandra Kunce.
Kategoria: | Klasyka |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 9788393619023 |
Rozmiar pliku: | 614 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
SŁOWO WSTĘPU
W 2012 roku Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej zainicjowało serię wydawniczą CANON SILESIAE Bibliŏtyka Ślōnskŏ, w ramach której wydawane są książki o tematyce śląskiej. Mają one pozwolić nam spojrzeć na specyfikę kultury regionu z różnych perspektyw, w tym także językowej.
Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej nie bierze aktywnego udziału w dyskusji nad kodyfikacją śląskiej mowy. Chcielibyśmy, aby naszą cegiełką w jej emancypacji było tłumaczenie klasyki literatury światowej na śląski. W ten sposób narodził się pomysł poszerzenia koncepcji serii wydawniczej CANON SILESIAE o nową podserię: Bibliŏtyka tumaczyń. Pragniemy przekonać niedowiarków, że po śląsku można wydawać dzieła z najwyższej półki, a nie tylko kolejne zbiory „wicowych rymowanek”. Jesteśmy przekonani, że udane tłumaczenie dzieła literackiego to tworzenie „przestrzeni myślenia”, jak w przedmowie do niniejszej książki wyjaśnia dr hab. Aleksandra Kunce.
Serię rozpoczynamy _Prōmytojsem_ _przibitym_, czyli tłumaczeniem antycznego dzieła Ajschylosa: _Prometheus desmōtēs_ (_Prometeusz skowany_). Wybór tego dzieła nie jest przypadkowy. To nie tylko sięgnięcie do antyku, mającego pierwszeństwo ze względów chronologicznych. Prometeusz to także ten, który niósł ogień, niósł światło. Mamy nadzieję, że książka stanie się także pochodnią oświetlająca drogę kolejnym tłumaczom, że pozwoli uwierzyć Ślązakom w moc ich języka.
Dzieło przetłumaczył profesor Zbigniew Kadłubek, wybitny klasycysta. Chcemy, by normą w naszej serii stało się, że tłumaczami są osoby nie tylko posiadające „wyczucie śląskiego”, ale także mające odpowiednio szerokie kompetencje w zakresie znajomości języka źródłowego oraz kultury, w jakiej utwór się zrodził. Dokładamy wszelkich starań, by przekładów dokonywano z oryginału, a nie jedynie na podstawie polskich tłumaczeń.
Jak czytać tę książkę?
W publikacji stosujemy sposób zapisu śląskiej gŏdki zgodny z dotychczasowymi ustaleniami komisji kodyfikacyjnej. Zakłada on zachowanie przyzwyczajeń polskiej ortografii, a jednocześnie oddaje specyficzne cechy śląskiego i pozwala na odczytywanie słów zgodnie z lokalnym sposobem ich wymowy. Wprowadza przy tym trzy nowe litery:
- Ōō na oznaczenie głoski o barwie między „o” a „u”, tzw. „o” pochylonego (np. ślōnski, mōm, dochtōr, dōmb, itp.);
- Ôô – czyli „o” początkowe albo nagłosowe, które w zależności od regionu i przyzwyczajeń mowiącego, czytane jest jak „uo” lub jak normalne „o” (np. ôn, ôszkliwy, ôblyc);
- Ŏŏ we wschodniej części Górnego Śląska czytamy jak zwykłe „o”, podczas gdy w okolicach Opola wymawia się je „ou”, a w powiatach kozielskim i krapkowickim „au” (np. cŏłki, farŏrz, trŏwa, gŏdŏ).
Drogi Czytelniku,
życzymy przyjemnej lektury!
Piotr Długosz, Rafał Szyma
grudzień 2013PROLOG
SCYNA PIYRSZŎ
_Kratos, Bija (nic niy gŏdŏ), Hyfastojs,
Prōmytojs (nic niy gŏdŏ)_
KRATOS
Stanylimy na kōńcu świata
Na scytyjskim prōżnym brzegu.
Hyfajstos, pamiyntej, co ci Zyus przikŏzoł!
Cobyś tego błŏzna przikuł
Ziylŏznōm ankrōm do skały.
Bo ukrŏd ôgyń, kerym ty sie chwŏlisz,
I doł go ludziōm.
Za to bydzie pokutowōł dugo.
Niych sie liczy ze siyłōm Zyusa.
Niy bydzie ludziōm wiyncyj przoł!
HYFAJSTOS
Ach, Kratos, Bija!
Wōm je pilno z tōm robotōm!
Ale jŏ sie trocha boja.
Jak mōm sam przibić to tyj skały
Bliskigo nōm kuzyna?
Na wiater i dyszcz jak hadra wywiesić.
Ale niy ma rady, musza:
Mōm ryszpekt przed Zyusym wielgi.
Świynty synku Tymidy,
Ôbocz yno, co z tobōm bydzie!
Niy poradza cie do tyj gōry przibić,
Kaj niy bydziesz słyszoł, co gŏdajōm ludzie
I żŏdnygo dugo niy ôbŏczysz.
W dziyń piyk sie bydziesz na słōńcu,
A w nocy fest bydziesz mŏrz.
Niy narodziył sie jeszcze przeca tyn,
Co cie mŏ uretować.
Bydziesz ciyrpioł, boś przoł ludziōm.
Sōm żeś bogym – naskwŏl bogōm
Za fest żeś pokochoł czowieka.
Na tyj gōrze bydziesz wisioł,
Nogōw niy zygniesz, niy uśniesz w nocy.
Jynczoł yno bydziesz sztyjc.
Ja, kŏżdy nowy krōl fest je sztryng.
KRATOS
Co to gŏdŏsz? Pryndzyj! Darymnŏ ta gŏdka!
Ôn bogym, co bogōm ôbrzid. Ty sie nim niy brzidzisz,
Chociŏż twōj ukrŏd ôn skarb?
HYFAJSTOS
Za fest go znōm. Za blisko sy mnōm boł.
KRATOS
Mŏsz recht, yno miarkuj,
Czy dŏ sie niy suchać Zyusa?
HYFAJSTOS
Ôd dŏwnaś hardy, niy przajesz żŏdnymu.
KRATOS
Płaczki utrzij! Po co sie starŏsz,
Jak ci nic z tego niy przidzie?
HYFAJSTOS
Brzidza sie tym fachym twojim!
KRATOS
Niy! Lepij niy pōmstuj.
Ôn niy skuli ciebie sam sie znŏd.
HYFAJSTOS
Niy ma sam kogo, fto by znoł kowŏlskŏ robota?
KRATOS
We wszyjskim je frasōnek.
Yno Zyus je blank wolny ôd niygo.
A możnŏ ôn tyż niy.
HYFAJSTOS
Niy byda sie stawioł. Ni ma żech tak gupi.
KRATOS
Rynka sie twoja boji ta ankra mocować?
Mŏ na to Zyus patrzić i sie niy gniywać?
HYFAJSTOS
Dyć widzisz, że mōm już ziylazo narychtowane.
KRATOS
Dŏwej te kety, rynce mu chyć!
Przibij do skały go fest! Młotym wŏl!
HYFAJSTOS
Chytōm sie roboty, zarŏ byda fertich.
KRATOS
Wŏl, wŏl, niy przestŏwej kuć,
Jeszcze nōm sie wyplōncze z kajdanōw.
HYFAJSTOS
Jedna rynka przibitŏ. Trzimie fest.
KRATOS
Drugo zarŏ przichyć gwoździym.
Niych poznŏ Zyusowy szpas.
HYFAJSTOS
Żŏdyn mie niy zgani. Chyba że ôn sōm…
KRATOS
Ziylazne tera dŏwej mi kliny,
Trzimiymy go bez pōł.
We berdze mocujymy.
HYFAJSTOS
Ô, Prōmytojs! Żŏl mi cie je!
KRATOS
Jako to? Bydziesz ślimtoł skuli wroga?
Żebyś zarŏ niy musioł ślimtać nad sobōm!
HYFAJSTOS
A ty umiysz strzimać ta pasyjŏ ôd niygo?
KRATOS
Kara dostoł sprawiedliwŏ.
Trzimej, zapnymy go tymi ankrami do skały.
HYFAJSTOS
Wiym, co mōm robić. Przestōń tela gŏdać!
KRATOS
Byda godoł. Byda ryczoł na cołke gardło!
A tera przichyć mu uda.
HYFAJSTOS
Dyć robia już – żŏdnŏ to dō mie robota.
KRATOS
A tera przibij jeszcze gwoździe,
Dej sie pozōr, fto patrzi na cia z gōry.
HYFAJSTOS
Jak sie nazywŏsz, tak tyż gŏdŏsz: Gwołt! Yno gwołt!
KRATOS
Choby baba jynczysz! A mie niy przigaduj,
Bo jestech fest krzepki.
HYFAJSTOS
Pōdź, idymy stōnd. Z tych ôkowōw drapko niy wylezie.
_(Wyłazi)_
KRATOS
_(Gŏdŏ do Prōmetojsa)_
Cha, cha! A ty sie wiyncyj niy chwol!
Kradniesz boski miynie
Skuli jednodniowych stworzyń!
Uwolni cie kery z tych śmiyrtelnikōw? Powiydz yno
We tyj twojij mōndrości!
Dali ci miano Prōmetojsa, ale sie pōmylyli.
No, powiydz yno tym ketōm, coby pynkły!
Zlyź ze tyj skały, zbawicielu!
_(Kratos i Bia wyłażōm)_