MENU
Nasze ceny
-
W empik go
Przełom Października '56 - ebook
Przełom Października '56 - ebook
Czy Październik ’56 był ostatnim akcentem w procesie wychodzenia Polski z stalinizmu? Z pewnością nie, ale był on jego kulminacją. Bez niego proces odrzucania stalinizmu trwałby o wiele dłużej, a może nawet, jak powiedział prof. Jan Krysiński, pierwszy wybrany w III RP rektor Politechniki Łódzkiej: „Jakby nie było Października, to byśmy tkwili w systemie stalinowskim zawsze”. Ta jedna z wielu opinia, że Październik ’56 jest jedną z najważniejszych dat w dziejach Polski XX wieku. Wielu historyków uważa ją za najważniejszą w Polsce Ludowej.
Czy Październik ’56 był ostatnim akcentem w procesie wychodzenia Polski z stalinizmu? Z pewnością nie, ale był on jego kulminacją. Bez niego proces odrzucania stalinizmu trwałby o wiele dłużej, a może nawet, jak powiedział prof. Jan Krysiński, pierwszy wybrany w III RP rektor Politechniki Łódzkiej: „Jakby nie było Października, to byśmy tkwili w systemie stalinowskim zawsze”. Ta jedna z wielu opinia, że Październik ’56 jest jedną z najważniejszych dat w dziejach Polski XX wieku. Wielu historyków uważa ją za najważniejszą w Polsce Ludowej.
Przełom Października ’56 poprzedziły - śmierć Stalina, referat Nikity Chruszczowa na XX Zjeździe KPZR, a w Polsce Poznański Czerwiec. Latem i jesienią 1956 r. rosło niezadowolenie społeczeństwa nie tylko ze sposobów sprawowania władzy. Coraz śmielej ujawniała się grupa postulująca zmiany, zarówno w kierownictwie PZPR, jak i państwie. Postulaty nie ograniczały się jedynie do powrotu na stanowisko I sekretarza KC Władysława Gomułki. Powszechne były żądania odsunięcia od władz działaczy identyfikowanych jako stalinistów oraz radzieckich doradców, w tym wojskowych z marszałkiem Konstantym Rokossowskim na czele. Sytuacja w Polsce zaniepokoiła radzieckich przywódców z Nikitą Chruszczowem. Przebieg rozmów Gomułki i innych członków Biura Politycznego KC z delegacją radziecką, która przyleciała do Warszawy oraz zbliżanie się radzieckich czołgów do stolicy groziły dramatycznymi wydarzeniami.
Zapobiegły im determinacja większości członków KC PZPR, by przeprowadzić zmiany personalne w najwyższych władzach partii bez oglądania się na stanowisko Chruszczowa. Jednocześnie Chruszczow uznał, że to Gomułka jest gwarantem realizacji takiej polityki, która nie będzie zagrażać socjalistycznej wspólnocie. I że nie dojdzie do tego, co się niebawem wydarzyło na Węgrzech – czyli antyradzieckich wystąpień, krwawo stłumionym przez wojska radzieckie.
Październik ’56 to czas rewolucyjnych uniesień i licznych wieców poparcia dla Gomułki. Jak ten przed Pałacem Kultury i Nauki w Warszawie, w którym wzięło udział pół miliona ludzi.
Polskiego Października ’56 nie da się sprowadzić jedynie do zmian we władzach. Przełom Października ’56 przyniósł znaczą demokratyzację i liberalizację Polski. Wprowadzono nowe ustawodawstwo. Do fundamentalnych zmian doszło w gospodarce. W zakładach pracy – obok istniejących organizacji partyjnych i rad zakładowych związków zawodowych powstawały samorządy pracownicze, wyłaniane w tajnym głosowaniu przez wszystkich zatrudnionych. Na wsi odstąpiono od masowej kolektywizacji. Październikowe przemiany przyniosły wzrost zarobków. Ograniczono cenzurę. Zaczęła obowiązywać zasada nie wtrącania się władzy w prywatne życie Polaków.
Znaczenie Października 1956 świetnie rozumiało i doceniało w tamtych dniach polskie społeczeństwo, legitymizując październikowe zmiany w wyborach na początku 1957 r. Tę „polonizację” socjalizmu rozumiała też hierarchia kościelna z prymasem Stefanem Wyszyńskim, który wtedy wyraźnie poparł ekipę Gomułki.
Spis treści
- Wstęp
- Andrzej Werblan
- Październik ’56. Geopolityczne tło
- Łukasz Jastrząb
- „Obawiano się interwencji”. Od Czerwca do Października
- Andrzej Skrzypek
- Od „tajnego referatu” do autonomii – zmiana zależności Polski od ZSRR w 1956 r.
- Longin Pastusiak
- Stany Zjednoczone a polski Październik 1956 r
- Andrzej Friszke
- Kościół a władze PRL po Październiku 1956. Czy nowy model relacji?
- Jerzy J. Wiatr
- Nauka polska po Październiku 1956
- Agnieszka Mrozik
- „Traktorzystka to nie kobieta”. Polska polityka płci w okresie Odwilży
- Paweł Dybicz
- Agonia ZMP. Ruch młodzieżowy 1956-1957
- Krzysztof Wasilewski
- „Sztandar Młodych i „Po Prostu” wobec Października ’56
- Dariusz Jarosz
- Więcej wolności we własnym domu
- Piotr Zaborny
- Powrót Gomułki i jego skutki
- Włodzimierz Janowski
- Związek Młodzieży Socjalistycznej – między negacją systemu a rzecznictwem interesów młodzieży
- Edward Karolczuk
- Spór o słowa czy istotę protestu
- Listy do „Przeglądu”
- Aneks
- Rozmowy w Belwederze
- Noty o autorach
| Kategoria: | Literatura faktu |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-64407-99-4 |
| Rozmiar pliku: | 9,8 MB |
