przemoc — pomoc socjalna - ebook

Praca niniejsza podejmuje problematykę przemocy, która jest szczególnie negatywnym zjawiskiem w środowisku rodzinnym. Rodzina stanowi ostoję każdego z nas, miejsce w którym od najwcześniejszych lat życia podlegamy procesowi socjalizacji. Jest to podstawowa komórka społeczna. Zachowania dewiacyjne, które występują na szeroką skalę w rodzinach o charakterze patologicznym, oddziałują nie tylko na bezpośrednie ofiary przemocy, ale rzutują również na dzieci wychowujące się w takich rodzinach, a tym samym na funkcjonowanie następnych pokoleń. Zjawisko to stanowi szczególny przedmiot mojego zainteresowania, nie tylko z uwagi na kwestie etyczne i moralne, lecz również na problematykę interwencji i jej skuteczności. Należy zauważyć, iż w porównaniu do okresu poprzedniego, zwłaszcza w poprzednim systemie politycznym, współcześnie zaangażowanie państwa w rozwiązywanie przedmiotowego problemu jest znacznie głębsze. Również wiele organizacji pozarządowych uczestniczy w sposób aktywny w pomocy ofiarom przemocy w rodzinie.Przemoc wobec dzieci i kobiet, które podlegają szczególnej ochronie prawnej stanowi jeden z istotnych problemów współczesnych. Do niedawna przemoc wobec członków rodziny stanowiła temat tabu. Zgodnie ze swego rodzaju podwójną obyczajowością w naszym kraju, gdzie dominowała kultura picia z akceptacją tego rodzaju zachowań, bicie było po cichu uznawane za rzecz normalną. Nawet, jeśli ktoś był świadkiem tego rodzaju działań, rzadko zdarzało się, aby interweniował. Winne temu były mechanizmy, które powodowały, iż sprawca rzadko stawał przed sądem, często jego zatrzymanie oznaczało iż wróci on do domu aby dokonać zemsty. Przez przemoc należy rozumieć, iż jest to: „siła przeważająca czyjąś siłę, fizyczna przewaga wykorzystywana do czynów bezprawnych dokonywanych na kimś; narzucona bezprawnie władza, panowanie; czyny bezprawne dokonane z użyciem fizycznego przymusu; gwałt.” Przemoc określana jest, jako użycie siły w stosunku do osoby lub grupy osób, najczęściej w celu wymuszenia określonych zachowań albo postaw. Takiemu zachowaniu towarzyszy przyjęte naruszenie norm moralnych .

Przemoc to wszelkie nieprzypadkowe akty godzące w osobistą wolność jednostki lub przyczynianie się do fizycznej, a także psychicznej szkody osoby, wykraczające poza społeczne zasady wzajemnej relacji Pospiszyl P. 1994, s. 14]. Przemoc o charakterze tzw. przemocy wewnątrzrodzinnej, która w niniejszej pracy jest szczególnym przedmiotem zainteresowania, wiąże się ze występowaniem zdarzeń, które zachodzą między członkami danej rodziny. Zatem ich istotną właściwością jest to, iż dotyczy ona relacji między osobami, które pozostają w zależności i związkach ekonomicznych, socjalnych, społecznych. Są to relacje dziecko-rodzic, rodzic-rodzic, ale również dziecko- konkubent, dziecko-konkubina. Przemoc w rodzinie może również obejmować inne osoby, które związane są w pewien emocjonalny sposób z członkami danej rodziny. Przykładowo może odnosić się do dziewczyny, chłopaka, kolegi tzw. przyjaciela. W kontekście przemocy należy stwierdzić, iż o ile w każdej rodzinie zdarzają się napięcia, związane z różnego rodzaju problemami wewnętrznymii zewnętrznymi, w tym przypadku nie dochodzi do rozładowania emocji poprzez agresję skierowaną na osoby drugie. W przemocy istotna jest jej intencjonalność. Sprawcą jej może być zarówno kobieta jak i mężczyzna, nie ma tutaj istotnego rozróżnienia, niemniej znacznie częściej agresję przemocy przejawiają mężczyźni. W przypadku płci istnieje również zróżnicowanie, mężczyźni są bardziej agresywni fizycznie, kobiety są w tym zakresie znacznie bardziej subtelne. Przemoc taka powoduje, iż mechanizmy te przekazywane są z pokolenia na pokolenie, dziecko uczy się takich zachowań, i często są one przez niego replikowane w okresie dorosłym .

Innym istotnym w tym zakresie pojęciem jest agresja. Agresja i przemoc to pojęcia bliskoznaczne, choć przez wielu badaczy rozróżniane. Agresja, w znaczeniu potocznym, oznacza wrogie ruchy i zachowania mające na celu wyrządzenie komuś szkody, straty czy bólu. Jest ona pokazaniem pozycji dominującej — jest to agresja destrukcyjna, czyli zła, prowadząca do zachowań przestępczych. Jednocześnie agresja jest zapalnikiem przemocy.