Przesłuchanie małoletnich i ofiar przestępstw seksualnych - ebook

W książce omówiono przesłanki dopuszczalności stosowania szczególnych trybów przesłuchań określonych w art. 185a–185c k.p.k. Dużo uwagi poświęcono ustawie z 19 lipca 2019 r., która znowelizowała m.in. przepisy dotyczące przesłuchania pokrzywdzonych przestępstwami seksualnymi oraz zawiera przepisy przejściowe mające wpływ na wskazane regulacje.

Opracowanie prezentuje także przyczyny wprowadzenia obowiązujących przepisów oraz klasyfikację przesłanek warunkujących zastosowanie każdego z trybów przesłuchań.

   Publikacja omawia również:

• zagadnienia dotyczące wpływu obecności oskarżonego na pokrzywdzonego lub świadka,
• problematykę wyjścia na jaw istotnych okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania,
• kwestie związane z przeprowadzeniem przesłuchania przez sąd niewłaściwy rzeczowo.

   Adresaci:
Przedstawiono też standardy międzynarodowe i unijne ochrony małoletnich świadków oraz pełnoletnich świadków pokrzywdzonych określonymi typami czynów zabronionych.

Wykaz skrótów | str. 13

Wstęp | str. 17

Rozdział I
Przesłuchanie pokrzywdzonego tzw. czynami seksualnymi oraz osoby małoletniej w prawie międzynarodowym i w prawie Unii Europejskiej | str. 21
1. Prawo międzynarodowe w krajowym porządku prawnym | str. 21
2. Prawo międzynarodowe | str. 30
2.1. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie 4.11.1950 r | str. 32
2.2. Konwencja Rady Europy z 12.07.2007 r. o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych | str. 35
2.3. Konwencja Rady Europy z 11.11.2011 r. o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej | str. 39
3. Prawo Unii Europejskiej | str. 41
3.1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z 25.10.2012 r. ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw | str. 43
3.2. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/36/UE z 5.04.2011 r. w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar | str. 48
3.3. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE z 13.12.2011 r. w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej | str. 51

Rozdział II
Przepisy regulujące oraz klasyfikacja przesłanek szczególnych trybów przesłuchań | str. 57
1. Wejście w życie i zmiany regulacji prawnej | str. 57
2. Cel wprowadzenia | str. 71
3. Obowiązywanie przepisów w czasie | str. 74
4. Klasyfikacja przesłanek | str. 88

Rozdział III
Przesłanki przedmiotowe pierwszego przesłuchania w trybach szczególnych | str. 91
1. Rodzaje postępowań, w których dopuszczalne jest stosowanie art. 185a–185d k.p.k | str. 91
1.1. Postępowanie karnoskarbowe | str. 96
1.2. Postępowanie w sprawach o wykroczenia | str. 104
1.3. Postępowanie w sprawach nieletnich | str. 115
1.4. Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary | str. 128
1.5. Postępowania w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej | str. 133
2. Faza postępowania karnego a stosowanie szczególnych trybów przesłuchania | str. 139
3. Czynności procesowe objęte trybami z art. 185a–185c k.p.k | str. 164
3.1. Zawiadomienie o przestępstwie | str. 164
3.2. Okazanie | str. 177
3.3. Konfrontacja | str. 181
3.4. Oględziny, eksperyment procesowy, wizja lokalna, inne czynności | str. 188
3.5. Miejsce czynności procesowych a stosowanie szczególnych trybów przesłuchań | str. 191
4. Dopuszczalność postępowania, w ramach którego ma nastąpić przesłuchanie | str. 199
5. Przestępstwo, typ czynu zabronionego lub sposób popełnienia czynu zabronionego | str. 208
5.1. Rodzaje przestępstw uzasadniających tryby z art. 185a k.p.k | str. 212
5.2. Rodzaje przestępstw uzasadniających tryb z art. 185b k.p.k | str. 231
5.3. Rodzaje przestępstw uzasadniających tryb z art. 185c k.p.k | str. 234
5.4. Formy zjawiskowe i stadialne popełnienia czynu zabronionego | str. 239
5.5. Kwalifikacja kumulatywna czynu | str. 241
5.6. Łączność przedmiotowa i podmiotowa spraw w postępowaniu karnym a przesłuchanie w trybach art. 185a–185c k.p.k | str. 243
5.7. Zmiana kwalifikacji zarzucanego czynu a dalsze stosowanie trybów szczególnych | str. 251
5.8. Popełnienie czynu za granicą | str. 253
6. Charakter zeznań, jakie ma składać świadek | str. 255
6.1. Znaczenie albo istotne znaczenie okoliczności, na które ma zostać przesłuchany pokrzywdzony lub świadek | str. 255
6.2. Subsydiarność przesłuchań przeprowadzanych w trybach art. 185a–185c k.p.k | str. 265

Rozdział IV
Przesłanki podmiotowe pierwszego przesłuchania w trybach szczególnych | str. 269
1. Przesłanki podmiotowe pozytywne | str. 269
1.1. Pokrzywdzony i świadek jako podmiot przesłuchań w szczególnych trybach | str. 269
1.1.1. Pokrzywdzony jako podmiot przesłuchań z art. 185a § 1 i 4, art. 185c § 1a k.p.k | str. 271
1.1.2. Świadek jako podmiot przesłuchania w trybie art. 185b § 1 i 2 k.p.k | str. 281
1.2. Wiek pokrzywdzonego i świadka w czasie przesłuchania | str. 284
1.3. Obawa wpływu innych warunków przesłuchania lub obecności oskarżonego na pokrzywdzonego lub świadka. Wniosek pokrzywdzonego | str. 299
1.3.1. Obawa wpływu innych warunków przesłuchania na pokrzywdzonego (art. 185a § 4 k.p.k.) | str. 299
1.3.2. Obawa wpływu bezpośredniej obecności oskarżonego na pokrzywdzonego lub świadka (art. 185b § 2, art. 185c § 3 k.p.k.) | str. 310
1.3.3. Wniosek pokrzywdzonego (art. 185c § 3 k.p.k.) | str. 316
2. Przesłanki podmiotowe negatywne | str. 321
2.1. Współdziałanie w popełnieniu czynu zabronionego, związek czynu świadka z czynem, o który toczy się postępowanie | str. 321
2.2. Świadek koronny, świadek incognito, świadek niezdolny do złożenia zeznań, zgoda przedstawiciela świadka, prawo odmowy zeznań, zwolnienie od złożenie zeznań, związanie tajemnicą | str. 330
2.2.1. Świadek koronny | str. 330
2.2.2. Świadek incognito | str. 331
2.2.3. Osoba niezdolna do bycia świadkiem | str. 338
2.2.4. Zgoda przedstawiciela świadka | str. 340
2.2.5. Prawo odmowy zeznań, zwolnienie od złożenia zeznań | str. 341
2.2.6. Związanie świadka tajemnicą | str. 351
3. Wzajemne relacje przesłanek szczególnych trybów przesłuchań | str. 357

Rozdział V
Przesłanki ponownego przesłuchania w trybach szczególnych | str. 363
1. Przesłanki przedmiotowe ponownego przesłuchania | str. 363
1.1. Wyjście na jaw istotnych okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania pokrzywdzonego i świadka, o których mowa w art. 185a, art. 185b § 1, art. 185c k.p.k | str. 363
1.2. Ponowne przesłuchanie, o którym mowa w art. 185b § 2 k.p.k | str. 377
1.3. Ponowne przesłuchanie pokrzywdzonego czynami z art. 197–199 k.k. przed nowelizacją art. 185c k.p.k. ustawą z 19.07.2019 r | str. 381
2. Żądanie oskarżonego, który nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego lub świadka | str. 390
2.1. Posiadanie obrońcy | str. 390
2.2. Nieposiadanie obrońcy | str. 395
2.3. Zmiana obrońcy | str. 402
2.4. Pojęcie pierwszego przesłuchania | str. 403
2.5. Posiadanie obrońcy w czasie kolejnego przesłuchania | str. 406
2.6. Podmiot składający żądanie | str. 408
2.7. Forma żądania | str. 408
2.8. Czas wystosowania żądania | str. 409
2.9. Względny charakter żądania oskarżonego | str. 412
2.10. Istotność depozycji świadka a żądanie oskarżonego | str. 421
2.11. Kumulacja żądań | str. 426
3. Inne okoliczności uzasadniające ponowne przesłuchanie | str. 427
3.1. Przesłuchanie przez sąd niewłaściwy rzeczowo | str. 427
3.2. Niewłaściwy skład sądu przesłuchującego | str. 430
3.3. Przeprowadzenie przesłuchania przez sędziego podlegającego wyłączeniu | str. 440
3.4. Przesłuchanie pokrzywdzonego przez organ nieuprawniony | str. 445
3.5. Wielość terminów posiedzenia lub rozprawy a zasada jednokrotności przesłuchania | str. 462
3.6. Wyłączenie sprawy do odrębnego postępowania | str. 466
3.7. Brak udziału osób uprawnionych | str. 468
3.8. Brak udziału biegłego | str. 494
3.9. Pozostałe przypadki ponownego przesłuchania w trybach szczególnych | str. 510
3.9.1. Niepouczenie świadka o przysługujących prawach i obowiązkach | str. 510
3.9.2. Niezachowanie warunków dotyczących utrwalania i pomieszczeń przesłuchań w trybach art. 185a–185c k.p.k., utrata protokołu, zapisu obrazu lub dźwięku tego rodzaju czynności | str. 520
3.9.3. Udzielenie międzynarodowej pomocy prawnej | str. 530
3.9.4. Przesłuchanie za granicą świadków, o których mowa w art. 185a–185c k.p.k | str. 534

Zakończenie | str. 539

Bibliografia | str. 557

Publikacje internetowe | str. 569

Wykaz orzecznictwa | str. 571