Przyroda, projekt i nauka. Teoria projektu w naukach przyrodniczych - ebook

Autor poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy pojęcia i zasady dotyczące teorii nadnaturalnego inteligentnego projektu mogą funkcjonować w nauce. Chociaż przekonanie o bezpodstawności uznania tej idei cieszy się ogromnym powodzeniem, to ostatnimi czasy powstało niewiele prac poświęconych kwestiom zasadniczym, takim jak: „Czym jest projekt?” lub „Za pomocą jakich kryteriów można oceniać zasadność lub bezzasadność dopuszczania tej idei w nauce?”. Tymczasem idea nadnaturalnego inteligentnego projektu pojawia się coraz częściej w dyskusjach poświęconych zarówno zasadom antropicznym, jak i pewnym typom biologicznej złożoności. Del Ratzsch systematyzuje dostępną wiedzę i pomaga czytelnikowi znaleźć odpowiedź na pytanie, czym jest projekt, wyjaśnia bardziej szczegółowe pojęcie nadnaturalnego projektu, broni ogólnego kryterium naukowości i potwierdza tezę, w myśl której w pewnych przypadkach koncepcja inteligentnego nadnaturalnego projektu może spełniać wymogi prawomocności naukowej.

Jestem sceptyczny zarówno wobec argumentów na rzecz zaprojektowania, jak i ich znaczenia dla nauki. Chcę jednak podkreślić, że po lekturze tej książki stałem się mniej sceptyczny, niż byłem wcześniej. Na szczególną uwagę zasługuje tu fakt, że dokonane przez Ratzscha nowoczesne filozoficzne badanie pełnego zakresu argumentów na rzecz projektu dostarcza porządnej i przekonującej klasyfikacji wszystkich logicznych możliwości. Ta intelektualna gimnastyka eliminuje wiele naiwnych „za” i „przeciw” oraz dostarcza podstaw do znacznego podniesienia poziomu intelektualnego nieuniknionej debaty.

- John Suppe, Princeton University

Jest to śmiała, przynosząca wiele korzyści wyprawa w nowatorską dziedzinę filozofii nauki – teorię projektu. Wnosi ona oryginalny wkład w tę rodzącą się dyscyplinę.

- William L. Craig, Biola University

Del Ratzsch

Profesor Emeritus w Calvin College, doktorat z filozofii uzyskał na Uniwersytecie w Massachusetts. W swoich pracach od wielu lat zajmuje się relacją nauka-religia, zwracając uwagę na potrzebę rygorystycznych badan filozoficznych w tym zakresie. Jest autorem następujących wielu książek, m.in. wydanej w Polsce „Nauka i jej granice. Nauki przyrodnicze z perspektywy chrześcijańskiej”.

SERIA PERSPEKTYWY NAUKI

Jeszcze sto lat temu uczeni uważali, że nauka to przedsięwzięcie obiektywne, oparte na gromadzeniu danych empirycznych i wyciąganiu na tej podstawie wniosków, które przeradzają się w teorie. Dziś jednak wiemy, że to nie fakty, ale przede wszystkim ich interpretacje prowadzą do rozwoju nauki.

Największe rewolucje w historii nauki zaszły dzięki wybitnym jednostkom, które wykazały się postawą krytyczną wobec powszechnie obowiązujących poglądów. Kopernik nie przyjął geocentryzmu Ptolemeusza, Einstein odrzucił to, co dzisiaj określamy mianem fizyki klasycznej, a Darwin nie zgodził się z tym, co w jego czasach nazywano biblijnym poglądem o niezmienności gatunków.

Seria Perspektywy Nauki pokazuje, że nauka nie jest przedsięwzięciem jednolitym, że to raczej kolaż rozmaitych poglądów, hipotez i idei. Będziemy w niej przedstawiać oryginalne poglądy uczonych, którzy wykraczają poza utarte szlaki i przedstawiają czytelnikowi zupełnie nowe perspektywy w nauce.

Odkrycie w nauce polega na tym, że widząc to, co wszyscy inni, dostrzega się to, czego nikt nie zauważył.

- Albert Szent-Györgyi, laureat Nagrody Nobla

Przedmowa 9

Wprowadzenie 11

Część I: Projekt. Podstawowe informacje 15

Rozdział 1.

Preliminaria teorii projektu 17

Rozdział 2.

Nauka i projekt przyrodzonego sprawcy 39

Część II: Projekt nadprzyrodzony 53

Rozdział 3.

Projekt pochodzenia nadprzyrodzonego. Ustalenia wstępne 55

Rozdział 4.

Identyfikacja projektu nadprzyrodzonego. Oznaki pierwotne 77

Rozdział 5.

Identyfikowanie projektu nadprzyrodzonego. Oznaki wtórne 91

Rozdział 6.

Projekt w przyrodzie 111

Część III: Granice naukowej prawomocności 139

Rozdział 7.

Poza empirią 141

Rozdział 8.

Kryterium prawomocności 163

Część IV: Kwestia dopuszczalności 179

Rozdział 9.

Argumenty za niedopuszczalnością 181

Rozdział 10.

Prawomocność 215

Rozdział 11.

Czy istnieją jakieś korzyści? 231

Rozdział 12.

Wniosek 249

Dodatek

Wnioskowanie o projekcie Williama Dembskiego 253

Bibliografia 275

Indeks osobowy 283

Indeks rzeczowy 285