Psychologia potoczna w myśleniu prawniczym - ebook

Na okładce został zreprodukowany miedzioryt Jacka Gaja Zuzanna, który w naszym przekonaniu najpełniej wyraża przesłanie tej książki. Przypomnijmy, że pochodząca ze Starego Testamentu (z Księgi Daniela) przypowieść przynajmniej od XVI wieku jest stale obecnym tematem w sztuce europejskiej. Zuzannę i starców, Zuzannę z sędziami, Zuzannę w kąpieli czy po prostu Zuzannę malowali m.in. Tintoretto, Rubens oraz Rembrandt.

Co widzimy na okładkowej grafice? Pośrodku oczywiście Zuzannę, która w naszej metaforze oznacza podmiot poznający. Zuzanna nie jest specjalnie piękna, a zalotami wydaje się niezbyt zainteresowana. A kim jest zalotnik po lewej stronie? Zdecydowanie to ktoś aktywny, wręcz namolny, i dlatego kojarzymy go z poznaniem potocznym, czyli tym bardziej bezpośrednim i pośpiesznym. Po prawej natomiast widzimy osobę zdystansowaną i nadętą, jakby mało zaciekawioną, wręcz znudzoną całą sytuacją – w naszej interpretacji ma personifikować ideę poznania naukowego, które bywa powolne, żeby nie rzec – leniwe. Czy Zuzanna dokona wyboru? My w każdym razie postanowiliśmy zwrócić się o pomoc do Daniela.

Wstęp 7
Jerzy Stelmach
Psychologia potoczna w zastosowaniach prawniczych 9
1. Imperium potoczności 9
1.1. Psychologia potoczna jako „epistemologia pierwsza” 12
1.2. Psychologia potoczna jako „psychologia pierwsza” 15
1.3. Psychologia potoczna jako apoteoza zdrowego rozsądku 17
1.4. Psychologia potoczna jako heurystyka 20
2. Metody psychologii potocznej 23
2.1. Metody bezpośrednie 23
2.2. Metody pośrednie 36
3. Zastosowania prawnicze 47
3.1. Myślenie prawnicze, przypadek wzorcowy, szczególny czy po prostu przypadek? 47
3.2. Psychologia potoczna w praktycznym dyskursie prawniczym 51
4. Spór o psychologię potoczną 70
4.1. Poszukiwanie równowagi 71
4.2. W obronie psychologii potocznej 73
Łukasz Kurek
Prawny obraz człowieka a psychologia potoczna 81
1. Wprowadzenie 81
2. Co to jest psychologia potoczna? 87
2.1. Dlaczego jesteśmy skazani na psychologię potoczną 89
2.2. Tańczące myśli, śpiewające myśli, znikające myśli 101
2.3. Pojęcia i mechanizmy 108
3. Psychologia potoczna w prawie 118
3.1. Prawny obraz człowieka 119
3.2. Symulacja mentalna 134
3.3. Martwe punkty 143
3.4. Impossibilium nulla obligatio est 153
4. Psychologia potoczna w teorii prawa 162
4.1. Jak to jest być użytkownikiem prawa? 166
4.2. Prawo i źli ludzie 175
4.3. O wyznawcach prawa 187
4.4. Granice psychologii potocznej 195
Bibliografia 211
Autorzy 223