Punkt zwrotny - ebook

WPROWADZENIE
POTĘGA ODPORNOŚCI W CZASACH EKSTREMÓW

Jeżeli odbyłeś kiedyś jakąś podróż, wiesz, jak realizować tego rodzaju przedsięwzięcie. Chcąc się przygotować, najpierw wybierasz cel. Sprawdzasz prognozę pogody, przeglądasz mapy, a następnie pakujesz wszystkie rzeczy niezbędne do realizacji planów.

Jeżeli wiesz, dokąd zmierzasz, wiesz również, co ze sobą zabrać. Ale jeśli wyruszasz dokądś po raz pierwszy, przygotowujesz się na nieznane. Ta prosta myśl jest osnową niniejszej książki.

Podróż

Wszyscy jesteśmy w podróży, której znaczenia nie sposób przecenić. Zmierzamy ku rzeczywistości, w której nikt z nas jeszcze nie był. Nie możemy skorzystać z pomocy przewodnika ani doradcy internetowego, który szczegółowo poinformowałby nas, jak wygląda punkt docelowy, ani czego dokładnie będziemy potrzebowali, gdy już tam dotrzemy. Nie stoimy w obliczu wyprawy do jakiegoś egzotycznego miejsca, z którego po kilku dniach będziemy mogli powrócić; wręcz przeciwnie – trzymamy w rękach bilet w jedną stronę. To podróż inna niż wszystkie. Nie wybieramy się do innego miejsca na Ziemi, lecz zmierzamy ku nowemu światu, ukrytemu pod warstwą codzienności, a zabierają nas tam podejmowane dziś decyzje.

Pędzimy szybkim pasem ruchu po autostradzie przebiegającej przez obszary tradycyjnych wierzeń, religii i dawnych zwyczajów. W ten sposób przekraczamy granice tego, co do tej pory uważaliśmy za niemożliwe. Właśnie te doświadczenia są paszportem do ukazującego się naszym oczom nowego świata.

Punkt docelowy

Nie jestem w stanie powiedzieć, jak będzie wyglądał nasz punkt docelowy. Gdy wszystko się już unormuje, a my nauczymy się przystosowywać do zmieniającego się klimatu, zamiast próbować go zmieniać, gdy nowe i zrównoważone gospodarki zastąpią obecne, wadliwe i rozpadające się, gdy zaczniemy wykorzystywać technologie umożliwiające całkowicie bezpieczną produkcję energii, w przeciwieństwie do niszczycielskiego w skutkach korzystania z paliw kopalnych, mogę sobie tylko wyobrazić, jak będzie wyglądał nasz świat i nasze w nim życie. Gdy patrzę nań oczami wyobraźni, dostrzegam lepsze miejsce dla nas wszystkich.

Widzę świat o wyższym standardzie życia dla wszystkich, zamiast jego zaniżania dla wielu, by poprawić byt niewielu. Widzę świat, w którym idea wojny stanowi relikt przeszłości, a groźba jej wypowiedzenia jako środka rozwiązywania problemów jest pozbawiona jakiegokolwiek sensu. Widzę świat, w którym miłość i współpraca przeważają nad strachem, motorem napędowym bezwzględnej rywalizacji. Dostrzegam także przemianę w świadomości ludzi, umożliwiającą stworzenie takiego świata. Jednak najpierw musimy rozpoznać rzeczywistość, z którą mamy do czynienia i dostrzec obietnice, które się w niej kryją. Na początek dobrze byłoby przyjąć do wiadomości, że żyjemy w czasach ekstremów.

Czasy ekstremów

Żyjemy w czasach, po których możemy się spodziewać wielkich wydarzeń – wielkich przemian na całym świecie i w naszym życiu indywidualnym. Chciałbym być dobrze zrozumiany: ekstremów, o których tu piszę, nie musimy uważać za negatywne. Są to po prostu wielkie wydarzenia, zachodzące w naszym życiu i na całym świecie. Przyczyny występowania ekstremów omówię w kolejnych rozdziałach, natomiast na razie istotne jest zrozumienie, że żyjemy w erze transformacji.

Doświadczamy pojawiania się nowej „normalności”, a powodzenie tej transformacji zależy całkowicie od: po pierwsze – naszej gotowości do uznania, że ów proces transformacji rzeczywiście zachodzi, i po drugie – stopnia, w jakim opanujemy sztukę przystosowywania się do zmian. Globalizacja charakteryzująca rynek pracy, świat finansów, handlu i zasobów sprawia, że obecnie niemożliwe jest odseparowanie naszego codziennego życia od wpływu ekstremów.

Znakomitym tego przykładem jest kryzys wywołany zmianami klimatycznymi: rekordowe susze powodowane przez zmiany w globalnych wzorcach pogodowych przekładają się bezpośrednio na ceny żywności, które widzimy w sklepach. Skrajnie wysokie zadłużenie i upadające gospodarki, występujące po drugiej stronie globu powodują podwyżki cen paliw, biletów na środki komunikacji i opłat za taksówki dowożące nas co dzień do pracy. Z powodu tych i innych ekstremów kredyty na działalność gospodarczą stały się trudno dostępne, zaś odsetki od pieniędzy zgromadzonych na kontach oszczędnościowych i emerytalnych są rekordowo niskie. Światowe spowolnienie w sferze przemysłowej ma bezpośrednie przełożenie na redukcję etatów i negatywnie odbija się na lokalnych społecznościach.

Tego rodzaju ekstrema są przyczyną ogromnych zmian w naszym codziennym życiu. Poza wieloma oczywistymi zmianami, jednego możemy być pewni: nasze życie zmienia się w sposób, na jaki nie byliśmy przygotowani i w tempie, jakiego nigdy przedtem nie doświadczyliśmy.

Gdy zmienia się świat, my zmieniamy się razem z nim

Rysunek 1.6. Powyższy schemat w uproszczeniu ukazuje, w jaki sposób cykliczne zmiany położenia Ziemi w przestrzeni kosmicznej (odchylenie, orbita, kąt i nutacja) przekładają się na cykliczne zmiany, napędzające naszą cywilizację. Źródło: Głęboka prawda (Hay House, 2011).

Klucz

Z natury jestem optymistą i widzę realne ku temu powody. Jednak jestem również realistą, dlatego nie mam złudzeń co do ogromu pracy, która nas czeka nad rodzącym się nowym światem. Jeżeli chcemy sprostać stojącym przed nami wyzwaniom, najpierw musimy odpowiedzieć sobie na najbardziej oczywiste, choć zarazem trudne pytanie: Jak rozwiązywać problemy, skoro nie mamy do nich szczerego podejścia?

Kluczem do stworzenia większej odporności w czasach ekstremów jest nasza gotowość do uznania doniosłości tego prostego pytania.

Wszyscy jesteśmy w podróży

Zasadnicza różnica pomiędzy naszymi przeszłymi podróżami a obecną wielką podróżą polega na tym, że tym razem nie możemy wybrać sobie towarzyszy podróży.

Powód jest prosty: wszyscy jesteśmy w podróży. Nikt nie zostaje. W dzisiejszym świecie istnieje tak dużo wzajemnych wielopoziomowych powiązań, że niemożliwym jest, by transformacja zachodząca w jednym miejscu na świecie nie wpłynęła na pozostałe jego części. Widziałem to na własne oczy podczas podróży do najodleglejszych i najbardziej odosobnionych miejsc na Ziemi – na przykład w Tybecie.

W 2005 roku, po wielu uprzednich pielgrzymkach do klasztorów na Wyżynie Tybetańskiej, po raz pierwszy w życiu zobaczyłem osobliwy widok telefonów komórkowych, przeświecających w półmroku wielowiekowych klasztorów spod szat mnichów i mniszek. Wyizolowany niegdyś świat ludzi żyjących w tych odosobnionych klasztorach wszedł na ścieżkę komunikacji. Niesie ona ze sobą gwarancję, że ich tradycje nigdy już nie będą takie same.

Kryzys myślenia

Nie musimy jednak udawać się aż do Tybetu, by zobaczyć dowody na to, jak silnej transformacji podlega świat. Zmiany widoczne są na każdym kroku, zarówno w sposobach, w jakich on funkcjonuje, jak również w sposobach, w jakich już nie funkcjonuje. Na przykład era gospodarki bazującej na przemyśle naftowym ustępuje miejsca nowej gospodarce, opartej na czystszych i bardziej zrównoważonych źródłach energii. Scentralizowana produkcja żywności pochodzącej z farm położonych na drugim końcu świata ustępuje miejsca żywności zdrowej i przyjaznej dla środowiska, wytwarzanej przez niewielkie gospodarstwa, napędzające miejscową gospodarkę. Wzbogacanie się na bazie przemysłu niszczącego naszą planetę ustępuje miejsca modelowi społecznie odpowiedzialnego inwestowania.

W miarę jak świat przeszłości odchodzi, a nowy powstaje, zderzenie jednego z drugim ujawnia inny, dużo większy kryzys, z którym mamy do czynienia wszyscy, i o którym prawdopodobnie nigdy nie będzie się rozprawiało na łamach gazet ani w popularnych mediach. To cichy kryzys, podobny do przysłowiowego słonia w pokoju – każdy go widzi, ale nikt się do tego nie przyznaje.

Bodaj największym kryzysem, z jakim mamy do czynienia w obecnych czasach ekstremów, jest kryzys myślenia. Jest on kluczem do sposobu, w jaki możemy sobie radzić z wymogami nadchodzącego świata. I ty i ja mamy do rozwiązania zadanie, z którym nikt wcześniej nie miał do czynienia. Musimy radykalnie zmienić sposób myślenia o nas samych i o naszym związku ze światem – i to tak szybko, jak jeszcze żadne pokolenie przed nami tego nie dokonało.

Od tego, na ile gotowi będziemy zmienić sposób myślenia o nas i o świecie, zależeć będzie powodzenie naszej podróży. Ma ona fundamentalne znaczenie, ale jest przy tym bardzo krótka, albowiem świat, ku któremu zmierzamy, jest już obecny. Już w nim żyjemy.

Mamy już rozwiązania

Na szczęście technologie umożliwiające rozwiązanie naszych najbardziej palących problemów zostały już wynalezione. Największe problemy, jakie możemy sobie wyobrazić, zostały już rozwiązane. Rozumiemy już zaawansowane prawa rządzące naturą. Rozwiązania znajdują się w zasięgu ręki. Jedynym, co oddziela nas od nowego świata – w którym energia pochodząca z czystych i bogatych źródeł będzie dostępna dla każdego obywatela naszej globalnej rodziny, w którym czysta i zdrowa żywność będzie dostępna dla każdego człowieka, w którym wszyscy ludzie będą mogli zaspokoić podstawowe potrzeby, by prowadzić wygodne i pełne znaczenia życie – jest myślenie, stwarzające przestrzeń dla tego, czym już dysponujemy.

Czy jesteśmy gotowi przyjąć taki sposób myślenia, w ramach którego te możliwości staną się naszymi priorytetami? Czy pozwolimy na to, by nauka odkrywająca głęboką prawdę o człowieku i jego związku z sobą, innymi ludźmi oraz całym światem, stała się naszą przepustką do świata przyszłości?

Książka ta powstała z myślą o tym, by pomóc w udzieleniu odpowiedzi na te pytania.

Obraz całości

Chciałbym, byś podczas czytania dalszej części książki pamiętał o pięciu następujących faktach:

Fakt nr 1: Świat się zmienił. Konwergencja ekstremów na wielu obszarach – począwszy od upadających gospodarek różnych krajów i wyczerpania się tak zwanej taniej ropy, aż do zmian klimatycznych i upadku przekonania, że wojną można uregulować istniejące między nami różnice – dotyka nas jak nic innego w historii świata. Dzieje się tak, ponieważ świat się zmienił i nie można już rozwiązywać istniejących problemów w oparciu o sposób myślenia charakterystyczny dla przeszłości.

Fakt nr 2: Punkt zwrotny rozkwitającej transformacji może zastąpić punkt krytyczny ekstremów. Natura stwarza warunki, w których każdy kryzys można przekształcić w transformację, gdzie zwykłe przetrwanie ekstremów obecnych w świecie zmienia się w rozkwit samego życia. To właśnie punkt zwrotny. Pojawia się, gdy nowy czynnik – fakt, odkrycie czy doświadczenie – zmienia sposób, w jaki postrzegamy bieg wydarzeń. Istotne jest przy tym, że punkty zwrotne mogą pojawiać się spontanicznie lub być tworzone.

Fakt nr 3: Życie polepsza się, a kluczem do tego jest odporność. Należy pamiętać, że jedynymi rzeczami w naszym życiu, które obecnie ulegają rozpadowi, są niezrównoważone style życia i sposoby myślenia. Odporność indywidualna stwarza przestrzeń dla wielkich życiowych przemian, a w czasach ekstremów jest naszym największym sprzymierzeńcem.

Fakt nr 4: Dysponujemy już nowymi rozwiązaniami. Dysponujemy już rozwiązaniami niezbędnymi do tworzenia punktów zwrotnych transformacji naszego życia. Nie trzeba ponownie wynajdywać koła – musimy raczej stworzyć taką „drogę” myślenia, by „koło” rozwiązań mogło po niej jechać.

Fakt nr 5: Najpoważniejszy kryzys najtrudniej przyjąć do wiadomości. Jedynym czynnikiem oddzielającym kryzys od transformacji jest ten, który wymyka się naukowcom, politykom i przywódcom religijnym. To kryzys myślenia. Musimy przyjąć taki sposób myślenia, dzięki któremu wprowadzimy istniejące rozwiązania w życie.

Pięć wymienionych wyżej faktów stanowi esencję tego, z czym się mierzymy i zawiera w sobie klucze umożliwiające postawienie kolejnego kroku w kierunku transformacji naszego życia i świata. Zdolność do rozkwitu w samym centrum tej monumentalnej przemiany – nasza odporność – to pierwszy krok ku pewności, że ta podróż zakończy się powodzeniem.

O książce

Zapraszam cię do odbycia wraz ze mną prawdziwej i opartej na faktach podróży po bardzo realnych możliwościach. Nie będzie to cukierkowaty opis życia widzianego przez różowe okulary, lecz szczerze oszacowana wizja stojącej u progu rzeczywistości, uwzględniająca sensowne strategie, dające możliwość dokonywania mądrych wyborów, dzięki którym zmieni się wszystko.

Na kartach tej książki udzielę odpowiedzi na ważne pytania, które zadają sobie wszyscy ludzie: Jakie są przyczyny powstawania ekstremów? Jaki wpływ mają globalne ekstrema na nasze życie indywidualne? W jaki sposób podnieść jakość życia naszego i naszych rodzin?

Czytając tę książkę, poznasz:

• strategie możliwe do natychmiastowego wprowadzenia w życie w celu stworzenia punktu zwrotnego transformacji,

• klucze do stworzenia odporności na czas przemian dla naszych rodzin i społeczności,

• metody dające możliwość przyswojenia sobie sposobu myślenia o pracy, karierze i finansach, charakterystycznego dla przetransformowanego świata,

• zdarzenia, które doprowadziły do nastania czasów ekstremów,

• możliwości wzniesienia się na wyższy poziom czystości, zdrowia i zrównoważonego życia.

Ważne jest, byś od samego początku wiedział, czego możesz się spodziewać po tej książce, poznał powody, dla których została napisana i wiedział, czym jest, a czym nie jest.

• Punkt zwrotny nie jest książką naukową. Wprawdzie na jej kartach dzielę się najnowszymi osiągnięciami naukowymi, skłaniającymi do rewizji naszego stosunku do świata i sposobów rozwiązywania problemów, jednak książka ta nie powstała z myślą o stworzeniu podręcznika czy pracy naukowej.

• Nie jest recenzowaną pracą badawczą. Żaden z rozdziałów tej książki nie został poddany żmudnej procedurze recenzyjnej przez uprawnioną komisję ani zespół ekspertów, postrzegających świat z punktu widzenia jednej dyscypliny naukowej, takiej jak fizyka, matematyka czy psychologia.

• Książka ta jest oparta na rzetelnych i udokumentowanych badaniach naukowych. Została napisana językiem przystępnym, z uwzględnieniem studiów przypadku, źródeł historycznych i doświadczeń osobistych, danych na poparcie pełnoprawnego sposobu postrzegania naszego miejsca w świecie.

• Książka ta daje przykład na to, co się stanie, gdy przekroczymy tradycyjne granice oddzielające świat nauki od świata duchowości. Dzięki połączeniu dokonanych w XX wieku odkryć w dziedzinie biologii, nauk o Ziemi i przemian społecznych, otrzymujemy mocną strukturę obejmującą znaczące przemiany naszego wieku oraz kontekst pozwalający sobie z nimi poradzić.

Gdy fakty są jasne, wybór staje się oczywisty

W przeszłości uczono nas myśleć o nas samych, narodach, religiach i życiu w taki sposób, by świat miał sens – w oparciu o przekonania, które nasze rodziny i społeczności kiedyś przyjęły za prawdę. Jeżeli szczerze przyznamy, iż świat ulega zmianie, to byłoby czymś sensownym, by zmieniły się również nasze przekonania. Zachęcam cię do przemyślenia faktów opisanych w niniejszej książce i zastanowienia się, co one dla ciebie znaczą. Przedyskutuj je z innymi, a przekonasz się, czy – i w jakim stopniu – zmieniły się twoje przekonania.

W pracy nad Punktem zwrotnym przyświecała mi jedna myśl: umocnić nas w podejmowaniu decyzji prowadzących ku rozkwitającemu życiu w nowym, przetransformowanym i zrównoważonym świecie. Wierzę, iż wejście na tę ścieżkę jest możliwe z zachowaniem tradycji i dziedzictwa kulturowego, które czynią nasze czasy tak bogatymi. Klucz do transformacji jest prosty – im lepiej poznamy samych siebie, tym lepiej będziemy wyposażeni, by móc dokonywać mądrych wyborów.

– Gregg Braden

Santa Fe, Nowy Meksyk