Raija ze śnieżnej krainy. Czarownica. Tom 8 - ebook

Roz­dział 1

– Nikt tu nie mieszka – ode­zwał się nieco zre­zy­gno­wany głos. – To samo serce naj­dzik­szego pust­ko­wia. Na­wet par­dwa nie za­ło­ży­łaby tu gniazda. Je­steś na pła­sko­wyżu, oj­cze Pe­tri.

Po tych sło­wach roz­legł się śmiech na kilka gło­sów.

Przy­ja­zny, lecz de­ner­wu­jący.

Ktoś inny od­po­wie­dział po­woli, nie­mal do­stoj­nie:

– Śmiej­cie się, śmiej­cie, ale to gdzieś tu­taj wi­dzia­łem dym. Je­stem pe­wien, że po­cho­dził z zie­mianki.

W naj­bar­dziej na pół­noc wy­su­nię­tej czę­ści kraju noce znowu stały się ja­sne. Ra­ija z tru­dem prze­trwała z dziećmi długą zimę. Od nowa na­uczyła się żyć po­dob­nie, jak żyła dawno temu, kiedy jesz­cze była dziec­kiem. Przy­dały się do­świad­cze­nia z lat, które spę­dziła z La­poń­czy­kami.

Wtedy sta­no­wiła część wspól­noty. Ma­leńką cząstkę wiel­kiej ro­dziny. Te­raz wszystko za­le­żało od niej sa­mej. Rzecz ja­sna, obecne po­ło­że­nie róż­niło się od po­przed­niego, ale na­tura wy­da­wała się nie­zmienna. Ra­ija wie­działa, czego się może po niej spo­dzie­wać, znała za­równo jej do­bre, jak i złe strony. Oczy­wi­ście wiele jej i dzie­ciom bra­ko­wało. Czę­sto kła­dli się spać głodni.

Silny ucisk w żo­łądku stał się czymś wię­cej niż tylko przy­krym wspo­mnie­niem z lat dzie­ciń­stwa.

Jed­nak mróz im zbyt­nio nie do­ku­czał. I byli ra­zem. Ra­ija pro­sto­wała plecy, kiedy o tym my­ślała. Jej sy­tu­acja nie wy­da­wała się za­tem cał­kiem bez­na­dziejna.

Su­mie­nie wiele razy to­czyło twardą walkę z roz­sąd­kiem w ciągu mie­sięcy, które upły­nęły od czasu, kiedy ze­szła z dziećmi na ląd ze statku „Sankt Ni­ko­łaj” z Ar­chan­giel­ska.

Ży­cie mo­głoby się uło­żyć zu­peł­nie ina­czej, gdyby się od­wa­żyła udać na wschód, choć Alek­siej już na nią nie cze­kał, go­tów po­dać silne i pewne ra­mię. W naj­trud­niej­szych chwi­lach wy­rzu­cała so­bie, że tu zo­stała. Na­zy­wała sie­bie nie­od­po­wie­dzialną matką i pła­kała nad wła­sną głu­potą. W Ro­sji dzieci mia­łyby przy­naj­mniej co wło­żyć do ust. Kiedy jed­nak za­sy­piały spo­kojne i za­do­wo­lone, Ra­iję rów­nież wy­peł­niało wiel­kie, bło­gie cie­pło.

Wtedy wie­działa, że Ro­sja to kraj nie dla niej. że to tu­taj, po­śród tego ja­ło­wego i pod­szy­tego wia­trem kra­jo­brazu, musi wyjść na spo­tka­nie swemu lo­sowi.

Nie mo­gła od tego uciec.

Zie­mianka znaj­do­wała się na zu­peł­nym pust­ko­wiu. Na po­czątku Ra­ija mar­twiła się z tego po­wodu. By­wały dni, kiedy wszystko w niej wo­łało o roz­mowę z kimś do­ro­słym. Choć bar­dzo ko­chała swoje ma­lu­chy, mę­czyło ją, że ska­zana jest wy­łącz­nie na ich to­wa­rzy­stwo.

Wszyst­kie my­śli za­cho­wy­wała dla sie­bie. Zmar­twie­nia. Ma­rze­nia. Tę­sk­noty. Nie miała ni­kogo, z kim mo­głaby się nimi po­dzie­lić. Ni­kogo, kto by po­tra­fił zro­zu­mieć.

Nie­stety, wy­ro­sła już z roz­mów z nie­ist­nie­ją­cymi po­sta­ciami. Wy­my­ślony wierny przy­ja­ciel, który za­wsze znaj­do­wał się w po­bliżu, w dzie­ciń­stwie sta­no­wił jakby klucz do za­my­ka­nia się przed sa­mot­no­ścią.

Taki Mik­kal w my­ślach.

Ra­ija skoń­czyła dwa­dzie­ścia je­den lat. Na­dal snuła wiele ma­rzeń, lecz one już nie były tak czy­ste jak w dzie­ciń­stwie. I ni­gdy się ta­kie nie staną.

Zbyt wiele w ży­ciu wi­działa, zbyt wiele czuła, zbyt wiele wie­działa. Mik­kal ist­niał na­prawdę. Mik­kal, któ­rego chyba na­wet do­brze nie znała, lecz któ­rego da­rzyła tak go­rą­cym uczu­ciem.

Nie mógł w wy­obraźni stać się kimś in­nym.

Re­ijo znik­nął. Na­wet Re­ijo, który bar­dziej niż kto­kol­wiek inny wy­da­wał się jej nie­wzru­szoną opoką, wy­mknął się z jej ży­cia. Na­wet on nie mógł uskrzy­dlić ma­rzeń, które po­zwo­li­łyby jej prze­trwać. Tę­sk­nota sta­wała się nie do znie­sie­nia.

Głód zbi­jał się w małą grudkę. Tę­sk­nota na­to­miast roz­cho­dziła się po ca­łym ciele, wy­my­ka­jąc się ukrad­kiem spod serca. Nie spo­sób było jej za­mknąć w ja­kimś ogra­ni­czo­nym ob­sza­rze – wże­rała się we wszystko.

Mimo to Ra­ija do­strze­gała rów­nież do­bre strony swego po­bytu na od­lu­dziu.

Sa­motna ko­bieta nie­wiele by mo­gła zdzia­łać, gdyby na jej dro­dze po­ja­wili się źli lu­dzie.

Tu­taj przy­naj­mniej czuła się bez­pieczna.

Wraz z wy­dłu­ża­ją­cymi się dniami i co­raz ja­śniej­szymi no­cami za­czął ją jed­nak na­wie­dzać strach.

Nie mo­gła prze­cież prze­wi­dzieć, kto na­stęp­nego dnia przej­dzie obok jej zie­mianki. Nie mo­gła wie­dzieć, czy bę­dzie miał do­bre, czy złe za­miary. Mu­siała się li­czyć z tym, że nie zdoła obro­nić sie­bie i dzieci, gdyby ktoś chciał ich skrzyw­dzić.

Miała nóż. Nie była jed­nak pewna, czy po­tra­fi­łaby go użyć. Za­wsze drżała jej dłoń, gdy tylko do­ty­kała trzonka. Na­wet wtedy, kiedy miała się po­słu­żyć no­żem w cał­kiem zwy­czaj­nym, bez­kr­wa­wym celu.

Nóż bu­dził w niej wstręt.

Pa­nu­jącą wo­kół ci­szę za­kłó­ciły czy­jeś głosy. Ra­ija zo­rien­to­wała się, że co­raz bar­dziej się na­si­lają. Po­twier­dziły to, z czego od pew­nej chwili zda­wała so­bie sprawę: wkrótce ktoś przej­dzie obok. Ktoś za­uważy zie­miankę. Z ja­kie­goś po­wodu nie na­pa­wało jej to jed­nak lę­kiem.

Do­piero po pew­nym cza­sie zro­zu­miała, dla­czego przede wszyst­kim bu­dziło jej cie­ka­wość.

Zbli­ża­jący się lu­dzie roz­ma­wiali po fiń­sku. Po ple­cach Ra­iji prze­biegł dreszcz ra­do­ści. Prze­cze­sała pal­cami włosy i po­czuła, że po­liczki na­brały ży­cia.

Jej oj­czy­sta mowa. Jej ro­dacy. Mi­nęło nie­skoń­cze­nie wiele czasu, od­kąd roz­ma­wiała w swoim ro­dzi­mym ję­zyku. Nie po­my­ślała na­wet o tym, że rów­nież Fi­no­wie dzielą się na do­brych i złych. Uznała, że skoro po­cho­dzą z jej ro­dzin­nych stron, to mu­szą być do­brymi ludźmi. Było ich czte­rech. Kiedy z wa­ha­niem we­szli do zie­mianki, wy­da­wało się, jakby wy­peł­nili sobą po brzegi całe wnę­trze.

Silny, wy­soki męż­czy­zna, od­chrząk­nąw­szy, rzu­cił nie­pew­nie po nor­we­sku:

– Dzień do­bry. – Po czym za­raz, na tym sa­mym od­de­chu, wy­krzyk­nął po fiń­sku: – Na Boga, chło­paki, prze­cież to ko­bieta!

Ra­ija mo­głaby pła­kać z ra­do­ści, tak bar­dzo ją ucie­szył ich wi­dok. Po­czuła się jesz­cze le­piej, kiedy mo­gła się ode­zwać w ich mo­wie.

– Dzień do­bry. Sia­daj­cie, pro­szę. Moja ko­bie­cość nic chyba na tym nie straci! – po­wie­działa z uśmie­chem.

– Do li­cha, nie je­steś Nor­weżką – stwier­dził ja­sno­włosy chło­pak.

Usiadł tak, żeby pło­mień pa­le­ni­ska nie prze­sła­niał mu wi­doku dziew­czyny. Ra­ija za­uwa­żyła to i po­czuła, jak bar­dzo ją to cie­szy. Była ogrom­nie spra­gniona czy­je­goś za­in­te­re­so­wa­nia. Na­wet taki dro­biazg spra­wił jej wielką przy­jem­ność.

– Co, u dia­bła, robi ko­bieta na ta­kim pust­ko­wiu? – zdzi­wił się silny, ciem­no­włosy męż­czy­zna. Rów­nież on usiadł, lecz za­jął miej­sce na wprost Ra­iji, tak że pa­trzyli na sie­bie po­przez zło­ci­sty blask pło­mieni. – Chyba nie miesz­kasz tu sama? – py­tał da­lej, za­nim Ra­ija zdą­żyła od­po­wie­dzieć.

– Dzieci. – Ra­ija wska­zała ręką na ma­lu­chy.

Dwoje naj­młod­szych spało. Maja i Elise obu­dziły się na dźwięk gło­sów i wy­glą­dało na to, że nie ma ta­kiej siły, która zmu­si­łaby je do po­now­nego za­śnię­cia. Chło­nęły wszystko, co się wo­kół działo, skoro wresz­cie coś się działo.

– Ucie­kasz przed czymś? – spy­tał męż­czy­zna po­dejrz­li­wie, a na jego czole po­ja­wiła się sieć zmarsz­czek.

W gło­sie przy­by­sza Ra­ija wy­czuła oj­cow­ski ton i to ją roz­zło­ściło.

– A je­żeli tak? – spy­tała ostro. – Co cię to ob­cho­dzi? A co ty tu ro­bisz? Tak da­leko od domu?

Młod­szy męż­czy­zna o ru­do­blond wło­sach ro­ze­śmiał się. Jego śmiech był we­soły i za­raź­liwy. Po krót­kiej chwili wszy­scy mu­sieli się uśmiech­nąć.

– Pe­tri znowu ude­rza – za­żar­to­wał pod ad­re­sem ciem­no­wło­sego to­wa­rzy­sza.

Ra­iji spodo­bało się to imię. Pa­so­wało do niego. Uśmiech na twa­rzy mło­dzieńca po­zo­stał rów­nie sze­roki, kiedy ten wstał i wy­cią­gnął ku Ra­iji nie­zbyt czy­stą dłoń.

– Alek­san­teri Kilpi. Dwa­dzie­ścia trzy lata. Wolny i z ni­kim nie zwią­zany. Na ra­zie nie­zbyt bo­gaty, ale to nie ma żad­nego zna­cze­nia, do­póki je­stem rów­nie ubogi w tro­ski. Nie z wła­snej woli po­dró­żu­jący po tej ka­mie­ni­stej kra­inie.

Na­leżę do za­łogi tego nie­okrze­sa­nego starca...

Po­łowy.

Ra­ija po­winna była się tego do­my­ślić. To wła­śnie o tej po­rze roku męż­czyźni przy­go­to­wy­wali się do po­ło­wów w Fin­n­marku. Tak jak w Lyn­gen Fi­no­wie zmie­rzali na wy­brzeże, by póź­niej po skoń­czo­nych po­ło­wach, wró­cić do swych do­mów.

Móc znowu do­tknąć do­ro­słego czło­wieka... Dłoń mło­dzieńca nie była duża, ale silna. Cie­pła. Szorstka i stward­niała, ale cie­pła. Ra­ija szybko ją uści­snęła.

– Ra­ija – po­wie­działa. – Ra­ija Ala­talo... Ke­säniemi.

Dla­czego wy­mie­niła na­zwi­sko Re­ijo? To nie było ko­nieczne. Re­ijo prze­cież od­szedł. W ten spo­sób dał jej do zro­zu­mie­nia, że jest wolna. Po­sia­dała wpraw­dzie świ­stek pa­pieru stwier­dza­jący, że na­zywa się Ke­säniemi, ale w sercu była i po­zo­stała Ra­iją Ala­talo.

Alek­san­teri nie pusz­czał jej ręki. Jego przy­mru­żone oczy wy­glą­dały jak dwa pół­księ­życe.

– Co się z nim stało? Z Ke­sänie­mim?

Ra­ija uwa­żała, że to nie ma zna­cze­nia. Mo­gła rów­nie do­brze po­wie­dzieć, że Re­ijo nie żyje.

– Wy­je­chał.

Wą­skie szczęki za­ci­snęły się nie­znacz­nie. Alek­san­teri uści­snął mocno rękę dziew­czyny i cof­nął dłoń. Na jego twa­rzy wid­niał uśmiech, lecz Ra­ija do­strze­gła, że ja­sne oczy po­ciem­niały. W tym mło­dym, roz­mow­nym męż­czyź­nie zy­skała przy­ja­ciela.

Dwaj po­zo­stali, do­tąd tylko ciemne syl­wetki za­ry­so­wane w cie­niu, zwró­cili na sie­bie uwagę, rów­nież wy­su­wa­jąc dło­nie.

Ra­ija stwier­dziła, że to jesz­cze chłopcy, młodsi od niej. Przed­sta­wili się jako bra­cia Ta­pio i Markku Ko­ski. Także oni wska­zali na męż­czy­znę, któ­rego nie mo­gła wy­raź­nie zo­ba­czyć zza pło­mieni.

– Ło­wimy ra­zem z wuj­kiem Pe­trim.

Wresz­cie wstał. Ra­ija po­wstrzy­mała wes­tchnie­nie. Od­no­siła wra­że­nie, że wszy­scy przy­by­sze wy­peł­niali sobą zie­miankę, lecz ten czło­wiek z po­wo­dze­niem sam by so­bie z tym po­ra­dził. Pod­czas gdy tamci trzej byli sto­sun­kowo ni­skiego wzro­stu, ten wy­da­wał się tak wy­soki, że Ra­ija po­my­ślała, iż zła­ma­łaby so­bie kark, pró­bu­jąc spoj­rzeć mu w oczy. Jego ru­chy były po­wolne. Spra­wiał wra­że­nie jed­nego wiel­kiego spo­koju. Drobna dłoń Ra­iji uto­nęła w jego sil­nej dłoni. Po ca­łym ra­mie­niu ro­ze­szło się cie­pło.

– Pe­tri Aalto – rzekł. Jego głos brzmiał na­prawdę przy­jem­nie. Głę­boko jak pieśń. – Nie chcia­łem być nie­uprzejmy. Zdzi­wiło mnie tylko, że na tym pust­ko­wiu spo­ty­kam ko­bietę. My­śla­łem, że je­dy­nie te... nie­zu­peł­nie po­rządne de­cy­dują się na ży­cie w ta­kich wa­run­kach...

Ra­ija uśmiech­nęła się.

Trudno się roz­ma­wiało z tym czło­wie­kiem, ale poza tym na­prawdę miał w so­bie coś szcze­gól­nego.

Był star­szy niż jego trzej to­wa­rzy­sze. O ile star­szy, trudno te­raz zgad­nąć. Okaże się w świe­tle dnia. Ra­ija do­strze­gła de­li­katne zmarszczki wo­kół jego oczu. Wi­dać dużo się uśmie­chał. Miał zde­cy­do­waną twarz, mocne szczęki. Ciemne oczy pod pro­stymi, czar­nymi brwiami. Gę­ste, czarne włosy opa­dały nad lewą brwią. Ra­ija oparła się po­ku­sie, by mu je od­gar­nąć z czoła.

Do­strze­gła pod kurtką sze­ro­kie ra­miona i cho­ciaż ta sama kurtka skry­wała do­brze ciało ob­cego, Ra­ija mo­głaby się za­ło­żyć, że Pe­tri ma dłu­gie nogi i wą­skie bio­dra.

Kiedy wy­pu­ściła jego dłoń, na­dal czuła ten uścisk. Pe­tri wy­da­wał się bar­dzo mę­ski.

To nie­spra­wie­dliwe, że po tylu mie­sią­cach sa­mot­no­ści spo­tyka wła­śnie ta­kiego czło­wieka.

– Idzie­cie w stronę wy­brzeża? – spy­tała.

– Na­sza łódź stoi nie­da­leko Vardø – wy­ja­śnił Pe­tri z wła­ści­wym so­bie spo­ko­jem. – Mu­simy tam do­trzeć, za­nim wy­ło­wią nam wszyst­kie ryby.

– Pe­tri za­wsze wi­dzi świat w nie­zwy­kle ja­snych bar­wach – za­uwa­żył we­soło Alek­san­teri.

Roz­ma­wiali zni­żo­nymi gło­sami, po­nie­waż wbrew wszel­kim ocze­ki­wa­niom Maja i Elise za­snęły. Nie­spo­dzie­wana wi­zyta nie wy­da­wała się już zbyt pa­sjo­nu­jąca, bo wszy­scy mó­wili po fiń­sku – w tym głu­pim ję­zyku, z któ­rego tak nie­wiele ro­zu­miały!

– Od jak dawna tu miesz­kasz?

Ra­ija spoj­rzała na Pe­triego.

– Od po­czątku zimy.

Męż­czy­zna uniósł brwi. Ra­ija po­my­ślała, że chyba jej nie wie­rzy.

– Z czwor­giem ma­łych dzieci?

– Elise nie jest już taka mała – za­pro­te­sto­wała Ra­ija. – Wkrótce skoń­czy osiem lat. Maja bę­dzie miała pięć. Knut trzy. Ida ma rok. Ja­koś udało się prze­trwać. Mnie na­prawdę trudno zła­mać.

– Osiem lat? – zdzi­wił się Alek­san­teri, mru­żąc oczy.

Spra­wiał wra­że­nie ab­so­lut­nie nie­skrę­po­wa­nego. Pew­nego sie­bie.

– To nie­moż­liwe, że­byś była matką ośmio­latki! Nie je­steś aż tak stara! – za­pro­te­sto­wał.

– Elise jest moją przy­braną córką – uśmiech­nęła się Ra­ija. I aby roz­draż­nić Alek­san­te­riego, do­dała fi­lu­ter­nie: – Rze­czy­wi­ście, nie je­stem aż tak stara, żeby być matką ośmio­latki, masz cał­ko­witą ra­cję.

Zro­zu­miał, że się z nim dro­czy. Jego po­dłużna, szczu­pła twarz roz­ja­śniła się w chło­pię­cym uśmie­chu.

– Za­cho­wa­łem się chyba rów­nie de­li­kat­nie jak ten gbur, z któ­rym ra­zem wio­słuję – uspra­wie­dli­wił się. – Ale na­prawdę nie je­stem taki naj­gor­szy, je­śli tylko tro­chę po­ćwi­czę. Długo już wę­dru­jemy, więc nieco wy­pa­dłem z wprawy. Ro­zu­miesz, na na­szej dro­dze trudno o praw­dziwe damy...

Ra­ija nie mo­gła się nie ro­ze­śmiać. Wy­raź­nie z nią flir­to­wał, to dzia­łało od­świe­ża­jąco. Po­pra­wiało nieco jej sa­mo­po­czu­cie. I wy­da­wało się dość nie­winne.

Za­sta­na­wiała się, czy Alek­san­teri po­trafi za­cho­wy­wać się po­waż­nie, czy też trak­tuje ży­cie jak żart.

– Skąd je­ste­ście? – spy­tała.

– Znad Za­toki Bot­nic­kiej, pra­wie z sa­mego jej po­łu­dnio­wego krańca. Można so­bie ze­drzeć pięty. W do­datku padł nam koń. To do­piero po­dróż, prawda? Ale kiedy za­ro­bimy na ry­bach, spra­wimy so­bie no­wego. I nie bę­dzie to ja­kaś stara, cho­ro­wita cha­beta!

Alek­san­teri miał wy­raź­nie spre­cy­zo­wane plany. Mó­wił tak chęt­nie i tak szybko, że nie do­pusz­czał in­nych do głosu.

– Ja po­cho­dzę z Tor­ne­da­len. To tro­chę bar­dziej na pół­noc – ode­zwała się smutno Ra­ija. – Ale opu­ści­łam dom tak dawno temu. Całe ży­cie.

– Trudne lata? – spy­tał Pe­tri. Ra­ija skrzy­wiła się.

– Po pierw­szej je­sieni, która nie dała plo­nów.

– Po niej na­stą­piła jesz­cze jedna – za­uwa­żył Pe­tri. – Twoi ro­dzice mą­drze zro­bili, że wy­je­chali.

Ucisk w gło­wie stał się nie do znie­sie­nia. W uszach za­szu­miało.

– Oni nie wy­je­chali – wy­krztu­siła. – Wy­słali mnie samą.

– A więc to prawda! – wy­buch­nął Alek­san­teri. – My­śla­łem, że to tylko plotki, że ro­dzice sprze­da­wali wtedy swoje dzieci...

Za­milkł na­gle, a jego po­liczki ob­lały się ru­mień­cem. Spu­ścił wzrok.

– Nie po­wi­nie­nem tego mó­wić.

Ra­ija wzru­szyła ra­mio­nami. To już nie bo­lało. Na­uczyła się z tym żyć – po­tra­fiła zro­zu­mieć.

Oczy­wi­ście, że ją sprze­dali, ale zro­bili to z mi­ło­ści. Mo­głaby przy­siąc z ręką na sercu, że oj­ciec uczy­nił to w prze­ko­na­niu, że dziecku bę­dzie tu­taj le­piej.

Oj­ciec nie był złym czło­wie­kiem.

– Nie­któ­rzy mó­wią zbyt wiele, chłop­cze San­teri – rzekł ci­cho Pe­tri. Cień po­dej­rze­nia, jaki ży­wił wzglę­dem Ra­iji, znik­nął te­raz zu­peł­nie. – Być może mimo wszystko jest ci tu le­piej – stwier­dził. – W Tor­ne­da­len by­wały raz lep­sze, raz gor­sze lata, moja droga.

– W moim ży­ciu rów­nież na­stały te­raz gor­sze lata – uśmiech­nęła się gorzko Ra­ija.

Oczy męż­czyzn roz­bły­sły.

– Nie mo­żesz tu­taj zo­stać – rzu­cił Alek­san­teri zde­cy­do­wa­nie. – To nie jest ży­cie dla cie­bie.

– Nie­wiele po­tra­fię. – Ra­ija wes­tchnęła. – Ale to prawda, nie mogę też tu zo­stać. Chyba jed­nak skoń­czy się na tym, że wy­ru­szę na wy­brzeże.

Pe­tri po­trzą­snął głową. żył dłu­żej niż po­zo­stali. Do­strzegł wy­raź­nie to, o czym Ra­ija już od ja­kie­goś czasu wie­działa. że nie miała spe­cjal­nego wy­boru. Ale ten po­mysł ab­so­lut­nie mu się nie po­do­bał.

Sa­motna ko­bieta nie mo­gła li­czyć na wiele. Oczy­wi­ście mo­głaby wyjść za mąż, lecz kto się z nią ożeni i przy­gar­nie czwórkę dzieci? Do­dat­kowe cztery gęby do wy­kar­mie­nia?

– Gdzie przed­tem miesz­ka­łaś? – spy­tał. – Nie mo­żesz tam wró­cić?

Ra­ija po­trzą­snęła głową.

– Nie mam do czego wra­cać. Poza tym, dla­czego mia­ła­bym się ce­nić bar­dziej niż inne? To też jest ja­kieś ży­cie, prawda?

Alek­san­teri za­czy­nał poj­mo­wać.

– My­ślisz o tym, żeby krą­żyć mię­dzy ba­ra­kami? – spy­tał z nie­do­wie­rza­niem i od­razą w gło­sie. – Chcesz się ści­skać z byle kim? Roz­cho­ro­wać się i szybko ze­sta­rzeć? Pić, żeby to wy­trzy­mać? To wy­klu­czone! Nie mo­żesz! To nie jest ży­cie, ro­zu­miesz? To naj­gor­szy spo­sób, by się sto­czyć.

– Nie po­tra­fię nic ro­bić.

Przy­glą­dał się jej uważ­nie. Jego oczy zwę­ziły się. Spoj­rzał jej pro­sto w twarz. Ra­ija nie od­wró­ciła wzroku.

Ła­twiej było wy­trzy­mać jego spoj­rze­nie niż spoj­rze­nie Pe­triego. W oczach tam­tego było coś szcze­gól­nego...

Alek­san­teri na­brał po­wie­trza.

– Nasz ba­rak jest duży. W tym roku nie bę­dzie nas aż tylu, co zwy­kle. Pe­tri go­tuje, że po­żal się Boże. Za to Markku i Ta­pio nie po­tra­fią ro­bić nic in­nego, jak tylko jeść. Ja w kuchni je­stem rów­nie do­bry jak Pe­tri...

Pe­tri nie ode­zwał się ani sło­wem. Po­zo­stali rów­nież nie za­re­ago­wali.

– Za­trud­nimy cię jako ku­charkę. Za­pew­nimy to­bie i dzie­ciom wy­ży­wie­nie i dach nad głową. Chyba bę­dziesz też mo­gła zo­stać w ba­raku, kiedy my wy­je­dziemy. Co ty na to, Pe­tri?

Ra­ija i Alek­san­teri spoj­rzeli na Pe­triego. Ra­ija naj­chęt­niej nie oka­za­łaby tego, lecz czuła, że całą sobą za­kli­nała tego czło­wieka po dru­giej stro­nie pa­le­ni­ska, żeby się zgo­dził.

– Czy po­tra­fisz go­to­wać? – spy­tał głę­bo­kim gło­sem. Ra­ija przy­tak­nęła ener­gicz­nie.

– Przy­pusz­czam, że bę­dziesz mo­gła z nami zo­stać – stwier­dził Pe­tri. – A to ozna­cza, że bę­dziemy mu­sieli tu prze­no­co­wać. Mo­żemy się prze­spać na dwo­rze, je­śli chcesz.

Ra­ija po­trzą­snęła głową.

– Ja­koś so­bie po­ra­dzimy – mruk­nęła. – Oczy­wi­ście mo­że­cie się po­ło­żyć w cha­cie. Star­czy miej­sca dla wszyst­kich. Poza tym – do­dała cierpko – nie je­stem już nie­win­nym kwia­tem.

Za­pro­po­no­wała go­ściom po­si­łek – je­żeli za­do­wolą się par­dwami, to zła­pała ich sporo. Po­tra­fiła za­sta­wiać si­dła.

Przy­by­sze sko­rzy­stali z pro­po­zy­cji, za­raz też wy­jęli z sa­kwy ra­zowy chleb i ma­sło.

Ra­iji wprost po­cie­kła ślinka do ust.

Skosz­to­wała, lecz się za­wsty­dziła. To nie w po­rządku, że sama spo­koj­nie je, kiedy dzieci nic nie do­stały.

– Jest tego wię­cej – uspo­koił ją Pe­tri. – Po­winno star­czyć dla nas wszyst­kich do czasu, aż do­trzemy do wy­brzeża. Po­tem wszystko bę­dzie za­le­żało od two­ich zdol­no­ści ku­li­nar­nych.

– To w każ­dym ra­zie mi sma­ko­wało – ode­zwał się Ta­pio, star­szy z braci Ko­ski.

Nikt z po­zo­sta­łych rów­nież nie zgła­szał za­strze­żeń.

Po ko­la­cji wszy­scy udali się na spo­czy­nek. Dla go­ści za­bra­kło skór, sku­pili się więc bli­sko sie­bie, żeby nie zmar­z­nąć.

Noce na­dal były chłodne i ta­kie roz­wią­za­nie wy­da­wało się lep­sze niż noc­leg pod go­łym nie­bem.

Ra­ija nie mo­gła za­snąć i na­słu­chi­wała. To nie­zwy­kłe, jak na­gle może się wszystko zmie­nić. Przez wiele mie­sięcy żyła tu sama z dziećmi. Nie sły­szała in­nych gło­sów.

Te­raz pod jed­nym da­chem z nią spało czte­rech męż­czyzn. Ich równe od­de­chy brzmiały w jej uszach jak mu­zyka. Je­den z nich chra­pał, nie za gło­śno, ale to wy­star­czyło, by nie mo­gła za­snąć.

Może zresztą nie dla­tego – Ra­ija czuła się tak pod­eks­cy­to­wana, że nie po­tra­fiła się cał­ko­wi­cie od­prę­żyć.

Przy­pa­dek włą­czył tych lu­dzi do jej ży­cia. Prze­rwał jed­no­staj­ność dnia.

Te­raz stała się jedną z nich.

Czy po­stą­piła źle? Nie do­pusz­czała ta­kiej my­śli. Uwa­żała, że do­brze zna się na lu­dziach.

Przy­by­sze wy­glą­dali na god­nych za­ufa­nia.

Tak, mo­głaby zna­leźć inne słowa, które bar­dziej by pa­so­wały do nich wszyst­kich albo do jed­nego lub dwóch z nich, ale nie chciała. Wy­star­czyło, że można na nich po­le­gać.

Re­ijo, co ty byś o mnie po­my­ślał? Czy po­wie­dział­byś, że mie­szam ma­rze­nia z rze­czy­wi­sto­ścią?

Nieme wo­ła­nie Ra­iji pro­wa­dziło do­ni­kąd. Chciała wie­rzyć, że Re­ijo gdzieś tam jest i ją sły­szy, ale ni­gdy nie miała z nim tak sil­nego kon­taktu.

Jej my­śli nie spla­tały się z jego my­ślami w ten spo­sób.

Py­ta­nie o to samo dru­giego z przy­ja­ciół wy­da­wało się nie­do­rzeczne.

Do niego mo­gła do­trzeć my­ślami. Nie wie­działa tylko, kiedy to się zda­rzy. Nie po­tra­fiła nad tym pa­no­wać. Zresztą ta zdol­ność bu­dziła w niej lęk.

Mik­kala nie mu­siała py­tać.

Do­brze wie­działa, co by o tym są­dził. Mo­gła wręcz zo­ba­czyć, jak ściąga brwi, jak jego oczy ci­skają bły­ska­wice, ciem­nieją niby pod­czas mrocz­nego za­chodu słońca spo­wi­tego mgłą.

Mik­kal nie był wolny.

Sama zaś czuła się na tyle wolna, by tak po­stą­pić. Re­ijo dał jej jed­nak tego ro­dzaju wol­ność, że nie mo­gła żyć jak po­rządny czło­wiek, że zo­stała na­pięt­no­wana jako ko­bieta dru­giej ka­te­go­rii.

Ale rów­nież lu­dzie dru­giej ka­te­go­rii po­tra­fią prze­żyć. Rów­nież lu­dzie dru­giej ka­te­go­rii mogą po­zwo­lić so­bie na odro­binę bli­sko­ści.

Ra­ija oba­wiała się tro­chę tego, co ją czeka, nie po­tra­fiła so­bie wy­obra­zić swo­jej naj­bliż­szej przy­szło­ści.

Ni­gdy nie wi­działa ba­ra­ków. Nie do­świad­czyła ta­kiego na­tłoku męż­czyzn przy­by­wa­ją­cych ze wszyst­kich re­gio­nów kraju na czas se­zo­no­wych po­ło­wów. To świat męż­czyzn, do któ­rego ni­gdy przed­tem nie wstę­po­wała. Mo­gła czuć lęk, ale była szczę­śliwa.

Nie­za­leż­nie od tego, czego od niej ocze­ki­wali, była szczę­śliwa. Po­tra­fiła so­bie wy­obra­zić wła­sne upodle­nie, gdyby rze­czy­wi­ście mu­siała w ba­ra­kach wy­sta­wiać na sprze­daż swe ciało wszyst­kim bę­dą­cym w sta­nie za­pła­cić. No­wym zna­jo­mym za­wdzię­czała wiele, nie­za­leż­nie od tego, co się zda­rzy. Mik­kal nie miał po­wodu, by czy­nić jej wy­rzuty. Re­ijo wy­je­chał z wła­snej woli. Ra­ija nic nie mo­gła na to po­ra­dzić, lecz ży­wiła dziwne prze­świad­cze­nie, że Re­ijo by zro­zu­miał.

Ogień już le­d­wie się tlił w pa­le­ni­sku.

Ra­ija unio­sła się na łok­ciu, ob­ser­wo­wała śpią­cych. Na­wet tacy silni męż­czyźni wy­glą­dali jak chłopcy, kiedy spali. Wy­raz twa­rzy w cza­sie snu mógł po­wie­dzieć o czło­wieku nie­skoń­cze­nie wiele.

Czy Pe­tri zda­wał so­bie sprawę, że sen uka­zy­wał go jako ma­łego chłopca, który utra­cił wszystko, co miało dla niego ja­kieś zna­cze­nie?

Ra­ija mo­gła do­strzec za­równo roz­cza­ro­wa­nie, jak i cień stra­chu w tym ob­li­czu, które nie­dawno spra­wiało wra­że­nie tak sil­nego.

Czy Alek­san­teri po­dej­rze­wał, że we śnie wcale się nie uśmie­chał? Jego we­soła twarz była po­ważna jak twarz pa­stora. Na­wet bła­zen się zmie­niał.

Ra­ija za­sta­na­wiała się, co inni mo­gli wy­czy­tać w ta­kiej chwili z jej twa­rzy.

Nie wi­działa jed­nak po­wodu, by o to spy­tać. Sen cią­gle nie nad­cho­dził.

Ci­cho – bar­dzo ci­cho – wy­śli­znęła się spod skóry. Szybko zna­la­zła szal i prze­wią­zała go na piersi. Sta­nik sukni nie był nie­przy­zwo­icie skromny, a i ko­szula za­sła­niała wiele, lecz szal zna­czył coś wię­cej niż część ubra­nia. Stał się w pew­nym sen­sie przy­ja­cie­lem.

Po­dą­żyła wzdłuż krzy­wi­zny ściany ku wyj­ściu. Bez­sze­lest­nie.

Raz omal nie na­dep­nęła na jed­nego z męż­czyzn, ale ja­koś udało jej się go omi­nąć.

Noc wy­da­wała się iskrząco ja­sna. Ni­gdy chyba przy­roda nie była tak piękna, jak ta­kiej póź­no­wio­sen­nej nocy tuż przed na­sta­niem po­ranka. Barwy sta­wały się wtedy naj­bar­dziej in­ten­sywne. Po­wie­trze było tak zimne, jak to tylko moż­liwe o tej po­rze roku. Pła­sko­wyż ki­piał zie­le­nią. Niebo zda­wało się zim­no­nie­bie­skie jak w mroźną zimę. A na wscho­dzie ośle­pia­jąca czer­wień wprost za­pie­rała dech w pier­siach. Ra­ija znała już ten wi­dok.

W mil­cze­niu od­da­lała się od zie­mianki. Stą­pała po tej ziemi, którą stop­niowo po­zna­wała co­raz le­piej. Wie­działa, że ją opu­ści – lecz wcale nie bę­dzie tę­sk­nić. Za­drżała.

Na na­gich przed­ra­mio­nach po­ja­wiła się gę­sia skórka. Ra­ija ob­jęła się w obro­nie przed chłod­nym po­ca­łun­kiem po­ranka.

Z tyłu le­d­wie sły­szal­nie za­chrzę­ściła ga­łązka wrzosu. Ra­ija za­trzy­mała się, ale nie obej­rzała za sie­bie.

Wie­działa. Wie­działa, że je­den z przy­by­szów nie spał.

Wie­działa, że je­den z nich po­dąży za nią.

Chciała tego.

To ją prze­ra­żało. Na­gle po­znała pra­gnie­nia, któ­rych wcze­śniej nie sta­rała się zgłę­bić. Wie­działa, że nie musi się oglą­dać, żeby się prze­ko­nać, kto to.

Mógł nim być tylko je­den z męż­czyzn.

– Nie po­win­naś tak tu mar­z­nąć.

Cie­płą kurtką okrył jej ra­miona. Ra­ija po­zwo­liła, by tak się stało. Po­zwo­liła, by po­ło­żył ręce na jej ta­lii i od­wró­cił ją ku so­bie. W rze­czy­wi­sto­ści nie był tak po­wierz­chowny, jak się wcze­śniej wy­da­wało. Po­tra­fił rów­nież za­cho­wać po­wagę. Ra­ija od­ga­dła to z jego twa­rzy, cho­ciaż tylko uda­wał, że śpi.

– Wie­dzia­łaś, że przyjdę, prawda?

Ra­ija ski­nęła głową. Po­ło­żyła dło­nie na jego piersi. Zna­la­zła się bli­sko niego. A jed­no­cze­śnie za­cho­wała dy­stans.

Czuła, że jest bar­dzo wą­tły. Gdy się na niego pa­trzyło, wy­da­wał się szczu­pły. Te­raz prze­ko­nała się, że jest po pro­stu chudy. Nie był też wiele wyż­szy od niej.

– Pe­triemu drgnęła po­wieka, kiedy wy­cho­dzi­łem – uśmiech­nął się. – My­ślę, że przej­rzał moje za­miary.

Ra­ija uśmiech­nęła się:

– A czy to ma ja­kieś zna­cze­nie?

– Wła­ści­wie nie. Je­stem już du­żym chłop­cem. – W oczach Alek­san­te­riego po­ja­wił się dia­bel­ski błysk. Ra­ija za­uwa­żyła, że są szare. – Moż­liwe, że mi za­zdro­ści. Wi­dzisz, on jest taki po­wolny. Pe­tri jest taki do­kładny. Taki roz­ważny.

Uśmiech­nął się. Dwu­znacz­nie.

Za­nim Ra­ija zdą­żyła za­re­ago­wać, mu­snął ustami jej wargi. Jak ła­godny wiatr.

– Ro­bię to, co chcę – wy­ja­śnił. – Co mi się po­doba.

Dziew­czyna do­sko­nale to ro­zu­miała. Czuła ła­sko­ta­nie na war­gach.

– Wiesz, dla­czego za tobą wy­sze­dłem? – spy­tał po­waż­nie. – Drę­czyło mnie to pra­gnie­nie od mo­mentu, kiedy cię uj­rza­łem. Wiesz o tym rów­nie do­brze jak ja.

– Nie prze­sa­dzaj – po­pro­siła ci­cho, choć w głębi du­szy zda­wała so­bie sprawę, co miał na my­śli.

To wi­siało w po­wie­trzu. Dziwne na­pię­cie. Po­ja­wiło się w chwili, kiedy usiadł obok niej.

Nie uczy­niła nic, żeby go po­wstrzy­mać.

– Ty rów­nież o tym wie­dzia­łaś – rzekł z prze­ko­na­niem.

Od szczu­płych rąk pro­mie­nio­wało tyle cie­pła. Ni­gdy by go o to nie po­dej­rze­wała. Już nie było jej zimno.

– Czu­łam to – szep­nęła. – Ale pa­mię­taj, że nie będę na­le­żeć do cie­bie.

– Ni­gdy nie chcia­łem ni­czego po­sia­dać na wła­sność.

Ujął po­liczki dziew­czyny i po­ca­ło­wał ją. Mocno i długo.

Ra­ija nie za­sta­na­wiała się, co by po­wie­dzieli Mik­kal i Re­ijo.

Za­sta­na­wiała się, co po­wie Pe­tri.