Raija ze śnieżnej krainy. Statek ze wschodu. Tom 7 - ebook

Rozdział 1

Dzie­sięć mie­sięcy.

Już dzie­sięć mie­sięcy krę­cił się po Fin­n­marku, nie od­naj­du­jąc na­wet śladu przy­gody. Przez cały czas usi­ło­wał nie za­sta­na­wiać się nad tym, co Ra­ija może my­śleć o jego obec­nym ży­ciu. Na próżno. Dzie­sięć mie­sięcy bez­sen­sow­nej pustki. Re­ijo czę­sto sły­szał, jak lu­dzie po­wta­rzali, że czas le­czy wszel­kie rany.

Nie wie­dział tylko, jak długi miał być ten czas. Jego rany na pewno się nie za­bliź­niały, a już prze­cież mi­nął rok, od kiedy po­znał, co to zna­czy ko­chać. I mi­nął rok, od kiedy jego bez­i­mienna ko­chanka zo­stała uto­piona jako cza­row­nica. Moż­liwe, że uda mu się za­trzeć te wspo­mnie­nia. Praw­do­po­dob­nie jed­nak bę­dzie mu­siał z nimi żyć. Wy­ma­za­nie uko­cha­nej z pa­mięci było po­nad jego siły. Tylko zdol­ność do pa­no­wa­nia nad sobą być może umoż­liwi mu pro­wa­dze­nie nor­mal­nego ży­cia. Bez niej.

Nie wi­dział przed sobą żad­nego wy­boru. Nie było dla niego na­dziei na przy­szłe szczę­ście. Śmierć nie od­daje z po­wro­tem tego, na kim po­łoży swą zimną dłoń.

Ma­rze­nia o umar­łej nie mo­gły ogrzać jego serca.

Mu­siał da­lej żyć. Tyle wie­dział. Za mocno stą­pał po ziemi, aby wie­rzyć w spo­tka­nie uko­cha­nej na tam­tym świe­cie.

Na nic się nie zdało szu­ka­nie przy­gód. Oczy­wi­ście, że wróci.

Przy­pusz­czał, że Ra­ija wie­działa o tym, gdy na­ma­wiała go do wy­jazdu.

Ona ro­zu­miała.

Na pewno też zro­zu­mie, kiedy już wróci. Ra­ija poj­mo­wała wię­cej od niego.

A Re­ijo naj­bar­dziej na świe­cie po­trze­bo­wał te­raz roz­mowy z kimś, kto jest w tym po­dobny do Ra­iji, a jed­nak nią nie jest.

Lato osią­gnęło peł­nię. We­szło w swą naj­pięk­niej­szą fazę. W cza­sie wę­drówki otwo­rzyły mu się oczy na piękno na­tury.

Lu­dzi uni­kał. Po­zo­stała mu tylko przy­roda. Pa­trzył na nie­śmiałe kwiatki ro­snące na ubo­giej tun­drze, ki­piące ży­ciem tam, gdzie mało kto by się go spo­dzie­wał. Ra­do­ścią na­peł­nił Re­ijo wi­dok li­sicy i trojga li­siąt igra­ją­cych przy no­rze. Wzru­szyła go par­dwa ucie­ka­jąca przed nim i uda­jąca zra­nioną, byle tylko od­cią­gnąć go od drżą­cych pi­skląt ukry­tych we wrzo­sach.

Wi­dział pa­sące się stadka re­ni­fe­rów. Ob­ser­wo­wał te pło­chliwe zwie­rzęta z da­leka. Nie był pe­wien, ale przy­pusz­czał, że nie na­leżą do tego, z kim chciał roz­ma­wiać. Któ­re­goś lata od­na­lazł go. Był prze­ko­nany, że od­naj­dzie go i te­raz.

Ra­ija po­wie­działa: rok. Miał dość czasu.

Szedł na wschód, świa­domy celu.

Pro­siła, aby wy­ko­rzy­stał ten rok tak, jak chciał.

Miał tylko pew­ność, że nie mógł z nią zo­stać, nie po tym kosz­ma­rze w Ber­gen.

Re­ijo nie wie­dział te­raz nic wię­cej, i to było nie­po­ko­jące.

Za­wsze trzy­mał się mocno ziemi, przy­naj­mniej tak sie­bie oce­niał. Umiar­ko­wany. Spo­kojny na wskroś.

Wierny tej je­dy­nej aż do śmierci, tak są­dził…

Aż do chwili, gdy stra­cił głowę i osza­lał dla in­nej. Na próżno.

To był tylko ro­dzaj wol­no­ści. „Ro­dzaj”…

Słowo to miało nie­przy­jemny po­smak. Sły­szał je już tyle razy wcze­śniej…

Za każ­dym ra­zem, gdy Ra­ija nie chciała go zra­nić, za każ­dym ra­zem, gdy mimo naj­więk­szych chęci nie uda­wało jej się uwol­nić od głosu serca i pło­mien­nej na­dziei, którą za­wsze się kar­miła, wtedy na­zy­wała swe uczu­cia „ro­dza­jem mi­ło­ści”.

Re­ijo uśmiech­nął się krzywo. Jego twarz na­dal no­siła piętno bólu, choć sta­rał się to ukryć.

Może uda im się pro­wa­dzić „ro­dzaj wspól­nego ży­cia”, gdy wróci. Pa­so­wa­łoby to do ca­ło­ści.

Pierw­szego re­ni­fera mi­nął, pra­wie go nie za­uwa­ża­jąc.

Mar­twe zwie­rzęta ni­kogo tu nie dzi­wią.

Naj­słab­sze za­wsze pa­dały, sta­jąc się po­ży­wie­niem pa­dli­no­żer­ców, to wie­dział od dzie­ciń­stwa.

Oko­lica za­częła wy­da­wać mu się zna­joma. Wie­dział już, że idzie wła­ściwą drogą, dla­tego le­d­wie za­re­ago­wał na wi­dok dru­giego i trze­ciego re­ni­fera.

Jed­nak gdy w ciągu tego sa­mego dnia na­po­tkał ciała jesz­cze trzech zwie­rząt, z któ­rych je­den, byk, nie wy­glą­dał zu­peł­nie na sła­bego czy cho­rego, a prze­ciw­nie, był tłu­sty, o lśnią­cej i gład­kiej sier­ści, za­czął się za­sta­na­wiać.

Za dużo na­po­ty­kał tych pa­dłych zwie­rząt. Wy­da­wały się być za­gry­zione. Zba­dał tego byka. Zo­stał le­dwo na­po­częty.

Od­stra­szył stadko kru­ków ucztu­ją­cych na re­ni­fe­rze. Wy­da­wało się, że są je­dy­nymi za­in­te­re­so­wa­nymi tym ką­skiem.

Re­ijo du­mał, spo­glą­da­jąc z dresz­czem nie­chęci na czujne stadko po­ły­sku­ją­cych, czar­nych, za­chryp­nię­tych pta­ków. Ich błysz­czące oczy uważ­nie śle­dziły każdy jego ruch.

Nie wi­dział w nich nic ład­nego.

Za nic nie mógł zro­zu­mieć, jak Mik­kal mógł ze wzru­sze­niem na­zy­wać Ra­iję Ma­łym Kru­kiem. Nie poj­mo­wał, jak ona mo­gła się na to zga­dzać. Pa­trząc na tych pa­dli­no­żer­ców, uwa­żał, że to okre­śle­nie brzmiało bar­dziej jak szy­der­stwo niż jak imię nadane z mi­ło­ści.

Re­ijo za­my­ślił się, co­raz bar­dziej czujny.

Nie są­dził, że jest sam na pła­sko­wyżu. Wy­obra­żał so­bie tylko, że zwie­rzęta prze­ci­na­jące jego szlak są rów­nie nie­szko­dliwe jak on sam.

Wy­glą­dało na to, że szedł śla­dami okrut­nego i żąd­nego krwi łowcy.

No, może nie okrut­nego… Trudno na­zwać zwie­rzę okrut­nym. One nie my­ślą, a Re­ijo uwa­żał, że okru­cień­stwo to ce­cha zde­cy­do­wa­nie ludzka.

Miał tylko nóż. To mało do obrony przed dzi­kim zwie­rzę­ciem, które wpa­dło w szał.

Re­ijo ni­gdy nie zdo­łał na­uczyć się od­czy­ty­wać śla­dów zwie­rząt. Wie­dza tu­byl­ców była dla niego nie­do­stępna. Sta­no­wiła za­mknięty świat. Miał jed­nak na­dzieję, że to nie jest ro­so­mak. Wspo­mnie­nia z tej cięż­kiej zimy, gdy prze­dzie­rał się na pół­noc z Ra­iją i dziećmi, na­dal za­le­gały w jego pa­mięci.

Naj­mniej ze wszyst­kiego ży­czyłby te­raz so­bie spo­tka­nia z tym zwie­rzę­ciem.

Zresztą mógł to być ryś, wilk, niedź­wiedź… Wo­lałby tego nie spraw­dzać.

Naj­chęt­niej unik­nąłby spo­tka­nia z tym mor­dercą.

Tym bar­dziej że wy­da­wało się, iż zwie­rzę osza­lało i za­bi­jało, nie trosz­cząc się już o zdo­bycz.

Nad­ja­dało ją tylko, zo­sta­wia­jąc resztę dla in­nych. Re­ijo gwał­tow­nie za­tę­sk­nił za ludźmi.

Łań­cuch za­bi­tych zwie­rząt pro­wa­dził go do lu­dzi. Nie mi­nął ty­dzień, od­kąd na­tra­fił na pierw­szego re­ni­fera, gdy wresz­cie na­tknął się na ko­goś.

Dwie ubrane na brą­zowo po­sta­cie klę­czały przy sza­ro­brą­zo­wym wzgórku.

Re­ijo wie­dział, kto to, za­nim jesz­cze do nich do­biegł. Wie­dział też, dla­czego nie uśmiech­nęli się na jego wi­dok, gdy zdy­szany za­trzy­mał się koło nich.

– Wi­dzia­łem wiele ta­kich – wska­zał na re­ni­fera. Był w ta­kim sa­mym sta­nie jak te, które mi­jał.

– Ile?

Re­ijo wzru­szył ra­mio­nami.

– Sześć? Dzie­sięć? Tak, koło dzie­się­ciu. Nie li­czy­łem od po­czątku.

Mik­kal wes­tchnął i od­wró­cił się od mar­twego zwie­rzę­cia. Wy­da­wało się, że nie zwraca uwagi na roje krą­żą­cych wo­kół niego owa­dów.

Mik­kal, syn Pehra, miał bruzdy na twa­rzy i oczy, w któ­rych dawno nie go­ścił uśmiech. Skoń­czył dwa­dzie­ścia sześć lat, a już głę­bo­kie zmarszczki bie­gły od ką­ci­ków jego ust. Był zmę­czony, zo­bo­jęt­niały i bez bla­sku w oczach.

Re­ijo za­uwa­żył to i za­sta­na­wiał się, czy sam Mik­kal zda­wał so­bie z tego sprawę.

Jak długo ko­chał Ra­iję, nie mo­gąc jej do­stać? Od kiedy był chłop­cem?

– Stra­ci­li­śmy wię­cej, niż mo­żemy zli­czyć – rzu­cił Mik­kal zmę­czo­nym gło­sem. Jego spoj­rze­nie błą­dziło da­leko.

– Nie wi­dzia­łeś nic in­nego? – spy­tał Aslak. Wy­da­wał się o dzie­sięć lat młod­szy od Mik­kala, choć w rze­czy­wi­sto­ści były mię­dzy nimi dwa lata róż­nicy.

Re­ijo po­trzą­snął głową i spy­tał:

– Wie­cie, co to może być?

– Nie­stety, tak – od­parł Aslak. – To niedź­wiedź mor­derca.

Re­ijo prze­łknął ślinę. Na­wet nie pró­bo­wał mó­wić, ja­kie to wspa­niałe uczu­cie być ra­zem z nimi.

Do­piero po pew­nym cza­sie do nich do­tarło, że nie wie­dzą, dla­czego wła­ści­wie tu przy­był.

– Czy coś się stało… z nią? – Mik­kal za­wa­hał się, lecz nie był w sta­nie wy­mó­wić imie­nia uko­cha­nej w obec­no­ści Re­ijo. – Czy to coś złego? Jest chora?

Re­ijo po­trzą­snął głową. Za­śmiał się ner­wowo. Czuł, że gdy po­wie, że od niej od­szedł, że ją po­rzu­cił, do­tknie Mik­kala. Tego, który stra­cił przez nią swoją mło­dość.

– Wszystko było do­brze, gdy ją wi­dzia­łem ostat­nio – od­po­wie­dział wresz­cie. Do­koń­czył z tru­dem: – Ze­szłej je­sieni.

– Ra­ija jest sama? – spy­tał Mik­kal z nie­do­wie­rza­niem.

Re­ijo przez chwilę nie był pe­wien, czy La­poń­czyk nie rzuci mu się do gar­dła. Ski­nął głową.

– To nie­moż­liwe! – wy­krzyk­nął Mik­kal. – To prze­cież nie­moż­liwe! Czło­wieku, je­steś prze­cież jej mę­żem!

– Po­pro­siła, że­bym od­szedł – od­parł Re­ijo. – Dała mi wol­ność. Wła­ści­wie pe­wien ro­dzaj wol­no­ści.

– Ale na­dal je­steś jej mę­żem?

Re­ijo mu­siał przy­znać, że tak jest.

– To nie jest wol­ność. – Mik­kal ze­rwał się na nogi, za­po­mi­na­jąc o re­ni­fe­rach i niedź­wie­dziu. – To na­wet nie jest ro­dzaj wol­no­ści.

Od­wró­cił się do Re­ijo. Długo pa­trzył na niego, a Re­ijo nie czuł się naj­le­piej pod jego mio­do­wo­żół­tym spoj­rze­niem.

– Na­wet Ra­ija nie na­zwa­łaby tego wol­no­ścią. Moja wol­ność jej nie wy­star­czyła, mimo że była drogo oku­piona. W tę twoją na pewno też nie wie­rzy!

Za­ci­snął pię­ści, od­wró­cił się gwał­tow­nie i od­szedł. Re­ijo ode­tchnął.

– Mik­kal ostat­nio za dużo roz­my­śla – wy­ja­śnił oględ­nie Aslak, nie chcąc zbyt wiele po­wie­dzieć o przy­ja­cielu. Mar­twił się o niego. Wy­raz twa­rzy Re­ijo po­wie­dział mu, że on też. – Spo­tkał Ra­iję na targu w ze­szłym roku… – Aslak za­milkł i zer­k­nął na to­wa­rzy­sza. Nie wie­dział, ile może po­wie­dzieć, żeby nie zdra­dzić za wiele. W końcu ten Fin był jej mę­żem.

– Wiem o tym – mruk­nął Re­ijo w roz­tar­gnie­niu. – Ra­ija i ja nie mamy przed sobą ta­jem­nic.

– My­ślę, że za­ła­mała go wia­do­mość, że wzię­li­ście ślub.

– Jak tam Sigga?

Re­ijo nie chciał roz­trzą­sać sprawy swego mał­żeń­stwa. Nie z Asla­kiem. Oczy­wi­ście, był on po­rząd­nym czło­wie­kiem, ale nie znali się jed­nak za do­brze. Re­ijo nie umiał ujaw­niać swych uczuć przed ca­łym świa­tem.

– Bez zmian – od­po­wie­dział Aslak. Jego twarz za­mknęła się. Te­raz on od­su­nął się od ob­cego. Sigga była jego sio­strą. Ko­chał ją, lecz czuł, że do końca ży­cia bę­dzie ona dla ro­dziny cię­ża­rem.

Re­ijo wes­tchnął.

Mik­kal tym­cza­sem znik­nął już za wzgó­rzem. Re­ijo do­my­ślił się, że tam jest ich obo­zo­wi­sko, gdyż do­strzegł uno­szące się smużki dymu.

Mik­kal też był zwią­zany.

Wo­bec swo­ich był wolny, lecz Ra­iji to nie wy­star­czało. Na pewno i jego wol­ność na­zwa­łaby zgryź­li­wie „ro­dza­jem wol­no­ści”.

– Nie będę py­tał, dla­czego tu je­steś – ode­zwał się Aslak, gdy po­dą­żyli śla­dem Mik­kala. – Ale za­łożę się o moją czapkę, że to ma zwią­zek z Ra­iją. Nie będę się do­py­ty­wał, żeby nie zo­stać bez czapki. Już mnie nie zdziwi nic, co łą­czy się z tą ko­bietą.

Re­ijo uśmiech­nął się pół­gęb­kiem.

Mógłby za­sko­czyć Aslaka, mó­wiąc mu prawdę, ale dał spo­kój. To z Mik­ka­lem miał roz­ma­wiać.

– Wiesz, że Mik­kal mnie kie­dyś po­bił, gdy jako za­ko­chany szcze­niak chcia­łem ją po­ca­ło­wać? – Aslak za­śmiał się gło­śno. – My­ślę, że mógł mnie wtedy za­bić. Była jesz­cze nie­do­ro­słą dziew­czynką, a już stwa­rzała pro­blemy.

– Gdzie znajdę Mik­kala?

Aslak wska­zał na jedną z jurt.

– Nie jest jed­nak pewne, że go tam znaj­dziesz. Jest… hu­mo­rza­sty. No i… – za­wa­hał się, ale po­sta­no­wił mó­wić da­lej: – Mik­kal nie mieszka sam. Ma ko­bietę. Ona zaj­muje się Ailo, jego sy­nem. Ko­cha Mik­kala. Miesz­kają w jed­nym na­mio­cie, ale czy coś jesz­cze dzielą, tego nie wiem.

– Ro­zu­miem.

Aslak spoj­rzał na Re­ijo.

– Nie wiem, czy na­prawdę ro­zu­miesz – rzekł po­woli. – Ty też je­steś ślepy, gdy cho­dzi o Ra­iję.

– Lu­bisz ją? Tę ko­bietę Mik­kala?

Aslak za­ci­snął usta.

– Po­wiedzmy, że nie ży­czę jej losu mo­jej sio­stry.

Re­ijo zna­lazł Mik­kala w jego jur­cie. Był tam też jego syn, w wieku Mai, jak pa­mię­tał, i ko­bieta.

Mimo że Aslak przy­go­to­wał go na to, z tru­dem udało mu się ukryć zdzi­wie­nie.

Wy­da­wało mu się oczy­wi­ste, że ko­bieta Mik­kala musi być ładna. Ten, kto nosi w sercu Ra­iję, nie może żyć z kimś tak się od niej róż­nią­cym.

– Nie ro­zu­miem, dla­czego tu przy­by­łeś – rzu­cił Mik­kal – ale mo­żesz zo­stać, jak długo chcesz. To jest Inga – ski­nął głową w kie­runku ko­biety. – On ma na imię Re­ijo – po­wie­dział, nie pa­trząc na nią. – Mąż Ra­iji – do­dał wy­ja­śnia­jąco.

Re­ijo za­uwa­żył, jak dźwięk tego imie­nia spra­wił, że Inga aż skur­czyła się w so­bie.

– Więc ma­cie ze sobą coś wspól­nego – mruk­nęła.

Re­ijo nie był w sta­nie oce­nić spoj­rze­nia, ja­kie mu po­słała. Po­czuł się jed­nak nie­swojo.

– Jak było w Ber­gen? – spy­tał Mik­kal lek­kim to­nem, wy­cią­ga­jąc się na skó­rach po­kry­wa­ją­cych zie­mię.

Re­ijo nie od­po­wie­dział. Nie od razu. Usiadł. Ścią­gnął ple­cak. Nie od­mó­wił za­pro­sze­niu Ingi na po­si­łek. Po­chło­nął to, co do­stał. Było cie­płe i do­da­wało sił, to było naj­waż­niej­sze. – Przy­by­wam z po­wodu Ber­gen – po­wie­dział po za­spo­ko­je­niu pierw­szego głodu.

Inga usia­dła w dru­gim końcu na­miotu. Nie za­no­siło się na to, żeby miała wyjść.

Ailo po­drep­tał na dwór, ale ani Mik­kal, ani Inga nie prze­jęli się tym zbyt­nio. Re­ijo po­czuł tę­sk­notę ciężko za­le­ga­jącą na piersi. Chło­piec przy­po­mniał mu o Mai. Byli do sie­bie nie­zwy­kle po­dobni. To prze­cież nic dziw­nego. Ailo i Maja mieli wspól­nego ojca. Uro­dzili się tego sa­mego lata i u obojga rysy twa­rzy ojca były bar­dzo wy­raźne. Re­ijo za­tę­sk­nił za Mają. Ona ni­gdy nie na­zwała Mik­kala tatą. Re­ijo za­wsze był jej ide­ałem. A on ko­chał tę dziew­czynkę tak, jakby była jego wła­sną córką.

Re­ijo zro­zu­miał, że musi za­ak­cep­to­wać obec­ność Ingi, gdyż Mik­kal nie dał jej żad­nego znaku do wyj­ścia.

– Ber­gen mnie zła­mało, Mik­kal. Ni­gdy nie przy­pusz­cza­łem, że to może się stać, ale Ra­ija prze­stała być dla mnie naj­waż­niej­sza.

– I mnie to mó­wisz? – spy­tał Mik­kal zdu­szo­nym gło­sem.

Re­ijo zro­zu­miał, że się po­spie­szył.

– To nie­ważne – rzu­cił szybko. – Mogę zo­stać tu ja­kiś czas, prawda?

Mik­kal ski­nął głową.

– Po­trze­bu­jemy każ­dej pary rąk. Zwłasz­cza te­raz, gdy gra­suje ten niedź­wiedź. Mamy ko­pać z Asla­kiem pu­łapkę. Pa­mię­tam, że kie­dyś by­łeś nie­zły w ko­pa­niu do­łów…

– Po­mogę wam!

Roz­mowa prze­szła na co­dzienne te­maty.

Bez­pieczne.

Po chwili już się ra­zem śmiali.

Re­ijo wy­da­wało się, że śni, i cały czas za­da­wał so­bie py­ta­nie, kiedy się obu­dzi. I co go wtedy spo­tka…

To Inga, ta brzydka ko­bieta, z którą Mik­kal dzie­lił na­miot, obu­dziła go.

Po­cze­kała, aż Mik­kal wyj­dzie na po­szu­ki­wa­nie syna. Jej ja­sny wzrok po­chwy­cił Re­ijo moc­niej niż ja­ka­kol­wiek pu­łapka.

Grubo cio­sana twarz ko­biety stała się tak bez­bronna, że aż… ładna.

Re­ijo mu­siał to przy­znać. Tak na­prawdę była brzydka, ale coś po­cho­dzą­cego z jej wnę­trza jakby za­cie­rało jej nieco to­porne rysy twa­rzy. To nie­wy­tłu­ma­czalne „coś” od­cią­gało uwagę od jej wy­glądu.

– Więc jesz­cze i ty ko­chasz Ra­iję? – rzu­ciła sar­ka­stycz­nie. – Jesz­cze je­den, któ­remu pło­mienne uczu­cie do niej znisz­czyło ży­cie? Po­wiedz mi, co w niej jest ta­kiego poza urodą?

– Tego nie wiem – od­rzekł Re­ijo szcze­rze. – Jest po pro­stu… wy­jąt­kowa.

– Dla­czego tu przy­by­łeś? Prze­cież wiesz, co jest po­mię­dzy nimi?

Wzrok Ingi prze­szy­wał go na wskroś, aż go to spe­szyło.

– Są­dzisz, że osza­la­łem? – za­śmiał się ner­wowo.

Nie przy­łą­czyła się do niego.

– Coś w tym ro­dzaju. Na twoim miej­scu trzy­ma­ła­bym się z dala od Mik­kala.

– Mik­kal i ja je­ste­śmy przy­ja­ciółmi – wy­ja­śnił. – Już od dawna. Sprawa Ra­iji tego nie zmie­niła. Ona rzadko roz­dziela przy­ja­ciół. Jej pierw­szy mąż był moim naj­lep­szym przy­ja­cie­lem.

– Męż­czyźni są dziwni. – Inga prze­wró­ciła oczami. – Ja… – po­wie­działa, wska­zu­jąc na sie­bie – przyj­mo­wa­łam to wszystko dziel­nie, do­póki jej nie zo­ba­czy­łam. Do­póki nie zo­ba­czy­łam ich ra­zem. My­śla­łam, że będę w sta­nie z nią wal­czyć, że ist­nieje szansa na­wet dla ta­kiej jak ja. Ale zro­zu­mia­łam, że to nie leży w ludz­kiej mocy. Ona jest na to zbyt do­sko­nała. Dla­tego za­do­wa­lam się reszt­kami.

Inga wzru­szyła ra­mio­nami.

– To jest przy­kre. Wręcz upo­ka­rza­jące, ale nikt przy zdro­wych zmy­słach nie po­wie, że moż­liwe jest mie­rzyć się z nią. Chyba że to bę­dzie śle­piec.

Re­ijo wziął głę­boki od­dech. Po­lu­bił ją. Jego ja­sno­zie­lone spoj­rze­nie przy­trzy­mało jej bla­do­nie­bie­skie.

– Przy­je­cha­łem tu, aby po­roz­ma­wiać z Mik­ka­lem. Mu­szę wie­dzieć, jak on żyje, ko­cha­jąc ko­goś, kogo nie może do­stać, i to od tak dawna. Ja te­raz czuję to samo.

Za­mru­gała oczami, zdez­o­rien­to­wana.

– Prze­cież je­steś jej mę­żem…

– To nie jest Ra­ija. Oczy­wi­ście, je­stem mę­żem Ra­iji, ale jej nie ko­cham. Ko­cham inną, nie ją. Po­trze­buję jego rady. – No tak, na śle­pego nie wy­glą­dasz – za­śmiała się Inga wy­mu­sze­nie. żart nie­zbyt się jej udał, ale stwo­rzył po­mię­dzy nimi po­czu­cie wspól­noty.

Za­kieł­ko­wała przy­jaźń.

Nie mó­wili już wię­cej, ale oboje po­czuli, że coś się mię­dzy nimi zmie­niło. Już nie byli so­bie obcy.Rozdział 2

Co­dzien­ność była wy­peł­niona dźwię­kami. To ich brak obu­dził nie­po­kój Ingi i Re­ijo.

Ci­sza na ze­wnątrz była przej­mu­jąca. Taka, jak bywa przed bu­rzą.

Re­ijo nie chciał uwie­rzyć w złe prze­czu­cia, lecz na­gle roz­legł się prze­ni­kliwy krzyk.

Mik­kal po­znał, co to strach, gdy do­strzegł swego synka sto­ją­cego kilka kro­ków od wzno­szą­cego się nad nim czar­no­brą­zo­wego ko­losa.

Ailo od­szedł od obo­zo­wi­ska. Bez spe­cjal­nego po­wodu od­da­lił się od bez­piecz­nego miej­sca i ru­szył na otwartą prze­strzeń w kie­runku nie­wiel­kiego pa­górka po­ro­śnię­tego brzo­zo­wym za­gaj­ni­kiem, który za­wsze go po­cią­gał z po­wodu swej nie­do­stęp­no­ści. Przy­zwy­cza­jony do obec­no­ści zwie­rząt wo­kół, nie prze­stra­szył się, gdy w po­bli­skiej kę­pie drzew coś za­sze­le­ściło.

Cie­kaw­ski czte­ro­la­tek pod­szedł bli­żej. Ja­sne oczy wpa­try­wały się z na­tę­że­niem w zie­loną gę­stwinę, ale nie zdo­łały do­strzec żad­nego re­ni­fera. Bo to prze­cież mu­siał być ja­kiś zbłą­kany re­ni­fer!

Tata opo­wia­dał prze­cież, że tu nie ma wielu li­sów, bo jest za mało my­szy i in­nych zwie­rząt, które je lis.

Ailo to ro­zu­miał.

To mu­siał być re­ni­fer. Może go zła­pie i od­pro­wa­dzi do obo­zo­wi­ska?

Szkoda, że jesz­cze nie umie rzu­cać ar­ka­nem. Pró­bo­wał już wiele razy, ale za­wsze mu się plą­tało i nie mógł nim krę­cić tak wspa­niale jak tata albo wu­jek Aslak czy wu­jek An­ders.

Ailo był już w dro­dze do za­gaj­nika, gdy na­gle za­stygł w pół ru­chu. Tuż przed nim jak skała wy­rósł niedź­wiedź. Z gar­dła zwie­rzę­cia do­bie­gał groźny po­mruk. Gdy niedź­wiedź sta­nął na tyl­nych ła­pach, Ailo wy­da­wało się, że sięga aż do nieba.

Chło­piec otwo­rzył usta. Na­brał po­wie­trza, ale nie od­wa­żył się na wy­dech.

Krzyk utkwił mu w gar­dle. Wy­da­wało mu się, że to tylko zły sen, wcią­ga­jący go co­raz głę­biej jak ba­gno.

Ailo zro­bił krok do tyłu.

Żadna siła nie zmu­si­łaby go do ode­rwa­nia wzroku od niedź­wie­dzia. Wi­dział go po raz pierw­szy w ży­ciu, ale sły­szał o nim tyle opo­wie­ści, że nie miał wąt­pli­wo­ści, kogo wi­dzi.

Zwierz z za­ska­ku­jącą ła­two­ścią utrzy­my­wał w po­zy­cji pio­no­wej wiel­kie, nie­fo­remne ciel­sko. Przed­nie łapy miał unie­sione w górę jak do ude­rze­nia. Pysk roz­warł się do ryku.

Ailo pa­trzył bez­rad­nie na żółte zęby po­twora. Były ostre. Jego mocne pa­zury na pewno ro­ze­rwą go na strzępy.

Gdyby tylko tata tu był!

Tata jest naj­sil­niej­szy na ca­łym świe­cie i na pewno za­bije tego głu­piego niedź­wie­dzia!

Ailo zro­bił jesz­cze je­den krok w tył…

Po­mruk ścią­gnął Mik­kala we wła­ści­wym kie­runku. Stał wła­śnie przy na­mio­cie Pa­vvy i za­sta­na­wiał się, czy chło­piec może być u dziadka. Cza­sami tam cha­dzał, choć sta­rali się trzy­mać go z dala od Siggi.

Nikt nie był pe­wien, jak ona za­re­aguje na wi­dok syna. W końcu sam Ailo tam po­szedł i obyło się bez ka­ta­strofy.

Sigga po pro­stu wcale nie za­re­ago­wała. Świat Ailo po­więk­szył się.

Ale te­raz nikt go tam nie wi­dział.

Gdy do uszu Mik­kala do­szedł po­mruk, wszel­kie roz­sądne my­śli jakby wy­wiało mu z głowy.

Na­wet nie czuł swo­ich nóg, gdy rzu­cił się w tamtą stronę. Wie­dział, że to jest ten niedź­wiedź mor­derca, który gra­so­wał wśród jego re­ni­fe­rów.

A te­raz za­gra­żał Ailo. Jego syn­kowi!

Nie sły­szał, że Pawa, An­ders i Aslak po­bie­gli za nim. Nie po­czuł, jak straszna ci­sza za­pa­dła nad obo­zo­wi­skiem.

Ist­niał dla niego tylko ten wi­dok: jego mały Ailo i ogromny niedź­wiedź tak bli­sko, że chło­piec mógłby go do­tknąć.

Dłoń wy­łu­skała nóż z po­chwy. Mik­ka­lowi za­schło w gar­dle, ale, za­cho­wu­jąc zimną krew, skra­dał się w ich kie­runku.

Jego ro­dzony syn i dzi­kie zwie­rzę.

Przez myśl mu nie prze­szło, że on także nie sta­nowi god­nego prze­ciw­nika dla niedź­wie­dzia.

Ailo był jego dziec­kiem.

Mik­kal re­ago­wał in­stynk­tow­nie.

Po­cie­szyło go nieco, że mały miał na tyle roz­sądku, żeby pró­bo­wać się ra­to­wać.

Na szczę­ście nie za­czął ucie­kać. By­łoby to bez­ce­lowe. Niedź­wiedź, z po­zoru ciężki i po­wolny, sta­wał się za­dzi­wia­jąco szybki w ataku.

Ailo wpa­try­wał się prze­ra­żony w zwie­rzę i co­fał się ma­łymi krocz­kami.

Wszystko we­wnątrz Mik­kala krzy­czało ze stra­chu. Czyżby to było to dziecko, dla któ­rego nie miał wy­star­cza­jąco dużo uczuć?

Ten chło­piec, któ­rego nie­mal nie uzna­wał za syna? Ailo musi żyć! On, oj­ciec, musi mu zdą­żyć po­wie­dzieć, że go ko­cha. Ailo musi żyć, musi do­ro­snąć i stać się lep­szym czło­wie­kiem niż on sam.

W gło­wie miał tylko jedną myśl: Ailo musi żyć. Musi…

Mik­kal chciał po­wie­dzieć coś, co by mo­gło uspo­koić chłopca, ale się nie od­wa­żył. Bał się spro­wo­ko­wać atak zwie­rzę­cia.

Se­kundy cią­gnęły się w nie­skoń­czo­ność. Bo­le­sną nie­skoń­czo­ność.

Mik­kal nie wie­dział na­wet, czy od­dy­cha. Czas stał w miej­scu. Pot spły­wał mu po rzę­sach. Szczy­pały go oczy, lecz nie od­wa­żył się na­wet mru­gnąć. Na­wet na chwilę nie mógł prze­stać na nich pa­trzeć.

Może aku­rat w tym mo­men­cie niedź­wiedź zde­cy­do­wałby się na atak.

Cho­dziło o ży­cie jego syna.

Zbli­żał się do chłopca rów­nie po­woli, jak Ailo od­da­lał się od zwie­rzę­cia.

Mu­szę wejść po­mię­dzy nich, my­ślał go­rącz­kowo.

To było roz­wią­za­nie: wejść po­mię­dzy Ailo a niedź­wie­dzia mor­dercę.

Ailo bę­dzie wtedy bez­pieczny. Nie za­sta­no­wił się nad tym, że taki ma­newr na­razi jego sa­mego na utratę ży­cia. Jego je­dyną my­ślą było ura­to­wa­nie syna. I to, że nie ma zbyt wiele czasu. Gdy zwie­rzę czuje się za­gro­żone, ata­kuje. Z ja­kie­goś po­wodu zwy­kły niedź­wiedź staje się mor­dercą. Nie­czę­sto się to zda­rza. Więk­szość trzyma się z dala od lu­dzi, ży­wiąc się ro­śli­nami.

Rzadko ja­kiś osob­nik się z tego wy­ła­muje. Czuje chęć na mięso. I ata­kuje zwie­rzęta. W osta­tecz­no­ści – lu­dzi.

Mik­kal wszystko to wie­dział. Nie po­my­ślał jed­nak, że może stra­cić ży­cie, bro­niąc syna.

Zwie­rzę ob­na­żyło zęby. Z pew­no­ścią miało wiele re­ni­fe­rów na su­mie­niu, kto wie, może i lu­dzi.

Ką­tem oka Mik­kal do­strzegł, że był już pra­wie obok Ailo. Jesz­cze parę kro­ków… Jesz­cze tylko parę kro­ków… Ostroż­nie wy­cią­gnął rękę w kie­runku syna. Chciał go uspo­koić… Jesz­cze tylko kilka kro­ków… Ailo się po­tknął.

Głos, który tkwił mu gdzieś w gar­dle, wresz­cie się uwol­nił.

Prze­ni­kliwy krzyk chłopca roz­darł ci­szę:

– Tato! Tato! Po­móż mi! Ra­tuj!

Zwie­rzę ru­szyło do przodu. Jego małe, bli­sko osa­dzone oczy za­lśniły zło­wrogo.

Ailo krzy­czał.

Mik­kal usły­szał swój wła­sny krzyk. Ści­snął moc­niej rę­ko­jeść noża.

Wie­dział, że te­raz musi za­re­ago­wać. Nie zdą­żył.

Ja­kaś po­stać rap­tow­nie po­ja­wiła się zni­kąd i za­sło­niła chłopca wła­snym cia­łem.

Gło­sem ła­mią­cym się ze wście­kło­ści Sigga prze­kli­nała niedź­wie­dzia ta­kimi sło­wami, ja­kich Mik­kal ni­gdy jesz­cze nie sły­szał z jej ust.

Mik­kal za­uwa­żył, że czy­jeś ręce wy­cią­gnęły się w stronę chłopca, po­de­rwały go z ziemi i prze­nio­sły w bez­pieczne miej­sce.

On sam zła­pał dłoń Siggi, ale wy­szarp­nęła mu ją z ochry­płym śmie­chem.

Se­kundę póź­niej niedź­wiedź był już przy niej. Jedna łapa śmi­gnęła i tra­fiła w twarz Siggi.

Wy­krzy­ki­wała prze­kleń­stwa, do­póki jej gar­dło nie zo­stało prze­gry­zione.

Mik­kal za­chwiał się.

Nóż w za­ci­śnię­tej dłoni na­gle wy­dał mu się ni­czym wo­bec siły tego ko­losa. Palce ze­sztyw­niały, a dłoń jakby zwię­dła.

Upu­ścił nóż.

Mla­ska­nie i chrzęst miaż­dżo­nych ko­ści tuż obok przy­pra­wiły go o mdło­ści. Chwiał się, jakby miał ze­mdleć.

– Mik­kal, ucie­kaj! Już nic nie po­mo­żesz! Mik­kal!

Wo­ła­nie do­bie­gało z od­dali, jakby go nie do­ty­czyło.

Słowa brzę­czały tylko wo­kół jego głowy ra­zem z tymi obrzy­dli­wymi dźwię­kami, zle­wa­jąc się w jedno z tym, co działo się koło niego. Nie chciał na to pa­trzeć.

Gdy za­mknął oczy, nie wi­dział na­wet, do­kąd idzie. Po­tknął się.

Pod­niósł się i wy­cią­gnął przed sie­bie ręce jak śle­piec.

– On idzie pro­sto na niedź­wie­dzia. Czy nikt mu nie po­może? Nikt się nie od­waży?

Znał ten głos, choć nie mógł go roz­po­znać.

– Tato! Tato! Uwa­żaj, tato!

To było zdu­szone przez łzy wo­ła­nie Ailo. Ktoś krzyk­nął roz­pacz­li­wie:

– Weź­cie stąd chłopca! Weź­cie go stąd! Nie może tego oglą­dać!

– Mik­kal! Na mi­łość bo­ską, ucie­kaj!

– Niedź­wiedź! Mik­kal, uwa­żaj!

Za­gar­niał gar­ściami trawę. Biegł na czwo­ra­kach, od­da­la­jąc się od kosz­mar­nych od­gło­sów, aż po­czuł smak krwi w ustach.

Na­gły pło­mień ogar­nął mu nogę. Mik­kal czoł­gał się da­lej, ale mu­siał do­tknąć źró­dła bólu. Było cie­płe.

Szu­miało mu w uszach. Na­wo­ły­wa­nia zlały się w jedno. Po­czuł czy­jeś ręce na ra­mio­nach. Sły­szał płacz. Ode­rwane słowa.

Ktoś go cią­gnął za sobą. Już nie sły­szał zwie­rzę­cia.

Oczy nie chciały się otwo­rzyć. Wy­da­wało mu się, że wi­dzi pło­mie­nie, ale nie był pe­wien.

Wszystko zlało się w czer­wieni, aż wresz­cie ogar­nęła go mi­ło­sierna ciem­ność.

– Rana wy­gląda brzydko. Bę­dzie mógł cho­dzić? – mu­siał spy­tać Re­ijo.

Ra­vna nie pod­nio­sła głowy. Ob­myła ranę na no­dze syna, a te­raz za­kła­dała opa­tru­nek, przy­ło­żyw­szy wcze­śniej okład z ziół.

– Nie wiem – od­rze­kła w końcu.

Jed­nak wie­działa. Tylko słowa nie chciały jej przejść przez gar­dło. To był jej syn. £zy ni­gdy nie przy­cho­dziły jej ła­two. Te­raz też nie pła­kała.

Miał ze­rwane ścię­gno.

Niedź­wie­dzia łapa wy­rzą­dziła więk­szą szkodę, niż są­dzili ogar­nięci ulgą, gdy od­cią­gnęli go od żąd­nego krwi po­twora.

Ra­vna po­tra­fiła za­trzy­mać krwo­tok. Po­tra­fiła spra­wić, że rana go­iła się bez brzyd­kiej bli­zny. Jed­nak na roz­szar­pane ścię­gno nie mo­gła nic po­ra­dzić.

Zwie­siw­szy głowę, z wpół­przy­mknię­tymi po­wie­kami, Ra­vna wi­działa Mik­kala bie­ga­ją­cego jako dziecko po tun­drze, śmie­ją­cego się i ba­wią­cego. Ze­wsząd nad­pły­nęły wspo­mnie­nia żwa­wego chłopca wbi­ja­ją­cego serce matki w dumę.

Mik­kal już nie bę­dzie bie­gał. Nie tak, jak kie­dyś. Ale bę­dzie żył.

Ra­vna splo­tła dło­nie i zmó­wiła pro­stą mo­dli­twę. Mik­kal żył.

I Ailo żył.

Mo­gło być o wiele go­rzej.

Sigga po­świę­ciła za nich swoje ży­cie.

Dziecko, które od­su­nęła od sie­bie, gdy cie­nie ukra­dły jej zdrowe zmy­sły, zaj­mo­wało na tyle ważne miej­sce w głębi jej du­szy, że po­świę­ciła wszystko, aby je ra­to­wać. Sigga rzu­ciła się po­mię­dzy niedź­wie­dzia a Ailo. Ścią­gnęła na sie­bie uwagę zwie­rzę­cia, dzięki czemu ura­to­wała także ży­cie Mik­kala.

Re­ijo i Aslak zdą­żyli zła­pać malca, za­nim Mik­kal ru­szył w stronę ko­losa.

Re­ijo rzu­cił pło­nącą ga­łąź, aby od­stra­szyć zwie­rzę. Inni po­szli za jego przy­kła­dem. Go­re­jące ga­łę­zie fru­wały w po­wie­trzu. Nie­które zdo­łały przy­pa­lić fu­tro niedź­wie­dzia. Wresz­cie rzu­cił się do ucieczki. Długo po­tem ga­sili trawy.

Pa­vva i jego sy­no­wie za­nie­śli Siggę do na­miotu. To, co jesz­cze nie­dawno było Siggą. ży­cie jej nie było wła­ści­wie ży­ciem po tym, jak do­znała po­mie­sza­nia zmy­słów, ale nie ta­kiego końca ży­czyła jej Ra­vna.

Inga za­jęła się chłop­cem. Krzy­czał bez prze­rwy. Wy­rzu­cał z sie­bie nie­zro­zu­miałe słowa – i krzy­czał.

Wi­dział, jak matka zo­stała roz­szar­pana, a oj­ciec pra­wie po­zba­wiony nogi.

Wszy­scy jakby za­sty­gli, nikt nie za­brał w porę ma­łego. Dzięki niech będą Re­ijo! Ten chło­pak za­wsze był roz­sądny! Ra­vnie on wciąż wy­da­wał się chłop­cem, mimo że dawno skoń­czył dwa­dzie­ścia lat i ło­wił ryby już nie­je­den se­zon.

Do­brze, że tu jest. Inga nie udźwi­gnę­łaby tego wszyst­kiego sama.

Bar­dzo chciała do­wie­dzieć się cze­goś o Ra­iji, ale nie śmiała py­tać.

Re­ijo i Ra­vna sie­dzieli przy Mik­kalu przez całą noc. Nie­duża, si­wie­jąca ko­bieta i ru­dawy męż­czy­zna o do­brym spoj­rze­niu. Inga też chciała być z nimi, ale Re­ijo nie­mal wy­pchnął ją do na­miotu Ra­vny.

Ailo nie po­wi­nien sły­szeć ojca ma­ja­czą­cego w go­rączce. Dla Ingi też tak bę­dzie le­piej.

Oboje to po­my­śleli, lecz żadne z nich jej nic nie po­wie­działo.

– Po­win­naś iść spać, Ra­vna – rzekł Re­ijo ci­cho po fiń­sku. Nie po nor­we­sku; Ra­vna ro­zu­miała ten ję­zyk, ale nie lu­biła go uży­wać.

– Po­win­nam… – uśmiech­nęła się smutno. – Gdy już bę­dziesz miał dzieci, zro­zu­miesz, że wtedy nie my­śli się już tyle o so­bie. Mik­kal jest na­dal moim dziec­kiem. Je­dy­nym. Jesz­cze kie­dyś się wy­śpię, Re­ijo.

– Ro­zu­miem – od­po­wie­dział jej z me­lan­cho­lij­nym uśmie­chem. – Maja jest córką Mik­kala, ale ko­cham ją tak, jakby była moja. Chyba ni­gdy nie będę miał dziecka, które by­łoby bar­dziej moje niż ona.

Opo­wie­dział babce Mai o złym czło­wieku, który upro­wa­dził małą, o tym, jak sam ry­zy­ko­wał ży­cie, aby ją ura­to­wać.

I wy­ja­śnił też, dla­czego tu przy­był. Dla­czego czuł aż taką po­trzebę po­roz­ma­wia­nia z Mik­ka­lem.

Pa­trzył w ro­zu­mie­jące wszystko oczy Ra­vny i na­gle po­jął, dla­czego Ra­ija tak ko­chała tę ko­bietę. Ona była mą­dra. I miała naj­go­ręt­sze i naj­więk­sze serce ze wszyst­kich lu­dzi, któ­rych znał.

– W tej sy­tu­acji – stwier­dziła – my­ślę, że po­wi­nie­neś prze­mil­czeć pewne sprawy. Nie­któ­rych rze­czy Mik­kal nie po­wi­nien wie­dzieć. Po­trze­buje spo­koju. Przede wszyst­kim musi za­po­mnieć o tym, co wy­da­rzyło się wczo­raj. Na pewno bę­dzie się ob­wi­niał. Po­wie, że to jego wina, że Sigga nie żyje. Musi się naj­pierw z tym upo­rać.

Ra­vna spoj­rze­niem po­gła­dziła twarz syna. Le­żał spo­koj­nie i ci­cho po­mię­dzy skó­rami. Wy­da­wał się szary pod opa­le­ni­zną. Dziw­nie było wi­dzieć go tak bez ży­cia. Re­ijo przy­zwy­cza­jony był do Mik­kala za­wsze peł­nego ener­gii.

– Wiesz, Re­ijo, że nie­za­leż­nie od tego, jak bar­dzo ko­cham Ra­iję, wiem, że przy­nosi nie­szczę­ście. Ona tego nie chce, ale to jest nie­unik­nione. Nie­ważne, co zrobi, za­wsze będą z tego kło­poty. A ja ży­czę Mik­ka­lowi spo­koju. On nie po­trze­buje burz­li­wej na­mięt­no­ści, tylko spo­koju.

Re­ijo oparł czoło o dło­nie. Łok­cie wsparł o ko­lana.

– Chcesz po­wie­dzieć – za­czął po­woli – że nie chcia­ła­byś wi­dzieć Mik­kala ra­zem z Ra­iją?

– Je­steś mą­drym chłop­cem.

– Lu­bisz Ingę, prawda?

Ra­vna uśmiech­nęła się.

– Chyba tak. – I do­dała z po­wagą: – Ona ma do­kład­nie to, czego Mik­kal po­trze­buje, ale on jest zbyt ślepy, żeby to do­strzec. Dla niego naj­waż­niej­sze są ma­rze­nia. Nikt poza Ra­iją dla niego nie ist­nieje. Nie­bez­piecz­nie jest żyć ma­rze­niami, prawda, Re­ijo?

Wzru­szył bez­rad­nie ra­mio­nami.

– Nie wiem, Ra­vno, na­prawdę nie wiem. Za­czą­łem wie­rzyć, że po­zo­stały mi już tylko ma­rze­nia.

Po­trzą­snęła głową, pełna mą­dro­ści i ży­cio­wego do­świad­cze­nia.

– Rze­czy­wi­stość jest za­wsze lep­sza od ma­rzeń. Ży­cie za­wsze lep­sze od śmierci. Ży­jący ob­da­rzają więk­szym szczę­ściem niż mar­twi. Wy­obraź­nia jest ku­szą­cym, lecz jakże nie­bez­piecz­nym to­wa­rzy­szem…

– Chcesz po­wie­dzieć, że po­wi­nie­nem odejść, za­nim doj­dzie do sie­bie?

– A chcesz tego?

Re­ijo po­krę­cił głową prze­cząco. Mik­kal był jego przy­ja­cie­lem. Nie odej­dzie te­raz, gdy mógłby mu po­móc.

– A więc zo­stań – rze­kła Ra­vna spo­koj­nie – ale nie mów mu wię­cej niż to, o co spyta. Nic ta­kiego, co może mu za­szko­dzić…

Re­ijo obie­cał.

Nie była to obiet­nica trudna do do­trzy­ma­nia.

Ciem­ność nie była ab­so­lutna. Po­ru­szała się. Nad­cho­dziła i zni­kała wraz z bó­lem. Pełna była sza­rych od­cieni, z lek­kim to­nem czer­wieni.

Mik­kal krzy­czał. Udo pa­liło go ży­wym ogniem. Z ciem­no­ści wy­ła­niały się po­sta­cie.

Wi­dział Siggę. Była mło­dziutka, uśmie­chała się za­że­no­wana. Spu­ściła oczy, za­ru­mie­niona – i za­ko­chana.

Gdy pod­nio­sła wzrok, zo­ba­czył w nim tylko pustkę i sza­leń­stwo. I od­wagę, tak jak wtedy, gdy rzu­ciła się po­mię­dzy Ailo a niedź­wie­dzia. Mik­kal usły­szał jej krzyk…

Sam też krzy­czał.

Po­czuł coś chłod­nego na czole. Sły­szał głosy, które do­cho­dziły zni­kąd.

Pró­bo­wał pod­nieść po­wieki, ale były zbyt cięż­kie. Cie­nie i wcią­ga­jąca w swoją głę­bię ciem­ność za­sło­niły wszystko. Znów stał się ich czę­ścią.

Od­na­lazł go zgar­biony, krzy­wo­nogi męż­czy­zna. Wpa­try­wał się w niego ba­daw­czo. Mik­kal po­czuł bez­gra­niczny smu­tek. Wła­sny? Tego dru­giego? Wie­dział, że za­wiódł ojca. Słowa, które chciał do niego skie­ro­wać, za­marły mu na ustach. W gar­dle miał su­cho. Ję­zyk mar­twy.

– Ni­gdy nie sta­łeś się męż­czy­zną, Mik­kal – rzekł z po­gardą ten, który był jego oj­cem. – Za­wio­dłeś mnie bar­dziej niż kto­kol­wiek. A wszystko przez tę prze­klętą dziewkę Erk­kiego Ala­talo!

Splu­nął. Na Mik­kala. Męż­czy­zna po­czuł obrzy­dze­nie, gdy gę­sta ślina spły­wała mu po po­liczku.

Po­czuł też smu­tek, bo chciał, żeby oj­ciec był z niego dumny. Ni­gdy się tak nie stało.

Coś było nie tak. Oj­ciec nie mógł na niego pluć, bo nie żył. Mik­kal chciał to po­wie­dzieć.

– Ty nie ży­jesz – usi­ło­wał za­pro­te­sto­wać. – Nie może cię tu być. Nie mo­żesz do mnie mó­wić. Ty nie ży­jesz, oj­cze, nie ży­jesz!

Jed­nak po­stać ojca prze­sła­niała mu wszystko jak ni­gdy za ży­cia. Mik­kal szybko prze­rósł nie­wy­so­kiego Pehra.

– Ona jest twoim prze­kleń­stwem, chłop­cze – mó­wił da­lej umarły. – To ona prze­szka­dza ci do­ro­snąć. Tak długo, jak o niej my­ślisz, nie sta­niesz się męż­czy­zną!

Ni­komu nie wolno mó­wić tak o Ra­iji! Nie do niego!

– Ja się tym nie przej­muję! – roz­legł się ła­godny głos, piesz­cząc jego ucho ni­czym wie­trzyk.

Oj­ciec wró­cił do cieni.

Uj­rzał ją, dum­nie wy­pro­sto­waną, o sil­nym, pło­ną­cym spoj­rze­niu.

– Sama daję so­bie radę, Mik­kal. Nikt nie musi nad­sta­wiać pię­ści, aby mnie chro­nić. Na­wet ty.

Chciał wziąć ją w ra­miona, po­czuć ją znów przy so­bie. Wie­dzieć, że ist­nieje dla niego. Ona jed­nak wy­su­nęła przed sie­bie ręce jak tar­czę.

– Tylko tak, nie bli­żej.

Nic nie zdo­ła­łoby zła­mać jej uporu.

– Te­raz jest ina­czej – wy­szep­tał za­chryp­nięty. Usta miał spę­kane. Bo­lały go, ale mu­siał jej to po­wie­dzieć. To było naj­waż­niej­sze ze wszyst­kiego. Je­dyne, co się li­czyło. – Jest już ina­czej, Ra­ija. Ni­gdy jesz­cze tak nie było, mój Mały Kruku. Kie­dyś by­łem zwią­zany. Te­raz je­stem wolny. Wolny!

Jej oczy były ni­czym czarne stud­nie bez dna. Mik­kal wie­dział, że można w nich za­to­nąć. Tak, jak on.

Wresz­cie prze­rwała ci­szę.

Wie­dział, co po­wie, za­nim jesz­cze za­częła.

Jej twarz zni­kła w mroku. Ból stał się nie do wy­trzy­ma­nia.

– Ty je­steś wolny, Mik­kal. Ale ja nie…

Ciało Mik­kala zwi­nęło się z bólu pod no­żami, które je cięły.

Po­gryzł wargi do krwi. Wy­dał z sie­bie tylko jęk… Ra­vna wy­ci­snęła szmatkę zmo­czoną w lo­do­wa­tej wo­dzie i po­ło­żyła ją na czole syna.

Spły­wał po­tem. Wal­czył z tym, co sza­lało w jego ciele.

Ra­vna i Re­ijo wie­dzieli, że nie była to tylko rana na no­dze.

– Mój biedny chło­piec – wy­szep­tała Ra­vna.

Nie sły­szał jej. Jego wargi po­ru­szały się bez­gło­śnie, ale do­my­śliła się, ja­kie imię wy­po­wia­dał.

Re­ijo też to wie­dział.

Oboje sły­szeli jego ma­ja­cze­nia, i oboje ro­zu­mieli. Na­wet te­raz ona była z nim.

Ra­ija. Za­wsze Ra­ija…

Re­ijo po­czuł na­gle falę nie­na­wi­ści skie­ro­waną w jej stronę.

Ja­kim pra­wem za­truła tak ży­cie Mik­kala? Czym so­bie za­słu­żyła na taką mi­łość?

– On nic na to nie może po­ra­dzić – ode­zwała się Ra­vna ci­cho.

Do­brze zro­zu­miała mil­cze­nie Re­ijo.

– Chcia­ła­bym, żeby można było coś z tym zro­bić, ale on nic na to nie po­ra­dzi. Nie wiem, czy kie­dyś sta­nie się wolny…

Użyła tego sa­mego słowa, które Mik­kal wy­rzu­cił spo­mię­dzy spę­ka­nych warg.

Re­ijo ob­jął głowę dłońmi. Wplą­tał palce w ja­sne włosy.

– Nie są­dzę, żeby mógł, Ra­vno! – wy­krztu­sił. – To już trwa zbyt długo.

Spoj­rzał na nią. Twarz za­sty­gła mu w ma­skę. Każdy mię­sień drżał z na­pię­cia.

– Je­żeli Mik­kal wy­zdro­wieje, a, na Boga, mam na­dzieję, że tak, wszystko na­pra­wię. On ma ra­cję: jest wolny. To ona jest zwią­zana. Ze mną. Zwrócę jej wol­ność! We­zmę całą winę na sie­bie, żeby nie mu­siała się wsty­dzić. Oni na­leżą do sie­bie, Ra­vno.

Stara otarła łzę. To brzmiało tak pro­sto. Czy to na­prawdę po­może?

– Mó­wisz, że jej już nie ko­chasz, Re­ijo… – Po­trzą­snęła głową. – Ja uwa­żam, że na­dal ją ko­chasz…

Re­ijo nie spoj­rzał na ko­bietę. Nie chciał się nad tym za­sta­na­wiać. Pod­jął de­cy­zję. Tak się musi stać. Zwróci Ra­iji wol­ność. Bę­dzie wolna – dla Mik­kala.

– Mik­kal jest moim naj­lep­szym przy­ja­cie­lem – po­wie­dział głu­cho.