Raportowanie schematów podatkowych (MDR) - ebook

Publikacja omawia skomplikowaną, generującą wiele wątpliwości interpretacyjnych, problematykę raportowania schematów podatkowych (MDR) – obowiązku informowania organów podatkowych o planowanych, udostępnianych lub wdrażanych schematach podatkowych. Autorzy będący specjalistami z tego zakresu – sędziowie sądów administracyjnych, doradcy podatkowi, prawnicy i przedstawiciele doktryny – analizują najistotniejsze zagadnienia zarówno pod względem prawnym, jak i ekonomicznym w obszarze prawa unijnego, polskiego oraz międzynarodowych standardów (wytycznych OECD).

W opracowaniu przedstawiono m.in.:
• cechy rozpoznawcze dotyczące zmiany kwalifikacji dochodów,
• przejrzystości podatkowej w kontekście priorytetów ESG,
• wpływ idei transparentności podatkowej na standardy i ramy sprawozdawczości podatkowej,
• główne założenia obowiązku informowania o schematach podatkowych,
• konieczność uproszczenia przepisów i automatyzacji procesów,
• istotę korzyści podatkowej w praktyce stosowania szczególnych klauzul antyabuzywnych (SAARs),
• identyfikację wystąpienia schematu podatkowego w kontekście wewnętrznej procedury MDR,
• wybrane aspekty tax compliance w zakresie MDR w wybranych systemach w Europie Środkowo-Wschodniej w porównaniu z modelem polskim,
• narzędzia minimalizacji ryzyka w zakresie tax compliance MDR,
• wyzwania tax compliance w Polsce i ich ocena w świetle danych statystycznych i wyników badań CATI,
• kryterium głównej korzyści i jego obiektywny charakter,
• standaryzację schematu podatkowego jako obiektywnej właściwości identyfikowanej subiektywnie,
• obszary wspólne dla podatków i zrównoważonego rozwoju,
• wykładnię unijnej dyrektywy o raportowaniu schematów podatkowych w świetle Karty praw podstawowych,
• sankcje za niezaraportowanie schematów podatkowych,
• wątpliwości dotyczące stosowania przepisów o MDR.

Książka przeznaczona jest dla doradców podatkowych, biegłych rewidentów, księgowych, pracowników biur rachunkowych, dyrektorów finansowych oraz notariuszy. Będzie cennym źródłem wiedzy dla adwokatów, radców prawnych, sędziów, komorników i prokuratorów.

Wykaz skrótów ....................................................................................................................13

Alina Barkowa, Agnieszka Tałasiewicz

Przejrzystość podatkowa w kontekście priorytetów ESG ......................................... 17

1. Wstęp .......................................................................................................................... 17

2. ESG – chwilowa moda czy trend ............................................................................ 17

3. Miejsce zagadnień podatkowych w analizie ESG ................................................ 19

4. Wpływ idei transparentności podatkowej na standardy i ramy sprawozdawczości podatkowej ............................................................................... 20

5. Program Współdziałania jako najwyższy poziom przejrzystości podatkowej ................................................................................................................ 25

Aleksander Brzozowski, Aleksandra Rutkowska

Czy wybór sposobu opodatkowania oznacza zmianę zasad opodatkowania? Rozważania w kontekście objaśnień MDR i pkt B.2 załącznika do dyrektywy DAC6 ..................................................................................... 27

1. Wstęp .......................................................................................................................... 27

2. Cecha rozpoznawcza dotycząca zmiany kwalifikacji dochodów w dyrektywie DAC6 oraz w Ordynacji podatkowej ............................................ 29

3. Wybór wskazywanych w literaturze przykładów uzgodnień mających spełniać cechę rozpoznawczą dotyczącą zmiany kwalifikacji dochodów i ich ocena ............................................................................................... 30

4. Podsumowanie .......................................................................................................... 35

Bibliografia ..................................................................................................................... 36

Anna Derdak

Informowanie o schematach podatkowych MDR w dobie digitalizacji ................ 38

1. Główne założenia obowiązku informowania o schematach podatkowych ..... 38

2. Nieuchronność stosowania technologii informatycznych przez administrację podatkową ............................................................................. 39

3. Obecna forma wykonywania obowiązku informacyjnego MDR ..................... 42

4. Konieczność uproszczenia przepisów i automatyzacji procesów ...................... 44

5. Wpływ obowiązku MDR na funkcjonowanie podatnika w obrocie ................ 49

6. Kierunki zmian ......................................................................................................... 50

Bibliografia ..................................................................................................................... 52

Jadwiga Glumińska-Pawlic, Piotr Karwat, Aleksander Werner

Określanie korzyści podatkowej w świetle unijnych i polskich regulacji ............. 55

1. Wstęp .......................................................................................................................... 55

2. Dyrektywa ATA ........................................................................................................ 55

3. Orzecznictwo TSUE ................................................................................................. 56

4. Konwencja wielostronna (MLI) ............................................................................. 59

5. Eliminacja korzyści podatkowej poprzez przedefiniowanie czynności stanowiących unikanie opodatkowania ............................................................... 59

6. Istota korzyści podatkowej w praktyce stosowania szczególnych klauzul antyabuzywnych (SAARs) ........................................................................ 62

7. Polskie rozwiązania GAAR i SAARs w zakresie ustalania korzyści podatkowej ................................................................................................................ 66

Bibliografia ..................................................................................................................... 69

Michał Goj

Przepisy o postępowaniu w sprawach informacji o schematach podatkowych i ich wpływ na kształtowanie praktyki MDR .................................... 70

Dorota Jakubowska

Blaski i cienie polskich przepisów o MDR – obserwacje, spostrzeżenia, postulaty .............................................................................................................................. 77

1. Wstęp .......................................................................................................................... 77

2. Identyfikacja wystąpienia schematu podatkowego w kontekście wewnętrznej procedury MDR – istota i znaczenie .............................................. 79

3. Inne szczególne cechy rozpoznawcze – jak liczyć próg 25 mln zł? ................... 80

4. MDR-2 – wartość dodana czy zbędny balast ....................................................... 84

5. Postulaty .................................................................................................................... 87

Katarzyna Kimla-Walenda

Tax compliance a regulacje dotyczące raportowania informacji o schematach podatkowych – perspektywa państw środkowoeuropejskich ........ 88

1. Wstęp .......................................................................................................................... 88

2. Ramy teoretyczne i przegląd badań ....................................................................... 89

3. Wybrane aspekty tax compliance w zakresie MDR w wybranych systemach w Europie Środkowo-Wschodniej w porównaniu z modelem polskim .................................................................................................. 90

3.1. Harmonogram wdrażania i zakres regulacji .................................................91

3.2. Różnice w implementacji wybranych definicji .............................................93

3.3. Narzędzia minimalizacji ryzyka w zakresie tax compliance MDR ............95

3.4. Kary za nieprzestrzeganie obowiązków raportowania MDR .................... 96

4. Wyzwania tax compliance w Polsce i ich ocena w świetle danych statystycznych i wyników badań CATI ................................................................. 98

5. Dyskusja ................................................................................................................... 105

Bibliografia ................................................................................................................... 107

Mikołaj Kondej

Czy raportowanie schematu podatkowego oznacza przyznanie się do unikania opodatkowania? O relacjach między zakresem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania i przepisami o MDR .................................... 109

1. Wstęp ........................................................................................................................ 109

2. Zarys kryteriów identyfikacji unikania opodatkowania i raportowania schematów podatkowych ...................................................................................... 109

3. Kryterium kwalifikowanego korzystającego ..................................................... 111

4. Schematy raportowane na podstawie kryterium głównej korzyści oraz ogólnej cechy rozpoznawczej ....................................................................... 111

4.1. Kryterium głównej korzyści a unikanie opodatkowania ..........................111

4.2. Ogólne cechy rozpoznawcze a unikanie opodatkowania ..........................115

5. Szczególne cechy rozpoznawcze ........................................................................... 117

6. Inne szczególne cechy rozpoznawcze .................................................................. 119

7. Podsumowanie ........................................................................................................ 120

Bibliografia ................................................................................................................... 121

Maciej Kurasz, Justyna Skwirowska

Obowiązek raportowania schematów podatkowych innych niż schematy podatkowe transgraniczne a zasada proporcjonalności ......................................... 122

1. Wstęp ........................................................................................................................ 122

2. Zasada proporcjonalności ..................................................................................... 123

3. Ratio legis instytucji MDR .................................................................................... 124

4. Zasada proporcjonalności a polskie uregulowania wychodzące poza minimalny standard dyrektywy 2018/822 .......................................................... 127

5. Podsumowanie ........................................................................................................ 133

Bibliografia ................................................................................................................... 133

Konrad Kurpiewski, Maciej Przychodzeń, Agata Śliwińska

Subiektywna identyfikacja schematu podatkowego ................................................ 135

1. Wstęp ........................................................................................................................ 135

2. Definicja schematu podatkowego ........................................................................ 135

3. Podmioty, na których spoczywają obowiązki informacyjne ........................... 137

4. Wiedza o stanie faktycznym jako element subiektywny a obowiązki informacyjne na gruncie MDR ............................................................................ 139

5. Kryterium głównej korzyści i jego obiektywny charakter ............................... 139

6. Standaryzacja schematu podatkowego jako obiektywna właściwość identyfikowana subiektywnie ....................................................................... ....... 142

7. Identyfikacja obowiązków informacyjnych jedynie przez promotora ........... 143

8. Identyfikacja obowiązków informacyjnych jedynie przez korzystającego .... 145

9. Obowiązek raportowania przez korzystającego mimo subiektywnego przeświadczenia o braku schematu ..................................................................... 146

10. Podsumowanie ........................................................................................................ 147

Bibliografia ................................................................................................................... 147

Monika Laskowska

Transparentność podatkowa jako istotny aspekt zrównoważonego rozwoju korporacji międzynarodowych .................................................................... 149

1. Wstęp ........................................................................................................................ 149

2. Znaczenie ESG ........................................................................................................ 150

3. Czy podatki są ważne dla zrównoważonego rozwoju? ..................................... 151

4. Obszary wspólne dla podatków i zrównoważonego rozwoju .......................... 154

5. Transparentność podatkowa ................................................................................ 156

6. Podsumowanie ........................................................................................................ 158

Bibliografia ................................................................................................................... 159

Jacek Leńczuk

Problemy w zakresie stosowania przepisów o MDR ................................................ 161

1. Wstęp ........................................................................................................................ 161

2. Tryb legislacyjny ..................................................................................................... 162

3. Implementacja ......................................................................................................... 164

4. Niejasne przepisy .................................................................................................... 166

6. Tajemnica zawodowa ............................................................................................. 172

7. Podsumowanie ........................................................................................................ 174

Bibliografia ................................................................................................................... 175

Filip Majdowski

Wykładnia unijnej dyrektywy o raportowaniu schematów podatkowych w świetle Karty praw podstawowych ........................................................................... 177

1. Wstęp (zagadnienie prawne, tło sporu) ............................................................... 177

2. Ramy prawne – kluczowe regulacje prawne ....................................................... 179

2.1. Prawo unijne – postanowienia dyrektywy w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania ..........................................179

2.2. Prawo krajowe – belgijska implementacja ...................................................182

3. Opinia Rzecznika Generalnego ........................................................................... 182

4. Rozstrzygnięcie Trybunału ................................................................................... 184

4.1. Wstęp .................................................................................................................184

4.2. Zarzut naruszenia prawa do prywatności z art. 7 KPP ..............................185

4.3. Zarzut naruszenia prawa do rzetelnego procesu z art. 47 KPP ................189

5. Nowelizacja dyrektywy w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania ....................................................................................................... 189

6. Szerszy wpływ wyroku TSUE – prawnicza tajemnica zawodowa .................. 190

7. Kontekst polski ....................................................................................................... 192

8. Podsumowanie ........................................................................................................ 193

Bibliografia ................................................................................................................... 195

Wojciech Niedźwiedzki

Sankcje za niezaraportowanie schematów podatkowych w kontekście zasady proporcjonalności .............................................................................................. 197

1. Wstęp ........................................................................................................................ 197

2. Regulacje międzynarodowe, unijne i krajowe .................................................... 198

3. Sankcje karne skarbowe ........................................................................................ 199

4. Sankcje administracyjne ....................................................................................... 201

5. Sankcje w innych krajach ...................................................................................... 202

6. Zjawisko masowego raportowania lub jego braku ............................................ 203

7. Sankcje a zasada proporcjonalności .................................................................... 204

8. Podsumowanie ........................................................................................................ 205

Bibliografia ................................................................................................................... 206

Krzysztof Schulz

Obowiązki inne niż raportowe ciążące na międzynarodowej grupie kapitałowej na tle przepisów o MDR ........................................................................... 207

1. Wstęp ........................................................................................................................ 207

2. Obowiązek wprowadzenia i stosowania wewnętrznej procedury .................. 209

3. Problematyka stosowania wewnętrznej procedury w międzynarodowej grupie kapitałowej .................................................................................................. 213

3.1. Zakres przedmiotowy wewnętrznej procedury ..........................................213

3.2. Wewnętrzna procedura w zagranicznej grupie kapitałowej .....................214

3.3. Problematyka przyjęcia wewnętrznej procedury w międzynarodowej grupie ............................................................................214

4. Skutki naruszenia przepisów dotyczących wewnętrznej procedury .............. 218

5. Podsumowanie ........................................................................................................ 219

Bibliografia ................................................................................................................... 219

Anna Sobierajska-Sokół

Organizacja procesu analiz informacji o schematach podatkowych prowadzonych przez Szefa KAS ................................................................................... 221

1. Otoczenie prawne składania informacji o schematach podatkowych ........... 221

2. Analiza informacji o schematach podatkowych prowadzona przez Szefa KAS ...................................................................................................... 223

3. Podsumowanie ........................................................................................................ 228

Beata Sobocha-Holc

Ochrona praw podatnika z zastosowaniem zasady in dubio pro tributario ....... 230

1. Wstęp ........................................................................................................................ 230

2. Stosowanie zasady in dubio pro tributario przed 1.01.2016 r. .......................... 231

3. Stosowanie art. 2a o.p. w orzecznictwie sądów administracyjnych ............... 232

4. Zasada in dubio pro tributario a wątpliwości dotyczące stanu faktycznego .............................................................................................................. 240

5. Podsumowanie ........................................................................................................ 241

Bibliografia ................................................................................................................... 242

Beata Sobocha-Holc

Ochrona praw podatnika z zastosowaniem Karty praw podstawowych ............. 243

1. Wstęp ........................................................................................................................ 243

2. Wyrok TSUE w sprawie Orde van Vlaamse Balies i in. a polskie przepisy dotyczące zwolnienia z prawnie chronionej tajemnicy .................................... 243

3. Przepisy Karty praw podstawowych istotne z punktu widzenia ochrony praw podatnika ................................................................................................................. 247

4. Podsumowanie ........................................................................................................ 250

Bibliografia ................................................................................................................... 251

Roman Wiatrowski

Zakres ochrony prawnej raportujących MDR przed odpowiedzialnością za przestępstwa i wykroczenia skarbowe ................................................................... 253

1. Charakter i cel przepisów o MDR ........................................................................ 253

2. Odpowiedzialność karna skarbowa za naruszenie obowiązków określonych w przepisach o MDR ....................................................................... 254

3. Wątpliwości dotyczące wykładni przepisów o MDR ........................................ 260

4. Przepisy o MDR jako przedmiot indywidualnych interpretacji ..................... 263

5. Podsumowanie ........................................................................................................ 265

Bibliografia ................................................................................................................... 265

Magdalena Zalech

MDR w kontekście transakcji oraz reorganizacji międzynarodowych: praktyczne aspekty i wyzwania .................................................................................... 267

1. Wstęp ........................................................................................................................ 267

2. Cel wprowadzenia przepisów o MDR ................................................................. 268

3. Szeroki zakres wdrożenia MDR w Polsce ........................................................... 270

3.1. Eksterytorialność polskich przepisów o MDR ............................................270

3.2. Cechy rozpoznawcze – transpozycja dyrektywy DAC6 do polskiego porządku prawnego .........................................................................................271

4. Termin raportowania MDR .................................................................................. 272

5. Kilka podmiotów zobowiązanych do raportowania MDR .............................. 274

6. Raportowanie za granicą a obowiązki raportowe w Polsce ............................. 275

7. Podsumowanie ........................................................................................................ 277

Bibliografia ................................................................................................................... 278