Rozwój zintegrowany. Warunki, wymiary, wyzwania - ebook

W książce przenikają się dwie wzajemnie powiązane warstwy, poznawcza i aplikacyjna. Zgodnie z zapowiedzią w podtytule, jej przedmiotem są trzy składowe szeroko rozumianego mechanizmu rozwojowego - warunki - wymiary - wyzwania, „pomosty" między nimi i sprzężenia zwrotne.

Upowszechnieniu podejścia zintegrowanego oraz myślenia holistycznego powinna sprzyjać konfrontacja inspiracji teoretycznych z realnymi potrzebami i możliwościami stymulowania zintegrowanego rozwoju w Polsce w warunkach tendencji globalizacyjnych, funkcjonowania w strukturach zintegrowa­nej Europy i nieuchronnego przechodzenia do cywilizacji informacyjnej.

Książka adresowana jest do szerokiego grona czytelników, reprezentujących środowisko akademickie, czyli pracowników, studentów, doktorantów, za­równo kierunków ekonomicznych, jak i innych specjalności m.in. socjologii, politologii, europeistyki, oraz praktyków, w tym polityków, pracowników admi­nistracji publicznej, publicystów i wszystkich osób zainteresowanych poszukiwaniem odpowiedzi na ważne pytania związane z rozwiązywaniem współczesnych problemów w kontekście długofalowych wyzwań rozwojowych.

Dla praktyków powinna być najbardziej przydatną próbą spojrzenia na uwarunkowania i wymiary zintegrowanego rozwoju przez pryzmat wyzwań sto­jących przed Polską i jej regionami w przeddzień rozpoczęcia nowej perspektywy 2014-2020 oraz możliwości wykorzystania nowych instrumentów stymulowania takiego rozwoju.

Jeśli treść książki, w jakiejś mierze, przyczyni się do rozpoznania i przezwyciężenia dotychczasowych barier oraz dysfunkcji zarówno w sferze ba­dawczej, jak i aplikacyjnej oraz do zintensyfikowania debaty nad potrzebą zintegrowanego rozwoju, to oznaczać będzie, że cel publikacji został osiągnię­ty.

O kłopotach badaczy współczesnego świata - tytułem wprowadzenia 9

Wstęp 15

Rozdział 1
Rozwój w kontekście nowych paradygmatów, nie tylko ekonomii 27
1.1. Rozwój a wzrost, postęp i modernizacja 27
1.2. Rozwój zrównoważony - od idei przez koncepcję do ekonomii zrównoważonego rozwoju 36
1.2.1. Definicje i sposoby ujmowania zrównoważonego rozwoju 36
1.2.2. Zasady zrównoważonego rozwoju 42
1.2.3. Ład zintegrowany 43
1.2.4. Paradygmat i ekonomia zrównoważonego rozwoju 44
1.3. Interdyscyplinarna natura nowego paradygmatu rozwoju 46

Rozdział 2
Rozwój zintegrowany - istota, determinanty, atrybuty, zasady i dylematy 55
2.1. Przesłanki uzasadniające zintensyfikowanie działań 55
2.1.1. Symptomy ekonomiczne i społeczne 55
2.1.2. Inspiracje teoretyczne 58
2.2. Wyznaczniki - kiedy rozwój jest lub może być zintegrowany 67
2.3. Zasady, których respektowanie jest konieczne 71
2.4. Dylematy wymagające wyboru 77

Rozdział 3
Wymiary zintegrowanego rozwoju 81
3.1. Wymiar historyczny, triada: przeszłość - teraźniejszość - przyszłość 81
3.1.1. Czym jest podłoże historyczne 81
3.1.2. Dlaczego zwrot ku historii jest obecnie potrzebny 82
3.1.3. Jak historia uczy na przykładach - wzory dobrych praktyk 84
3.1.4. Jak znajomość przeszłości służy wyjaśnianiu teraźniejszości 90
3.1.5. Jak przeszłość służyć może przyszłości 95
3.2. Wymiar terytorialny 96
3.2.1. Spójność terytorialna- geneza i rozwój koncepcji w UE 96
3.2.2. Rola wymiaru terytorialnego w procesie integrowania rozwoju 101
3.2.3. Polskie stanowisko wobec spójności terytorialnej 103
3.3. Subregionalne kontrasty jako konsekwencja różnej natury uwarunkowań 107
3.3.1. Skala i charakter zróżnicowania 107
3.3.2. Dynamika zmian 113
3.3.3. Wewnętrzne zróżnicowanie makroregionów 121
3.3.4. Dywergencja i wewnątrzregionalny dualizm rozwojowy - przypadek Mazowsza 125
3.4. Wielowymiarowość peryferyjności 127

Rozdział 4
Warunki integrowania rozwoju 131
4.1. System zintegrowanego zarządzania rozwojem i reguły jego funkcjonowania 131
4.2. Strategiczny model rozwoju Polski 133
4.3. Polityka zintegrowanego rozwoju 138
4.4. Nowe instrumenty polityki zintegrowanego rozwoju 141
4.4.1. Inteligentna specjalizacja regionów 141
4.4.2. Zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT) 151
4.4.3. Rozwój lokalny kierowany przez społeczność 153
4.5. Zintegrowane finansowanie rozwoju 154
4.5.1. Koordynacja i zintegrowane wykorzystywania funduszy UE 154
4.5.2. Kontrakty terytorialne 155
4.5.3. Budżetowanie zadaniowe i wieloletnie plany finansowe 156
4.5.4. Montaż środków w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego 160

Rozdział 5
Wyzwania zintegrowanego rozwoju w nowych realiach globalnych i europejskich 163
5.1. Połączenie sił wokół usprawnienia dialogu i poszukiwania ładu zintegrowanego - podstawowe wyzwanie badawcze 163
5.2. Wykorzystanie możliwości płynących z globalizacji dla urzeczywistnienia korzyści glokalizacji 169
5.3. Innowacyjność - wszystkich i wszędzie 173
5.4. Wytrwałość we wdrażaniu właściwych wizji 184

Zakończenie 189
Bibliografia 205
Spis tabel i rysunków 241