- W empik go
Rys statystyki ogólnej porównawczej pod względem darów przyrodzenia, ludności, przemysłu pierwotnego, rękodzielnego, fabrycznego, handlu i kultury państw Europy - ebook
Rys statystyki ogólnej porównawczej pod względem darów przyrodzenia, ludności, przemysłu pierwotnego, rękodzielnego, fabrycznego, handlu i kultury państw Europy - ebook
Klasyka na e-czytnik to kolekcja lektur szkolnych, klasyki literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej w formatach ePub i Mobi. Również miłośnicy filozofii, historii i literatury staropolskiej znajdą w niej wiele ciekawych tytułów.
Seria zawiera utwory najbardziej znanych pisarzy literatury polskiej i światowej, począwszy od Horacego, Balzaca, Dostojewskiego i Kafki, po Kiplinga, Jeffersona czy Prousta. Nie zabraknie w niej też pozycji mniej znanych, pióra pisarzy średniowiecznych oraz twórców z epoki renesansu i baroku.
Kategoria: | Klasyka |
Zabezpieczenie: | brak |
Rozmiar pliku: | 557 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
przez
F. Kozłowskiego
Prof… w Gimn. G. Warszaw. M. N. P.
Warszawa
W Drukarni J. Wróblewskiego
Krakowskie Przedmieście Nro 393.
1838
PRZEDMOWA.
Gdy w literaturze zagranicznej osobliwie niemieckiej wyszło już wiele dziel statystyki ogólnej państw Europy, a w naszej żadnego jeszcze w tym rodzaju nikt nie wydał, przeto przenikniony ważnością przedmiotu, postanowiłem z najnowszych pisarzy niemieckich i francuzkich zebrać główne data statystyczne, tyczące się darów przyrodzenia, ludności, przemysłu i kultury państw Europy, i te w systematycznym porządku wystawić; sądząc że pod tym względem podam obraz Europy najwięcej interessujący, i najwięcej przynieść mogący użytku dla czytelników. W układzie jego trzymałem się metody porównawczej z powodu, że ten sposób pomaga najlepiej do dania wyobrażenia o państwach Europy w związku z sobą pod każdym względem. Mając mówić o darach przyrodzenia państw Europy, co do klimatu, ziemi i wód, wystawiłem najprzód ogólną ich ważność w Statystyce; podobnie przystępując do podania stanu ludności w państwach Europy i jej wzrostu, powiedziałem naprzód o ważności ludności w Statystyce co do jej związku z ogólnem bogactwem państw, co do przyczyn wpływających na rozmaity wzrost ludności wogóle, i co do tak zwanego ruchu ludności w Statystyce, czyli stosunków śmiertelności, i urodzin. Nareście wykładaiąc stan przemysłu w Europie, starałem się na zasadach ekonomii dać jego wyobrażenie w ogóle, Waz wykazać stosunki jakie między trzema jego rodzajami zachodzą. Nie pominąłem także wspomnieć tu o wszelkich instytucyach związek z nim mających. W datach starałem się być ścisłym i polegać na podaniach najnowszych pisarzy; jednak jest to rzecz najtrudniejsza w Statystyce gdyż zwykle panuje między pisarzami wielka w tym względzie niezgodność, która pochodzi albo ztąd, że ci z różnych wcale epok czasu podają data, albo je odmiennie uważają. Mimo tego w wystawieniu obrazu Europy pod względami jakiem sobie założył, nie szło mi o akuratność i niezawodność liczb, których nigdy w Statystyce z pewnością stale oznaczyć nie można; bo się ciągle zmieniaią, lecz o stosunek w jakim jedne państwa względem drugich, co do szczególnych przedmiotów do Statystyki wchodzących zostają, a ten w ogóle nie tak prędko się zmienia. Mogę zatem powiedzieć, że jakkolwiek daleki jestem od tego, żebym dzieło moje za zupełnie dokładne uważał, jednak to w porównaniu z wielu, iakie dotąd w językach niemieckim i francuzkim wyszły, jest wyższe dla tego, żem się starał je na zasadach ekonomii napisać, czego wielu innym brakuje, i że co do materyi którąm sobie do podania obrał, chciał jak najkompletniejszem zrobić. Z resztą jeślim zupełnie zamierzonego celu nie osiągnął, będę miał przynajmniej tę zasługę, że dam komu innemu popęd do napisania dzieła lepszego, i zwrócenia większej uwagi na tę naukę, która winnych krajach Europy jest oddawna upowszechniona, a u nas mało dotąd znana.
F. K.SPIS RZECZY.
WSTĘP.
Znaczenie, przedmiot, cel i użytek Statystyki… strona 9
Przedmioty wchodzące do Statystyki…
a) stanowiące podstawę państw. strona 13
b) zewnętrzny i wewnętrzny byt państw. strona 16
Stosunki Statystyki z innemi naukami… strona 21
Podział Statystyki… strona24
Teorya Statystyki… strona26
Źródła Statystyki… strona27
Historya Statystyki… strona40
CZĘŚĆ II
STATYSTYKA NATURALNA.
O Darach przyrodzenia… strona60
O klimacie i wpływie jego… strona64
O wpływie wód… strona 68
O wpływie ziemi… strona 67
O darach przyrodzenia państw Europy.
Co do ziemi: rozległość Europy… strona 70
Państwa… strona71
Skład powierzchni państw. strona 80
Rozległość państw i ich granice… strona 85
Własność ziemi, to jest urodzajność i kształt powierzchni… strona87
Co dowód: morza, jeziora i rzeki w Europie… strona 92
Co do klimatu: położenie jeograficzne i –
klimat państw Europy… strona98
Ludność.
Ważność ludności… strona 102
Wzrost ludności… strona 104
O stosunku śmiertelności… strona 107
O stosunku urodzin… strona 111
O stosunku śmiertelności do urodzin… strona 112
stosunek urodzin płci męzkiej do żeńskiej… strona 114
Stan ludności: o stanie ludności w Europie bezwzględnie… strona 115
o stanie ludności w Europie względnie 118
ludność Europy podług pochodzenia, języków. strona 123
ludność Europy podług wyznań… 128
ludność Europy pod względem własności fizycznych ciała… strona 130
ludność Europy pod względem zdolności umysłowych i charakterów. strona 131
CZĘŚĆ II.
STATYSTYKA PRZEMYSŁOWA.
O Przemyśle wogóle… strona 139
O Przemyśle pierwotnym… strona 142
O pasterstwie… strona 142
O chowie koni… strona 144
O chowie mułów, osłów. strona 146
O chowie bydła rogatego… strona 146
O chowie owiec… strona 148
O chowie kóz… strona 151
O chowie trzody chlewnej… strona 152
O rolnictwie… strona 153
O stanie rolnictwa w Europie… strona 154
O roślinach będących przedmiotem uprawy… strona 165
rośliny gospodarskie… strona 166
ogrodowe… strona 166
handlowe… strona 173
farbierskie… strona 177
O leśnictwie… strona 178
O polowaniu… strona 181
O rybołóstwie… strona 183
O chowie pszczół… strona 187
O chowie jedwabników. strona 187
O górnictwie… strona 191
Produkta mineralne w górnictwie… strona 196
O Przemyśle rękodzielnym, fabrycznym… strona 217
Manufaktury i fabryki przerabiające produkta roślinne… strona 235
Manufaktury wyrobów płóciennych… strona 244
Manufaktury wyrobów konopnych… strona 240
Manufaktury wyrobów papieru i rozmaitych
Manufaktury wyrobów tego rodzaju wyrobów. strona 124
Manufaktury wyrobów bawełnianych… strona 244
Fabryki olejów. strona 252
Fabryk potażu… strona 252
Fabryk piwa czyli browary… strona 252
Fabryk wódek, czyli gorzelnie… strona 253
Fabryk i rafinerye cukru… strona 254
Fabryk tabaki… strona 256
Manufaktury i fabryki przerabiające produkta mineralne… strona 257,
Fabryki wyrobów z fajansu… strona 257
Fabryki wyrobów z porcelany….. 258
Fabryki wyrobów ze szkła czyli huty szklane… strona 259
Fabryki wyrobówze złota i srebra… strona 262
Fabryki wyrobów z miedzi… strona 266
Fabryki wyrobów farb metalicznych… strona 272
Manufaktury i fabryki przerabiające produkta zwierzęce… strona 273
Mannfaktury wyrobów wełnianych… strona 273
Mannfaktury wyrobów jedwabnych… strona 281
Fabryki wyrobu mydła… strona 287
Fabryki wyrobu skór.. 287
O Przemyśle handlowym… strona 190
Rodzaje handlu… strona 299
Środki, do prowadzenia handlu… strona 301
Instytucye handlowe… strona 312
O jarmarkach… strona 313
O portach i miastach handlowych wolnych… strona 313
O traktatach handlowych… strona 314
O połączeniu ceł w państwach niemieckich… strona 315
O konsulatach… strona 315
O kompaniach handlowych… strona 316
O giełdach… strona 328
O wexlach… strona 329
O bankach… strona 329
O assekuracyaeh moskich… strona 337
O trybunałach handlowychv340
O Handlu europejskim w ogólności… strona 340
O stanie handlu w państwach Europy… strona 345
O stanie handlu w Anglii… strona 342
O stanie handlu w Rossyi… strona 350
O stanie handlu we Francyi… strona 366
O stanie handlu w Prussach… strona 369
O stanie handlu w Austryi… strona 371
O stanie handlu w Saxonii… strona 374
O stanie handlu w Bawaryi… strona 375
O stanie handlu w Miastach wolnych… strona 375
O stanie handlu w Hollandyi… strona 378
O stanie handlu w Szwecyi i Norwegii… strona 379
O stanie handlu w Danii, w Hiszpanii, Portugalii, Włoszech i Turcyi… strona 380