-
W empik go
Seksbomby PRL-u - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
24 września 2014
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Seksbomby PRL-u - ebook
Opowieści o aktorkach, które rozpalały żądze Polaków – Kalinie Jędrusik, Barbarze Brylskiej, Katarzynie Figurze, Grażynie Szapołowskiej i Beacie Tyszkiewicz – ilustrują niezwykle ciekawe zdjęcia i dokumenty świetnie obrazujące epokę. „Ten wybór nie wyczerpuje zagadnienia – tłumaczy we wstępie autor książki Krzysztof Tomasik. – Początkowo wytypowałem dziesięć aktorek, ale szybko okazało się, że temat jest zbyt rozległy, a życiorysy pań zbyt fascynujące, by można je było zmieścić w jednym tomie. Potrzebna była selekcja, zrobiona przeze mnie arbitralnie, bo przecież możliwy byłby inny zestaw. Ten ostateczny jest chyba zrozumiały – Jędrusik, Tyszkiewicz, Brylska, Szapołowska i Figura to naprawdę ważne nazwiska, królowe ekranu przez kilkadziesiąt lat. Każda z nich wykreowała inny typ bohaterki, ale wszystkie stały się obiektami masowej wyobraźni, przede wszystkim odtwórczyniami ról kobiet skoncentrowanych na miłości i seksie.
Przy okazji omawiania ich historii chciałem opowiedzieć o funkcjonowaniu erotyki w PRL-u, zastanowić się nad istniejącym wówczas systemem gwiazd kina, ale też przyjrzeć się przemianie ustrojowej po 1989 roku i temu, jak wpłynęła na życie i karierę moich bohaterek.
(…) Dlaczego PRL? Powodów było wiele, ale zdecydował fakt, że to niesamowicie ciekawa, zamknięta już epoka, która wciąż nie została dobrze zbadana i opisana. Także w aspekcie filmowym, a przecież był to czas, gdy polskie kino miało kilka okresów niebywałego rozkwitu. Dziś też funkcjonuje w przestrzeni publicznej określenie seksbomba, niemniej przestało odnosić się do aktorek, bo kino nie kreuje już symboli seksu. Jeszcze w latach dziewięćdziesiątych mogło się wydawać, że pojawiły się następczynie bohaterek tej książki, ale z dużego ekranu zniknęły dość szybko”.
Ta książka to dla jednych (starszych) czytelników podróż do czasów młodości, do wspomnień… Dla młodszych zaś – niezwkły sposób na zapoznanie się z niezwykle ciekawym zjawiskiem przebijania się seksu na ekrany i dobrze napisaną częścią historii polskiego kina – w niezwykle atrakcyjnej formie.
| Kategoria: | Biografie |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-64700-10-1 |
| Rozmiar pliku: | 21 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Kino potrzebuje gwiazd, podobnie publiczność. Nawet w najgorszych, najbiedniejszych czasach. Już pierwszy film powojenny Zakazane piosenki Leonarda Buczkowskiego (1946) wylansował parę ulubieńców – Danutę Szaflarską i Jerzego Duszyńskiego. To bardzo znaczący przykład, bo główni bohaterowie (Halina i Roman) zostali zapamiętani jako kochankowie, chociaż grali... rodzeństwo. W Zakazanych piosenkach właściwie nie ma wątku miłosnego; Ryszard (Jan Świderski), narzeczony Haliny, szybko ginie, o istnieniu ukochanej Romana nic nie wiemy. Romans był jednak widzom tak bardzo potrzebny, że zobaczono go nawet tam, gdzie go nie było. Bohaterowie filmu idealnie nadawali się do roli zakochanych, więc nimi zostali, tak zadecydowała publiczność. Realizatorzy skapitulowali i dwa lata później zaprezentowano pierwszą powojenną komedię Skarb, również wyreżyserowaną przez Buczkowskiego, w której Szaflarska i Duszyński grali młode małżeństwo.
Przełom lat czterdziestych i pięćdziesiątych nie był jednak dobrym czasem dla wzbudzających uwielbienie widzów amantów i amantek, utożsamianych ze swoimi rolami. Pismo „Film” zaczęło się ukazywać już w 1946 roku (na okładce pierwszego numeru widniała oczywiście Danuta Szaflarska), ale dział kontaktów z czytelnikami nie był nastawiony na lansowanie gwiazd polskiego kina; 1 sierpnia 1947 roku zbiorczo poinformowano wszystkich zainteresowanych życiem prywatnym bóstw rodzimego ekranu: „Z braku miejsca nie odpowiadamy na żadne pytania nieistotne w rodzaju: ile Duszyński ma lat, czy Żabczyński jest żonaty i gdzie mieszka itd. Nadsyłanie tego rodzaju pytań, jak i znaczków na odpowiedź, jest bezcelowe”. Przy takiej polityce redakcyjnej jedynego pisma filmowego nie można było marzyć o pojawieniu się symboli seksu. Tym bardziej nie sprzyjały im powstające filmy nastawione na promowanie moralności socjalistycznej, która – jeśli chodzi o erotykę – była bardzo bliska nauczania Kościoła katolickiego.
Nadeszły jednak lata pięćdziesiąte, a wraz z nimi całe zastępy światowych gwiazd filmowych, podziwianych i pożądanych, będących takimi „bombami seksu”, że wymyślono dla nich nowe słowo – „seksbomba”. We Włoszech były to Gina Lollobrigida i Sophia Loren, w USA – Marilyn Monroe, Jayne Mansfield i Elizabeth Taylor, we Francji – Brigitte Bardot, w Anglii – Diana Dors, ze Szwecji na podbój świata wyruszyła Anita Ekberg. Liczyło się przede wszystkim bujne ciało, czyli wymiary; u Ekberg wynosiły 100 cm w biuście, 63 cm w talii i 95 cm w biodrach. Kluczowym wyznacznikiem kobiecości i pożądania stały się piersi. Oczywiście im większe, tym lepiej. „Wojna na biusty” toczyła się zresztą nie tylko między Europą a Ameryką, konkurowały nawet reprezentantki jednego kraju, jak Włoszki Loren i Lollobrigida. Piersi zyskały status towaru i elementu kultury masowej. Długo nie mogły zostać obnażone (w purytańskich Stanach Zjednoczonych wciąż obowiązywał restrykcyjny Kodeks Haysa), ale miały być eksponowane przez dekolty i wylewać się z nich, choć nigdy do końca. Z czasem dostrzeżono kolejne części ciała; w wypadku Monroe najważniejsza okazała się pupa, a zwłaszcza sposób poruszania nią. Zauważono, że entrée Marilyn polega nie na wejściu, tylko na wyjściu. Krążyły opowieści, że aktorka związywała sobie kolana, by wypracować specyficzny sposób chodzenia, który szczególnie seksownie prezentował się, gdy oglądano ją od tyłu.
Fenomen seksbomb przeżywał światowy rozkwit, we Francji zaczęło się szaleństwo na punkcie Bardot, gdy w Polsce nastał Październik ’56, a wraz z nim rozluźnił się gorset obyczajowy, dzięki czemu mogła zaistnieć Kalina Jędrusik. Ucieleśnienie seksu, pierwsza polska seksbomba. Tytuł ten powinien brzmieć dumnie, w końcu zapewnił jej miejsce w historii. Oczywiście wiązały się z nim także niebezpieczeństwa, dla prekursorki będącej uosobieniem seksualności brakowało bowiem ról w kinie, nie bardzo potrafiono znaleźć dla niej odpowiednią oprawę. Na szczęście z pomocą przyszła młodsza muza filmu, czyli telewizja. I zaczęło się. Potem pojawiały się kolejne symbole seksu, każda dekada była w stanie wypromować kilka, a nawet kilkanaście nazwisk. Często królowanie jednych jeszcze się nie skończyło, gdy na sceny i ekrany wkraczały następne. Piękne dziewczyny i kobiety, którym kamera dodawała blasku. Prezentowały różne typy urody, nie zawsze dysponowały talentem, czasem miały pecha i znikały szybciej, niż zaistniały.
Polska kinematografia była za słaba, by stworzyć zupełnie odmienny model seksbomby, nasze aktorki stawały się jedynie rodzimymi odpowiednikami światowych gwiazd. To nie przypadek, że zarówno Kalina Jędrusik, jak i Katarzyna Figura były nazywane „polską Marilyn Monroe”. Sama Jędrusik przyznawała się do czerpania inspiracji z Zachodu: „Poznałam Bardotkę osobiście na Lido w Wenecji, podczas Festiwalu Filmowego. Byłam zauroczona, bo kino nie potrafiło pokazać całej barwy jej kobiecości. Wtedy pojawiło się na świecie coś w rodzaju «zamówienia» na dziewczyny takie jak BB. I może w pewnych kręgach w Polsce zaspokajałam te tęsknoty, w innych siałam zgorszenie. Wiele podróżowaliśmy z mężem i ja te wszystkie czary, uroki wielkiego świata wchłaniałam jak gąbka”.
Siłą rzeczy także masowa publiczność zerkała przede wszystkim na pierwowzory. Polskie dziewczyny z końca lat pięćdziesiątych i początku sześćdziesiątych podobnie jak ich zachodnie koleżanki naśladowały Bardotkę. Paradoksalnie można w tym zobaczyć siłę polskich gwiazd, które były tak oryginalne, że trudne do podrobienia. Czy można sobie wyobrazić ówczesne nastolatki masowo kreujące się na wyzywającą Jędrusik albo arystokratyczną Tyszkiewicz? Polska specyfika sprawiła, że różnic było więcej. Długo nie realizowano u nas kina stricte komercyjnego, nie było więc erotyzmu schlebiającego najniższym gustom, do szerokiej publiczności trzeba było dotrzeć w inny sposób. W ambitniejszym repertuarze seks był prezentowany bardziej powściągliwie, więc takie musiały być też nasze gwiazdy.
Co poza kształtami łączyło polskie seksbomby z zagranicznymi? Kontrowersje, które wywoływały! Musiało tak się stać, gdyż wszystko, co wiąże się z seksualnością, nie tylko budzi pożądanie i fascynuje, ale też bulwersuje i zachęca do poniżania. Jayne Mansfield nazywano „blondynką kretynką”, Dianę Dors – „panią Biust”, a Anitę Ekberg – „szwedzką górą lodową”. W wypadku Monroe określenie „głupia blondynka” należało do łagodniejszych; reżyser Nunnally Johnson miał ją ocenić bardziej bezpardonowo: „To tylko mała, arogancka wiercidupa, która nauczyła się podtykać ci pod nos seks”. Polskie seksbomby nie mogły liczyć na taryfę ulgową, bo o ile ekranowe dziewczyny w rodzaju Barbary Kwiatkowskiej, Elżbiety Czyżewskiej czy Poli Raksy w większości cieszyły się sympatią, o tyle Kalina Jędrusik miała zaprzysięgłych wielbicieli, ale i wielu wrogów. O tym, że cały czas tak się dzieje, można się przekonać, czytając komentarze na internetowych forach poświęcone Szapołowskiej bądź Figurze, w dużej mierze zapełnione wpisami pełnymi pogardy i niechęci.
Bohaterkami tej książki są Kalina Jędrusik, Beata Tyszkiewicz, Barbara Brylska, Grażyna Szapołowska i Katarzyna Figura. Seksbomby polskiego kina. Ten wybór nie wyczerpuje zagadnienia. Początkowo wytypowałem dziesięć aktorek, ale szybko okazało się, że temat jest zbyt rozległy, a życiorysy pań zbyt fascynujące, by można je było zmieścić w jednym tomie. Potrzebna była selekcja, zrobiona przeze mnie arbitralnie, bo przecież możliwy byłby inny zestaw. Ten ostateczny jest chyba zrozumiały – Jędrusik, Tyszkiewicz, Brylska, Szapołowska i Figura to naprawdę ważne nazwiska, królowe ekranu przez kilkadziesiąt lat. Każda z nich wykreowała inny typ bohaterki, ale wszystkie stały się obiektami masowej wyobraźni, przede wszystkim odtwórczyniami ról kobiet skoncentrowanych na miłości i seksie.
Przy okazji omawiania ich historii chciałem opowiedzieć o funkcjonowaniu erotyki w PRL-u, zastanowić się nad istniejącym wówczas systemem gwiazd kina, ale też przyjrzeć się przemianie ustrojowej po 1989 roku i temu, jak wpłynęła na życie i karierę moich bohaterek. Wszystkie te tematy pojawiają się w kolejnych rozdziałach.
Gdy już wiadomo, o kim będzie mowa, chciałbym się wytłumaczyć z wybranego okresu historycznego. Dlaczego PRL? Powodów było wiele, ale zdecydował fakt, że to niesamowicie ciekawa, zamknięta już epoka, która wciąż nie została dobrze zbadana i opisana. Także w aspekcie filmowym, a przecież był to czas, gdy polskie kino miało kilka okresów niebywałego rozkwitu. Dziś też funkcjonuje w przestrzeni publicznej określenie „seksbomba”, niemniej przestało odnosić się do aktorek, bo kino nie kreuje już symboli seksu. Jeszcze w latach dziewięćdziesiątych mogło się wydawać, że pojawiły się następczynie bohaterek tej książki, ale z dużego ekranu zniknęły dość szybko. Aktywność zawodowa Ewy Gawryluk i Renaty Dancewicz w dużej mierze ogranicza się dziś do grania w telenoweli Na Wspólnej, Ewa Skibińska skupiła się na karierze teatralnej, jest gwiazdą Teatru Polskiego we Wrocławiu, a Magdalena Cielecka realizuje się przede wszystkim w spektaklach Teatru Nowego w Warszawie.
Muszę także wyjaśnić swój sposób podejścia do tematu. Nie spotkałem się z żadną z bohaterek mojej książki, nie rozmawiałem z nimi, nie dowiadywałem się nawet, czy byłoby to możliwe. Uznałem, że ich narracja jest powszechnie znana. Udzieliły setek, może nawet tysięcy wywiadów, niektóre z nich napisały książki, doczekały się licznych wspomnień współpracowników, rodziny i znajomych. Kolejna opowieść, utrwalona wielokrotnym powtarzaniem, nie była mi potrzebna. Nadszedł raczej czas, żeby na poważnie zapoznać się z istniejącymi materiałami. Obejrzeć, przeczytać, porównać, wyciągnąć wnioski. Zobaczyć, w jaki sposób te opowieści się zmieniały, czy wytrzymały próbę czasu, na co kładziono nacisk przy powtórzeniach, a co zostało przemilczane.
Wszystkie swoje bohaterki lubię, lecz starałem się być czujny, a gdy trzeba – krytyczny. Nie cenzurowałem się, bo nie uznaję tematów tabu w pracy biograficznej, ale też moim celem nie było szukanie sensacji ani badanie życia intymnego opisywanych aktorek. Interesował mnie przede wszystkim ich wizerunek publiczny, którego prywatność jest nieodłącznym elementem, niemniej plotki o romansach, dzieciach i dbaniu o urodę nie powinny dominować. Najważniejsza była dla mnie twórczość; wielokrotnie odnosiłem wrażenie, że zajmuję się lądem nieznanym albo co najmniej zapomnianym, także przez same zainteresowane. Mam nadzieję, że chociaż trochę udało mi się go odkryć. I pokazać, jaki jest ciekawy.KATARZYNA FIGURA
NIE TYLKO FIGURA
Ciągle rysowałam ten sam rysunek – swój portret. Tyle że uporczywie wychodziła mi twarz młodzieńca, a nie twarz kobiety, przyszłej seksbomby polskiego kina. Więc zaczęłam się modlić. Wznosiłam do Boga pokorne modły, które zaczynały się i kończyły tak: „Proszę, żeby mi wyrosły piersi, bo inaczej jakie będzie moje życie?!”. I podejrzewam, że siła mego pragnienia okazała się tak duża, że nieświadomie zaczęłam biologicznie sterować swoim organizmem. W pewnej chwili, w nieprawdopodobnie szybkim tempie, wyrósł mi fenomenalny biust.
Katarzyna FiguraŹRÓDŁA CYTATÓW
Wstęp. Na początku było rodzeństwo
1 M. Karol, Figura Kaliny. Katarzyna Figura, „Przekrój” 2013, nr 24.
2 Odpowiedzi redakcji, „Film” 1947, nr 22.
3 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, Lublin 1994, s. 55.
4 m.imdb.com/name/nm0425913/quotes
Kalina Jędrusik. Seksbomba z urodzenia
1 R. Samsel, Szóste cudzołóż!, Warszawa 1997, s. 40.
2 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, Lublin 1994, s. 49.
3 I. Bartosz, „Gala” 2011, nr 17.
4 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, dz. cyt., s. 10.
5 M. Jędrusik, Henryk Jędrusik. Wspomnienie, „Gazeta Stołeczna” 23.12.1997.
6 Tamże.
7 D. Michalski, Kalina Jędrusik, Warszawa 2010, s. 21.
8 Twoja gwiazda odpowiada na twoje pytanie, „Ekran” 1961, nr 52–52.
9 K. Kotlińska, W domu księcia straszy..., w: tejże, Miłość, namiętność, zbrodnia, Warszawa 2000, s. 185–186.
10 O teatrze telewizji, filmie mówi Kalina Jędrusik, „Dokoła Świata” 1959, nr 310.
11 E. Szczurowska, Kalina Jędrusik. Polski gwiazdozbiór, „Przyjaciółka”, b.d.
12 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, dz. cyt. s. 17.
13 D. Michalski, Kalina Jędrusik, dz. cyt., s. 65.
14 Tamże, s. 66.
15 Tamże, s. 58.
16 Tamże, s. 87.
17 Tamże.
18 Tamże, s. 91.
19 Tamże, s. 517.
20 M. Karol, Figura Kaliny. Katarzyna Figura, dz. cyt.
21 P. Gacek, Muzykalność na życie..., Z Kaliną Jędrusik rozmawia..., „Kobieta i Życie” 1989, nr 36.
22 D. Michalski, Kalina Jędrusik, dz. cyt., s. 60.
23 Tamże.
24 K. Kutz, Kalina. Ta, której już nie ma, „Premiera” 1991, nr 11.
25 Tamże.
26 P. Gacek, Muzykalność na życie..., dz. cyt.
27 K. Jędrusik, Moja recepta na... udane, niebanalne małżeństwo, notowała: W. Lipińska, „Zwierciadło” 1991, nr 1.
28 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, dz. cyt., s. 19.
29 K. Kutz, Klapsy i ścinki, Alfabet filmowy i nie tylko, „Rzeczpospolita” 6–7.02.1999.
30 Tamże.
31 Laleczka i chłopiec. Agnieszka Osiecka o Kalinie Jędrusik i Stanisławie Dygacie, zanotował: P. Pytlakowski, „Polityka” 1999, nr 32.
32 I. Czyńska, Kalina Jędrusik-Dygatowa. Sylwetki aktorów, „Ekran” 1958, nr 14.
33 D. Michalski, Kalina Jędrusik, dz. cyt., s. 77.
34 K. Kutz, Kalina. Ta, której już nie ma, dz. cyt.
35 Tamże.
36 Ł. Figielski, B. Michalak, Prywatna historia kina polskiego, Gdańsk 2005, s. 104, 106.
37 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, dz. cyt., s. 77.
38 K. Kutz, Kalina. Ta, której już nie ma, dz. cyt.
39 Kalina Jędrusik-Dygat. Piosenkarka i aktorka, „Nowa Wieś” 1960, nr 51–52.
40 MD, Kalina Jędrusik, „Wiadomości Filmowe” 1959, nr 41.
41 L. Klimczak, Kalina Jędrusik, „Ekran” 1986, nr 37.
42 H. Bieniewski, Teatr Telewizji i jego artyści, Warszawa 2009, s. 11–12.
43 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, dz. cyt., s. 26.
44 O teatrze telewizji, filmie mówi Kalina Jędrusik, dz. cyt.
45 I. Czyńska, Kalina Jędrusik-Dygatowa. Sylwetki aktorów, dz. cyt.
46 A.J. Rowiński, Tak debiutowali, „Jazz” 1979, nr 7.
47 W. Czapińska, Wszystkie Kaliny, „Pani” 2001, nr 8.
48 I. Czyńska, Kalina Jędrusik-Dygatowa. Sylwetki aktorów, dz. cyt.
49 W. Wierzewski, Z Dygatem i przeciw Dygatowi, „Ekran” 1964, nr 13.
50 M. Brandys, Sonda. Pożegnania, „Ekran” 1964, nr 15.
51 M. Maniewski, Z kim tak ci będzie źle jak ze mną?, „Film” 1984, nr 42.
52 O teatrze telewizji, filmie mówi Kalina Jędrusik, dz. cyt.
53 A. Kublik, M. Olejnik, Przybora. Pan jakby w jesień dopiero wbiegł. Z Jeremim Przyborą rozmawiają..., „Wysokie Obcasy” 1999, nr 39.
54 Laleczka i chłopiec..., dz. cyt.
55 Tamże.
56 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, dz. cyt., s. 57.
57 bw , Kalina Jędrusik-Dygatowa, „Ekran” 1961, nr 33.
58 A. Kublik, M. Olejnik, Przybora. Pan jakby w jesień dopiero wbiegł. Z Jeremim Przyborą rozmawiają..., dz. cyt.
Beata Tyszkiewicz. Dama może być seksbombą!
1 A. Iskierko, Beata Tyszkiewicz, „Ekran” 1984, nr 39.
Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.
Barbara Brylska. Mieć całe demoludy u stóp
1 B. Rybałtowska, Barbara Brylska w najtrudniejszej roli, Warszawa , s. 50.
Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.
Grażyna Szapołowska. I ciało, i dusza
1 M. Chyb, Czarne winogrona. Mówi Grażyna Szapołowska, „Film” 1998, nr 9.
Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.
Katarzyna Figura. Nie tylko figura
1 T. Raczek, Kasia Figura, w: tegoż, Karuzela z madonnami, Michałów-Grabina 2003, s. 93–94.
Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.
Zamiast zakończenia. Dialogi seksbomb
1 A. Prokopowicz, Solo i w duecie, „Film” 2001, nr 7.
Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.BIBLIOGRAFIA
Bielas K., Szczerba J., Tadeusz Konwicki. Pamiętam, że było gorąco, Wydawnictwo Znak, Kraków 2001.
Bielas K., Szczerba J., Po pierwsze zachować dystans. Z Andrzejem Łapickim rozmawiają..., Prószyński i S-ka, Warszawa 1999.
Bieniewski H., Teatr Telewizji i jego artyści, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2009.
Brandys M., Dziennik 1972, Iskry, Warszawa 1996.
Brandys M., Dziennik 1978, Iskry, Warszawa 1997.
Budzińska A., Rodzynki, migdały, Krajowa Agencja Wydawnicza, Katowice 1986.
Budzińska A., Rodzynki, migdały II, Wydawnictwo „Kolonel”, Kraków 1991.
Chmielewska J., Lekarstwo na miłość. Sfilmowane powieści Joanny Chmielewskiej, Interart, Warszawa 1994.
Ciało i seksualność w kinie polskim, pod red. S. Jagielskiego i A. Morstin-Popławskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009.
Dygat M., Rozstania, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2001.
Eberhardt K., Album aktorów polskiego filmu i telewizji, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1975.
Figielski Ł., Michalak B., Prywatna historia kina polskiego, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2005.
Filler W., Pluciński T., Tylko dla mężczyzn!, Iskry, Warszawa 1994.
Gacek P., Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, Jan Karpiński & Nina Wawer s.c., Lublin 1994.
Gańczak F., Filmowcy w matni bezpieki, Prószyński i S-ka, Warszawa 2011.
Grochowska M., Wytrąceni z milczenia, wstęp Adam Michnik, Wydawnictwo Czarne, wydanie II zmienione, Wołowiec 2013.
Gruza J., 40 lat minęło jak jeden dzień, Czytelnik, Warszawa 1998.
Grygolunas J., Festiwale opolskie, Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia, Warszawa 1971.
Gwiazdy w zbliżeniu. Portrety aktorów i reżyserów polskich, pod red. J. Lutomskiego, Presspublica, Warszawa 1995.
Haliński A., 10 000 dni filmowej podróży. Od Sanatorium pod klepsydrą do Starej baśni, Prószyski i S-ka, Warszawa 2002.
Hausbrandt A., Obcym wstęp wzbroniony, Czytelnik, Warszawa 1981.
Historia filmu polskiego, tom IV, 1957–1961, praca zbiorowa pod red. J. Toeplitza, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1980.
Historia filmu polskiego, tom V, 1962–1967, praca zbiorowa pod red. R. Marszałka, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1985.
Historia filmu polskiego, tom VI, 1968–1972, praca zbiorowa pod red. R. Marszałka, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1994.
Jackiewicz A., Moja filmoteka. Kino polskie, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1983.
Junosza-Stępkowska E., Skórska E.M., Gwiazdy gotują dla nas, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1990.
Kąkolewski K., Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię; Uderzenie, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2008.
Kieślowski K., O sobie, oprac. D. Stok, Wydawnictwo Znak, Kraków 1999.
Kletowski P., Marecki P., Żuławski. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2008.
Kolińska K., Miłość, namiętność, zbrodnia, Wydawnictwo Veda, Warszawa 2000.
Krakowska J., Mikołajska. Teatr i PRL, W.A.B., Warszawa 2011.
Kurz I., Twarze w tłumie. Wizerunki bohaterów wyobraźni zbiorowej w kulturze polskiej lat 1955–1969, Świat Literacki, Izabelin 2005.
Lubczyński K., Rapsodia życia i teatru. Rozmowy z aktorami, Książka i Wiedza, Warszawa 2007.
Lubelski T., Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty, wydanie III, Videograf II, Chorzów 2009.
Lubelski T., Historia niebyła kina PRL, Wydawnictwo Znak, Kraków 2012.
Machulski J., Tańczący z VIP-ami, Wydawnictwo „Zebra”, Warszawa 1991.
Michalski D., Kalina Jędrusik, Iskry, Warszawa 2010.
Nasierowska Z., A. Osiecka, Fotonostalgia. Znani i lubiani w obrazie i anegdocie, Wydawnictwo Astrum, Wrocław 1993.
Olbrychski D., Anioły wokół głowy, współpraca: P. Ćwikliński, J. Ziarno, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa 1992.
Oleksiewicz M., 535 dni Potopu, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1975.
Osiecka A., Galeria potworów, Prószyński i S-ka, Warszawa 2004.
Osiecka A., Szpetni czterdziestoletni, Parnas-Łódź, Łódź 1985.
Raczek T., Karuzela z madonnami, Instytut Wydawniczy Latarnik, wydanie II, Michałów-Grabina 2003.
Rybałtowska B., Barbara Brylska w najtrudniejszej roli, Dom Wydawniczy Szczepan Szczepański, Warszawa .
Rybałtowska B., Barbara Brylska w najtrudniejszej roli, Axis Mundi, wydanie II uzupełnione i uaktualnione, 2007.
Samsel R., Szóste cudzołóż!, Wydawnictwo Jaworski, Warszawa .
Sutowski M., Wujec. Związki przyjacielskie, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2013.
Szapołowska G., Pocałunki, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005.
Szapołowska G., Poza mną, G+J Gruner+Jahr Polska, Warszawa 2013.
Szapołowska G., Bielska A., Ścigając pamięć, G+J Gruner+Jahr Polska, Warszawa 2013.
Sztokfisz M., Cena sławy, Diogenes. Grupa Wydawnicza Bertelsmann, Warszawa 2000.
Talarczyk-Gubała M., Biały mazur. Kino kobiet w polskiej kinematografii, Galeria Miejska Arsenał, Poznań 2013.
Talarczyk-Gubała M., Wszystko o Ewie. Filmy Barbary Sass a kino kobiet w drugiej połowie XX wieku, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2013.
Tomaszewski K.L., Bohdan Tomaszewski. Poeta mikrofonu, Polska Oficyna Wydawnicza Logan, Warszawa 1992.
Tyszkiewicz B., Nie wszystko na sprzedaż, inscenizacja: Z. Turowska, Studio Marka Łebkowskiego, Warszawa 2003.
Wajda. Przewodnik. Krytyki Politycznej, pod red. J. Majmurka, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2013.ŹRÓDŁA ILUSTRACJI
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Polityka” 1999, nr 32
„Radio i Telewizja” 1962, nr 8
„Film” 1960, nr 20
na górze „Film” 1964, nr 9
na dole „Ekran” 1975, nr 1
„Panorama Północy” 1960, nr 30
„Magazyn Polski” 1960, nr 2
„Ekran” 1958, nr 14
po lewej „Ekran” 1960
po prawej „Ekran” 1964, nr 13
„Ekran” 1959, nr 21
„Ekran” 1964, nr 15
po lewej „Ekran” 1964, nr 10
po prawej „Ekran” 1961, nr 20
„Ekran” 1966, nr 33
„Film” 1961, nr 43
„Śpiewamy i tańczymy” 1960, nr 13
po lewej „Ekran” 1961, nr 33
po prawej „Ekran” 1961, nr 33
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Ty i ja” 1962, nr 12
„Ekran” 1961, nr 48
„Filmspiegel” 1963, nr 18
„Film” 1961, nr 7
„Iluzjon” 1994, nr 3–4
„Panorama Północy” 1961, nr 47
„ITD” 1966, nr 26
„Zwierciadło” 1959, nr 6
„Dookoła Świata” 1960, nr 28
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Ekran” 1962, nr 22
„Radio i Telewizja” 1962, nr 14
na górze „Ekran” 1961, nr 22
na dole „Ekran” 1961, nr 52–53
Fot. Tadeusz Kubiak / Filmoteka Narodowa
po lewej „Film” 1962, nr 11
po prawej Fot. K. Pieńkowski, Festiwale opolskie, 1971
po lewej Fot. Konstanty Jarochowski, Festiwale opolskie, 1971
w środku „Magazyn Filmowy” 1968, nr 23
po prawej „Panorama” 1964, nr 29
„Ekran” 1962, nr 13
na górze „Ekran” 1962, nr 17
na dole „Panorama Północy” 1961, nr 47
„Film” 1962, nr 18
Pocztówka dla czytelników „Sztandaru Młodych”, 1962
„Ekran” 1972, nr 2
po lewej „Film” 1963, nr 18
po prawej „Film” 1966, nr 6
„Film” 1963, nr 1
„Film” 1967, nr 6
po lewej „Film” 1967, nr specjalny z kwietnia
w środku „Ekran” 1969, nr 17
po prawej „Film” 1967, nr 7
po lewej „Film” 1966, nr 5
po prawej „Ekran” 1966, nr 8
po lewej „Ekran” 1969, nr 45
po prawej „Ekran” 1965, nr 39
po lewej „Film” 1988, nr 14
po prawej „Ekran” 1966, nr 31
„Film” 1965, nr 40
„Ekran” 1965, nr 43
na górze „Kino” 1967, nr 8
na dole „Film” 1984, nr 42
po lewej „Magazyn Filmowy” 1968, nr 14
po prawej „Film” 1968, nr 40
„Film” 1968, nr 4
„RTV” 1971, nr 4
„Film” 1974, nr 22
na górze „Film” 1984, nr 42
na dole Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Ziemia obiecana, reż. Andrzej Wajda, 1974
„Ekran” 1981, nr 13
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„WIK” 1980, nr 10
Fot. Zbigniew Matuszewski
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
na górze „Film” 1957, nr 41
na dole „Film” 1955, nr 47
„Film” 1957, nr 41
„Ekran” 1958, nr 47
„Ekran” 1960, nr 39
„Film” 1963, nr 37
na górze „Film” 1964, nr 11
na dole „Ekran” 1961, nr 48
po lewej „Film” 1964, nr 26
po prawej „Film” 1964, nr 2
„Ekran” 1961, nr 22
„Film” 1960, nr 43
„Film” 1964, nr 9
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Naprawdę wczoraj, reż. Jan Rybkowski, 1963
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Film” 1964, nr 4
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
na górze „Film” 1964, nr 15
na dole „Film” 1964, nr 47
„Film” 1964, nr 28–29
„Ekran” 1964, nr 46
„Ekran” 1965, nr 51–52
„Ekran” 1964, nr 28
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
na górze „Ekran” 1969, nr 50
w środku „Magazyn Filmowy” 1968, nr 16
na dole „Film” 1969, nr 5
na górze „Film” 1968, nr 27
na dole „Ekran” 1969, nr 29
po lewej „Film” 1968, nr 28–29
po prawej „Film” 1967, nr 51–52
„Magazyn Filmowy” 1968, nr 44
„Ekran” 1969, nr 2
„Film” 1968, nr 46
na górze „Film” 1968, nr 36
w środku „Magazyn Filmowy” 1968, nr 43
na dole „Ekran” 1969, nr 13
„Ekran” 1974, nr 51
„Film” 1962, nr 28–29
„Magazyn Filmowy” 1972, nr 51
na górze „Ekran” 1975, nr 30
na dole „Magazyn Filmowy” 1968, nr 23
„Ekran” 1969, nr 17
„WIK” 1981, nr 7
„Film” 1978, nr 4
na górze „Ekran” 1983, nr 31
na dole „Film” 1978, nr 1
„Film” 1979, nr 27
„Film” 1978, nr 14
„Film” 1984, nr 43
„Kino” 1970, nr 11
„Film” 1984, nr 2
„Ekran” 1985, nr 48
„Magazyn Filmowy” 1967, nr 1
„Kino” 1976, nr 8
„Film” 1984, nr 44
„Iluzjon” 1989, nr 1
„Ekran” 1984, nr 39
„Film” 1982, nr 23
„Film” 1981, nr 7
„Film” 1988, nr 30
„Sukces” 1991, nr 8
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Ekran” 1965, nr 51–52
„Ekran” 1966, nr 24
na górze „Film” 1964, nr 31
w środku „Film” 1966, nr 5
na dole „Ekran” 1969, nr 32
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Faraon, reż. Jerzy Kawalerowicz, 1965
na górze „Ekran” 1966, nr 15
na dole „Ekran” 1969, nr 2
„Film” 1966, nr specjalny z lutego
po lewej „Ekran” 1966, nr 18
po prawej „Film” 1966, nr 42
„Film” 1966, nr 32
po lewej „Magazyn Filmowy” 1969, nr 22
po prawej „Film” 1969, nr 5
„Ekran” 1969, nr 31
„Ekran” 1969, nr 27
„Film” 1966, nr 47
„Film” 1968, nr 42
„Ekran” 1968, nr 47
„Film” 1966, nr specjalny z lutego
„Film” 1966, nr 29–30
„Kino” 1969, nr 4
po lewej „Film” 1967, nr 32
po prawej „Film” 1969, nr 32
po lewej „Ekran” 1969, nr 51
po prawej „Ekran” 1969, nr 39
„Ekran” 1969, nr 27
„Ekran” 1969, nr 52
„Film” 1969, nr 43
na górze „Film” 1969, nr 21
na dole „Magazyn Filmowy” 1969, nr 36
„Stolica” 1970, nr 48
„Przyjaźń” 1971, nr 3
„Ekran” 1988, nr 40
„Filmspiegel” 1974, nr 11
„Magazyn Filmowy” 1971, nr 30
„Ekran” 1971, nr 37; Z archiwum Ewy Szczepanik
„Filmspiegel” 1966, nr 25
„Filmspiegel” 1974, nr 11
„Filmspiegel” 1970, nr 14
„Magazyn Filmowy” 1972, nr 51
Fot. Jerzy Troszczyński / Filmoteka Narodowa
Fot. Jerzy Troszczyński / Filmoteka Narodowa
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Film” 1978, nr 5
Pocztówka, Fot. H. Włoch.
„Film” 1978, nr 11
„Film” 1979, nr 19
„Film” 1986, nr 52
„Ekran” 1973, nr 9
„Film” 1973, nr 13
„Film” 1975, nr 10
„Kino” 1978, nr 5
„Ekran” 1974, nr 19
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Ekran” 1989, nr 37
„Film” 1986, nr 17
„Film” 1984, nr 27
„Ekran” 1989, nr 20
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
Kadry z serialu Parada oszustów, 1977
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Zapach ziemi, reż. Dragovan Jovanović, 1977
„Film” 1980, nr 6
„Film” 1980, nr 34
na górze „Film” 1983, nr 7
na dole „Ekran” 1984, nr 41
Fotos kinowy z Innego spojrzenia
Fotos kinowy z Innego spojrzenia
„Film” 1983, nr 19
po lewej „Film” 1984, nr 3
po prawej „Ekran” 1989, nr 37
Fot. Polfilm / East News
„Film” 1986, nr 20
„Film” 1987, nr 9
po lewej „Film” 1984, nr 53
po prawej „Film” 1983, nr 50
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Bez końca, reż. Krzysztof Kieślowski, 1984
po lewej „Film” 1984, nr 27
po prawej Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Bez końca, reż. Krzysztof Kieślowski, 1984
Fot. SF TOR / Filmoteka Narodowa
„Ekran” 1988, nr 49
Fot. Mieczysław Herba / SF TOR / Filmoteka Narodowa
Fot. Roman Sumik / Filmoteka Narodowa
Fot. Andrzej Burchard / SF TOR / Filmoteka Narodowa
„Film” 1988, nr 49
Fot. Polfilm / East News, niewykorzystany kadr z filmu Lawa, reż. Tadeusz Konwicki, 1989
„Film” 1984, nr 38
„Film” 1985, nr 22
„Zwierciadło” 1980, nr 13
„Film” 1983, nr 50
„Film” 1988, nr 36
„Ekran” 1989, nr 45
„Film” 1984, nr 27
„Kino” 1985, nr 2
„Ekran” 1987, nr 9
„Film” 1987, nr 36
„Kino” 1992, nr 4
„Kino” 1992, nr 4
Fot. Piotr Bujnowicz / FabrykaObrazu / FOTONOVA; kadr z filmu Pan Tadeusz, reż. Andrzej Wajda, 2006
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Film” 1983, nr 42
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Osobisty pamiętnik grzesznika przez niego samego spisany, reż. Wojciech Jerzy Has, 1985
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Ga, ga. Chwała bohaterom, reż. Piotr Szulkin, 1985
„Film” 1985, nr 17
„Film” 1987, nr 29
„Scena” 1987, nr 8
„Ekran” 1988, nr 1
„Ekran” 1987, nr 39
„Ekran” 1988, nr 52
„Film” 1988, nr 10
„TIM” 1988, nr 39
„Film” 1985, nr 48
„TIM” 1987, nr 8
„Film” 1989, nr 23
„Kino” 1985, nr 8
„Film” 1986, nr 30
„Panorama” 1986, nr 2
„Razem” 1986, nr 1
„Sukces” 1990, nr 7
„Film” 1986, nr 26
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Pierścień i róża, reż. Jerzy Gruza, 1986
„Film” 1987, nr 52
Fot. Renata Pajchel / WFDiF / Filmoteka Narodowa
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Kingsajz, reż. Juliusz Machulski, 1987
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Kingsajz, reż. Juliusz Machulski, 1987
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu W klatce, reż. Barbara Sass, 1987
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Porno, reż. Marek Koterski, 1989
„Playtboy” 1990, nr 2
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Panny i wdowy, reż. Janusz Zaorski, 1991
„Film” 1993, nr 7
„Kino” 1986, nr 2
Fot. Agencja SE / East News; kadr z filmu Historie miłosne, reż. Jerzy Stuhr, 1997
„Film” 1998, nr 5
„Max” 1999, nr 7
„Ekran” 1987, nr 1
„Ekran” 1987, nr 1
Wszystkie wycinki prasowe nieopisane inaczej pochodzą z Archiwum Autora.PODZIĘKOWANIA
Autor dziękuje
Andrzejowi Jędrzejczakowi
za pomysł na Seksbomby i mobilizację do pracy na każdym etapie pracy;
Monice Talarczyk-Gubale
za wsparcie merytoryczne i życzliwą lekturę, gdy książka powstawała;
Ewie Szczepanik
za nieustanną gotowość dzielenia się swoją wiedzą i prywatnym archiwum;
Remigiuszowi Szelągowi
za szereg materiałów, które zostały wykorzystane w książce.
Autor i Wydawnictwo Marginesy dziękują
Panu Januszowi Majewskiemu
za udostępnienie zdjęć Zofii Nasierowskiej.
Przełom lat czterdziestych i pięćdziesiątych nie był jednak dobrym czasem dla wzbudzających uwielbienie widzów amantów i amantek, utożsamianych ze swoimi rolami. Pismo „Film” zaczęło się ukazywać już w 1946 roku (na okładce pierwszego numeru widniała oczywiście Danuta Szaflarska), ale dział kontaktów z czytelnikami nie był nastawiony na lansowanie gwiazd polskiego kina; 1 sierpnia 1947 roku zbiorczo poinformowano wszystkich zainteresowanych życiem prywatnym bóstw rodzimego ekranu: „Z braku miejsca nie odpowiadamy na żadne pytania nieistotne w rodzaju: ile Duszyński ma lat, czy Żabczyński jest żonaty i gdzie mieszka itd. Nadsyłanie tego rodzaju pytań, jak i znaczków na odpowiedź, jest bezcelowe”. Przy takiej polityce redakcyjnej jedynego pisma filmowego nie można było marzyć o pojawieniu się symboli seksu. Tym bardziej nie sprzyjały im powstające filmy nastawione na promowanie moralności socjalistycznej, która – jeśli chodzi o erotykę – była bardzo bliska nauczania Kościoła katolickiego.
Nadeszły jednak lata pięćdziesiąte, a wraz z nimi całe zastępy światowych gwiazd filmowych, podziwianych i pożądanych, będących takimi „bombami seksu”, że wymyślono dla nich nowe słowo – „seksbomba”. We Włoszech były to Gina Lollobrigida i Sophia Loren, w USA – Marilyn Monroe, Jayne Mansfield i Elizabeth Taylor, we Francji – Brigitte Bardot, w Anglii – Diana Dors, ze Szwecji na podbój świata wyruszyła Anita Ekberg. Liczyło się przede wszystkim bujne ciało, czyli wymiary; u Ekberg wynosiły 100 cm w biuście, 63 cm w talii i 95 cm w biodrach. Kluczowym wyznacznikiem kobiecości i pożądania stały się piersi. Oczywiście im większe, tym lepiej. „Wojna na biusty” toczyła się zresztą nie tylko między Europą a Ameryką, konkurowały nawet reprezentantki jednego kraju, jak Włoszki Loren i Lollobrigida. Piersi zyskały status towaru i elementu kultury masowej. Długo nie mogły zostać obnażone (w purytańskich Stanach Zjednoczonych wciąż obowiązywał restrykcyjny Kodeks Haysa), ale miały być eksponowane przez dekolty i wylewać się z nich, choć nigdy do końca. Z czasem dostrzeżono kolejne części ciała; w wypadku Monroe najważniejsza okazała się pupa, a zwłaszcza sposób poruszania nią. Zauważono, że entrée Marilyn polega nie na wejściu, tylko na wyjściu. Krążyły opowieści, że aktorka związywała sobie kolana, by wypracować specyficzny sposób chodzenia, który szczególnie seksownie prezentował się, gdy oglądano ją od tyłu.
Fenomen seksbomb przeżywał światowy rozkwit, we Francji zaczęło się szaleństwo na punkcie Bardot, gdy w Polsce nastał Październik ’56, a wraz z nim rozluźnił się gorset obyczajowy, dzięki czemu mogła zaistnieć Kalina Jędrusik. Ucieleśnienie seksu, pierwsza polska seksbomba. Tytuł ten powinien brzmieć dumnie, w końcu zapewnił jej miejsce w historii. Oczywiście wiązały się z nim także niebezpieczeństwa, dla prekursorki będącej uosobieniem seksualności brakowało bowiem ról w kinie, nie bardzo potrafiono znaleźć dla niej odpowiednią oprawę. Na szczęście z pomocą przyszła młodsza muza filmu, czyli telewizja. I zaczęło się. Potem pojawiały się kolejne symbole seksu, każda dekada była w stanie wypromować kilka, a nawet kilkanaście nazwisk. Często królowanie jednych jeszcze się nie skończyło, gdy na sceny i ekrany wkraczały następne. Piękne dziewczyny i kobiety, którym kamera dodawała blasku. Prezentowały różne typy urody, nie zawsze dysponowały talentem, czasem miały pecha i znikały szybciej, niż zaistniały.
Polska kinematografia była za słaba, by stworzyć zupełnie odmienny model seksbomby, nasze aktorki stawały się jedynie rodzimymi odpowiednikami światowych gwiazd. To nie przypadek, że zarówno Kalina Jędrusik, jak i Katarzyna Figura były nazywane „polską Marilyn Monroe”. Sama Jędrusik przyznawała się do czerpania inspiracji z Zachodu: „Poznałam Bardotkę osobiście na Lido w Wenecji, podczas Festiwalu Filmowego. Byłam zauroczona, bo kino nie potrafiło pokazać całej barwy jej kobiecości. Wtedy pojawiło się na świecie coś w rodzaju «zamówienia» na dziewczyny takie jak BB. I może w pewnych kręgach w Polsce zaspokajałam te tęsknoty, w innych siałam zgorszenie. Wiele podróżowaliśmy z mężem i ja te wszystkie czary, uroki wielkiego świata wchłaniałam jak gąbka”.
Siłą rzeczy także masowa publiczność zerkała przede wszystkim na pierwowzory. Polskie dziewczyny z końca lat pięćdziesiątych i początku sześćdziesiątych podobnie jak ich zachodnie koleżanki naśladowały Bardotkę. Paradoksalnie można w tym zobaczyć siłę polskich gwiazd, które były tak oryginalne, że trudne do podrobienia. Czy można sobie wyobrazić ówczesne nastolatki masowo kreujące się na wyzywającą Jędrusik albo arystokratyczną Tyszkiewicz? Polska specyfika sprawiła, że różnic było więcej. Długo nie realizowano u nas kina stricte komercyjnego, nie było więc erotyzmu schlebiającego najniższym gustom, do szerokiej publiczności trzeba było dotrzeć w inny sposób. W ambitniejszym repertuarze seks był prezentowany bardziej powściągliwie, więc takie musiały być też nasze gwiazdy.
Co poza kształtami łączyło polskie seksbomby z zagranicznymi? Kontrowersje, które wywoływały! Musiało tak się stać, gdyż wszystko, co wiąże się z seksualnością, nie tylko budzi pożądanie i fascynuje, ale też bulwersuje i zachęca do poniżania. Jayne Mansfield nazywano „blondynką kretynką”, Dianę Dors – „panią Biust”, a Anitę Ekberg – „szwedzką górą lodową”. W wypadku Monroe określenie „głupia blondynka” należało do łagodniejszych; reżyser Nunnally Johnson miał ją ocenić bardziej bezpardonowo: „To tylko mała, arogancka wiercidupa, która nauczyła się podtykać ci pod nos seks”. Polskie seksbomby nie mogły liczyć na taryfę ulgową, bo o ile ekranowe dziewczyny w rodzaju Barbary Kwiatkowskiej, Elżbiety Czyżewskiej czy Poli Raksy w większości cieszyły się sympatią, o tyle Kalina Jędrusik miała zaprzysięgłych wielbicieli, ale i wielu wrogów. O tym, że cały czas tak się dzieje, można się przekonać, czytając komentarze na internetowych forach poświęcone Szapołowskiej bądź Figurze, w dużej mierze zapełnione wpisami pełnymi pogardy i niechęci.
Bohaterkami tej książki są Kalina Jędrusik, Beata Tyszkiewicz, Barbara Brylska, Grażyna Szapołowska i Katarzyna Figura. Seksbomby polskiego kina. Ten wybór nie wyczerpuje zagadnienia. Początkowo wytypowałem dziesięć aktorek, ale szybko okazało się, że temat jest zbyt rozległy, a życiorysy pań zbyt fascynujące, by można je było zmieścić w jednym tomie. Potrzebna była selekcja, zrobiona przeze mnie arbitralnie, bo przecież możliwy byłby inny zestaw. Ten ostateczny jest chyba zrozumiały – Jędrusik, Tyszkiewicz, Brylska, Szapołowska i Figura to naprawdę ważne nazwiska, królowe ekranu przez kilkadziesiąt lat. Każda z nich wykreowała inny typ bohaterki, ale wszystkie stały się obiektami masowej wyobraźni, przede wszystkim odtwórczyniami ról kobiet skoncentrowanych na miłości i seksie.
Przy okazji omawiania ich historii chciałem opowiedzieć o funkcjonowaniu erotyki w PRL-u, zastanowić się nad istniejącym wówczas systemem gwiazd kina, ale też przyjrzeć się przemianie ustrojowej po 1989 roku i temu, jak wpłynęła na życie i karierę moich bohaterek. Wszystkie te tematy pojawiają się w kolejnych rozdziałach.
Gdy już wiadomo, o kim będzie mowa, chciałbym się wytłumaczyć z wybranego okresu historycznego. Dlaczego PRL? Powodów było wiele, ale zdecydował fakt, że to niesamowicie ciekawa, zamknięta już epoka, która wciąż nie została dobrze zbadana i opisana. Także w aspekcie filmowym, a przecież był to czas, gdy polskie kino miało kilka okresów niebywałego rozkwitu. Dziś też funkcjonuje w przestrzeni publicznej określenie „seksbomba”, niemniej przestało odnosić się do aktorek, bo kino nie kreuje już symboli seksu. Jeszcze w latach dziewięćdziesiątych mogło się wydawać, że pojawiły się następczynie bohaterek tej książki, ale z dużego ekranu zniknęły dość szybko. Aktywność zawodowa Ewy Gawryluk i Renaty Dancewicz w dużej mierze ogranicza się dziś do grania w telenoweli Na Wspólnej, Ewa Skibińska skupiła się na karierze teatralnej, jest gwiazdą Teatru Polskiego we Wrocławiu, a Magdalena Cielecka realizuje się przede wszystkim w spektaklach Teatru Nowego w Warszawie.
Muszę także wyjaśnić swój sposób podejścia do tematu. Nie spotkałem się z żadną z bohaterek mojej książki, nie rozmawiałem z nimi, nie dowiadywałem się nawet, czy byłoby to możliwe. Uznałem, że ich narracja jest powszechnie znana. Udzieliły setek, może nawet tysięcy wywiadów, niektóre z nich napisały książki, doczekały się licznych wspomnień współpracowników, rodziny i znajomych. Kolejna opowieść, utrwalona wielokrotnym powtarzaniem, nie była mi potrzebna. Nadszedł raczej czas, żeby na poważnie zapoznać się z istniejącymi materiałami. Obejrzeć, przeczytać, porównać, wyciągnąć wnioski. Zobaczyć, w jaki sposób te opowieści się zmieniały, czy wytrzymały próbę czasu, na co kładziono nacisk przy powtórzeniach, a co zostało przemilczane.
Wszystkie swoje bohaterki lubię, lecz starałem się być czujny, a gdy trzeba – krytyczny. Nie cenzurowałem się, bo nie uznaję tematów tabu w pracy biograficznej, ale też moim celem nie było szukanie sensacji ani badanie życia intymnego opisywanych aktorek. Interesował mnie przede wszystkim ich wizerunek publiczny, którego prywatność jest nieodłącznym elementem, niemniej plotki o romansach, dzieciach i dbaniu o urodę nie powinny dominować. Najważniejsza była dla mnie twórczość; wielokrotnie odnosiłem wrażenie, że zajmuję się lądem nieznanym albo co najmniej zapomnianym, także przez same zainteresowane. Mam nadzieję, że chociaż trochę udało mi się go odkryć. I pokazać, jaki jest ciekawy.KATARZYNA FIGURA
NIE TYLKO FIGURA
Ciągle rysowałam ten sam rysunek – swój portret. Tyle że uporczywie wychodziła mi twarz młodzieńca, a nie twarz kobiety, przyszłej seksbomby polskiego kina. Więc zaczęłam się modlić. Wznosiłam do Boga pokorne modły, które zaczynały się i kończyły tak: „Proszę, żeby mi wyrosły piersi, bo inaczej jakie będzie moje życie?!”. I podejrzewam, że siła mego pragnienia okazała się tak duża, że nieświadomie zaczęłam biologicznie sterować swoim organizmem. W pewnej chwili, w nieprawdopodobnie szybkim tempie, wyrósł mi fenomenalny biust.
Katarzyna FiguraŹRÓDŁA CYTATÓW
Wstęp. Na początku było rodzeństwo
1 M. Karol, Figura Kaliny. Katarzyna Figura, „Przekrój” 2013, nr 24.
2 Odpowiedzi redakcji, „Film” 1947, nr 22.
3 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, Lublin 1994, s. 55.
4 m.imdb.com/name/nm0425913/quotes
Kalina Jędrusik. Seksbomba z urodzenia
1 R. Samsel, Szóste cudzołóż!, Warszawa 1997, s. 40.
2 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, Lublin 1994, s. 49.
3 I. Bartosz, „Gala” 2011, nr 17.
4 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, dz. cyt., s. 10.
5 M. Jędrusik, Henryk Jędrusik. Wspomnienie, „Gazeta Stołeczna” 23.12.1997.
6 Tamże.
7 D. Michalski, Kalina Jędrusik, Warszawa 2010, s. 21.
8 Twoja gwiazda odpowiada na twoje pytanie, „Ekran” 1961, nr 52–52.
9 K. Kotlińska, W domu księcia straszy..., w: tejże, Miłość, namiętność, zbrodnia, Warszawa 2000, s. 185–186.
10 O teatrze telewizji, filmie mówi Kalina Jędrusik, „Dokoła Świata” 1959, nr 310.
11 E. Szczurowska, Kalina Jędrusik. Polski gwiazdozbiór, „Przyjaciółka”, b.d.
12 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, dz. cyt. s. 17.
13 D. Michalski, Kalina Jędrusik, dz. cyt., s. 65.
14 Tamże, s. 66.
15 Tamże, s. 58.
16 Tamże, s. 87.
17 Tamże.
18 Tamże, s. 91.
19 Tamże, s. 517.
20 M. Karol, Figura Kaliny. Katarzyna Figura, dz. cyt.
21 P. Gacek, Muzykalność na życie..., Z Kaliną Jędrusik rozmawia..., „Kobieta i Życie” 1989, nr 36.
22 D. Michalski, Kalina Jędrusik, dz. cyt., s. 60.
23 Tamże.
24 K. Kutz, Kalina. Ta, której już nie ma, „Premiera” 1991, nr 11.
25 Tamże.
26 P. Gacek, Muzykalność na życie..., dz. cyt.
27 K. Jędrusik, Moja recepta na... udane, niebanalne małżeństwo, notowała: W. Lipińska, „Zwierciadło” 1991, nr 1.
28 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, dz. cyt., s. 19.
29 K. Kutz, Klapsy i ścinki, Alfabet filmowy i nie tylko, „Rzeczpospolita” 6–7.02.1999.
30 Tamże.
31 Laleczka i chłopiec. Agnieszka Osiecka o Kalinie Jędrusik i Stanisławie Dygacie, zanotował: P. Pytlakowski, „Polityka” 1999, nr 32.
32 I. Czyńska, Kalina Jędrusik-Dygatowa. Sylwetki aktorów, „Ekran” 1958, nr 14.
33 D. Michalski, Kalina Jędrusik, dz. cyt., s. 77.
34 K. Kutz, Kalina. Ta, której już nie ma, dz. cyt.
35 Tamże.
36 Ł. Figielski, B. Michalak, Prywatna historia kina polskiego, Gdańsk 2005, s. 104, 106.
37 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, dz. cyt., s. 77.
38 K. Kutz, Kalina. Ta, której już nie ma, dz. cyt.
39 Kalina Jędrusik-Dygat. Piosenkarka i aktorka, „Nowa Wieś” 1960, nr 51–52.
40 MD, Kalina Jędrusik, „Wiadomości Filmowe” 1959, nr 41.
41 L. Klimczak, Kalina Jędrusik, „Ekran” 1986, nr 37.
42 H. Bieniewski, Teatr Telewizji i jego artyści, Warszawa 2009, s. 11–12.
43 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, dz. cyt., s. 26.
44 O teatrze telewizji, filmie mówi Kalina Jędrusik, dz. cyt.
45 I. Czyńska, Kalina Jędrusik-Dygatowa. Sylwetki aktorów, dz. cyt.
46 A.J. Rowiński, Tak debiutowali, „Jazz” 1979, nr 7.
47 W. Czapińska, Wszystkie Kaliny, „Pani” 2001, nr 8.
48 I. Czyńska, Kalina Jędrusik-Dygatowa. Sylwetki aktorów, dz. cyt.
49 W. Wierzewski, Z Dygatem i przeciw Dygatowi, „Ekran” 1964, nr 13.
50 M. Brandys, Sonda. Pożegnania, „Ekran” 1964, nr 15.
51 M. Maniewski, Z kim tak ci będzie źle jak ze mną?, „Film” 1984, nr 42.
52 O teatrze telewizji, filmie mówi Kalina Jędrusik, dz. cyt.
53 A. Kublik, M. Olejnik, Przybora. Pan jakby w jesień dopiero wbiegł. Z Jeremim Przyborą rozmawiają..., „Wysokie Obcasy” 1999, nr 39.
54 Laleczka i chłopiec..., dz. cyt.
55 Tamże.
56 P. Gacek, Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, dz. cyt., s. 57.
57 bw , Kalina Jędrusik-Dygatowa, „Ekran” 1961, nr 33.
58 A. Kublik, M. Olejnik, Przybora. Pan jakby w jesień dopiero wbiegł. Z Jeremim Przyborą rozmawiają..., dz. cyt.
Beata Tyszkiewicz. Dama może być seksbombą!
1 A. Iskierko, Beata Tyszkiewicz, „Ekran” 1984, nr 39.
Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.
Barbara Brylska. Mieć całe demoludy u stóp
1 B. Rybałtowska, Barbara Brylska w najtrudniejszej roli, Warszawa , s. 50.
Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.
Grażyna Szapołowska. I ciało, i dusza
1 M. Chyb, Czarne winogrona. Mówi Grażyna Szapołowska, „Film” 1998, nr 9.
Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.
Katarzyna Figura. Nie tylko figura
1 T. Raczek, Kasia Figura, w: tegoż, Karuzela z madonnami, Michałów-Grabina 2003, s. 93–94.
Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.
Zamiast zakończenia. Dialogi seksbomb
1 A. Prokopowicz, Solo i w duecie, „Film” 2001, nr 7.
Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.BIBLIOGRAFIA
Bielas K., Szczerba J., Tadeusz Konwicki. Pamiętam, że było gorąco, Wydawnictwo Znak, Kraków 2001.
Bielas K., Szczerba J., Po pierwsze zachować dystans. Z Andrzejem Łapickim rozmawiają..., Prószyński i S-ka, Warszawa 1999.
Bieniewski H., Teatr Telewizji i jego artyści, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2009.
Brandys M., Dziennik 1972, Iskry, Warszawa 1996.
Brandys M., Dziennik 1978, Iskry, Warszawa 1997.
Budzińska A., Rodzynki, migdały, Krajowa Agencja Wydawnicza, Katowice 1986.
Budzińska A., Rodzynki, migdały II, Wydawnictwo „Kolonel”, Kraków 1991.
Chmielewska J., Lekarstwo na miłość. Sfilmowane powieści Joanny Chmielewskiej, Interart, Warszawa 1994.
Ciało i seksualność w kinie polskim, pod red. S. Jagielskiego i A. Morstin-Popławskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009.
Dygat M., Rozstania, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2001.
Eberhardt K., Album aktorów polskiego filmu i telewizji, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1975.
Figielski Ł., Michalak B., Prywatna historia kina polskiego, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2005.
Filler W., Pluciński T., Tylko dla mężczyzn!, Iskry, Warszawa 1994.
Gacek P., Kalina Jędrusik. Muzykalność na życie, Jan Karpiński & Nina Wawer s.c., Lublin 1994.
Gańczak F., Filmowcy w matni bezpieki, Prószyński i S-ka, Warszawa 2011.
Grochowska M., Wytrąceni z milczenia, wstęp Adam Michnik, Wydawnictwo Czarne, wydanie II zmienione, Wołowiec 2013.
Gruza J., 40 lat minęło jak jeden dzień, Czytelnik, Warszawa 1998.
Grygolunas J., Festiwale opolskie, Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia, Warszawa 1971.
Gwiazdy w zbliżeniu. Portrety aktorów i reżyserów polskich, pod red. J. Lutomskiego, Presspublica, Warszawa 1995.
Haliński A., 10 000 dni filmowej podróży. Od Sanatorium pod klepsydrą do Starej baśni, Prószyski i S-ka, Warszawa 2002.
Hausbrandt A., Obcym wstęp wzbroniony, Czytelnik, Warszawa 1981.
Historia filmu polskiego, tom IV, 1957–1961, praca zbiorowa pod red. J. Toeplitza, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1980.
Historia filmu polskiego, tom V, 1962–1967, praca zbiorowa pod red. R. Marszałka, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1985.
Historia filmu polskiego, tom VI, 1968–1972, praca zbiorowa pod red. R. Marszałka, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1994.
Jackiewicz A., Moja filmoteka. Kino polskie, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1983.
Junosza-Stępkowska E., Skórska E.M., Gwiazdy gotują dla nas, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1990.
Kąkolewski K., Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię; Uderzenie, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2008.
Kieślowski K., O sobie, oprac. D. Stok, Wydawnictwo Znak, Kraków 1999.
Kletowski P., Marecki P., Żuławski. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2008.
Kolińska K., Miłość, namiętność, zbrodnia, Wydawnictwo Veda, Warszawa 2000.
Krakowska J., Mikołajska. Teatr i PRL, W.A.B., Warszawa 2011.
Kurz I., Twarze w tłumie. Wizerunki bohaterów wyobraźni zbiorowej w kulturze polskiej lat 1955–1969, Świat Literacki, Izabelin 2005.
Lubczyński K., Rapsodia życia i teatru. Rozmowy z aktorami, Książka i Wiedza, Warszawa 2007.
Lubelski T., Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty, wydanie III, Videograf II, Chorzów 2009.
Lubelski T., Historia niebyła kina PRL, Wydawnictwo Znak, Kraków 2012.
Machulski J., Tańczący z VIP-ami, Wydawnictwo „Zebra”, Warszawa 1991.
Michalski D., Kalina Jędrusik, Iskry, Warszawa 2010.
Nasierowska Z., A. Osiecka, Fotonostalgia. Znani i lubiani w obrazie i anegdocie, Wydawnictwo Astrum, Wrocław 1993.
Olbrychski D., Anioły wokół głowy, współpraca: P. Ćwikliński, J. Ziarno, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa 1992.
Oleksiewicz M., 535 dni Potopu, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1975.
Osiecka A., Galeria potworów, Prószyński i S-ka, Warszawa 2004.
Osiecka A., Szpetni czterdziestoletni, Parnas-Łódź, Łódź 1985.
Raczek T., Karuzela z madonnami, Instytut Wydawniczy Latarnik, wydanie II, Michałów-Grabina 2003.
Rybałtowska B., Barbara Brylska w najtrudniejszej roli, Dom Wydawniczy Szczepan Szczepański, Warszawa .
Rybałtowska B., Barbara Brylska w najtrudniejszej roli, Axis Mundi, wydanie II uzupełnione i uaktualnione, 2007.
Samsel R., Szóste cudzołóż!, Wydawnictwo Jaworski, Warszawa .
Sutowski M., Wujec. Związki przyjacielskie, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2013.
Szapołowska G., Pocałunki, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005.
Szapołowska G., Poza mną, G+J Gruner+Jahr Polska, Warszawa 2013.
Szapołowska G., Bielska A., Ścigając pamięć, G+J Gruner+Jahr Polska, Warszawa 2013.
Sztokfisz M., Cena sławy, Diogenes. Grupa Wydawnicza Bertelsmann, Warszawa 2000.
Talarczyk-Gubała M., Biały mazur. Kino kobiet w polskiej kinematografii, Galeria Miejska Arsenał, Poznań 2013.
Talarczyk-Gubała M., Wszystko o Ewie. Filmy Barbary Sass a kino kobiet w drugiej połowie XX wieku, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2013.
Tomaszewski K.L., Bohdan Tomaszewski. Poeta mikrofonu, Polska Oficyna Wydawnicza Logan, Warszawa 1992.
Tyszkiewicz B., Nie wszystko na sprzedaż, inscenizacja: Z. Turowska, Studio Marka Łebkowskiego, Warszawa 2003.
Wajda. Przewodnik. Krytyki Politycznej, pod red. J. Majmurka, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2013.ŹRÓDŁA ILUSTRACJI
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Polityka” 1999, nr 32
„Radio i Telewizja” 1962, nr 8
„Film” 1960, nr 20
na górze „Film” 1964, nr 9
na dole „Ekran” 1975, nr 1
„Panorama Północy” 1960, nr 30
„Magazyn Polski” 1960, nr 2
„Ekran” 1958, nr 14
po lewej „Ekran” 1960
po prawej „Ekran” 1964, nr 13
„Ekran” 1959, nr 21
„Ekran” 1964, nr 15
po lewej „Ekran” 1964, nr 10
po prawej „Ekran” 1961, nr 20
„Ekran” 1966, nr 33
„Film” 1961, nr 43
„Śpiewamy i tańczymy” 1960, nr 13
po lewej „Ekran” 1961, nr 33
po prawej „Ekran” 1961, nr 33
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Ty i ja” 1962, nr 12
„Ekran” 1961, nr 48
„Filmspiegel” 1963, nr 18
„Film” 1961, nr 7
„Iluzjon” 1994, nr 3–4
„Panorama Północy” 1961, nr 47
„ITD” 1966, nr 26
„Zwierciadło” 1959, nr 6
„Dookoła Świata” 1960, nr 28
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Ekran” 1962, nr 22
„Radio i Telewizja” 1962, nr 14
na górze „Ekran” 1961, nr 22
na dole „Ekran” 1961, nr 52–53
Fot. Tadeusz Kubiak / Filmoteka Narodowa
po lewej „Film” 1962, nr 11
po prawej Fot. K. Pieńkowski, Festiwale opolskie, 1971
po lewej Fot. Konstanty Jarochowski, Festiwale opolskie, 1971
w środku „Magazyn Filmowy” 1968, nr 23
po prawej „Panorama” 1964, nr 29
„Ekran” 1962, nr 13
na górze „Ekran” 1962, nr 17
na dole „Panorama Północy” 1961, nr 47
„Film” 1962, nr 18
Pocztówka dla czytelników „Sztandaru Młodych”, 1962
„Ekran” 1972, nr 2
po lewej „Film” 1963, nr 18
po prawej „Film” 1966, nr 6
„Film” 1963, nr 1
„Film” 1967, nr 6
po lewej „Film” 1967, nr specjalny z kwietnia
w środku „Ekran” 1969, nr 17
po prawej „Film” 1967, nr 7
po lewej „Film” 1966, nr 5
po prawej „Ekran” 1966, nr 8
po lewej „Ekran” 1969, nr 45
po prawej „Ekran” 1965, nr 39
po lewej „Film” 1988, nr 14
po prawej „Ekran” 1966, nr 31
„Film” 1965, nr 40
„Ekran” 1965, nr 43
na górze „Kino” 1967, nr 8
na dole „Film” 1984, nr 42
po lewej „Magazyn Filmowy” 1968, nr 14
po prawej „Film” 1968, nr 40
„Film” 1968, nr 4
„RTV” 1971, nr 4
„Film” 1974, nr 22
na górze „Film” 1984, nr 42
na dole Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Ziemia obiecana, reż. Andrzej Wajda, 1974
„Ekran” 1981, nr 13
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„WIK” 1980, nr 10
Fot. Zbigniew Matuszewski
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
na górze „Film” 1957, nr 41
na dole „Film” 1955, nr 47
„Film” 1957, nr 41
„Ekran” 1958, nr 47
„Ekran” 1960, nr 39
„Film” 1963, nr 37
na górze „Film” 1964, nr 11
na dole „Ekran” 1961, nr 48
po lewej „Film” 1964, nr 26
po prawej „Film” 1964, nr 2
„Ekran” 1961, nr 22
„Film” 1960, nr 43
„Film” 1964, nr 9
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Naprawdę wczoraj, reż. Jan Rybkowski, 1963
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Film” 1964, nr 4
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
na górze „Film” 1964, nr 15
na dole „Film” 1964, nr 47
„Film” 1964, nr 28–29
„Ekran” 1964, nr 46
„Ekran” 1965, nr 51–52
„Ekran” 1964, nr 28
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
na górze „Ekran” 1969, nr 50
w środku „Magazyn Filmowy” 1968, nr 16
na dole „Film” 1969, nr 5
na górze „Film” 1968, nr 27
na dole „Ekran” 1969, nr 29
po lewej „Film” 1968, nr 28–29
po prawej „Film” 1967, nr 51–52
„Magazyn Filmowy” 1968, nr 44
„Ekran” 1969, nr 2
„Film” 1968, nr 46
na górze „Film” 1968, nr 36
w środku „Magazyn Filmowy” 1968, nr 43
na dole „Ekran” 1969, nr 13
„Ekran” 1974, nr 51
„Film” 1962, nr 28–29
„Magazyn Filmowy” 1972, nr 51
na górze „Ekran” 1975, nr 30
na dole „Magazyn Filmowy” 1968, nr 23
„Ekran” 1969, nr 17
„WIK” 1981, nr 7
„Film” 1978, nr 4
na górze „Ekran” 1983, nr 31
na dole „Film” 1978, nr 1
„Film” 1979, nr 27
„Film” 1978, nr 14
„Film” 1984, nr 43
„Kino” 1970, nr 11
„Film” 1984, nr 2
„Ekran” 1985, nr 48
„Magazyn Filmowy” 1967, nr 1
„Kino” 1976, nr 8
„Film” 1984, nr 44
„Iluzjon” 1989, nr 1
„Ekran” 1984, nr 39
„Film” 1982, nr 23
„Film” 1981, nr 7
„Film” 1988, nr 30
„Sukces” 1991, nr 8
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Ekran” 1965, nr 51–52
„Ekran” 1966, nr 24
na górze „Film” 1964, nr 31
w środku „Film” 1966, nr 5
na dole „Ekran” 1969, nr 32
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Faraon, reż. Jerzy Kawalerowicz, 1965
na górze „Ekran” 1966, nr 15
na dole „Ekran” 1969, nr 2
„Film” 1966, nr specjalny z lutego
po lewej „Ekran” 1966, nr 18
po prawej „Film” 1966, nr 42
„Film” 1966, nr 32
po lewej „Magazyn Filmowy” 1969, nr 22
po prawej „Film” 1969, nr 5
„Ekran” 1969, nr 31
„Ekran” 1969, nr 27
„Film” 1966, nr 47
„Film” 1968, nr 42
„Ekran” 1968, nr 47
„Film” 1966, nr specjalny z lutego
„Film” 1966, nr 29–30
„Kino” 1969, nr 4
po lewej „Film” 1967, nr 32
po prawej „Film” 1969, nr 32
po lewej „Ekran” 1969, nr 51
po prawej „Ekran” 1969, nr 39
„Ekran” 1969, nr 27
„Ekran” 1969, nr 52
„Film” 1969, nr 43
na górze „Film” 1969, nr 21
na dole „Magazyn Filmowy” 1969, nr 36
„Stolica” 1970, nr 48
„Przyjaźń” 1971, nr 3
„Ekran” 1988, nr 40
„Filmspiegel” 1974, nr 11
„Magazyn Filmowy” 1971, nr 30
„Ekran” 1971, nr 37; Z archiwum Ewy Szczepanik
„Filmspiegel” 1966, nr 25
„Filmspiegel” 1974, nr 11
„Filmspiegel” 1970, nr 14
„Magazyn Filmowy” 1972, nr 51
Fot. Jerzy Troszczyński / Filmoteka Narodowa
Fot. Jerzy Troszczyński / Filmoteka Narodowa
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Film” 1978, nr 5
Pocztówka, Fot. H. Włoch.
„Film” 1978, nr 11
„Film” 1979, nr 19
„Film” 1986, nr 52
„Ekran” 1973, nr 9
„Film” 1973, nr 13
„Film” 1975, nr 10
„Kino” 1978, nr 5
„Ekran” 1974, nr 19
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Ekran” 1989, nr 37
„Film” 1986, nr 17
„Film” 1984, nr 27
„Ekran” 1989, nr 20
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
Kadry z serialu Parada oszustów, 1977
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Zapach ziemi, reż. Dragovan Jovanović, 1977
„Film” 1980, nr 6
„Film” 1980, nr 34
na górze „Film” 1983, nr 7
na dole „Ekran” 1984, nr 41
Fotos kinowy z Innego spojrzenia
Fotos kinowy z Innego spojrzenia
„Film” 1983, nr 19
po lewej „Film” 1984, nr 3
po prawej „Ekran” 1989, nr 37
Fot. Polfilm / East News
„Film” 1986, nr 20
„Film” 1987, nr 9
po lewej „Film” 1984, nr 53
po prawej „Film” 1983, nr 50
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Bez końca, reż. Krzysztof Kieślowski, 1984
po lewej „Film” 1984, nr 27
po prawej Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Bez końca, reż. Krzysztof Kieślowski, 1984
Fot. SF TOR / Filmoteka Narodowa
„Ekran” 1988, nr 49
Fot. Mieczysław Herba / SF TOR / Filmoteka Narodowa
Fot. Roman Sumik / Filmoteka Narodowa
Fot. Andrzej Burchard / SF TOR / Filmoteka Narodowa
„Film” 1988, nr 49
Fot. Polfilm / East News, niewykorzystany kadr z filmu Lawa, reż. Tadeusz Konwicki, 1989
„Film” 1984, nr 38
„Film” 1985, nr 22
„Zwierciadło” 1980, nr 13
„Film” 1983, nr 50
„Film” 1988, nr 36
„Ekran” 1989, nr 45
„Film” 1984, nr 27
„Kino” 1985, nr 2
„Ekran” 1987, nr 9
„Film” 1987, nr 36
„Kino” 1992, nr 4
„Kino” 1992, nr 4
Fot. Piotr Bujnowicz / FabrykaObrazu / FOTONOVA; kadr z filmu Pan Tadeusz, reż. Andrzej Wajda, 2006
Fot. Zofia Nasierowska / Reporter
„Film” 1983, nr 42
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Osobisty pamiętnik grzesznika przez niego samego spisany, reż. Wojciech Jerzy Has, 1985
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Ga, ga. Chwała bohaterom, reż. Piotr Szulkin, 1985
„Film” 1985, nr 17
„Film” 1987, nr 29
„Scena” 1987, nr 8
„Ekran” 1988, nr 1
„Ekran” 1987, nr 39
„Ekran” 1988, nr 52
„Film” 1988, nr 10
„TIM” 1988, nr 39
„Film” 1985, nr 48
„TIM” 1987, nr 8
„Film” 1989, nr 23
„Kino” 1985, nr 8
„Film” 1986, nr 30
„Panorama” 1986, nr 2
„Razem” 1986, nr 1
„Sukces” 1990, nr 7
„Film” 1986, nr 26
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Pierścień i róża, reż. Jerzy Gruza, 1986
„Film” 1987, nr 52
Fot. Renata Pajchel / WFDiF / Filmoteka Narodowa
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Kingsajz, reż. Juliusz Machulski, 1987
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Kingsajz, reż. Juliusz Machulski, 1987
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu W klatce, reż. Barbara Sass, 1987
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Porno, reż. Marek Koterski, 1989
„Playtboy” 1990, nr 2
Fot. Polfilm / East News; kadr z filmu Panny i wdowy, reż. Janusz Zaorski, 1991
„Film” 1993, nr 7
„Kino” 1986, nr 2
Fot. Agencja SE / East News; kadr z filmu Historie miłosne, reż. Jerzy Stuhr, 1997
„Film” 1998, nr 5
„Max” 1999, nr 7
„Ekran” 1987, nr 1
„Ekran” 1987, nr 1
Wszystkie wycinki prasowe nieopisane inaczej pochodzą z Archiwum Autora.PODZIĘKOWANIA
Autor dziękuje
Andrzejowi Jędrzejczakowi
za pomysł na Seksbomby i mobilizację do pracy na każdym etapie pracy;
Monice Talarczyk-Gubale
za wsparcie merytoryczne i życzliwą lekturę, gdy książka powstawała;
Ewie Szczepanik
za nieustanną gotowość dzielenia się swoją wiedzą i prywatnym archiwum;
Remigiuszowi Szelągowi
za szereg materiałów, które zostały wykorzystane w książce.
Autor i Wydawnictwo Marginesy dziękują
Panu Januszowi Majewskiemu
za udostępnienie zdjęć Zofii Nasierowskiej.
więcej..
