Silesia Noir - ebook

LE PREMIER CHAPITRE:
TÉLÉPHŌNE FATAL
TRAGICZNY TELEFŌN

Ziymia naroz sie zatrzōnsła. Napoczły sie ruszać meble. Na ôstatek zadzwōniyły ô sia nawet glaski w byfyju. Trwało to yno pora sekund, ale stykło, coby mie ôbudzić. Musiało zaś tōmpnyć na grubie. Ôtworzyłech ślypia i pizło mie po nich bystre, ranne światło. W skrōniach fedrowoł mi pierōński bōl. Ôczy zawrzyłech zaroz nazod, ale dobrze wiedziołech, iże to już niy pōmoże. Do łepy zaczły mi sie ciś klangi z cesty, wołani ludzi, kōński kopyta trzaskajōnce po bruku i fyrczōnce koła ôd fur. Nade wszysko wybijoł sie głos Gintera Kalymby, kery zaś cis na kole bez Rybnik i ryczōł durch głośno: „Mietły! Mietły!”

Mōgbych se setny roz ôbiecać, iże już wiyncyj sie do takigo stanu niy doprowadza, że niy chyca sie już gorzoły i yntlich zmiynia swoji życi, ale na wieczōr i tak sie na zicher uzaś ściaprōm i co nojwyżyj byda mioł ekstra wyrzuty sumiynio skuli tego, co łōmia swoji włosne ôbiecki.

Skulołech sie z barłogu i pōmału stanyłech prosto na nogi. Barłōg to je dobre miano do mojigo prykola. Ôd kedy żech sie wkludziył do tego familoka dwa lata do zadku, niy był ani roz zasłany. Kōńcym w cołkij moji izbie był niemożliwy burdel, dosłownie i w przenośni. W przenośni, bo wszyndzi walały sie roztōmańte harapucie, zmazane lōnty, werkcojgi, papiōry i brify, abo prōzne flaszki po gorzole i biyrze. Po prowdzie coroz ciynżyj było w tym bajzlu przelyź do dźwiyrzi. A dosłownie, bo tyż i niyroz skludzołech se sam motyki, coby chocioż na chwila dychnōnć sie przi tym erzacu bliskości i posuchać poru cygaństw na mōj tymat: co żech je szwarny karlus i mōm ciekawe życi, jeżech dżyntelmyn i kwintesyncjo mynskości. Dowartościowujōncy grzych za pora banknotōw.

- Musza sam hankiejś zrobić porzōndek – padołech sōm do sia. Chocioż dobrze widziołech, iże te „hankiejś” raczyj nigdy niy przidzie.

Podeszłech do byfyju, ôdewrziłech go i zaczłech zawalato przebiyrać miyndzy prōznymi flaszkami. Dycki w kerejś było trocha czegoś do picio. Niy wiym czamu, ale mōm taki zwyk, iże jak ech je ôżraty i przida du dōm, to dycki resztōwki gorzołki chowia do byfyju. Bestōż i terozki znojdżech to, coch szukoł. Na poły fol sztwierciok. Niystety niy było już wiyncyj moji nojdrogszyj szkockij. Musiołech cołko już wysłepać. Trza bydzie iś zaś do Żyda i nakupić, bo po zwykłej gorzole za moc heftuja.

Pociōngłech łyk. Jedyn i drugi. Skrziwiyłech sie, podeszłech do ôkna i ôprził żech sie ô fynsterbret. Bez zmazano szyba Rybnik wyglōndoł na jeszcze ôszkliwszy jak normalnie. Pierōński miasto złodzieji, szmuglerōw, ôszustōw i cygōnōw. Czorne gruby, zmazane familoki i jejich psińco werci miyszkańcy. Niynawiydziyłech tego placu. Jak bych chcioł wystrzylać wszyski myndy i chacharów, co sam mieszkajōm, to by mōnicyje z cołkij rybnickij kōmyndy policyje mi brakło. Chocioż, coroz czynścij se myśla, co cołki problym rozwiōnzołby yno jedyn strzał...

Niy mogłech tego jednak zrobić Rołzie. Yno jo ôstoł ônej i Hyjdlusi po śmierci Ewalda. Chocioż ôna ani ô tym niy wiedziała.

Upiyłech jeszcze jedyn łyk i schrōniłech resztōwka do byfyju. Bydzie na zaś. Poszłech do kuchnie, coby trocha sie ôpultać przi ausguście i zmiynić łachy. Ôczywiście jakech prziszeł wczora w nocy, toch niy wpod na to, coby sie chocioż seblyc z ancuga. Wyciōngłech nowy gang ze szranku, a stary ciepłech na hołda zmazanych lōntōw. Uzbiyrała sie już tako srogo kupa, co pōmału trza było z tym iś do pralnie. Nostympny Żyd zedrze zy mie pora złotkōw, ale przinojmnij bez nostympny miesiōnc byda wyglodoł jak człowiek. „Pierōnym przidajne, ôsobliwie jak połowa życio spyndzo sie w szynku” – padołech sōm do sia w gowie. Zapłech giwera do poska, ôblykłech mantel i hut, a potym z tōm irōnicznōm myślōm wciepłech zmazane łachy do waszkorbu, dźwigłech go i wylozłech z chałupy.

Toć, była mgła. Kaj by tam inakszy, dyć miasto stoło ôtoczōne starymi stowami, kaczokami, barzołami i roztōmańtymi rzyczkami, z kerych cołki czos ulatywała ta siwo zaraza. Niy pamiyntōm dnia, w kerym niy byłoby mgły w Rybniku.

Przi drodze stoł mōj wierny kamrat, kupiōny jeszcze przed Wielkōm Wojnōm – czorny Ford T mianowany bezy mie Biytōm, abo zdrobniale Biytkōm. Poôbtrzaskiwany bele kaj, ale durch sprawny i szykowny. Pōmimo upływu lot auta durch były rzadkościōm na cestach. Zresztōm, mało kōmu stykało na taki luksus. Hankiejś ludzie jednak byli bogatsi jak dzisiej.

Zmazane lōnty wciepłech za zadni zic, ôdpolyłech ta staro szłupa i ruszyłech do roboty. Zygor na kościele pokazywoł trzi sztwierci na jedynosto. Ciekawe czy reszta już je? Mody na zicher ja. Chtoś kōncem musi te biuro ôdewrzić ô dziewiōntej rano. Ojgyn tyż już bydzie, ôn raczyj niy zarywo nocy po szynkach. Nojgorszy było dycki z Johannym. Tyn stary gizd słepoł wiyncyj jak jo i ani niy prōbowoł trzimać sie pozorōw, co je inakszy. Kieby niy to, iże znōm go jeszcze z roboty w policyji, to bych już mu downo podziynkowoł za tako spōłpraca. Niystety ôn był taki sōm choby jo. Tyż niy ciyrpioł swojigo życio i tego, kim sie stoł. Z szumnych idyji, kerymi żył jeszcze dziesiyńć lot do zadku, wyrwanych choby żywcym z gymby Korfantego, ôstoła mu po powstaniach rozbito familijo, stracōno robota w policyji, dugi i gorzoła. Kamratōw sie ale niy wybiyro.

Stanyłech na placu Wolności przi borsztajnie i wypłoszyłech tym cukrōwki a dziamble, kere tam sznupały za ziorkami i kruszkami. Wylozłech z auta i hned poczułech smrōd tego miasta, same hasi, sadza i jscochy. Niby delikatny, yno ledwo wyczuwalny, ale jednak na tela wyraźny coby bez nos wdziyrać mi sie do mōzgu i napełniać moji zmysły ôbrzidzyniym. A może to był yno kac? Na zicher jedne i drugi. Niychyntnie wziōnech głymbszy ôddech, coby sie niy porzigać. Rozejrzołech sie naôbkoło. Z cołkim miastym było choby z tym smrodlawym luftym. Pod tymi szumnymi szyldami, fanami i świyżōm farbōm na murach rybnickich kamiynic chowała sie moc psińco wertych jego miyszkańcōw. Niy godōm, co kożdy tukej taki był. Ale ci porzōndni ni mieli tela do pedzynio jak cołko reszta szczurōw, kero chowała sie sam po ajnfartach, placach i biydaszybach, do kerych tyż niy było daleko. Same kradzioki, elwry, haderloki, ôszusty, cygōny, szmuglery, hadziaje, kapusie, gwołciciele i mordyrze. Pierōńsko mafia, co zasługiwała yno na kulka w łeb a meter ziymie. Ôstatni lata nauczyły dobrych ludzi niy wychylać sie do przodku, co wykorzystoł cołki tyn ćmawy norōd.

I jeszcze te wszyski mōndroki z Polski. Miglance, co przijechały sam na łatwy zarobek cyganić, ôszukiwać i wykorzystywać porzōndnych, a łatwowiernych ludzi. Ta jejich moda, szyroki galoty, szyldōwki i kaboty, a pod spodkiym zwykłe formetle zamiast koszul i fuslapy zamiast zokōw na szłapach. I ta wyższoś, z kerōm sie ôdzywali, choby mieli przed sobōm gupigo chopa. Pierōńsko polsko szlachta. Chtoś mōndry hankiejś pedzioł, iże coby zatryjumfowało zło, styknie ôbojyntność dobra. Przōndne ôbywatele Rybnika bez ôstatni piytnoście lot zobojyntnieli na wszysko. Ôszkrutno wojna, biyda, głōd, choroby, potym walka polityczno w czasie plebiscytu i zaś trzi krōtki wojynki mianowane dzisiej powstaniami, w czasie kierych zgodne kejś sōmsiody szczuły sie jedyn na drugigo choby zegziołe psy. Znołech przipadki, kej brat bratu wpakowoł kulka w pleca. Przeklynte miasto i przeklynty Ślōnsk. Perła w korōnie z jeji czornym złotym, ô kere kożdy rod by se doł urznyć noga, bele by yno na nim położyć rynka.

Wyciōngłech fojercjog, kupiōne jeszcze za Niymca Zippo, i ôdpolyłech cygareta. Zajrzołech na wiyrch, na kamiynica. „Fox i Zawada. Agencja Detektywistyczna” głosiył szumny szild hyngnyty na ôdropanej, czornyj ôd sadze ścianie. W sumie sōm byłech małowiela lepszy jak tyn rybnicki luft. Stary ôżyrok z bandōm scharatanych życiym przegrańcōw, zniszczōnych choby ta ściana, kerzi udowajōm, iże je inakszy i chrōniōm sie za gryfnym szildym i aby trocha wybiglowanymi ancugami a szlipsami.

Podziwołech sie naôbkoło. Po drugij strōnie placu na rozlajerowanej lajerze groł lajerman. Cestōm jechała fura ciōngnyto bez jednego kōnia. Na zicu siedzioł stary, brodziaty a przigarbiōny chop w zniszczōnym i zmazanym ôd szlymy mantlu a futerbachowej koszuli. Wiōz wōngli. Za nim jechała jeszcze jedna, na kerej siedziały hajery, co jechali ze szychty. Wyzdradzały ich dycki niedōmyte pod grubskōm brauzōm ślypia. Godali ô czymś po cichu. Kōnsek dali w ajnfarcie stoło trzech karlusōw, kerzi szlukali co z blaszannyj plaskōwki. Niy wyglōndali na nojuczciwszych. Jakoś babka szła wele nich z bajtlym za rynka. Jak yno sie na nich podziwała, to aże podrabła, na co ci zaczli sie rzać.

Powiōdłech za niōm ślypiami. Mōj wzrok prziciōngła jednak naroz frela, co stoła kōnsek dalij i filowała na ta tabula z mianym ôd moji agyncje. Była szlang, miała na sia ôbcisły, szykowny, krymowy klajd do kostek, kery niy zwoloł na robiyni za dugich krokōw, a jasne pantofle. Wyżyj zatulała sie wełnianym kabotkiym w podobnym kolorze. Kark miała ôwinyty dugim a puchatym, biołym szalym. Friz kryła pod szumnym schapphutym z szyrokim rōndym i blyszczōncymi ôzdobami z kryształu abo szkła. Na rynkach miała biołe, jedwabne rynkawiczki. W palcach prawej trzimała szklano lufka zwiyńczōno dugōm, francuskōm cygaretkōm. Niy widziołech jeji gymby, ale coś mie w nij zaintrygowało. Podeszłech wolnym krokiym, dżwigłech kłobuk i zapytołech..

- Witōm, szuko paniynka detektywa? Może trza w czymś pōmōc?

Pōmału zwyrtła sie ku mie. Miała pociōngło, jasno facka i wielki, zielōne ôczy. Godny dekolt zdobiyła ji perłowy naszyjnik, kery chytoł wejzdrzini bardzij jak niywielki biust. Mrugła choby dopiyro ôtuchła, po czym ôdpedziała.

- Ni, dziynkuja. Jo nic sam... Do widzynio.

Wyraźnie udziwiōno spuściyła ślypka, zwyrtła sie i wartkimi, krōtkimi kroczkami ôdeszła, z lecim trzaskaniym abzacōw. Dopiyro terozki spokopiłech kōmizm we tej sytuacje. Jo, sztyrdziestoletni, mało wiela siwy chop, niyogōlōny, z potargnanym frizym, we schacharzōnym ancugu zagoduja do modyj elegantki. Dyć wyglōndołech pōmału choby dziod! To wszysko bez te pierōński miasto. „Z kim przestajesz takim się stajesz” powtarzoł dycki Mody. Musioł mieć trocha recht w tym swojim ludowym porzekadle. Rybnik bez te miniōne lata ôdcisnył na mie swoji czorne piyntno.

Oddychłech jeszcze roz znienawidzōnym luftym, wlozłech wartko po schodkach na wiyrch i otworzyłech dźwiyrze. Przi byfyju stoł Ojgyn i przipoloł fajfka, Mody siedzioł za biurkiym zasłanym papiōrami i przeglōndoł cajtung.

- Pyrsk. Hanysa ni ma jeszcze? – Spytołech sie.

- Ni ma – ôdpowiedzioł mi Ojgyn i puszczoł kurz.

Powiesiyłech mantel a hut na sztyndrze i podeszłech do mojigo biurka, przi kierym siedzioł Mody.

- Raus! Bier ta gorolsko rzić z mojigo zica. Idź lepszy kawy namleć, bo mi zaroski palica rozsadzi. Ojgyn, posztorej tam w piecu i postow na woda. Co to zaś sōm za brify?

- Rachunki – pedzioł Mody, jak stowoł.

- Zostow cajtung, chca ôbejrzeć jako groł Ôstrōg.

Rozsiodłech sie i przejrzołech wartko szport. Toć, Ôstrōg dostoł 6:1 z Prusami. Nostympne dziesiyńć złotych, kere żech na nich postawiył, w rzici. Na biurku leżały rachunki za sztrōm a telefōn. I toć, ni miołech geldu, coby ich zapłacić. Zresztōm, podwiela niy trefi sie jako wiynkszo sprawa, to mieć go niy byda.

- Ojgyn, jak tam poszukiwania? – Miołech nadzieja iże chocioż nasze teroźne śledztwo bydzie sie mieć ku ôstatku.

- Psinco. Synek możno i uciyk z chałupy, ale popytołech sie dobrze jego kamratōw, postraszyłech nawet, żodyn nic niy wiy. W szuli tyż ni mioł źle. Niy mioł by na co uciekać. Jeszcze poszukōm, ale na mōj rozum to raczyj mu sie co stało. Jak nic niy znejda, to trza bydzie familii pedzieć nojgor... – Naroz Ojgyn rozkuckoł sie tak, iże ni mōg dali godać. Kucoł dugo, aż mu lica zsiniały. Potym chyciył dech, ôbetrził sie taszyntuchym i wyciōngnył z kapsy flaszka ze syropym, z kerej upiył spory łyk.

- Pogorszo ci sie te kucanie, chopie. Byłżeś z tym u dochtora?

- Jo tam żodnego łapiducha niy potrzebuja. Jak kuckōm, to znaczy, iże potrzebuja lyku na kaszel i tela. Eli ôn mi powiy co inkszego? Stanie na tym, co mōm se kupić jaki syrop w aptyce, co i tak robia bez tego. Szkoda czasu i geldu na wizyta.

Ojgyn łyknył jeszcze roz, a potym nazod wraziył fajfka w gymba. Za chwila zewrała woda w gorczku i zaloł wszyskim kawa. Wyciōngłech z kapsy złotek i ciepłech Modymu.

- Na, ciś do Schmitta kupić kreple. Weź sztyry, jedyn ôstawiymy Hanysowi. Czamu tego cajmra jeszcze ni ma?

Mody, abo inakszy Serafin Ujazdowski, ôblyk swoja jakla i bez godki wyloz z biura. Na moji pytani, jak widać, ni mioł ôdpowiydzi. Za chwila prziszoł nazod z wōniajōncymi kreplami ze śliwkowym filōngiym. Słodko chwila, momynt zapōmniynio ô tym, jake darymne je te miasto; jedna jedyno piekarnia, iskra złotego szajnu w tym piekielnym krōlestwie siwości i marasu.

Zygor, co stoł na byfyju, piznył dwanoście. Chwila potym Ojgyn poszoł do swoji roboty. Wylozłech śnim, coby zahoczyć ô poczta. Prziłaził piytnosty, a śnim czas, coby wykōnać mōj cōmiesiynczny rytuał. Wypisołech koperta ôd „Versicherungsgesellschaft Gothaer” i wraziyłech do nij piyńdziesiōnt złotych. Mōj ôstatni geld, bez jakiś kotlokōw, co mi ôstały po kapsach. Tak po prowdzie w moji kapsie kożdy piniōndz był pawie dycki tym „ôstatnim”. Majōntek sie mie niy trzimoł. Bestōż tyn ôstatni piniōndz musiołech ônej ôddać, bo potym mogbych to przepić abo przegrać w karty. Jo bez geldu mōg żyć, na gorzoła i kreple dycki żech cosik znejdowoł, ale ôna ni mogła czekać. Zaadresowołech do Markowic na Rōża Furmanowo, przilepiłech brifmarka i posłołech brif.

To było moji małe cygaństwo wzglyndym Rołzy. Toć, Ewald niy był ubezpieczōny w Gothaerze, ale sztyrnoście lot nazod napisołech fałszywe pismo z tej ubezpieczalnie i posłołech ji. Ôdy mie by w życiu żodnego geldu niy wziyna, choby miała głodym przimiyrać. Była za porzōndno na taki coś. Bestōż zmyślyłech geszichta ô tym, iże Ewald był ubezpieczōny na życi i terozki bydōm posyłać Rołzie i Hyjdlusi piniōndze, a ôna w to uwierzyła. To był mōj jedyny kōntakt z wdowōm po mojim nojlepszym kamracie. Ôd czasu ôstatnigo telefōnu sprzed sztyrnostu lot ni miołech ani siyły, ani śmiałości, coby sie do nij zaś ôzwać.

Bez dugi czas łaziyłech bamōntny, bez cweku po znienawidzōnych cestach, na ôstatku ale wrōciyłech do biura. Jak mie niy było, Mody poukłodoł papiōry, pośmiatoł izba, a potym siod zaś na mōj zic, coby skōńczyć czytać swōj cajtung. Nostympny dziyń bez zdarzyń i nowej roboty. Żodyn niy prziszoł. W takich mōmyntach, jak nic sie niy dzieje i mi sie mierznie, moji myśli dycki uciekajōm ku gorzole. Trza było by sie napić, nojlepszy niy sōmymu. Mody sie niy nadowoł. Mioł familio; lepszy coby sie jij wachowoł, jakby potym skuli mie mioł skōńczyć choby Johann.

No toć... Ani żech sie ôbejrzoł, a było już pōł sztwortej, a tego gizda durch niy było. To znaczyło, iże mōg se co zrobić, jak był namlety. Trza było go poszukać. A nieskorzi sie śnim napić.

- Dobre Mody, dzisiej żodnego już sam niy bydzie. Idź du dōm, z babōm trocha posiedź. Moge jutro co porobiymy.

Serafin kiwnył łepōm i wartko sie zebroł. Jo zatynczos wziōn cingowy kibel z hasiym ich zawrzył biuro. Ślozłech na dwōr i rozważowołech, kaj mōm szukać tego ôżyroka. Zaloz żech na zadek i wysułech hasi. Jakech szeł nazod, usłyszołech cichy klang.

- Herman...

Podziwołech sie naôbkoło, ale żodnego żech niy ujrzoł.

- Herman... – Zaś usłyszołech tyn głos. Naroz ujrzołech schōdki, kere szły do pywnice. Zajrzołech tam. Na samym dole, na zoli leżoł Johann. Wyglōndoł choby ôstatni dziod. Prawy rynkow we ancugu mioł roztargany, w zakwawiōnej i zmazanej koszuli wytargane knefle, rynki i gymba poodziyrane. Był cały ôbrzigany i śmierdzioł.

- Co ty sam robisz, stary gupieloku?! – Spytołech sie ôstro i ślozłech ku niymu.

- Herman, Ema mie ôstawiyła, wziyna Neszki i pojechała fōrt do Warszawy. Ôstawiyła mie... – Ślimtoł Johann.

- Chopie, to było sześ lot nazod! Ôpamiyntej sie i stowej! – Nerwowo chyciyłech go za rynka i postawiyłech na nogi. Pōmału sie pamiyntoł. – Co sam robisz?!

- Szołech do roboty, bo sie już jasno robiyło. Jak ech ôd Richarda z szynku wyloz, pōmyślołech se, iże zicna se na schodku tukej i doczkōm na wos, boch klucze ôstawiył w inkszym kabocie dōma. Ale mi sie zdo, co musiołech przepaść bez tyn gelynder.

- To ty sam ôd rozwidnioka leżysz? Pierōnie, pōdź na wiyrch.

- Jo cie przepraszōm Herman, jo...

- Przestōń i weź sie do kupy. Jo ni ma Ema, cobyś mie za wszysko musioł przepraszać. Kule, co jo mōm z tobōm zrobić? Wyglōndosz choby hadziaj w tym roztarganym i zarziganym ancugu, ô tej kwi już ani niy godōm. Musisz iś sie przeblyc do chałupy. Ale terozki pōdź na wiyrch, umyjesz sie aby.

Poszli my nazod do biura. Musiołech mu trocha pōmōc bo był durch pitōmy i cołki ôbczaskany. Niy byłech pewny, eli ni mo co połōmane abo za fest ôbite i miołech strach, coby kaj niy ukyjznył i uzaś niy pobulył. Było mi trocha ciynżko go kludzić. Johann był wielki choby stodoła i barczysty jak byk, a ta siyła tyż swoji wożyła. Niy należołech do słabełuszy, ale tyn wielkolud dycki sprawioł mi trudności w tej materii. Do miski nalołech zimnyj wody, a do szolki resztōwka ôchłodnytej już kawy.

- Mosz, umyj sie chocioż. A tu mosz troszka kawy na ôtuchnycie.

Johann seblyk sie z lōntōw, wziōn mydło i zaczōn sie myć poodziyranymi rynkami. Zakurzyłech se cygareta. Naroz zadzwōniył telefōn. Zadziwowołech sie trocha, ale wsadziyłech peta do aszynbechera i dźwigłech suchawka.

- Halo? Agyncja detektywistyczno Fox i Zawada. Przi telefōnie Herman Fox.

- Dobry, z tej strōny Truda Koch. Pamiyntocie mie, herr lojntnant?

Cobych mioł niy pamiyntać. Ôstatnio, niedoszło ôfiara Masorza... Naroz zrobiyło mi sie zima po plecach. W jednym mōmyncie spociyły mi sie rynki. Przed ślypia zaczły mi sie ciś wspōmniynia. Ewald... Pōmordowane bajtle... Poôdrzinane gowy... Szatańsko gra tego waryjota. Sprawa, kero zrobiyła zy mie tego, kim żech je dzisiej, kero zmiyniyła cołki moji życi. A lojtnantym żodyn mie już downo niy nazywoł.

- Witōm – padołech dziwnie cicho. Naroz zaschło mi w karku, ôdcharkłech. – Toć iże pamiynca. W czym ci moga pōmōc, dziołcho?

- Masorz wrōciył... – Nastoła dugo chwila ciszy we suchawce.

- Co to godosz? Dyć to je ōnmyjglich. Zabiyłech go na twojich ôczach!

- Jo wiym, ale dzisio rano znojdłach we furtce brif, napisany bez niego. Pamiynca dobrze tyn szrift! Napisoł mi iże idzie po mie, iże chce skōńczyć to, co napocznył sztyrnoście lot nazod.

- Trudka – pedziołech cicho po chwili – chtoś se na zicher robi gupi wice. Masorz je martwy, ôsobiście wpakowołech mu patrōn w łeb.

- Ale jo mōm taki strach. W jednej minucie wszysko do mie wrōciyło. Siedza sama w chałupie pozawiyrano na wszyski zōmki i cołki czas dziwōm sie bez ôkno, co sie dzieje naôbkoło. Policyjo padała to samo co wy, ale wcale mie to niy uspokajo. Przijedźcie do mie. Zapłaca wōm jak za normalno robota, yno przijedźcie. Prosza – z kożdym słowym coroz ciynżyj było Trudce, coby niy ślimtać. Była rychtyk fest wylynkano.

- Dobre, bydymy za jako godzina, niy ruszej sie nikaj z chałupy. Miyszkosz durch na tym samym placu?

- Ja. Dziynkuja wōm fest. Czekōm na wos.

- Pozawiyrej dźwiyrze i zasłōń ôkna forhangami. Jak przijada, bydziesz mie słyszeć, bo byda autym. Widzymy sie hned.

Ôdłożyłech suchawka i ôprzyłech sie ciynżko ô biurko. Dychłech roz i drugi. Dopiyro terozki ujrzołech, iże rynce mi sie cołki telepały. Wroz dostołech tyż hercklekotōw. Rozum godoł mi jasno, iże to wszysko je ōnmyjglich, ale zuwizu chyciły mie strach a nerwy. Podeszłech wartko do byfyju i wyciōngłech plaskōwka, wypiyłech gibko pora łykōw, aże zaczłech kuckać. Johann skōńczył sie prawie wyciyrać do ryncznika.

- Co ci sie stało? Wyglōndosz choby cie śmierć przeszła.

- Bo tak je. Masorz posłoł brif z kierchowa do Trudy, tej co to jōm niy zabiył – Johann naroz zblod.

- Co to godosz? Dyć ôn je umrzity. Niy rozumia.

- Jo tyż. Keryś se na zicher robi gupi wice, ale Trudka chce nōm zapłacić, coby na to wejrzeć. Bestōż zbiyrej sie, jadymy do Raciborza. Ôstow te swoji łachy, w aucie mōm moji, coch mioł do pralnie dać. Chocioż sōm zmazane, to i tak wyglōndajōm ô niebo lepszy, jak te twoji potargane lōnty. Ôbleczesz se co z tego.

Wziōnech hut, a Johannowi dołech mōj mantel. Wleźli my wartko do Biyty i ruszyli my do Raciborza. Po drodze durch cisły mi sie do łepy niychciane spōmniynia...RÉTROSPECTIŌN PREMIER

Był piyrszy siyrpnia 1913 roku. Nic niy zwiastowało poczōntku kōńca mojigo życio. Dziyń jak codziyń. Cuzamyn z Ewaldym i Johannym grali my w szkata przi biurku i zbijali my ôstatni chwile mijajōncej szychty. Jeszcze dwajścia minut i fajrant, wartki biyr, potym ôbiod u Ewalda i Rołzy, a nieskorzij mieli my wziōnś mało Hyjdlusia na szpil fusbalu. Mało szcziga uprzyła sie choby yjzel, iże chce iś z nami, a Ewald ni mioł zdrowio, coby ji ôdmōwić, kej zaczła ô to ślimtać. Zresztōm, ôn niczego niy poradziył jij ôdmōwić.

Skōńczyli my rajcować, wziōnech tajlung – dwie achtle. Co żech dostoł, toch ôdłożył.

- Krojc.

- Kōntra! – Ryknył Johann. Już ech wiedzioł, co je pō mie. Wiela żech sie tyż niy chachnył, z piyńciōma trumfami ni mōgłech na wiela liczyć. Hanys, fest rod, chyciył kartka a blajsztift, coby dopisać mi pōnkty – To żeś mioł ajnfach?

- Bez trzech... – ôdpedziołech.

- No to już wiymy, kery po szychcie bydzie stawioł biyr – padoł rozśmioty.

Zaczli my sie zbiyrać. Ledwa co żech ôblyk mantel, a do biura wpod kōmisorz Steierbach z takim szwōngiym, choby kula wystrzelono z kanony.

- Stōjcie chopy! Dzisiej mōmy długszo szychta. Biercie wartko auto i jedźcie do Studziynnej.

- Panie kōmisorz... Co sie uzaś stało? Niy do sie jutro? – Spytołech naiwnie, chocioż jakech yno podziwoł sie na jego przekwiōne ślypia i spocōno gymba, wiedziołech, że musiała sie stoć jakoś rychtyk tragedio.

- Mord. Modo dziołszka z urżnytōm gowōm. Znojdła jōm mutra, jak prziszła z pańskigo pola uszykować ôbiod. Jedźcie tam wartko, podwiela bydōm tam szrajbery ôd Eckerta i zrobiōm z tego afera na cołko rejyncjo! Sam mocie adres i nazwiska.

Kōmisorz doł mi kartka. Podziwali my sie na sia z Ewaldym, a potym śleźli my na dōł.

- Psinco, Johann, na biyr pōdymy inkszym razym – padołech.

- Ja. Yno niy rachuj se, iże ci go zapōmna!

Pōmacali my sie przed Biytkōm, a potym cuzamyn z Ewaldym pociśli my na miejsce zbrodni. Wyjechali my za miasto i zaczli my sie kierować na Studziynno, minyli my kościōł Nepōmucka i jakoś mila dali zjechali my na polno droga po prawyj. Przejechali my wszyski pola na drodze ku stawiyniōm, kere widzieli my na landszafcie przed nami. Po wjechaniu miyndzy chałupy ni musieli my ani szukać szpecjalnie adresu. Przed jednōm chałupōm, na zegrodzie zebrali sie chyba wszyjscy, kerzi miyszkali naôbkoło. Byli tyż take, co przijechali z dalsza – pod samōm furtkōm stoł Ford T. Sam na zicher żodnymu by niy stykło na auto, bestōż dobrze wiedziołech, kto nim przijechoł.

- „Nowiny” już sōm. Jutro ni musisz ani kupować cajtōngu , za chwila i tak sie dowiysz, co w nim bydzie – padołech niyhersko i postawiyłech auto pod płotym. Przi tymu pogōniłech kury, husi a pultoki, kere prawie tam deptali.

Wyleźli my z Biyty i przeszli my bez plac ku chałupie. Ludzie naôbkoło nos ściszali godka, tak co dało sie słyszeć jynczyni a ślimtani z pojrzodka. Stanyli my w przisiynku. Zaroz poczułech smrōd świyżej kwie. Przeleźli my bez kuchnia ku izbie, w kerej zebrała sie cołko familio. Gynał jak my wlazowali, strzelył flesz ôd knipsaparatu. Blysło na bioło choby ôd pierōna – a tyn pierōn tak choby strzelył wy mie. Przedymnōm stoł Helmut Weiss, żurnalista „Nowin Raciborskich”, nojbardzij bezduszny i cygański szrajber, jakigo żech znoł. Chop, kery niy znoł słōw „styknie”, abo „niy pasuje”. Dycki po trupach szoł do cylu, na nic niy dowoł pozōr. Skuli tego dycki redachtōr Eckert wysyłoł ônego do takij roboty. Zarozki szarpłech go za mantel i wyciepłech z izby.

- Bier ta pierōńsko maszina i bier mi sie stōnd zanim ci wytrzaskōm wszyski zymby! Czyś ty je jakiś nierychtyk? Cołko familio je aże sztywno ôd tego, co sie sam stało, a ty ich jeszcze knipsaparatym straszysz!?

- Zaś ty Herman? Dej sie na wstrzimanie i dej mi robić moja robota! To bydzie rychtyk synsacjo! Cołki piyńć tauzynōw zyńdzie jutro jeszcze przed połedniym! A na przodku mōj bild i moji miano we szkryfce! Musza sie śpiychać, podwiela cajtung dajōm do druku.

- Tyś mi sie zdo, ôszaloł! Dowej mi zarozki film i ciś stōnd jak nojdalij, podwiela żech cie jeszcze niy zatrzas!

Wyciōngłech rynka ku knipsaparatowi. Helmut zajrzoł na mie wylynkany, ale zamiast mi co dać, zwyrtnył sie wartko. Dugnył Ewalda, aże polecioł na ściana i byłby pobulył, kieby sie niy chyciył byfyja. Tyn ci sie zaroz zerwoł i chcioł puścić za szrajbrym, kery pitnył bez kuchnia ku dźwiyrzōm.

- Ty giździe, pōdziesz do haresztu za atak na szandary!

- Zostow go, mōmy ważniejsze sprawy niż gōniyni tego pierōńszczoka – chyciłech mojigo partnyra za ramia. Zajrzoł na mie nerwowo, ale zarozki dychnył i sie uspokojył. Zresztōm słyszelimy już na placu Helmuta ôdpolać motōr ôd auta.

Zwyrtłech sie nazod ku izbie. Dopiyro terozki ujrzołech co w nij tak rychtyk było rajn. Pod ścianami stoła familio i sōmsiody. Starzi i młodzi, wszyjscy jednako wylynkami i choby zbamōncyni, nikierzi umazani po gymbie ôd płaczkōw. Cołki zdarzyni z żurnalistōm ledwa co ich ôbeszło. Przed nimi klynczała jedna baba – na zicher mutra zamordowanej – ślimtała i zawodziyła. Trzimoł jōm starszy chop. Na samym pojrzodku był stołek, a do niego prziwiōnzano dziołszka, niy starszo jak dziesiyńć lot. Jeji lōnty cołki były we kwi: niy yno ôbetrzyte abo ôpultane. Wyglōndały gorszy jak masarsko zopaska po świniobiciu, choby kery ich w tej kwi tōnkoł, blank ôd nij mokre. Cołko ta krew rozlywała sie naôbkoło po delōwce. Pod stołkiym była już srogo plama, kero skłodkami szła potym dali, aż pod same ściany. Na zolu, za plecami umartyj dziołszki, leżała jeji ôberżnyto gowa. Ôczy miała ôtwarte i przewrōcōne na wiyrch, włosy potargane, gymba sino.

- Jezus Maria, Pōnboczku świynty – zamemrołech pōłgłosym. Przeżegnołech sie ze zgrozy. Wroz zmiynkły mi nogi, na puklu poczułech zimny pot.

Akuratnie wszyskich my wypytali. Mutra i starsze bajtle poszły z rana do dworu na pole robić. Ôfiara, ta mało Laura, miała ôstoć w chałupie coby jōm wypucować i ôszkrobać zimioki na ôbiod. Jak jeji mutra prziszła nazod du dōm, znojdła jōm tak w tej izbie. Żodyn sōmsiod niy widzioł nic podejrzanego, coby sie sam kery smyczył, abo coby w chałupie kery co ryczoł. Ôbejrzeli my dokładnie zwłoki. Ôbetnyto gowa, a na jeji zadku jeszcze jakoś sznita. Podwiela mordyrz powiōnzoł Laury, musioł jōm piznyć czymś ciynżkim w palica.

Po jakij godzinie robota przerwoł nōm foter zamordowanej, kery cołki ściekły wlecioł do chałupy choby sznelcug. Był festelnie zeszterowany, cołki sie telepoł, durch sklinoł i groziył śmierciōm niyznanymu winowajcy. Trocha zetrwało, aże sie uspokojył. Chop był wielki i dobrze zbudowany, mioł moc siyły, kero chcioł ewidyntnie terozki użyć, coby rozładować nerwy. Chodziył po chałupie i po placu, szukoł czegoś, co by mōg zniszczyć, abo kogoś... Skuli tego ludzie poczuli strach i zaczli sie po kolei tracić z placu, co trocha ułatwiyło nōm robota. W kōńcu jednak chop wypiył glaska gorzoły, trocha sie uspokojył i siod z nami do godki. Nic nowego nōm niy pedzioł. Familio jak familio. Mieli ludzi, kerzi im niy byli radzi, ale żodnego, co by mōg taki mord popełnić. Pozbiyrali my ale ôd nich miana na wszelki wypadek.

Siedzielimy śnim we trzech w zawrzytym kamerliku, jedynyj takij izbie, kaj nōm żodyn niy zawodzoł. Ôstoła ôstatnio rzecz, kero trza było pedzieć i zrobić. Było to ciynżki, a jo miołech trocha za miynki herc, coby tykać taki tymaty. Chwila pobyli my cicho, ale zejrzołech, co chop dziwo sie na mie i czeko. Gibko sie kapnył, iże chca śnim jeszcze ô czymś pogodać. Niy było bestōż na co czekać.

- Panie Adolf – tak sie mianowoł foter Laury. – Mōm do wos jeszcze jedna prośba.

- Ja? – Spytoł sie ôstro i zimno. Ôn niy był ci taki, coby sie czym załōmywać. Nafolowany bōł żolym i agresjōm, ale w pojrzodku durch zachowywoł zimno krew.

- Chcieliby my, coby Laury ôdwiyź jeszcze do lazaretu, coby mōg jōm ôbejrzeć dochtōr...

- A po kigoż pierōna? Dyć już ji żodyn dochtor niy pōmoże! – ôdpedzioł frechownie, chocioż na to coch go poznoł bez tamta godzina, zdowało mi sie, co to je jego nōrmalny tōn przi godce.

- Toć, niy pōmoże, ale... – niy chciało mi to przyńś bez kark. Adolf fedrowoł mie przekwiōnymi ze złości ślypiami, co wcale mi niy pōmogało. W kōńcu ułożyłech se w gowie, jako to pedzieć. – Muszymy wiedzieć, czy mōmy do czyniynio yno z mordyrzym, czy może z mordyrzym gwołcicielym – zawrzyłech na mōmynt ôczy i wziōnech powolny ôddech. Jak ech ich ôtworzył, mōj rozmōwca durch dziwoł sie na mie tymi samymi, zimnymi ślypiami. W kōńcu pamału, tak choby bez zacisnyte zymby, ôdpedzioł.

- Myślicie iże ôn jōm piyrw... Moja mało Laura... Podwiela jōm zabiył...

Kiwłech łepōm, a chop yntlich pokozoł jakiś uczuci, kere tak dugo w sia trzimoł. Mōmyntalnie spuściył gowa i zacisnył fest powieki. Śmierć go przeszła i sie zatrzōns, ale zarozki potym ôpanowoł sie i doł łepōm zgoda na badani. Głos mu sie załamywoł, usłyszołech yno niewyraźne szkamry.

- Zgadzōm sie.

- Dziynkujymy. Mōmy nadzieja, iże cołko wiedza zwoli nōm go chycić, podwiela zaś kōmu co zrobi – padołech przi żygnaniu. – Kej yno zajadymy do miasta, to poszlymy sam sanitarka z lazaretu. Dōm im znać, coby ciało jak nojpryndzy ôddali nazod. Cobyście mogli zacznyć rzykać.

Uścisłech Adolfowi rynka i pojechalimy z Ewaldym nazod do Raciborza. Nic wiyncyj ni mogli my już tam zrobić.

Ledwa dachy straciyły sie z widoku, stanyłech autym na pojrzodku pola. Wylozłech i oprzyłech sie ô ni. Wyciōngłech cygareta i kołki, coby zakurzić. Kole mie zaroz stanył Ewald. Dziwali my sie tak na chwila na reż gotowy do zbioru. W kōńcu Ewald niy strzimoł i pod na miedza. Wyrzigoł wszysko, co mōg. Mōj żołōndek tyż chcioł sie zwyrtnyć na drugo strōna, ale przeszło mi, jak ech wykurzył cygareta. Pociepłech sztōmla i nazod wleźli my do auta. Niy padali my ani słowa bez cołko droga nazod. Zrobiyli my, co my mieli zrobić w lazarecie. Ôstało nōm doczkać na to, co powiy dochtōr.

Na drugi dziyń na piyrszej zajcie w „Nowinach” moglimy se ôbejrzeć bild zrobiōny wczora bez Helmuta srogi na cołko strōna i ôpis cołkigo morderstwa na nostympne trzi.CHAPITRE DEUX
LES DÉMŌNS DU PASSÉ
DEMŌNY PRZESZŁOŚCI

Choby naschwōl zaczło loć. Niy był to zwykły deszcz, yno pierōnowo ulywa. Daszek nad szybōm niy poradzowoł trzimać wody, wyciyraczkōm niy wyrabiołech smiatać wody, a jedyno sprawno lampa niy dowała tela światła cobych mioł dobro widoczność na ciymno cesta.

- Pierōński deszcz. Ôd Raciborza ta burza idzie. Dycki wszysko co nojgorsze, idzie ôd Raciborza – pedzioł Johann. To była jedna z jego ôbstōnych powiadoczkōw.

- Niy fandzol gupot. Durch wierzisz w te endecki pierdoły?

Hanys niy ôdpedzioł, zamiast tego wlepiył ślypia w ôkno i strugi wody spływajōnce po zmazanej szybie. Niby mōj spōlnik już downo zostawiył za sobōm ideały, kere zakludziyły go na egzystyncjōnalne dno, ale kejnedy jeszcze, nojwiyncyj przi gorzole, wygłoszoł jakiś stare, endecki porzekadła i mōndrości. Doprowdy, ciynżko wyzbyć sie starych zwykōw.

Droga wlykła sie strasznie. Ziymia rozmokła i auto grzynzło w ciaplycie i żłobinach. Tak dojechali my do granice na Ôdrze. Zawczasu pochowali my giwery do szpecjalnych schowkōw. Ja, Biyta była narychtowano to takich rzeczy. To były moji małe udoskōnalynia. Kożde dźwiyrze miały skrytka pod tapicerkōm na tako właśnie przileżytoś. Miołech jeszcze jedyn schowek pod zadnim zicym, kaj trzimołech moja szpecjalno graczka, ale jeszcze sie niy trefiyło, cobych musioł jōm stamtōnd wyciognyć, abo i choby kōmu pokozać. Ani Johann ô nij niy wiedzioł.

Z drzewianej chałupki wyloz polski wojok ôwinyty w dugi, wełniany mantel. Poświyciył nōm taszlampōm w zapadano szyba. Mrōżyłech ślypia ôd blyndujōncego światła, pokozołech mu auswajs. Myślołech, co puści nos bez problymu, ale żech sie chachnył. Niy miołech anungu, czamu tymu hampelmanowi uwidziało sie nos w tako szpetno pogoda skōntrolować. Zaklupoł mi na szyba i pokozoł, co mōmy wylyź. Zrobiyli my, co przikozoł i stanyli my wele maski. Woda ciurkiym skidowała mi z kłobuka. Czułech, co za chwila zresztōm mi przemoknie i byda mioł mokro gowa.

Spod kapuce wachtyrza wystowała modo i gładko ôgolōno gymba. Nachylył sie do auta i zacznył świyciyć nōm taszlampōm po zicach. Niy był to piyrszy roz, jak nos kōntrolowali, przeca bez ta granica masowo przemycali ludzie roztōmańte dobro, przeważnie wuszty i miynso. Niy poradziyłech spokopić czamu, ale widocznie po plebiscycie niy yno wiynkszość grubōw i hutōw trefiyła sie Polokōm, ale tyż wszyski porzōndne masarnie i bambry z dobrym przichōwkiym.

Na ôstatku wojok wyloz, pozornie ôbejrzoł auto, dziwoł sie nawet na kōłka i świyciył w nadkola. Terozki już przedobrził, tak akuratnie jeszcze nos niy sprawdzali nigdy! Musieli widocznie kogo szukać, abo czekać na jakoś kōnkretno kōntrabanda. Zaczynołech mieć strach, co jeszcze znejdzie te nasze giwery i bydōm problymy. Ale wachtyrz ôbrōciył sie w naszo strōna i pedzioł.

- Pōdźcie yno symnōm do budki.

Podziwołech sie na Johanna, a ôn na mie. Wzruszyli my ramiami i poszli my za nim. W pojrzodku szło fajne blank ciepło ôd małego, rozchajcowanego zieleźnioka w rogu. Mody wojok symnył mantel i powiesiył na hoku, a potym siod przi małym stoliku. W budce była jeszcze yno jedna ryczka, bestōż my z Hanysymani niy zicali.

- O co sie rozchodzi, panie ôficyr? – Przichlybiłech mu, bo na pagōnach mioł yno ańfachowego szeregowca. Rośmioł sie na to i ôdpedzioł.

- Ni ma żech żodyn ôficyr. A chciołech sie spytać ô wasze auto.

- Co śnim?

- Wszysko je do porzōdnku, ale prawie terozki wyloz nowy model, Ford A. Skuli tego wszyski stare wersje T zaczły wartko tanieć. Myślołech, coby se łacnie niy kupić takigo, bo mōm naszporowane trocha geldu i pōmału mi styknie. Chciołech sie spytać, czyście sōm radzi, bo niy chca kupić bele czego.

Myślołech, iże z miejsca strzela kopytami. Co za cajmer! Ôpinii ô aucie mu sie zachciało! Zeszterowołech sie, ale yno ôddychłech i ôdpedziołech spokojnie.

- To je nojlepsze auto pod klarōm. Mało kiedy sie psuje, a eźli nawet, to po leku sami naprawicie. Jeździ wartko choby cug, na kōniu go niy prześcigniecie. No i jak padze, to mocie dach na gowōm i nawet w deszczu mogecie jechać tak jak my terozki. Chocioż prawie dzisio troszka my zmokli. Coś jeszcze chcecie wiedzieć? Jak ja to pytejcie wartko, bo nōm sie rychtyk śpiycho.

- Wyboczcie i niy gorszcie sie na mie. Niy chciołech wos sam trzimać, ale mało kery sam autami jeździ, a samym handlyrzōm ciynżko wierzyć, bo ôni durch yno wszysko zachwolajōm. Chciołech sie bestōż spytać kogoś, chto sōm przetestowoł tyn model. Jak ujrzołech wos w tym aucie, to uzdołech sie wykorzystać sytuacjo – padoł z rychtyk szczerym uśmiychym na gymbie.

- Je rychtyk dobry, mōm go już siedminoście lot. Przeżył wojna, trzi powstania i durch jeździ. Dobro rekōmyndacjo?

- Bardzo dobro, dziynkuja wōm fest.

Mody wojok stanył i ścisnył nōm rynki, po czym nos pożegnoł i puściył. W tyn gupi sposōb zmitranżyli my trocha czasu na granicy. Dobrze, co niy chcioł sie jeszcze na ôstatek karnyć! W Rajchu droga trocha sie polepszyła, ale yno na chwila, bo zarozki za miastym betōnowo szosa uzaś zastōmpiyły rozjyżdżōne cesty. Minyły prawie dwie godziny, zanim my doszlusowali do Biyńkowic za Raciborzym. Zdōnżyło już sie porzōndnie zećmić. Podjechołech pod nojwynkszo chałupa we wsi, a tak rychtyk to istno rezydyncjo. Burżuazyjny dworek kupiecki familie Koch. Zdało mi sie ale trocha padupadłej. Willem Koch, twōrca tego cołkigo majōntku, umrził na Wielkij Wojnie, jego baba zemrziła na tubera jakoś niywiela nieskorzij. Cołko fortuna dostała sie modyj Trudce, kero była trocha za młodo coby sprawnie zarzōndzać sklepami tytōniowymi i fabrykami ôd fotra. Kochowe cygarownie durch ale fungowały, bestōż dziołcha musiała ich abo dobrze sprzedać, abo wydzierżawić. A może sie dobrze wydała i kludzi gyszefty z jakim swojim chopym?

Z takimi mojimi myślami wyleźli my z auta i podeszli do furtki. Była zawrzyto na klucz. W ôknach tyż było cima.

- Trudo! – Rykłech z rynkami przi gymbie – Trudo! To jo, Herman Fox! Ôdymknij nōm wartko, bo sam moknymy! – Żodyn nōm niy ôdpedzioł. Podziwołech sie niypewnie na Hanysa.

- Na zicher nos niy słyszy bez ta burza – ôdpedzioł. Przituplowoł to pierōn, co prawie piznył, a prask grōmu przefedrowoł nōm uszy.

Kiwłech łepōm na zgoda, a potym zaprzyłech sie ô gitra furtki i przeszprōngłech jōm na drugo strōna. Johann zrobiył to samo. Stoli my na zadbanej zegrodzie, porosnytej ôwocowymi strōmkami i roztōmańtymi krzokami, kere na zicher bez lato kwiyciyły sie farbiście, ale w ta listopadowo noc ôstoły już yno sterczeć suchymi badylami. Ku dźwiyrzōm ôplyciōnym klytrołzami kludziyła cesta wyłożōno betōnikami. Przeszlimy kōnsek ku laubie, jak wroz Hanys przistanył i tyrpnył mie za mantel.

- Co? – spytołech sie udziwiōny, a Johann pokozoł mi palcym na strōm, co rōs pod płotym po lewej. Pod nim leżoł na boku lukaty pies i ani sie niy ruszył na nasz widok. Podeszłech bliżyj i przidziwołech mu sie pozornie. Niy zareagowoł. Dźwigłech mu bezwładny łeb i wtedy zejrzołech, iże pod karkiym mo krwawo rana, a ćmawe futro mo mokre niy yno ôd wody. Rynka, kerōm ech go macoł, lepiyła mi sie już ôd jego kwie. – Gibko! – Rykłech i ciepłech sie ku głōwnymu wejściu. Wyciōngłech przi tymu giwera, a Johann za tyn czas polecioł naôbkoło chałupy.

Dźwiyrze były zawrzyte. Mocowołech sie śnimi, ale wyglōndały na mocne i miały porzōndny zōmek. Zlozłech ze schodkōw i badołech za ôknym, kere mōgbych wytrzaskać, ale naroz usłyszołech, jak Hanys woło mie z drugij strōny. Ôbleciołech wartko zegroda i już za chwila byłech po drugij strōnie wille, kaj były zadni dźwiyrze. Miały rozwalōny, przestrzelōny zōmek. Wlecieli my do pojrzodka. Ćma było choby na grubie. Macali my meble i ściany, pōmału a po cichu szli my do przodku. We gowie widziołech ale wszysko dobrze. Chocioż byłech sam ôstatni roz sztyrnoćie lot nazod, pamiyntołech tyn plac idealnie. Tu zabiyłech Masorza. Ciśniyni mi rosło, krew huczała w uszach, moji ciało ôbloł zimny pot. Czas tak choby zwolniył. Pozornie przeszli my korytarz i wleźli my do wielkigo antryja. Po chwili ślypia prziwykły nōm do ćmoku i zoboczyli my trocha wiyncyj. Było sam pora mebli, sztyndry na mantle a huty i stojak na paryzole. Nad nami wisioł szumny, kryształowy krōmlojchter. Ściany dekorowały ylcokle. Naprzeciw nos były srogi dźwiyrze na dwōr, bez kere prōbowołech sam wlyź – te same, kere ôdymkłech we fol szwōngu sztyrnoście lot nazod. Były sam dwa przyńścia do inkszych izbōw, ale mōj detektywistyczny zmysł kludziył mie tymi samymi krokami. Choby w jakim śniku zwyrtłech sie w lewo ku schōdkōm. Johannowi pokozołech, coby ôbadoł parter. Sōm skradołech sie na wiyrch. Czympłech pod gelyndrym i filowołech spōmiyndzy żbeli na sytuacjo. Przed sobōm miołech dwoje dźwiyrzi. Miyndzy nimi wisioł srogi ôbroz jakigoś świyntego. Było cicho, żodnego dźwiynku, ruchu, blyndu światła... a mimo to czułech w lufcie dziwny sztrōm. Może to był mōj zmysł detektywa? Abo po prostu rozum mi sie matloł ôd tego wszyskigo. Dziyń po dniu gorzoła wyżyrała mi mōzg, i moge w kōńcu zaczło to ô sia dować znać.

Stanyłech i pōmału skerowołech sie ku piyrszymu przyńściu. Byłech cołki mokry, niy wiedziołech: ôd deszczu, aboch sie tak spociył. W pojrzodku byłech za to cołki zgrzoty z nerwōw, kere telepały mi hercym. Z kożdym krokiym w gowie przelatywały mi coroz wyraźniejsze spōmniynia. Gzuci po tych schōdkach. Gynał te dźwiyrze. Strzał z rewolwera... Terozki już sōm niy pamiyntołech, eli w ôgōle żech przicylowoł, abo możno yno wyciōngłech rynka z giwerōm i strzylołech blank na ślepo, ze wściekłym szałym i pragniyniym pōmsty, a patrōn trefiył bez cufal, wolōm Pōnboczka, kery gynał wysuchoł mojigo bezgłośnego rzykanio.

Zrobiyłech pora krokōw i ôprzyłech sie ô ściana przi futrach. Lewōm rynkōm ôdchylołech dźwiyrze, a prawōm cylowołech do pojrzodka. Nic sie niy wydarzyło, mojim ślypiōm pokazywoł sie nieprzenikniōny ćmok. Postōmpiyłech dwa kroki do przodku. Naroz usłyszołech pod szłapami ciche plasnyci. Herc mi stanył. Depłech na co mokrego. Prasnył pierōn i na mōmynt zrobiyło sie jasno choby w nojklarowniejsze, letni połednie. Zesztywniołech, a przed ôczami pojawiyły mi sie mroczki. Niy wiedziołech, eli w tej krōtkij, ôślepiajōnco jasnyj migawce rychtyk widziołech to, co żech widzioł, abo to był yno wybryk moji steranej gorzołōm i nerwami fantazje. Zaczłech wartko macać wolnōm rynkōm ściana, aże wyczułech szalter i załōnczyłech światło.

Na pojrzodku izby siedziała prziwiōnzano do stołka Truda, cołko we kwi. Pod nogami leżała jeji ôbetnyto gowa. Bioły klajd miała cołki czerwōny, tak samo mały ôkrōngły tepich, na kerym stoł zajynty bez nia zic i stōł z zakwawiōnōm, haftowanōm serwetkōm. Ôstatni krople kwie kidały durch pojedyńczymi kapkami ze stołka na delōwka, a z tepichu ta struga pōmalutku spływała falōm naôbkoło izby.

- Niy! Niyyy!- Rykłech choby dziwoki. Poczułech krew w uszach i hercklekoty. Potym zećmiyło mi sie przed ôczami ich sie w mōmyncie straciył.