Skuteczność i racja stanu. Z teki Ministra Spraw Zagranicznych RP - ebook

OPIS ZAWARTOŚCI TOMU

Część I

Wystąpienia sejmowe

Informacja ministra spraw zagranicznych o podstawowych kierunkach polityki zagranicznej Polski. Przemówienie na forum Sejmu RP w dniu 5 marca 1998 roku

Oficjalne wystąpienie ministra spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej na 13. posiedzeniu Sejmu RP III Kadencji. W tamtym okresie Polska znajdowała się w ostatniej fazie negocjacji o przyjęcie w poczet państw członkowskich NATO (po podpisaniu protokołów akcesyjnych w grudniu 1997 roku) oraz w przeddzień rozpoczęcia rozmów negocjacyjnych w sprawie przyjęcia do Unii Europejskiej. W informacji o podstawowych kierunkach polskiej polityki zagranicznej minister Bronisław Geremek położył nacisk na konieczność budowania strategicznej pozycji politycznej kraju w Europie i regionie. Taka perspektywa była bezpośrednią konsekwencją zasadniczych racji stanu nakreślonych po 1989 roku przez kolejne rządy niepodległej Rzeczypospolitej.

Informacja rządu o podstawowych kierunkach polityki zagranicznej Polski. Przemówienie na forum Sejmu RP w dniu 8 kwietnia 1999 roku

Oficjalne wystąpienie ministra spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej na 47. posiedzeniu Sejmu RP III Kadencji. Była to pierwsza informacja rządu o podstawowych kierunkach polityki zagranicznej po włączeniu Polski do struktur Sojuszu Północnoatlantyckiego, co wydarzyło się 12 marca 1999 roku. Minister Bronisław Geremek za fundamentalne dążenia władz Rzeczypospolitej uznał intensyfikację działań międzynarodowych, mających na celu wejście kraju do Unii Europejskiej, a także zdobycie wpływowej pozycji politycznej w regionie oraz powiązanie jej z uwarunkowaniami gospodarczymi Europy i świata. Mianem strategicznego wyzwania o wymiarze geopolitycznym określona tu została konieczność czytelnego wpisania się polskiej polityki międzynarodowej w kontekst wewnętrznych przekształceń Unii Europejskiej oraz reformy jej poszczególnych instytucji.

Informacja ministra spraw zagranicznych o podstawowych kierunkach polityki zagranicznej Polski. Przemówienie na forum sejmu RP w dniu 9 maja 2000 roku

Oficjalne wystąpienie ministra spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej na 78. posiedzeniu Sejmu RP III Kadencji. Informacja o podstawowych kierunkach polskiej polityki zagranicznej została zaprezentowana w kontekście napięć, destabilizacji sytuacji politycznej oraz kryzysów, które podówczas przetaczały się przez Europę. Uczestnictwo Polski w strukturach NATO nałożyło na kraj realne obowiązki zaangażowania wojskowego (misja stabilizacyjna w Kosowie). Za strategiczne cele polityki zagranicznej Rzeczpospolitej minister Bronisław Geremek uznał proces integracji europejskiej, kwestię bezpieczeństwa państwa, wzmocnienie pozycji Polski w Europie Środkowej oraz zabezpieczenie interesów gospodarczych kraju w regionie.

CZĘŚĆ II

Teksty okolicznościowe

List ministra spraw zagranicznych RP Bronisława Geremka do sekretarza generalnego NATO Javiera Solany

List otwarty ministra Bronisława Geremka do Javiera Solany – wystosowany krótko przed podpisaniem protokołów akcesyjnych z Paktem Północnoatlantyckim – zawierał deklarację polityczną oficjalnego przystąpienia Polski do NATO. Minister Bronisław Geremek nie tylko potwierdził w nim zainteresowanie polskiego rządu procesem włączenia polskich sił zbrojnych do systemu militarnego euroatlantyckiej wspólnoty, ale podkreślił gotowość świadomego przyjęcia przez władze Rzeczpospolitej wszelkich zobowiązań, które stanowiłyby konsekwencję owego procesu (politycznych, wojskowych, finansowych).

Talking points for address by Bronisław Geremek, Foreign Minister of the Republic of Poland, at Chatham House, 25 February 1998

Chatham House to jedna z najważniejszych instytucji europejskich, które zajmują się refleksją nad polityką międzynarodową. Słynny brytyjski think tank powstał w latach 20. ubiegłego stulecia i został objęty patronatem korony. W wystąpieniu ministra Bronisława Geremka w Królewskim Instytucie Spraw Międzynarodowych – wygłoszonym jeszcze przed przyjęciem Rzeczypospolitej do struktur NATO – nacisk został położony na analizę geopolityczną konsekwencji układu jałtańskiego, fundamentalnych zmian w systemie powojennym po 1989 roku oraz wzajemnych relacji pomiędzy Polską a Wielką Brytanią.

Rzetelność i wrażliwość. Wystąpienie na uroczystości wręczenia Nagrody za szczególne zasługi dla rozwoju stosunków polsko-niemieckich

11 września 1998 roku ministrowie spraw zagranicznych Rzeczypospolitej – Bronisław Geremek oraz Niemiec – Klaus Kinkel wręczyli Nagrodę Polsko-Niemiecką przyznawaną za zasługi na rzecz porozumienia polsko-niemieckiego. Wśród laureatów tego prestiżowego wyróżnienia w ubiegłych latach znaleźli się m.in. Tadeusz Mazowiecki, Stanisław Stomma, Willy Brandt. W 1998 roku nagrodę odebrali: Guenther Särchen jako przedstawiciel Towarzystwa im. Anny Murawskiej z Magdeburga oraz redakcja „Tygodnika Powszechnego”. W okolicznościowym przemówieniu wygłoszonym w trakcie uroczystości minister Bronisław Geremek podkreślił znaczenie pracy środowisk intelektualnych oraz rozmaitych inicjatyw społecznych na rzecz pojednania pomiędzy narodami polskim i niemieckim.

Wolność i solidarność – polskie przesłanie zjednoczenia Europy. Przemówienie ministra spraw zagranicznych Bronisława Geremka na uroczystości wręczenia mu Nagrody im. Karola Wielkiego w Akwizgranie 21 maja 1998 roku

Międzynarodowa Nagroda im. Karola Wielkiego (Karlspreis, od 1988 roku Internationaler Karlspreis zu Aachen) to jedno z najważniejszych wyróżnień przyznawanych wybitnym osobistościom i instytucjom za zasługi w promowaniu pokoju i jedności w Europie. Ceremonia wręczania nagrody ma miejsce co roku w dzień Wniebowstąpienia Pańskiego – święto jest w Niemczech dniem wolnym od pracy. Odbywa się ona w Sali Cesarskiej ratusza w Akwizgranie, zbudowanego na fundamentach pałacu Karola Wielkiego. Do grona laureatów nagrody należą mężowie stanu, prezydenci, premierzy, ministrowie spraw zagranicznych, wybitni intelektualiści. Minister Bronisław Geremek był pierwszym Polakiem, który otrzymał to zaszczytne wyróżnienie. W okolicznościowym przemówieniu laureat poruszył wątki autobiograficzne, wskazując, że jego osobiste marzenie o Europie wskutek zmian geopolitycznych stało się realne – współczesna Europa jako dziedziczka tradycji chrześcijańskiej i humanistycznej wraz z wyrastającymi z owego trzonu wartościami (tolerancji, poszanowania praw i wolności człowieka, solidarności) jest także nadzieją, ale i horyzontem politycznych ambicji i dążeń dla obywateli Rzeczpospolitej.

Zbieżność losów, bliskość kresów. Wystąpienie ministra spraw zagranicznych Bronisława Geremka na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie z okazji odebrania doktoratu honoris causa 15 stycznia 1999 roku

Wolny Uniwersytet Berliński (Freie Universität Berlin) – jedna z czterech uczelni wyższych stolicy Niemiec – został założony w grudniu 1948 roku w amerykańskiej strefie okupacyjnej, jako swoista edukacyjna reakcja na wzrastający konflikt polityczny pomiędzy państwami bloku sowieckiego a krajami demokratycznymi. Uniwersytet, szczycący się w swym herbie hasłami „Prawda”, „Sprawiedliwość”, „Wolność”, tworzy obecnie dwanaście wydziałów, na których studiuje blisko czterdzieści tysięcy osób. Przemówienie ministra Bronisława Geremka, wygłoszone z okazji wręczenia mu honorowego doktoratu uczelni, zostało poświęcone dziejom relacji polsko-niemieckich oraz wzajemnym szansom, które obu krajom stworzyły przemiany polityczne w Europie po 1989 roku: partnerstwu na rzecz wspólnej Europy, solidarności oraz rozsądnie rozumianej pamięci historycznej.

Żadne państwo nie jest wyspą. Wystąpienie ministra spraw zagranicznych RP prof. Bronisława Geremka na 55. sesji Komisji Praw Człowieka ONZ

Komisja Praw Człowieka ONZ (United Nations Commission on Human Rights) – w 2006 roku zastąpiona przez Radę Praw Człowieka ONZ – była instytucją pomocniczą Organizacji Narodów Zjednoczonych, która zajmowała się ochroną oraz promocją praw człowieka w świecie. Głównymi zadaniami Komisji, obradującej raz do roku na sesjach zwyczajnych (marzec–kwiecień) w siedzibie ONZ w Genewie, były: formułowanie zobowiązań międzynarodowych w dziedzinie praw człowieka, kontrola ich przestrzegania przez państwa, reagowanie na łamanie praw człowieka w różnych krajach oraz udzielanie pomocy doradczej oraz technicznej dla ochrony praw człowieka w państwach, które zgłaszały zapotrzebowanie na tego rodzaju pomoc. Wystąpienie ministra Bronisława Geremka na forum Komisji Praw Człowieka ONZ (23 marca 1999 roku) zostało poświęcone idei walki o prawa człowieka oraz roli organizacji pozarządowych i działaczy indywidualnych w procesie zabezpieczania podstawowych praw ludzkich we współczesnym świecie. Na szczególne podkreślenie zasługuje wątek chiński przemówienia, który – wskutek odmowy poparcia przez Unię Europejską projektu rezolucji w sprawie łamania praw człowieka w Chinach – odbił się szerokim echem w światowej opinii publicznej.

Dama stanu, Amerykanka z Europy Środkowej. Laudacja ministra spraw zagranicznych RP dla Madeleine Albright, sekretarza stanu USA, na Uniwersytecie Gdańskim 25 czerwca 2000 roku

W laudacji wygłoszonej przez ministra Bronisława Geremka z okazji przyznania Madeleine Albright doktoratu honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego, podkreślona została rola, jaką odegrała amerykańska sekretarz stanu w procesie akcesyjnym Polski, Czech i Węgier do struktur Sojuszu Północnoatlantyckiego, a także przedstawiona została jej droga akademicka oraz polityczna, znaczona wyborem fundamentalnych wartości świata cywilizacji zachodniej – demokracji, praw człowieka, wolności.

CZĘŚĆ III

Wywiady

Nie ma listy ambasadorów. Z Bronisławem Geremkiem, ministrem spraw zagranicznych RP, rozmawiają Cezary Gmyz i Piotr Zaremba

Wywiad z ministrem Bronisławem Geremkiem, przeprowadzony przez dziennikarzy „Życia” w okresie przed przystąpieniem Polski do NATO, dotyczy m.in. kwestii przyszłego zabezpieczenia wschodnich granic Rzeczypospolitej, regulacji spraw przemieszczania się ludności wewnątrz Unii Europejskiej, polskiej polityki wschodniej (Ukraina, Białoruś, Rosja) oraz strategii kształtowania obsady stanowisk kadrowych w Ministerstwie Spraw Zagranicznych i reorganizacji resortu.

Z Bronisławem Geremkiem, ministrem spraw zagranicznych RP, rozmawia Hermann Schmidtendorf

Wysokonakładowy dziennik „Die Welt” to jeden z głównych, opiniotwórczych tytułów prasowych w Niemczech – uznawany jest powszechnie za forum o charakterze konserwatywnym i prawicowym. W wywiadzie udzielonym przez ministra Bronisława Geremka mowa jest głównie o napięciu w stosunkach polsko-niemieckich, wynikających ze sporu między niemieckimi organizacjami zrzeszającymi wypędzonych a polskim parlamentem w kontekście ewentualnych roszczeń majątkowych czy terytorialnych strony niemieckiej. Drugim ważnym tematem rozmowy są obawy Niemców przed napływem taniej siły roboczej z Polski po wstąpieniu naszego kraju do Unii Europejskiej.

Z Bronisławem Geremkiem, ministrem spraw zagranicznych RP, rozmawiają Badouin Bollaret i Bernard Osser

W wywiadzie, którego minister Bronisław Geremek udzielił dziennikarzom jednego z najstarszych francuskich dzienników – centroprawicowego „Le Figaro” – mowa jest o aktualnym stanowisku polskiego rządu w kwestiach międzynarodowych, m.in. stosunkach polsko-francuskich, relacjach polsko-niemieckich, polityce wschodniej oraz problemach negocjacyjnych przed wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej.

Możemy przystąpić do Unii w roku 2002. Z Bronisławem Geremkiem, ministrem spraw zagranicznych RP, rozmawia Theo Sommer

„Die Zeit” to jeden z najważniejszych, opiniotwórczych tygodników niemieckich o zasięgu ogólnokrajowym. Rozmowa z ministrem Bronisławem Geremkiem została poświęcona wzajemnym relacjom polsko-niemieckim w kontekście przystąpienia Polski do struktur europejskich oraz problemom spornym, będących skutkiem żmudnych negocjacji – kwestii gwarancji nienaruszalności granic, swobody przesiedlania się, współpracy wojskowej, a także zagadnieniom gospodarczym.

Między Niemcami a Rosją. Z prof. Bronisławem Geremkiem, ministrem spraw zagranicznych RP, rozmawia Włodzimierz Knap

Rozmowa z ministrem Bronisławem Geremkiem ukazała się na łamach „Dziennika Polskiego”. Jej głównym tematem jest geopolityczna – a uwarunkowana historycznie – sytuacja Polski jako kraju znajdującego się obszarze gospodarczych i politycznych interesów Niemiec i Rosji oraz konsekwencje, które wynikają z takiego układu sił, m.in. kwestia niepokojów, związanych z gospodarczym sojuszem niemiecko-rosyjskim oraz stawka politycznego kompromisu Polski wobec Niemiec w okresie negocjacji przed rozszerzeniem Unii Europejskiej.

Jak teraz będzie z Niemcami. Z Bronisławem Geremkiem rozmawiają Agnieszka Kublik i Edward Krzemień

Rozmowa z ministrem Bronisławem Geremkiem na łamach „Gazety Wyborczej” została przeprowadzona po przejęciu władzy w Niemczech przez koalicję SPD–Zieloni z rąk CDU i dotyczy ewentualnych zmian, jakie mogą pojawić się w dotychczasowych relacjach polsko-niemieckich.

Eksport sukcesów. Z prof. Bronisławem Geremkiem, ministrem spraw zagranicznych RP i przewodniczącym OBWE, rozmawia Juliusz Urbanowicz

Wywiad na łamach tygodnika „Wprost” został udzielony w przededniu ratyfikacji protokołów akcesyjnych z NATO przez dwa ostatnie państwa Sojuszu – Holandię i Turcję. Minister Bronisław Geremek omawia aktualną sytuację polityczną Europy w kontekście jej relacji z Rosją oraz analizuje wpływ polityki amerykańskiej na równowagę sił w świecie oraz stosunki Polski z Niemcami i Rosją.

Z Bronisławem Geremkiem, ministrem spraw zagranicznych RP, rozmawiają Gabrielle Lesser i Sabine Rosenbladt

W wywiadzie udzielonym niemieckiemu tygodnikowi „Die Woche”, trzy dni po ukonstytuowaniu się nowego niemieckiego rządu z kanclerzem Gerhardem Schröderem na czele, minister Bronisław Geremek mówi o relacjach polsko-niemieckich w kontekście pokoleniowej przemiany, która nastąpiła w polityce niemieckiej. Za sprawę nie mniej istotną minister uznał sytuację konfliktu w Kosowie oraz misję stabilizacyjną OBWE w tamtym regionie, a także kwestię stosunków polsko-rosyjskich.

Dobre słowa Schrödera. Z Bronisławem Geremkiem, szefem MSZ, rozmawia Katarzyna Montgomery, Beata Płomecka (Informacyjna Agencja Radiowa)

Rozmowa została opublikowana na łamach „Gazety Wyborczej” po szczycie wiedeńskim, który kończył przewodnictwo Austrii w Unii Europejskiej – dla polskiej opinii publicznej niepokojące okazało się milczenie Europy w sprawie konkretnych terminów przyjęcia naszego kraju w poczet państw Unii. Minister Bronisław Geremek, analizując obrady szczytu, wysuwa hipotezy dotyczące dalszych negocjacji akcesyjnych oraz potencjalnych zmian w strukturach instytucjonalnych wspólnoty.