Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz - ebook

W komentarzu przedstawiono szeroką gamę zagadnień związanych z funkcjonowaniem spółdzielni mieszkaniowych po radykalnych zmianach dotyczących członkostwa wprowadzonych ustawą z 20.07.2017 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo spółdzielcze. Komentarz ten – wciąż aktualny po upływie ponad roku od wejścia w życie tej ustawy – omawia także przepisy innych ustaw mające wpływ na funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowych, szeroko analizuje orzecznictwo i wskazuje niektóre wady nowych przepisów (m.in. takie, które TK uznał już za niezgodne z Konstytucją RP).

W publikacji dużo uwagi poświęcono uprawnieniom członków i innych osób do nabywania własności lokali od spółdzielni oraz funkcjonowaniu własności lokali w spółdzielniach mieszkaniowych, a w związku z najnowszymi zmianami komentowanej ustawy - także zagadnieniom zarządzania nieruchomościami w spółdzielniach mieszkaniowych (m.in. tych, w których spółdzielnia przeniosła własność lokali na inne osoby) oraz zmianom zasad nabywania i utraty członkostwa.

Co ważne - komentarz może być przydatny podczas projektowania obowiązkowych zmian statutów spółdzielni, jakich należy dokonać w ciągu 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy z 20.07.2017 r., tzn. do 9.09.2018 r.

W czwartym wydaniu książki uwzględniono przede wszystkim zmiany wprowadzone ustawami:

• z 22.06.2017 r. o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz niektórych innych ustaw, dotyczącą m.in. finansowania zwrotnego,
• z 20.07.2017 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo spółdzielcze, dotyczącą m.in. członkostwa w spółdzielni mieszkaniowej i zasad rozliczania funduszu remontowego.

Adresaci:
Publikacja przeznaczona jest dla pracowników spółdzielni mieszkaniowych, przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie zarządzania nieruchomościami oraz pracowników administracji (rządowej i samorządowej), a także - ze względu na analizę powiązań między przepisami różnych ustaw i szerokie omówienie orzecznictwa - dla prawników praktyków: adwokatów, radców prawnych, notariuszy i sędziów. Może być przydatna członkom spółdzielni mieszkaniowych pragnącym zorientować się jakie przysługują im prawa w świetle najnowszych przepisów oraz ułatwiać zrozumienie tych przez inne osoby zainteresowane funkcjonowaniem spółdzielni mieszkaniowych.

Wykaz skrótów | str. 13

Wprowadzenie | str. 19

Rozdział 1
Cele i zadania prac legislacyjnych w latach 2000-2009 | str. 23
1.1. Wcześniejsze regulacje prawne dotyczące spółdzielni mieszkaniowych | str. 23
1.2. Cele i założenia ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych prac nad ustawodawstwem spółdzielczym prowadzonych w latach 1998-2001 | str. 28
1.3. Cele nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych dokonanej w 2002 r. | str. 37
1.4. Cele nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych dokonanej w 2005 r. | str. 41
1.5. Cele nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych dokonanej w 2007 r. | str. 42
1.6. Nowelizacje ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych dokonane we wrześniu i w grudniu 2009 r. | str. 44
1.7. Zmiany dokonane ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 45
1.8. Zmiany dokonane nowelizacją z dnia 27 lipca 2012 r. | str. 46
1.9. Zmiany dokonane nowelizacją z dnia 22 czerwca 2017 r. | str. 47
1.10. Zmiany dokonane nowelizacją z dnia 20 lipca 2017 r. | str. 48

Rozdział 2
Znaczenie i stosowanie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 53
2.1. Cele i zadania spółdzielni mieszkaniowej | str. 53
2.2. Lokal i dom w rozumieniu ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 73
2.2.1. Definicja lokalu w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 73
2.2.2. Definicja i podstawowe cechy lokalu w świetle ustawy o własności lokali i ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 77
2.2.3. Ustanawianie odrębnej własności lokali | str. 96
2.2.4. Konsekwencje ustanowienia odrębnej własności lokali - nieruchomość wspólna | str. 102
2.2.5. Stosowanie w spółdzielniach mieszkaniowych definicji lokalu zawartej w ustawie o ochronie praw lokatorów | str. 125
2.2.6. Określenie pojęcia osoby bliskiej dla potrzeb spółdzielni mieszkaniowych | str. 128
2.3. Członkowie spółdzielni mieszkaniowej | str. 132
2.3.1. Członkostwo i rodzaje członków spółdzielni mieszkaniowej | str. 132
2.3.2. Wpisowe, udział i wkłady | str. 165
2.4. Specyficzne relacje między członkiem a spółdzielnią w spółdzielniach mieszkaniowych | str. 168
2.4.1. Opłaty | str. 168
2.4.2. Obowiązki majątkowe członków dysponujących spółdzielczym prawem do lokalu | str. 170
2.4.3. Obowiązki majątkowe właścicieli lokali | str. 180
2.4.4. Obowiązki członków oczekujących na ustanowienie przez spółdzielnię praw do lokali | str. 193
2.4.5. Ewidencje związane z opłatami wnoszonymi na rzecz spółdzielni mieszkaniowej | str. 196
2.4.6 .Solidarna odpowiedzialność innych osób za wnoszenie opłat | str. 201
2.4.7. Terminy wnoszenia opłat i zmiana ich wysokości | str. 205
2.4.8. Podwyższanie opłat przez spółdzielnie mieszkaniowe w świetle ustawy o ochronie praw lokatorów | str. 217
2.5. Specyficzne zasady gospodarki spółdzielni mieszkaniowych | str. 230
2.5.1. Przeznaczenie pożytków i przychodów | str. 230
2.5.2. Niektóre zasady gospodarki spółdzielni mieszkaniowej | str. 241
2.5.3. Fundusz remontowy spółdzielni mieszkaniowej oraz fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej w spółdzielni mieszkaniowej | str. 258
2.6. Inne obowiązki osób używających lokali objętych działaniem ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 265
2.7. Konsekwencje wygaśnięcia tytułu prawnego do lokalu | str. 282
2.7.1. Obowiązek opróżnienia lokalu po wygaśnięciu tytułu prawnego | str. 282
2.7.2. Eksmisja byłych lokatorów | str. 289
2.7.3. Używanie lokalu przez byłych lokatorów bez tytułu prawnego | str. 300
2.7.4. Wykonywanie wyroków eksmisyjnych | str. 311
2.8. Znaczenie statutów spółdzielni mieszkaniowych | str. 317
2.8.1. Obowiązkowa zawartość statutów spółdzielni mieszkaniowych w świetle ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 317
2.8.2. Zawartość statutów i uprawnienia członków spółdzielni mieszkaniowych w świetle rozdziału 11 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 324
2.8.3. Zawartość statutów spółdzielni mieszkaniowych w świetle prawa spółdzielczego | str. 339
2.9. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego | str. 343
2.9.1. Treść spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego | str. 343
2.9.2. Ustanowienie lokatorskiego prawa do lokalu - umowa o budowę lokalu i wkład mieszkaniowy | str. 355
2.10. Wygaśnięcie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu i zwrot wkładu mieszkaniowego | str. 366
2.11. Zamiana lokatorskiego prawa do lokalu na własnościowe prawo do lokalu | str. 385
2.11.1. Warunki przekształcenia prawa lokatorskiego we własnościowe i koszty przekształcenia | str. 385
2.11.2. Wcześniej obowiązujące ograniczenia możliwości przekształcenia praw lokatorskich we własnościowe | str. 401
2.12. Zamiana lokatorskiego prawa do lokalu na własność | str. 403
2.12.1. Warunki nabycia własności mieszkania lokatorskiego | str. 403
2.12.2. Koszty przeniesienia własności lokalu na członka przez spółdzielnie | str. 424
2.12.3. Ograniczenia możliwości przekształcenia praw lokatorskich we własność | str. 428
2.13. Wyjątkowe warunki przekształcenia praw lokatorskich we własnościowe lub we własność na podstawie ustawy o pomocy państwa | str. 435
2.14. Konsekwencje ustania małżeństwa lub śmierci małżonka dla lokatorskiego prawa do lokalu | str. 440
2.14.1. Wspólność małżeńska lokatorskiego prawa do lokalu i jej ustanie | str. 440
2.14.2. Skutki rozwodu | str. 443
2.14.3. Skutki śmierci małżonka | str. 448
2.14.4. Sytuacja domowników | str. 450
2.15. Konsekwencje likwidacji lub upadłości spółdzielni mieszkaniowej dla lokatorskiego prawa do lokalu | str. 461
2.16. Możliwości przywrócenia lokatorskiego prawa do lokalu | str. 466
2.17. Inne regulacje prawne dotyczące lokatorskiego prawa do lokalu | str. 470
2.18. Spółdzielcze własnościowe prawa do lokali po wejściu w zżycie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 471
2.18.1. Wygaszanie własnościowych praw do lokali | str. 471
2.18.2. Ograniczone prawa rzeczowe do lokali spółdzielczych | str. 482
2.18.2.1. Treść spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego | str. 482
2.18.2.2. Umowa o budowę lokalu w celu ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu | str. 521
2.18.2.3. Ekspektatywa spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu | str. 532
2.18.2.4. Własnościowe prawo do lokalu w przypadku likwidacji spółdzielni | str. 535
2.18.2.5. Prawo do miejsc postojowych w garażach wielostanowiskowych i do garaży wolno stojących | str. 542
2.18.2.6. Prawo do domów jednorodzinnych i lokali mieszkalnych budowanych w celu przeniesienia ich własności na rzecz członków | str. 546
2.18.3. Zamiana własnościowych praw do lokali na własność | str. 556
2.19. Niektóre skutki przepisów o ochronie praw lokatorów dla spółdzielczych praw do lokali i spółdzielni mieszkaniowych | str. 570
2.20. Ustanawianie odrębnej własności lokalu w spółdzielniach mieszkaniowych | str. 577
2.20.1. Ustanawianie odrębnej własności lokali w drodze umowy w świetle ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 577
2.20.2. Rozwiązanie umowy o budowę lokalu | str. 593
2.20.3. Ustanawianie własności lokalu w wyniku umowy o budowę lokalu i w innych przypadkach | str. 596
2.20.4. Dodatkowe regulacje dotyczące członkostwa właścicieli lokali w spółdzielni mieszkaniowej | str. 613
2.21. Ekspektatywa odrębnej własności lokalu w spółdzielniach mieszkaniowych | str. 615
2.22. Szczególne uprawnienia właścicieli lokali w spółdzielniach mieszkaniowych | str. 620
2.22.1. Prawo do zaskarżania uchwal walnego zgromadzenia | str. 620
2.22.2. Likwidacja i przywrócenie możliwości podejmowania decyzji w ważnych sprawach dotyczących własnej nieruchomości | str. 622
2.23. Kres działania ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 638
2.24. Szczególne uprawnienia niektórych najemców do nabycia własności lokali w spółdzielni mieszkaniowej | str. 649
2.25. Szczególne uprawnienia osób pozbawionych własności przez ustawę o spółdzielniach i ich związkach | str. 677
2.26. Odrębna własność lokali w spółdzielniach mieszkaniowych | str. 682
2.26.1. Stosowanie przepisów ustawy o własności lokali w spółdzielniach mieszkaniowych | str. 682
2.26.2. Sprawowanie przez spółdzielnie mieszkaniowa zarządu nieruchomością wspólna na podstawie art .27 ust. 2 u.s.m. | str. 695
2.26.3. Aktywizacja wspólnoty mieszkaniowej w spółdzielni mieszkaniowej na podstawie art. 24(1) u.s.m. | str. 716

Rozdział 3
Dostosowanie innych ustaw do zmian wprowadzonych ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 728
3.1. Zmiany prawa spółdzielczego | str. 728
3.1.1. Zmiany w zakresie podziału spółdzielni | str. 728
3.1.2. Inne zmiany prawa spółdzielczego | str. 743
3.2. Zmiany innych ustaw | str. 778

Rozdział 4
Wdrażanie ustawy i przechodzenie do nowego stanu prawnego w świetle przepisów przejściowych ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 786
4.1. Regulacja stanów prawnych gruntów | str. 786
4.2. Spółdzielnia mieszkaniowa jako właściciel nieruchomości | str. 808
4.3. Obowiązki organów spółdzielni związane z wejściem w życie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 814
4.3.1. Podziały i scalanie nieruchomości | str. 814
4.3.2. Oznaczanie poszczególnych lokali | str. 828
4.3.3. Procedury podejmowania uchwały określającej przedmiot odrębnej własności lokali | str. 858
4.4. Zmiany hipoteki na nieruchomościach spółdzielni mieszkaniowych w związku z ustanowieniem odrębnej własności lokali | str. 875
4.5. Wyjątkowe zasady i przypadki przenoszenia własności lokali przez spółdzielnie mieszkaniowa na osoby fizyczne | str. 892
4.6. Konsekwencje niewykonania przez spółdzielnie mieszkaniowa obowiązków związanych z wejściem w życie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 896
4.7. Zmiany praw członków do mieszkań rotacyjnych | str. 906
4.8. Przepisy karne | str. 908
4.9. Inne zmiany | str. 913
4.9.1. Zmiany statutów spółdzielni mieszkaniowych | str. 913
4.9.2. Wejście w życie przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 919

Rozdział 5
Problemy prawne i praktyczne, jakie mogą wystąpić w związku z realizacją ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych po nowelizacjach tej ustawy dokonanych w latach 2007, 2009 i 2017 | str. 922

Załącznik - akty prawne i orzeczenia | str. 929
Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 931
Fragmenty ustaw zmieniających ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych | str. 977
Ustawa o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw | str. 977
Ustawa o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw | str. 979
Ustawa o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw | str. 981
Ustawa - Prawo spółdzielcze | str. 987
Ustawa o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo spółdzielcze | str. 1052

Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego | str. 1057
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 lutego 1999 r., K 23/98 | str. 1057
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 maja 2001 r., SK 15/00 | str. 1070
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 maja 2001 r., K 5/01 | str. 1079
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 czerwca 2001 r., K 23/00 | str. 1097
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 marca 2004 r., K 32/03 | str. 1119
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 kwietnia 2005 r., K 42/02 1 | str. 139
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 listopada 2005 r., P 11/05 | str. 1158
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 grudnia 2005 r., SK 10/05 | str. 1172
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 września 2006 r., K 51/05 | str. 1187
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 grudnia 2008 r., P 16/08 | str. 1203
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 lipca 2009 r., K 64/07 | str. 1244
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 października 2010 r., P 34/08 | str. 1274
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 lutego 2012 r., P 17/10 | str. 1284
Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 lutego 2012 r., S 1/12 | str. 1295
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 czerwca 2013 r., K 36/12 | str. 1300
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 lutego 2015 r., K 60/13 | str. 1323

Literatura | str. 1361