MENU
Nasze ceny
Przeczytaj fragment on-line
-
promocja
Stawić czoła wojnie - ebook
Stawić czoła wojnie - ebook
Czy wiesz, co zrobić, jeśli w twoim mieście wybuchnie wojna, zabraknie prądu lub państwo przestanie działać? Poradnik dla ludności cywilnej: Stawić czoła wojnie. Zostać czy wyjechać – to nie teoretyczne rozważania, ale zestaw praktycznych wskazówek, które pomogą Ci podjąć kluczowe decyzje: czy zostać, czy uciekać? Jak przygotować dom i rodzinę? Co zrobić, gdy przestają działać instytucje państwowe? PORADNIK ten został napisany w związku koniecznością wyposażenia społeczeństwa w niezbędnik przetrwania w przypadku wojny, wojny hybrydowej czy potencjalnych ataków terrorystycznych – tak aby każdy wiedział, co robić, gdy obrona cywilna nie zadziała, a państwo nie zda egzaminu. To pierwszy tak kompletny poradnik, który odpowiada na konkretne pytania: • Co zrobić, gdy zabraknie prądu i wody? • Jak przetrwać wtedy w mieście z rodziną? • Jakie błędy możesz popełnić w sytuacjach kryzysowych? Poradnik Stawić czoła wojnie. Zostać czy wyjechać kierujemy tak naprawdę do każdego członka naszej społeczności – kraju, samorządu, wspólnoty – do każdego, kto potrzebuje dobrego poradnika na wypadek wybuchu wojny konwencjonalnej czy hybrydowej, czytelników zainteresowanych tematyką obronności, bezpieczeństwa, obroną cywilną, prepersów, samorządów i członków wspólnot mieszkaniowych, firm, organizacji i osób, które chcą poznać zagadnienia związane z tematyką bezpieczeństwa. Książka ta może być również rekomendowana jako podręcznik pomocniczy dla uczniów i studentów kierunków (przedmiotów) związanych z bezpieczeństwem i obronnością. Nie czekaj, aż kryzys cię zaskoczy – przygotuj się teraz…
| Kategoria: | Poradniki |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-01-24114-8 |
| Rozmiar pliku: | 5,3 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Wstęp
Zdecydowana większość mieszkańców miast nie byłaby w stanie przeżyć kilku tygodni samotnie w lesie. Co więcej, byłoby im bardzo trudno przetrwać ten czas, nawet nie wychodząc z własnego mieszkania. W niniejszym poradniku nie będę się starał przekonywać, że jest inaczej.
Zamiast tego postaram się pokazać, że nawet jeśli nie jesteśmy mistrzami survivalu, zawsze warto mieć w głowie dobry plan, a w domu żywność, lekarstwa, apteczkę pierwszej pomocy oraz latarkę. W sytuacji awaryjnej prawdopodobnie będą to dobra niedostępne, których pozyskanie stanie się trudne, stresujące i ryzykowne.
W pierwszych chwilach nagłego kryzysu tłumy ludzi zaczną szturmować sklepy, szpitale i drogi wyjazdowe z miasta. Będzie to chaotyczny czas, który warto przeczekać bezpiecznie w domu z rodziną. Po kilku dniach lokalne służby powinny, przynajmniej wstępnie, opanować sytuację – ulice zostaną udrożnione, a dostawy podstawowych produktów przywrócone. Wtedy nadejdzie potencjalnie najlepszy moment na decyzję, czy zostać lub opuścić mieszkanie. Ta książka pomoże zadbać o wszystko, czego potrzebujesz, by stawić czoła potencjalnej wojnie lub innej sytuacji kryzysowej.
Czym jest ten poradnik
Jeżeli państwo może nie być w stanie pomóc, to co mogę zrobić, żeby się zabezpieczyć? Jak się przygotować? W jaki sposób działać, kiedy już „się zacznie”?
Już od pierwszych dni wojny w Ukrainie starałem się znaleźć odpowiedzi te pytania. Szukałem w księgarniach, internecie, a także na rozmaitych kursach oraz warsztatach i nie znalazłem jednej kompletnej odpowiedzi. Na rynku nie było poradnika, który wąsko skupiłby się wyłącznie na zagadnieniu, co ja, zwykły cywil, miałbym zrobić, gdyby na Polskę zaczęły spadać rakiety lub ktoś wyłączył prąd na kilka dni. Potrzebowałem tej wiedzy nie tylko dla siebie, lecz także dla swojej rodziny.
Jako członek rady osiedla jestem na co dzień zaangażowany w życie naszej wspólnoty. Tak narodził się pomysł poradnika dla mieszkańców bloku, w którym mieszkam. Zapotrzebowanie na taki dokument okazało się duże i bardzo szybko zainteresowali się nim mieszkańcy innych wspólnot i spółdzielni, a po jakimś czasie również większe firmy i organizacje.
Ta publikacja jest kolejnym etapem. Mimo obszerniejszej formy niż broszura zawiera nadal wyłącznie informacje pozwalające odpowiedzieć na jedno podstawowe pytanie: jak sobie radzić i co robić, gdy zacznie się konflikt militarny lub inna sytuacja awaryjna, a państwo nie będzie w stanie pomóc?
Przed napisaniem niniejszej książki przeglądałem obecne na rynku inne poradniki survivalowe i nie znalazłem pośród nich pozycji odpowiadającej na wszystkie moje wątpliwości. Większość z nich jest w gruncie rzeczy do siebie podobna i w mojej ocenie kierowana raczej do pasjonatów niż do kompletnych laików. Obok prostych informacji, takich jak niezbędna zawartość apteczki, można w nich natrafić na wiedzę, która, choć przydatna, byłaby bardzo trudna do zastosowania w praktyce. Przeciętna osoba, niepraktykująca na co dzień arkanów bushcraftu czy survivalu, nie będzie w stanie skutecznie uchronić siebie ani rodziny, uciekając do lasu i zakładając tam obóz. Tworzenie szałasów, ochrona przed zimnem czy zaspokojenie głodu za pomocą jadalnych roślin czy owadów wymaga częstej praktyki, aby mogło zadziałać w czasie próby, i raczej nie będzie skutecznym rozwiązaniem dla większości społeczeństwa.
Istnieje również inna grupa opracowań opisujących cywilom, jak przetrwać w warunkach konfliktu zbrojnego. Autorzy tłumaczą w nich, jak na przykład poruszać się pod ostrzałem po mieście opanowanym przez nieprzyjaciela. Inne poradniki idą jeszcze dalej i opisują, jak przetrwać erupcję wulkanu, wylądować awaryjnie helikopterem lub wyskoczyć z samolotu ze spadochronem. Nie zrozumcie mnie źle – to wszystko świetne książki, napisane przez profesjonalistów i warte polecenia, jednak przeglądanie ich w poszukiwaniu informacji przydatnych i łatwych do zastosowania może być czasochłonne.
Dlatego powstał ten poradnik. Zawiera on wyłącznie podstawowe informacje dla zwykłych ludzi, bezpośrednio związane z przygotowaniem do wojny lub podobnej sytuacji kryzysowej. Nie znajdziecie w nim opisów, jak rozróżnić jadalne grzyby od niejadalnych czy jak uprawiać warzywa na balkonie. Nie opisuję w nim również, jak zakładać kombinezony ochronne na wypadek skażenia radioaktywnego ani jak się zachowywać, będąc zakładnikiem. Są to oczywiście ważne i potrzebne kwestie, więc jeśli was interesują, zachęcam do zgłębiania tej wiedzy. Najpierw jednak warto opanować podstawy zawarte w niniejszej publikacji.
Na koniec chciałbym się zwrócić do kobiet. Przeczytajcie proszę ten poradnik. Być może czas pokaże, że jest on napisany głównie dla was. Gdy wielu mężczyzn będzie pełnić służbę poza domem, to wy będziecie podporą i fundamentem codziennego życia. Potrzebujecie do tego narzędzia pomagającego rozwinąć wiedzę i przygotować się mentalnie. Ta książka chce być takim narzędziem.
Czym ten poradnik nie jest
Ta publikacja nie jest zestawem koniecznych zaleceń, a jedynie zbiorem wskazówek. Nie nakłada na nikogo obowiązków ani nie nakazuje żadnych konkretnych czynności. Nie opisuje też jedynego słusznego sposobu przygotowania, ponieważ taki nie istnieje i zawsze będzie zależał od wielu rozmaitych czynników.
Celem opracowania nie jest szczegółowa analiza działań prowadzonych przez struktury państwa oraz samorządy w zakresie budowania odporności oraz zarządzania kryzysowego. Poradnik ten nie zestawia opisywanych aspektów przetrwania z obowiązującym systemem prawnym i nie skupia się na ocenie zgodności podejmowanych czynności z aktualnymi przepisami. Propozycje w nim zawarte zakładają teoretyczne warunki, w których ratowanie najwyższego dobra, jakim jest zdrowie i życie ludzkie, odbywa się w ramach działania w stanie wyższej konieczności. I choć rozważania dotyczą trudnych do jednoznacznej oceny sytuacji kryzysowych, to zawsze należy mieć na względzie aktualnie obowiązujące przepisy prawa.
Tematy dotyczące medycyny i zdrowia zostały przedstawione w sposób uproszczony, stosownie do formy tego poradnika, i nie stanowią wyczerpującej porady medycznej. W kwestiach medycznych skonsultujcie się z lekarzem lub ratownikiem medycznym.
Wszelkie działania czytelnik podejmuje wyłącznie na własne ryzyko, a autor nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w niniejszej publikacji.1
Polska w czasie wojny
Wiele osób wierzy, że czas wielkich wojen się już skończył, a ludzkość dojrzała do tego, aby zrozumieć bezsens zabijania. Tymczasem fakty i statystyki historyczne pozostają nieubłagane. W samej tylko Europie po II wojnie światowej miało już miejsce ponad 50 konfliktów zbrojnych.
Historia naszej ojczyzny również nie napawa optymizmem. Od 1772 roku, czyli pierwszego rozbioru Polski, nasz kraj był zaangażowany w 38 sporów militarnych, co daje średnio jeden konflikt na 7 lat. Jedenaście z nich dotyczyło Rosji, co w przybliżeniu oznacza jedną wojnę z Rosją na 23 lata. Kilka dekad względnego spokoju po II wojnie światowej mogło dawać nadzieję, że ta seria się już zakończyła, jednak konflikt w Ukrainie i ostatnie światowe wydarzenia zdają się niestety wskazywać na coś zgoła odmiennego.
W rozpatrywanym powyżej okresie ostatnich 252 lat w pełni niezależnym i nieokupowanym krajem byliśmy jedynie w dwudziestoleciu międzywojennym oraz po 1989 roku, jako III RP. Daje to łącznie zaledwie 56 lat prawdziwej niepodległości. Pozostałe 196 lat to głównie czas zaborów oraz komunizmu. Przez niektórych sąsiadów możemy więc być postrzegani jako państwo sezonowe, które przez setki lat tak naprawdę nie istniało, pojawiło się niedawno i zaraz może ponownie zniknąć. Osoby, które tak myślą, mogą nie chcieć rozumieć naszej ponadtysiącletniej historii ani szanować prawa do niepodległego i pokojowego życia na tych ziemiach.
ILUSTRACJA 1
Żadne z państw graniczących z Polską w 1989 roku dziś już nie istnieje, co pokazuje, jak zmienne potrafi być nasze bezpośrednie otoczenie
Potwierdzeniem zmienności najbliższego otoczenia może być fakt, że żadnego z państw graniczących z Polską w 1989 roku nie ma już dziś na mapie, a w tym – niedawnym przecież – okresie dziejowym również i nasz kraj doświadczył diametralnej zmiany ustrojowej.
Tryby historii obracają się cały czas, nawet jeśli na co dzień tego nie widzimy. Prędzej czy później mogą przyspieszyć również w naszym regionie, krusząc tym samym obecną równowagę i tworząc nowy porządek według sobie tylko znanej logiki. Wolność nie jest nam dana raz na zawsze i jeżeli chcemy ją utrzymać, potrzebujemy nie tylko mądrego przywództwa i silnej armii, lecz także odpornych i przygotowanych obywateli, zdeterminowanych, by żyć w niepodległej Polsce.2
Kolejna wojna kiedyś nadejdzie
Gmatwający się horyzont polityczny wychodził nam na korzyść. W związku z tym oczekiwaliśmy wojny dość lekkomyślnie, zakładając zresztą, że ona nas nie ogarnie. Ci ludzie, którzy sięgali wzrokiem dalej i przewidywali przyszłość, byli przez społeczeństwo źle traktowani. Uważano ich prawie za wrogów narodu. Przecież szliśmy ku lepszemu. Ich „krakanie” wydawało się reakcją przeciwko widocznie zarysowującej się poprawie. Dopatrywano się w nich rzeczników wycofania w ponure lata przełomu lat dwudziestych z trzydziestymi oraz działalności na rzecz państw ościennych.
Pamiętnik mieszkańca Wilna z 1939 roku
Autor powyższego cytatu opisuje nastroje panujące w jego środowisku na kilka tygodni przed wybuchem II wojny światowej. Wtedy – tak jak i podczas wielu innych konfliktów – znaczna część społeczeństwa praktycznie do samego końca nie wierzyła w realność zagrożenia. Podobnie było, gdy w 2022 roku Rosja napadła na Ukrainę. Krążące w przestrzeni publicznej opinie ekspertów, udowadniające, że Putin nie odważy się tego zrobić, dało się słyszeć w zasadzie aż do pierwszego wystrzału.
Oczywiste wydaje się, że szczera komunikacja zamiarów agresora nie leży w jego interesie, gdyż dawałoby to stronie broniącej się więcej czasu na przygotowanie. Historia pokazuje jednak, że społeczeństwo, którego dotyczy zagrożenie, często ulega tendencji do błędnej oceny własnej sytuacji. Dzieje się tak zapewne dlatego, że analizując swoją sprawę, trudniej się zdobyć na obiektywizm, a wszechobecnie pojawiająca się dezinformacja jeszcze to utrudnia.
Pierwsze dni rosyjskiej inwazji były dla wielu zaskoczeniem nie tylko dlatego, że w ogóle nastąpiła, lecz także z uwagi na jej przebieg. Wielu ekspertów nie dawało Ukrainie wielkich szans, prognozując, że obrona kraju potrwa najwyżej kilka dni. Na szczęście Ukraińcom udało się przetrzymać pierwsze uderzenie i zaskoczyć tym nie tylko analityków, lecz przede wszystkim samych Rosjan. Słynna już bitwa o Hostomel z pewnością zasługuje na miejsce w podręcznikach historii i taktyki wojskowej, a być może kiedyś doczeka się również ekranizacji filmowej.
Początkowe sukcesy obronne to jednak zbyt mało, żeby zażegnać konflikt. Ukraina utknęła w wieloletniej, wyniszczającej wojnie, której skutki zaczęły oddziaływać na cały region. Problem ten niestety dotyczy również Polski i jest dużo poważniejszy, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Skala działań i determinacji Rosji wskazuje na daleko idącą konsekwencję w dążeniu do realizacji planu przywrócenia dawnej strefy wpływów. Nasz kraj również leży w orbicie jej zainteresowań, co potwierdza chociażby treść tak zwanego ultimatum Ławrowa, przedłożonego państwom Zachodu 15 grudnia 2021 roku. Rosjanie domagali się w nim między innymi wycofania wojsk sojuszniczych rozmieszczonych na terytoriach nowych państw członkowskich NATO, w tym Polski. Jedną z konsekwencji hipotetycznego udzielenia zgody na te żądania byłaby prawna formalizacja rosyjskiej strefy wpływów na obszarze poradzieckim i ustanowienie strefy buforowej bezpieczeństwa w Europie Środkowej. Wielu międzynarodowych ekspertów i przywódców ostrzega, że rosyjskie plany sięgają znacznie dalej niż ukraińskie ziemie. „Jeśli Ukraina upadnie, to Władimir Putin uwierzy, że historia jest po jego stronie; będzie on wówczas bardziej skłonny do podejmowania ryzyka” – ostrzegł w rozmowie z PAP Jamie Shea, były wieloletni wysokiej rangi urzędnik Kwatery Głównej NATO, a obecnie ekspert związany z kilkoma instytucjami naukowymi. Doradca Ursuli von der Leyen, Sauli Niinistö, wezwał mieszkańców Unii Europejskiej do gromadzenia zapasów, a jeszcze bardziej obrazowo nakreślił sprawy ówczesny prezydent USA Joe Biden w wywiadzie dla tygodnika „Time”, ostrzegając: „Jeżeli kiedykolwiek pozwolimy Ukrainie upaść, zapamiętajcie moje słowa: zobaczymy, że za nią pójdzie Polska i wszystkie te państwa wzdłuż rzeczywistej granicy Rosji, od Bałkanów (sic) i Białorusi, wszystkie one pójdą na własne układy”.
Również w naszym kraju perspektywa otwartej wojny lub ataku hybrydowego stała się przedmiotem publicznej debaty. Z miesiąca na miesiąc coraz szersze grono ekspertów ocenia ryzyko nieuchronnego konfliktu jako wysokie. Nawet przedstawiciele przeciwstawnych frakcji parlamentarnych bywają coraz częściej w tej kwestii zgodni, co stanowi pewnego rodzaju ewenement w polskiej debacie politycznej.
Podsumowując – dramatyczne wydarzenia w Ukrainie oraz ich szerszy kontekst dają podstawy do prognozy, że obecne wydarzenia mogą być zaledwie początkiem nowego, wieloletniego rozdziału historii Europy i świata. Wyraźnie widać, że Rosjanie dążą do odzyskania kontroli w regionie, nie przebierając przy tym w środkach. I chociaż póki co to im się nie udaje, zapewne nadal będą próbować. W lutym 2022 roku nam się upiekło, ale kolejnej szansy możemy już nie mieć.PRZYPISY
P. Frankowski, W. Rajchert, Vademecum survivalowe. Dowiesz się jak przetrwać w lesie, w górach, w mieście, w wodzie, pożar, uwięzienie, Kraków 2021.
Kafir, Kaczor, Cywil na wojnie. Jak przetrwać w warunkach współczesnego konfliktu zbrojnego, Warszawa 2023.
S. Begovic, Survival w mieście. Realne sekrety przetrwania SHTF, 2018.
B. Grylls, Przetrwać! Co zrobić, gdy nic nie działa, Bielsko-Biała 2017.
Najbardziej rozpoznawalnym miejscem, w którym można szukać informacji na temat zorganizowanej pomocy, jest https://alert.rcb.gov.pl/. Ważne dane zawarto również w Planie Zarządzania Kryzysowego: https://www.gov.pl/web/rcb/krajowy-plan-zarzadzania-kryzysowego. W szybko zmieniającej się kryzysowej rzeczywistości mogą pojawiać się nowe adresy oferujące pomoc i niezbędne informacje, dlatego warto na bieżąco śledzić działania rządowe i samorządowe w zakresie podnoszenia bezpieczeństwa. Warto się też zapoznać z niedawno uchwaloną ustawą o ochronie ludności i obronie cywilnej oraz publikowanymi do niej aktami wykonawczymi.
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_conflicts_in_Europe .
https://pl.wikipedia.org/wiki/Konflikty_zbrojne_w_historii_Polski .
https://pl.wikipedia.org/wiki/Blok_wschodni .
A. Śniatycki, Kres. Wrzesień 1939, Warszawa 2023.
Start with „WHY?” Zwalczanie dezinformacji w czasie wojny – doświadczenia Europy, Polski i Ukrainy, https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/start-with-why-zwalczanie-dezinformacji-w-czasie-wojny--doswiadczenia-europy-polski-i-ukrainy .
Kijów upadnie w trzy dni? Pentagon tego nie wyklucza, https://defence24.pl/geopolityka/kijow-upadnie-w-trzy-dni-pentagon-tego-nie-wyklucza .
M. Gawęda, Desant na Hostomel. Anatomia porażki Rosji, https://defence24.pl/sily-zbrojne/desant-na-hostomel-anatomia-porazki-rosji-analiza .
M. Menkiszak, Rosyjski szantaż wobec Zachodu, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-12-20/rosyjski-szantaz-wobec-zachodu .
K. Nowak, Co się stanie, gdy Ukraina upadnie? Masowy napływ uchodźców i powrót poboru do wojska w Europie, https://forsal.pl/swiat/ukraina/artykuly/9440105,co-sie-stanie-gdy-ukraina-upadnie-masowy-naplyw-uchodzcow-i-powrot-p.html .
Apelują do Europejczyków. „Powinniście być gotowi na pierwsze 72 godziny”, https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2024-11-01/apeluja-do-europejczykow-powinniscie-byc-gotowi-na-pierwsze-72-godziny/ .
Biden: Jeśli Ukraina upadnie, za nią pójdzie Polska i inne kraje. NATO szykuje korytarze dla wojska, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Biden-Jesli-Ukraina-upadnie-za-nia-pojdzie-Polska-i-inne-kraje-8759099.html .
T. Więcławski, Ekspert: w polskiej polityce zagranicznej panuje generalna zgoda, że Rosja stanowi fundamentalne zagrożenie, https://www.pap.pl/aktualnosci/ekspert-w-polskiej-polityce-zagranicznej-panuje-generalna-zgoda-ze-rosja-stanowi .
A. Ward, Andrzej Duda i Donald Tusk zjednoczeni, żeby obronić Europę przed Rosją. POLITICO o historycznej wizycie w Białym Domu, https://wiadomosci.onet.pl/swiat/duda-i-tusk-odkladaja-na-bok-spor-polityczny-aby-zjednoczyc-sie-w-sprawie-ukrainy/pdx9j7j .
Zdecydowana większość mieszkańców miast nie byłaby w stanie przeżyć kilku tygodni samotnie w lesie. Co więcej, byłoby im bardzo trudno przetrwać ten czas, nawet nie wychodząc z własnego mieszkania. W niniejszym poradniku nie będę się starał przekonywać, że jest inaczej.
Zamiast tego postaram się pokazać, że nawet jeśli nie jesteśmy mistrzami survivalu, zawsze warto mieć w głowie dobry plan, a w domu żywność, lekarstwa, apteczkę pierwszej pomocy oraz latarkę. W sytuacji awaryjnej prawdopodobnie będą to dobra niedostępne, których pozyskanie stanie się trudne, stresujące i ryzykowne.
W pierwszych chwilach nagłego kryzysu tłumy ludzi zaczną szturmować sklepy, szpitale i drogi wyjazdowe z miasta. Będzie to chaotyczny czas, który warto przeczekać bezpiecznie w domu z rodziną. Po kilku dniach lokalne służby powinny, przynajmniej wstępnie, opanować sytuację – ulice zostaną udrożnione, a dostawy podstawowych produktów przywrócone. Wtedy nadejdzie potencjalnie najlepszy moment na decyzję, czy zostać lub opuścić mieszkanie. Ta książka pomoże zadbać o wszystko, czego potrzebujesz, by stawić czoła potencjalnej wojnie lub innej sytuacji kryzysowej.
Czym jest ten poradnik
Jeżeli państwo może nie być w stanie pomóc, to co mogę zrobić, żeby się zabezpieczyć? Jak się przygotować? W jaki sposób działać, kiedy już „się zacznie”?
Już od pierwszych dni wojny w Ukrainie starałem się znaleźć odpowiedzi te pytania. Szukałem w księgarniach, internecie, a także na rozmaitych kursach oraz warsztatach i nie znalazłem jednej kompletnej odpowiedzi. Na rynku nie było poradnika, który wąsko skupiłby się wyłącznie na zagadnieniu, co ja, zwykły cywil, miałbym zrobić, gdyby na Polskę zaczęły spadać rakiety lub ktoś wyłączył prąd na kilka dni. Potrzebowałem tej wiedzy nie tylko dla siebie, lecz także dla swojej rodziny.
Jako członek rady osiedla jestem na co dzień zaangażowany w życie naszej wspólnoty. Tak narodził się pomysł poradnika dla mieszkańców bloku, w którym mieszkam. Zapotrzebowanie na taki dokument okazało się duże i bardzo szybko zainteresowali się nim mieszkańcy innych wspólnot i spółdzielni, a po jakimś czasie również większe firmy i organizacje.
Ta publikacja jest kolejnym etapem. Mimo obszerniejszej formy niż broszura zawiera nadal wyłącznie informacje pozwalające odpowiedzieć na jedno podstawowe pytanie: jak sobie radzić i co robić, gdy zacznie się konflikt militarny lub inna sytuacja awaryjna, a państwo nie będzie w stanie pomóc?
Przed napisaniem niniejszej książki przeglądałem obecne na rynku inne poradniki survivalowe i nie znalazłem pośród nich pozycji odpowiadającej na wszystkie moje wątpliwości. Większość z nich jest w gruncie rzeczy do siebie podobna i w mojej ocenie kierowana raczej do pasjonatów niż do kompletnych laików. Obok prostych informacji, takich jak niezbędna zawartość apteczki, można w nich natrafić na wiedzę, która, choć przydatna, byłaby bardzo trudna do zastosowania w praktyce. Przeciętna osoba, niepraktykująca na co dzień arkanów bushcraftu czy survivalu, nie będzie w stanie skutecznie uchronić siebie ani rodziny, uciekając do lasu i zakładając tam obóz. Tworzenie szałasów, ochrona przed zimnem czy zaspokojenie głodu za pomocą jadalnych roślin czy owadów wymaga częstej praktyki, aby mogło zadziałać w czasie próby, i raczej nie będzie skutecznym rozwiązaniem dla większości społeczeństwa.
Istnieje również inna grupa opracowań opisujących cywilom, jak przetrwać w warunkach konfliktu zbrojnego. Autorzy tłumaczą w nich, jak na przykład poruszać się pod ostrzałem po mieście opanowanym przez nieprzyjaciela. Inne poradniki idą jeszcze dalej i opisują, jak przetrwać erupcję wulkanu, wylądować awaryjnie helikopterem lub wyskoczyć z samolotu ze spadochronem. Nie zrozumcie mnie źle – to wszystko świetne książki, napisane przez profesjonalistów i warte polecenia, jednak przeglądanie ich w poszukiwaniu informacji przydatnych i łatwych do zastosowania może być czasochłonne.
Dlatego powstał ten poradnik. Zawiera on wyłącznie podstawowe informacje dla zwykłych ludzi, bezpośrednio związane z przygotowaniem do wojny lub podobnej sytuacji kryzysowej. Nie znajdziecie w nim opisów, jak rozróżnić jadalne grzyby od niejadalnych czy jak uprawiać warzywa na balkonie. Nie opisuję w nim również, jak zakładać kombinezony ochronne na wypadek skażenia radioaktywnego ani jak się zachowywać, będąc zakładnikiem. Są to oczywiście ważne i potrzebne kwestie, więc jeśli was interesują, zachęcam do zgłębiania tej wiedzy. Najpierw jednak warto opanować podstawy zawarte w niniejszej publikacji.
Na koniec chciałbym się zwrócić do kobiet. Przeczytajcie proszę ten poradnik. Być może czas pokaże, że jest on napisany głównie dla was. Gdy wielu mężczyzn będzie pełnić służbę poza domem, to wy będziecie podporą i fundamentem codziennego życia. Potrzebujecie do tego narzędzia pomagającego rozwinąć wiedzę i przygotować się mentalnie. Ta książka chce być takim narzędziem.
Czym ten poradnik nie jest
Ta publikacja nie jest zestawem koniecznych zaleceń, a jedynie zbiorem wskazówek. Nie nakłada na nikogo obowiązków ani nie nakazuje żadnych konkretnych czynności. Nie opisuje też jedynego słusznego sposobu przygotowania, ponieważ taki nie istnieje i zawsze będzie zależał od wielu rozmaitych czynników.
Celem opracowania nie jest szczegółowa analiza działań prowadzonych przez struktury państwa oraz samorządy w zakresie budowania odporności oraz zarządzania kryzysowego. Poradnik ten nie zestawia opisywanych aspektów przetrwania z obowiązującym systemem prawnym i nie skupia się na ocenie zgodności podejmowanych czynności z aktualnymi przepisami. Propozycje w nim zawarte zakładają teoretyczne warunki, w których ratowanie najwyższego dobra, jakim jest zdrowie i życie ludzkie, odbywa się w ramach działania w stanie wyższej konieczności. I choć rozważania dotyczą trudnych do jednoznacznej oceny sytuacji kryzysowych, to zawsze należy mieć na względzie aktualnie obowiązujące przepisy prawa.
Tematy dotyczące medycyny i zdrowia zostały przedstawione w sposób uproszczony, stosownie do formy tego poradnika, i nie stanowią wyczerpującej porady medycznej. W kwestiach medycznych skonsultujcie się z lekarzem lub ratownikiem medycznym.
Wszelkie działania czytelnik podejmuje wyłącznie na własne ryzyko, a autor nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w niniejszej publikacji.1
Polska w czasie wojny
Wiele osób wierzy, że czas wielkich wojen się już skończył, a ludzkość dojrzała do tego, aby zrozumieć bezsens zabijania. Tymczasem fakty i statystyki historyczne pozostają nieubłagane. W samej tylko Europie po II wojnie światowej miało już miejsce ponad 50 konfliktów zbrojnych.
Historia naszej ojczyzny również nie napawa optymizmem. Od 1772 roku, czyli pierwszego rozbioru Polski, nasz kraj był zaangażowany w 38 sporów militarnych, co daje średnio jeden konflikt na 7 lat. Jedenaście z nich dotyczyło Rosji, co w przybliżeniu oznacza jedną wojnę z Rosją na 23 lata. Kilka dekad względnego spokoju po II wojnie światowej mogło dawać nadzieję, że ta seria się już zakończyła, jednak konflikt w Ukrainie i ostatnie światowe wydarzenia zdają się niestety wskazywać na coś zgoła odmiennego.
W rozpatrywanym powyżej okresie ostatnich 252 lat w pełni niezależnym i nieokupowanym krajem byliśmy jedynie w dwudziestoleciu międzywojennym oraz po 1989 roku, jako III RP. Daje to łącznie zaledwie 56 lat prawdziwej niepodległości. Pozostałe 196 lat to głównie czas zaborów oraz komunizmu. Przez niektórych sąsiadów możemy więc być postrzegani jako państwo sezonowe, które przez setki lat tak naprawdę nie istniało, pojawiło się niedawno i zaraz może ponownie zniknąć. Osoby, które tak myślą, mogą nie chcieć rozumieć naszej ponadtysiącletniej historii ani szanować prawa do niepodległego i pokojowego życia na tych ziemiach.
ILUSTRACJA 1
Żadne z państw graniczących z Polską w 1989 roku dziś już nie istnieje, co pokazuje, jak zmienne potrafi być nasze bezpośrednie otoczenie
Potwierdzeniem zmienności najbliższego otoczenia może być fakt, że żadnego z państw graniczących z Polską w 1989 roku nie ma już dziś na mapie, a w tym – niedawnym przecież – okresie dziejowym również i nasz kraj doświadczył diametralnej zmiany ustrojowej.
Tryby historii obracają się cały czas, nawet jeśli na co dzień tego nie widzimy. Prędzej czy później mogą przyspieszyć również w naszym regionie, krusząc tym samym obecną równowagę i tworząc nowy porządek według sobie tylko znanej logiki. Wolność nie jest nam dana raz na zawsze i jeżeli chcemy ją utrzymać, potrzebujemy nie tylko mądrego przywództwa i silnej armii, lecz także odpornych i przygotowanych obywateli, zdeterminowanych, by żyć w niepodległej Polsce.2
Kolejna wojna kiedyś nadejdzie
Gmatwający się horyzont polityczny wychodził nam na korzyść. W związku z tym oczekiwaliśmy wojny dość lekkomyślnie, zakładając zresztą, że ona nas nie ogarnie. Ci ludzie, którzy sięgali wzrokiem dalej i przewidywali przyszłość, byli przez społeczeństwo źle traktowani. Uważano ich prawie za wrogów narodu. Przecież szliśmy ku lepszemu. Ich „krakanie” wydawało się reakcją przeciwko widocznie zarysowującej się poprawie. Dopatrywano się w nich rzeczników wycofania w ponure lata przełomu lat dwudziestych z trzydziestymi oraz działalności na rzecz państw ościennych.
Pamiętnik mieszkańca Wilna z 1939 roku
Autor powyższego cytatu opisuje nastroje panujące w jego środowisku na kilka tygodni przed wybuchem II wojny światowej. Wtedy – tak jak i podczas wielu innych konfliktów – znaczna część społeczeństwa praktycznie do samego końca nie wierzyła w realność zagrożenia. Podobnie było, gdy w 2022 roku Rosja napadła na Ukrainę. Krążące w przestrzeni publicznej opinie ekspertów, udowadniające, że Putin nie odważy się tego zrobić, dało się słyszeć w zasadzie aż do pierwszego wystrzału.
Oczywiste wydaje się, że szczera komunikacja zamiarów agresora nie leży w jego interesie, gdyż dawałoby to stronie broniącej się więcej czasu na przygotowanie. Historia pokazuje jednak, że społeczeństwo, którego dotyczy zagrożenie, często ulega tendencji do błędnej oceny własnej sytuacji. Dzieje się tak zapewne dlatego, że analizując swoją sprawę, trudniej się zdobyć na obiektywizm, a wszechobecnie pojawiająca się dezinformacja jeszcze to utrudnia.
Pierwsze dni rosyjskiej inwazji były dla wielu zaskoczeniem nie tylko dlatego, że w ogóle nastąpiła, lecz także z uwagi na jej przebieg. Wielu ekspertów nie dawało Ukrainie wielkich szans, prognozując, że obrona kraju potrwa najwyżej kilka dni. Na szczęście Ukraińcom udało się przetrzymać pierwsze uderzenie i zaskoczyć tym nie tylko analityków, lecz przede wszystkim samych Rosjan. Słynna już bitwa o Hostomel z pewnością zasługuje na miejsce w podręcznikach historii i taktyki wojskowej, a być może kiedyś doczeka się również ekranizacji filmowej.
Początkowe sukcesy obronne to jednak zbyt mało, żeby zażegnać konflikt. Ukraina utknęła w wieloletniej, wyniszczającej wojnie, której skutki zaczęły oddziaływać na cały region. Problem ten niestety dotyczy również Polski i jest dużo poważniejszy, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Skala działań i determinacji Rosji wskazuje na daleko idącą konsekwencję w dążeniu do realizacji planu przywrócenia dawnej strefy wpływów. Nasz kraj również leży w orbicie jej zainteresowań, co potwierdza chociażby treść tak zwanego ultimatum Ławrowa, przedłożonego państwom Zachodu 15 grudnia 2021 roku. Rosjanie domagali się w nim między innymi wycofania wojsk sojuszniczych rozmieszczonych na terytoriach nowych państw członkowskich NATO, w tym Polski. Jedną z konsekwencji hipotetycznego udzielenia zgody na te żądania byłaby prawna formalizacja rosyjskiej strefy wpływów na obszarze poradzieckim i ustanowienie strefy buforowej bezpieczeństwa w Europie Środkowej. Wielu międzynarodowych ekspertów i przywódców ostrzega, że rosyjskie plany sięgają znacznie dalej niż ukraińskie ziemie. „Jeśli Ukraina upadnie, to Władimir Putin uwierzy, że historia jest po jego stronie; będzie on wówczas bardziej skłonny do podejmowania ryzyka” – ostrzegł w rozmowie z PAP Jamie Shea, były wieloletni wysokiej rangi urzędnik Kwatery Głównej NATO, a obecnie ekspert związany z kilkoma instytucjami naukowymi. Doradca Ursuli von der Leyen, Sauli Niinistö, wezwał mieszkańców Unii Europejskiej do gromadzenia zapasów, a jeszcze bardziej obrazowo nakreślił sprawy ówczesny prezydent USA Joe Biden w wywiadzie dla tygodnika „Time”, ostrzegając: „Jeżeli kiedykolwiek pozwolimy Ukrainie upaść, zapamiętajcie moje słowa: zobaczymy, że za nią pójdzie Polska i wszystkie te państwa wzdłuż rzeczywistej granicy Rosji, od Bałkanów (sic) i Białorusi, wszystkie one pójdą na własne układy”.
Również w naszym kraju perspektywa otwartej wojny lub ataku hybrydowego stała się przedmiotem publicznej debaty. Z miesiąca na miesiąc coraz szersze grono ekspertów ocenia ryzyko nieuchronnego konfliktu jako wysokie. Nawet przedstawiciele przeciwstawnych frakcji parlamentarnych bywają coraz częściej w tej kwestii zgodni, co stanowi pewnego rodzaju ewenement w polskiej debacie politycznej.
Podsumowując – dramatyczne wydarzenia w Ukrainie oraz ich szerszy kontekst dają podstawy do prognozy, że obecne wydarzenia mogą być zaledwie początkiem nowego, wieloletniego rozdziału historii Europy i świata. Wyraźnie widać, że Rosjanie dążą do odzyskania kontroli w regionie, nie przebierając przy tym w środkach. I chociaż póki co to im się nie udaje, zapewne nadal będą próbować. W lutym 2022 roku nam się upiekło, ale kolejnej szansy możemy już nie mieć.PRZYPISY
P. Frankowski, W. Rajchert, Vademecum survivalowe. Dowiesz się jak przetrwać w lesie, w górach, w mieście, w wodzie, pożar, uwięzienie, Kraków 2021.
Kafir, Kaczor, Cywil na wojnie. Jak przetrwać w warunkach współczesnego konfliktu zbrojnego, Warszawa 2023.
S. Begovic, Survival w mieście. Realne sekrety przetrwania SHTF, 2018.
B. Grylls, Przetrwać! Co zrobić, gdy nic nie działa, Bielsko-Biała 2017.
Najbardziej rozpoznawalnym miejscem, w którym można szukać informacji na temat zorganizowanej pomocy, jest https://alert.rcb.gov.pl/. Ważne dane zawarto również w Planie Zarządzania Kryzysowego: https://www.gov.pl/web/rcb/krajowy-plan-zarzadzania-kryzysowego. W szybko zmieniającej się kryzysowej rzeczywistości mogą pojawiać się nowe adresy oferujące pomoc i niezbędne informacje, dlatego warto na bieżąco śledzić działania rządowe i samorządowe w zakresie podnoszenia bezpieczeństwa. Warto się też zapoznać z niedawno uchwaloną ustawą o ochronie ludności i obronie cywilnej oraz publikowanymi do niej aktami wykonawczymi.
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_conflicts_in_Europe .
https://pl.wikipedia.org/wiki/Konflikty_zbrojne_w_historii_Polski .
https://pl.wikipedia.org/wiki/Blok_wschodni .
A. Śniatycki, Kres. Wrzesień 1939, Warszawa 2023.
Start with „WHY?” Zwalczanie dezinformacji w czasie wojny – doświadczenia Europy, Polski i Ukrainy, https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/start-with-why-zwalczanie-dezinformacji-w-czasie-wojny--doswiadczenia-europy-polski-i-ukrainy .
Kijów upadnie w trzy dni? Pentagon tego nie wyklucza, https://defence24.pl/geopolityka/kijow-upadnie-w-trzy-dni-pentagon-tego-nie-wyklucza .
M. Gawęda, Desant na Hostomel. Anatomia porażki Rosji, https://defence24.pl/sily-zbrojne/desant-na-hostomel-anatomia-porazki-rosji-analiza .
M. Menkiszak, Rosyjski szantaż wobec Zachodu, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-12-20/rosyjski-szantaz-wobec-zachodu .
K. Nowak, Co się stanie, gdy Ukraina upadnie? Masowy napływ uchodźców i powrót poboru do wojska w Europie, https://forsal.pl/swiat/ukraina/artykuly/9440105,co-sie-stanie-gdy-ukraina-upadnie-masowy-naplyw-uchodzcow-i-powrot-p.html .
Apelują do Europejczyków. „Powinniście być gotowi na pierwsze 72 godziny”, https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2024-11-01/apeluja-do-europejczykow-powinniscie-byc-gotowi-na-pierwsze-72-godziny/ .
Biden: Jeśli Ukraina upadnie, za nią pójdzie Polska i inne kraje. NATO szykuje korytarze dla wojska, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Biden-Jesli-Ukraina-upadnie-za-nia-pojdzie-Polska-i-inne-kraje-8759099.html .
T. Więcławski, Ekspert: w polskiej polityce zagranicznej panuje generalna zgoda, że Rosja stanowi fundamentalne zagrożenie, https://www.pap.pl/aktualnosci/ekspert-w-polskiej-polityce-zagranicznej-panuje-generalna-zgoda-ze-rosja-stanowi .
A. Ward, Andrzej Duda i Donald Tusk zjednoczeni, żeby obronić Europę przed Rosją. POLITICO o historycznej wizycie w Białym Domu, https://wiadomosci.onet.pl/swiat/duda-i-tusk-odkladaja-na-bok-spor-polityczny-aby-zjednoczyc-sie-w-sprawie-ukrainy/pdx9j7j .
więcej..
