Sto pomysłów na pyszny obiad. Szybkie przepisy na zdrowe dania obiadowe - ebook

Spis treści

1: Zupy obiadowe

1. Rosół z kury

2. Żurek staropolski

3. Barszcz czerwony z uszkami

4. Kapuśniak

5. Grochówka

6. Krupnik

7. Flaki wołowe

8. Chłodnik litewski

9. Pomidorowa z ryżem

2: Ziemniaki na różne sposoby

10. Ziemniaki gotowane z masłem i koperkiem

11. Placki ziemniaczane

12. Kopytka z masłem

13. Pyzy z mięsem

14. Kluski śląskie

15. Ziemniaki pieczone z ziołami

16. Zapiekanka ziemniaczana

17. Ziemniaki faszerowane

18. Ziemniaki smażone z cebulą

19. Mizeria z ziemniakami

3: Makarony i kluski

20. Makaron z mięsem mielonym

21. Kluski lane z boczkiem

22. Pierogi ruskie

23. Pierogi z mięsem

24. Pierogi z kapustą i grzybami

25. Łazanki z kapustą

26. Kluski z serem i skwarkami

27. Makaron z sosem pomidorowym

28. Uszka z grzybami

4: Mięso na co dzień

29. Kotlet schabowy

30. Gulasz wołowy

31. Pieczeń wieprzowa

32. Kotlety mielone

33. Rolada śląska

34. Żeberka pieczone

35. Kiełbasa z kapustą

36. Kotlet de volaille

37. Schab w sosie własnym

38. Pieczeń rzymska

5: Drób dla rodziny

39. Kurczak pieczony z ziemniakami

40. Kotlety drobiowe

41. Rosół z kurczaka z kluskami

42. Kurczak w sosie koperkowym

43. Udka z kurczaka pieczone

44. Kotlety z indyka

45. Kurczak curry po polsku

46. Drób w jarzynach

47. Kotlety pozarskie

6: Ryby po polsku

48. Karp smażony

49. Dorsz w sosie koperkowym

50. Ryba po grecku

51. Śledzie w oleju

52. Kotlety rybne

53. Łosoś pieczony

54. Ryba w galarecie

55. Pstrąg smażony

56. Sandacz po polsku

7: Obiady bez mięsa

57. Kotlety z kaszy gryczanej

58. Zapiekanka z kaszy jaglanej

59. Fasolka po bretońsku

60. Kotlety z soczewicy

61. Kasza gryczana z grzybami

62. Naleśniki z serem

63. Omlet z ziołami

64. Kotlety z buraka

65. Kasza jęczmienna z warzywami

66. Racuchy ziemniaczane

8: Warzywa sezonowe

67. Kotlety z cukinii

68. Mizeria

69. Surówka z młodej kapusty

70. Buraczki tarte

71. Marchewka z groszkiem

72. Fasolka szparagowa

73. Kalafior w bułce tartej

74. Brukselka z beczkiem

75. Szpinak z jajkiem

76. Sałatka ziemniaczana

9: Dania jednogarnkowe

77. Bigos staropolski

78. Gulasz węgierski

79. Żurek w chlebie

80. Kapuśniak z kiełbasą

81. Leczo z kiełbasą

82. Potrawka z królika

83. Grochówka z kiełbasą

84. Kapusta zasmażana

85. Krupnik z kiełbasą

10: Kapusta i surówki

86. Gołąbki z mięsem

87. Kotlety z kapusty

88. Kapusta pieczona

89. Surówka z kapusty kiszonej

90. Mizeria z ogórków

91. Buraczki z chrzanem

92. Sałatka z białej kapusty

93. Kapusta czerwona zasmażana

11: Obiady na zimę

94. Żurek z kiełbasą

95. Barszcz z uszkami

96. Kapuśniak kwaśny

97. Gulasz z dziczyzny

98. Pieczeń z dzika

99. Krupnik myśliwski

12: Obiady świąteczne

100. Karp w galarecie

101. Barszcz wigilijny

102. Pierogi z kapustą

103. Kotlet schabowy świąteczny

104. Pieczeń wielkanocna1. Rosół z kury

SKŁADNIKI:

• 1 cała kura (ok. 1,5-2 kg) lub części kurze (udka, skrzydła, korpus)

• 3 litry zimnej wody

• 2 marchewki

• 1 duży korzeń pietruszki

• 1 korzeń selera

• 1 duża cebula

• 2-3 ząbki czosnku

• 1 por (biała i jasno zielona część)

• kilka gałązek natki pietruszki

• 2 liście laurowe

• 5-6 ziaren ziela angielskiego

• sól do smaku

• czarny pieprz ziarnisty

PRZYGOTOWANIE WYWARU

Kurę dokładnie opłucz pod zimną wodą i włóż do dużego garnka. Zalej zimną wodą tak, aby mięso było całkowicie przykryte. Doprowadź do wrzenia na dużym ogniu, następnie zmniejsz płomień do minimum. W pierwszych 15-20 minutach gotowania będzie pojawiać się szara piana na powierzchni – systematycznie ją zbieraj łyżką cedzakową. Ten proces jest kluczowy dla uzyskania klarownego rosołu.

Po zebraniu piany dodaj obraną cebulę przekrojoną na pół, marchewki i korzeń pietruszki pokrojone na większe kawałki, oraz korzeń selera. Włóż liście laurowe, ziele angielskie i kilka ziaren czarnego pieprzu. Gotuj na bardzo małym ogniu przez około 2-2,5 godziny, aż mięso zacznie odchodzić od kości. W ostatniej godzinie gotowania dodaj por i natkę pietruszki.

KLAROWANIE I FINALIZOWANIE

Po ugotowaniu ostroźnie wyjmij mięso i warzywa z garnka. Rosół przecedź przez gęste sito lub gazę, aby pozbyć się wszystkich fragmentów przypraw i warzyw. Jeśli na powierzchni pojawi się tłuszcz, usuń go łyżką lub pozostaw rosół do ostygnięcia – tłuszcz zastygnie na powierzchni i łatwo go usuniesz. Dopraw solą według własnego smaku.

SPOSOBY PODAWANIA

Gorący rosół możesz podawać z cienkim makaronem, domowymi kluskami lane, ryżem lub drobno pokrojonymi gotowanymi marchewkami i pietruszką z wywaru. Tradycyjnie doskonale komponuje się z kluskami drożdżowymi lub pierożkami uszkami. Ugotowane mięso z kury wykorzystasz do drugiego dania lub dodasz z powrotem do rosołu.

PRZECHOWYWANIE

Gotowy rosół możesz przechowywać w lodówce do 3 dni lub zamrozić porcjami na okres do 3 miesięcy. Przed ponownym podgrzewaniem usuń zastygły tłuszcz z powierzchni. Podgrzewaj na średnim ogniu, nie doprowadzając do gwałtownego wrzenia, aby zachować delikatny smak.

WARTOŚCI ODŻYWCZE (1 porcja): Rosół z kury to doskonałe źródło pełnowartościowego białka, kolagenu oraz witamin z grupy B. Jedna porcja dostarcza około 80-120 kcal, 8-12g białka oraz cenne składniki mineralne jak potas, fosfor i magnez, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i kostnego.

2. Żurek staropolski

SKŁADNIKI:

• 500 ml kwaśnego żurku (gotowego lub własnej roboty)

• 300g kiełbasy śląskiej lub białej

• 200g wędzony boczek

• 150g surowej kiełbasy

• 1 duża cebula

• 3-4 ząbki czosnku

• 2 liście laurowe

• 4-5 ziaren ziela angielskiego

• 1 łyżeczka majeranku

• 200ml śmietany 18%

• 1 litr bulionu mięsnego lub wody

• sól i pieprz do smaku

• opcjonalnie: 2-3 ugotowane jajka na twardo

PRZYGOTOWANIE MIĘSA

Boczek pokrój w kostkę i podsmaż na patelni bez dodatku tłuszczu, aż puści własny smalec. Cebulę obierz i posiekaj drobno, czosnek przeciśnij przez praskę. Do tłuszczu z boczku dodaj cebulę i smaż do zeszklenia. Kiełbasę śląską i białą pokrój w plastry, surową kiełbasę - w grubsze kawałki. Wszystkie rodzaje kiełbasy dodaj do patelni z boczkiem i cebulą, podsmażaj przez 5-7 minut, często mieszając.

DODAWANIE ŻURKU I GOTOWANIE

Podsmażone mięso przełóż do garnka, zalej bulionem i doprowadź do wrzenia. Dodaj liście laurowe, ziele angielskie i majeranek. Gotuj na średnim ogniu przez 20 minut. Kwas żurkowy przecedź przez sito, aby pozbyć się ewentualnych grudek. Zmniejsz ogień pod garnkiem i powoli wlewaj żurek, stale mieszając, aby zapobiec ścięciu się zupy. Gotuj jeszcze 10-15 minut na małym ogniu.

ZAGĘSZCZANIE I FINALIZOWANIE

Jeśli żurek wydaje ci się za rzadki, możesz go zagęścić startymi na tarce surowymi ziemniakami lub łyżką mąki rozmieszanej z odrobiną zimnej wody. Śmietanę podgrzej lekko w osobnym rondelku i powoli dodaj do zupy, ciągle mieszając. Nie doprowadzaj już do wrzenia po dodaniu śmietany. Dopraw solą i pieprzem według smaku, usuń liście laurowe.

TRADYCYJNE SPOSOBY PODAWANIA

Żurek najlepiej smakuje podany w wydrążonym okrągłym chlebie żytnim - taka prezentacja to prawdziwa uczta dla oczu i podniebienia. Możesz również podawać go w zwykłych miseczkach, udekorowany połówkami ugotowanych jajek na twardo i posypaną natką pietruszki. Doskonale komponuje się z chrupiącymi grzankami z chleba żytniego lub ziemniakami gotowanymi w mundurkach.

WARIANTY REGIONALNE

W różnych regionach Polski żurek przygotowuje się nieco inaczej. Wariant kujawski zawiera więcej majeranku i często dodaje się do niego białą kiełbasę. W Wielkopolsce popularna jest wersja z dodatkiem grzybów leśnych, natomiast na Śląsku żurek często wzbogaca się marchwią i pietruszką. Niektóre rodziny dodają też odrobinę startego chrzanu dla pikanterii lub gotują go na wędzonych żeberkach zamiast boczku.

WARTOŚCI ODŻYWCZE (1 porcja): Żurek staropolski to bogaty w białko i tłuszcze posiłek dostarczający około 280-350 kcal na porcję. Zawiera cenne bakterie kwasu mlekowego pochodzące z fermentacji żytniej, które korzystnie wpływają na florę jelitową, oraz witaminy z grupy B, żelazo i cynk z mięsa, a także probiotyki wspierające trawienie i odporność organizmu.

3. Barszcz czerwony z uszkami

SKŁADNIKI NA BARSZCZ:

• 500 ml kwaśnego żurku buraczanego lub gotowego kwasu z buraków

• 1 litr bulionu warzywnego lub z grzybów

• 2 ząbki czosnku

• 1 łyżeczka suszonego majeranku

• 2 liście laurowe

• 3-4 ziarna ziela angielskiego

• sól i pieprz do smaku

• opcjonalnie: 1 łyżka miodu

SKŁADNIKI NA USZKA:

• 250g mąki pszennej

• 1 jajko

• 3-4 łyżki ciepłej wody

• szczypta soli

• 200g suszonych grzybów (borowiki, podgrzybki)

• 1 średnia cebula

• 2 łyżki masła lub oleju

• sól i pieprz do smaku

• natka pietruszki

PRZYGOTOWANIE WYWARU

Suszone grzyby namocz w letniej wodzie na 2-3 godziny, następnie ugotuj w tej samej wodzie przez 30 minut. Odcedź, zachowując wywar - to będzie podstawa twojego bulionu. Ugotowane grzyby odstaw na później do farszu. Do garnka wlej wywar grzybowy, dodaj liście laurowe, ziele angielskie i majeranek. Gotuj na małym ogniu przez 15 minut, aby składniki oddały swój aromat.

DODAWANIE KWASU I FINALIZOWANIE

Kwas buraczany przecedź przez drobne sito, aby pozbyć się osadu. Wywar grzybowy również przecedź i podgrzej. Czosnek przeciśnij przez praskę i dodaj do ciepłego wywaru. Powoli wlewaj kwas buraczany, ciągle mieszając i próbując smaku. Barszcz powinien mieć przyjemnie kwaśny, ale nie ostry smak. Jeśli jest zbyt kwaśny, dodaj odrobinę miodu lub cukru. Dopraw solą i pieprzem, gotuj jeszcze 5 minut na małym ogniu.

PRZYGOTOWANIE USZEK

Z mąki, jajka, wody i soli wyrabiaj elastyczne ciasto przez 8-10 minut. Przykryj ściereczką i pozostaw na 30 minut. Cebulę posiekaj drobno i podsmaż na maśle do zeszklenia. Ugotowane grzyby posiekaj bardzo drobno, dodaj do cebuli, dopraw solą, pieprzem i natką pietruszki. Smaż farsz 5 minut, często mieszając. Ciasto rozwałkuj cienko, wykrój kółka o średnicy około 6 cm, nałóż po łyżeczce farszu, sklejaj brzegi i formuj uszka. Gotuj w osolonej wodzie przez 3-4 minuty od wypłynięcia.

SPOSÓB PODAWANIA

Gorący barszcz podawaj w głębokich miseczkach z 6-8 uszkami na porcję. Możesz dodatkowo udekorować świeżą natką pietruszki lub koperkiem. Barszcz doskonale smakuje z chrupiącymi grzankami z chleba żytniego lub z dodatkiem startego chrzanu dla pikanterii. W tradycji wigilijnej podaje się go jako jedno z dwunastu dań.

PRZECHOWYWANIE I WARIANTY

Gotowy barszcz możesz przechowywać w lodówce do 3 dni, a uszka oddzielnie - przez 2 dni. Barszcz dobrze znosi zamrażanie przez okres do 2 miesięcy. Zamiast uszek możesz podawać go z krokietami z kapustą i grzybami, pasztecikami lub tradycyjnymi kluskami śląskimi. W niektórych regionach dodaje się do barszczu startą marchewkę lub białą fasolę, tworząc bardziej sycącą wersję zupy.

WARTOŚCI ODŻYWCZE (1 porcja z uszkami): Barszcz czerwony z uszkami dostarcza około 180-220 kcal na porcję i jest doskonałym źródłem błonnika pokarmowego, kwasu foliowego oraz antyoksydantów z buraków. Grzyby w uszach dostarczają białka roślinnego, witamin z grupy B oraz selenu, podczas gdy fermentowane buraki wspierają zdrową florę jelitową i dostarczają naturalnych probiotyków.

4. Kapuśniak

SKŁADNIKI:

• 500g kapusty kiszonej

• 400g żeberek wieprzowych lub wołowych

• 200g kiełbasy śląskiej

• 150g wędzony boczek

• 2 średnie cebule

• 2 marchewki

• 1 korzeń pietruszki

• 3 ząbki czosnku

• 2 liście laurowe

• 1 łyżeczka majeranku

• 1 łyżeczka słodkiej papryki

• 2 łyżki koncentratu pomidorowego

• 1,5 litra wody lub bulionu

• sól i pieprz do smaku

• 2 ziemniaki (opcjonalnie)

PRZYGOTOWANIE MIĘSA

Żeberka opłucz, osusz i podsmaż na rozgrzanej patelni z odrobiną oleju do zarumienienia z każdej strony. Przełóż do garnka i zalej wodą lub bulionem. Doprowadź do wrzenia, zbierz pianę i gotuj pod przykryciem przez 45 minut na średnim ogniu. Boczek pokrój w kostkę i podsmaż na patelni bez dodatku tłuszczu, aż puści smalec. Cebule obierz i pokrój w kostki, marchewki i pietruszki - w plastry. Na tłuszczu z boczku podsmaż cebulę do zeszklenia, następnie dodaj marchewkę i pietruszki, smaż jeszcze 5 minut.

DODAWANIE KAPUSTY I GOTOWANIE

Kapustę kiszoną przepłucz pod zimną wodą, jeśli jest bardzo kwaśna, następnie pokrój na mniejsze kawałki. Do garnka z mięsem dodaj podsmażone warzywa, boczek, kiełbasę pokrojoną w plastry oraz kapustę. Wrzuć liście laurowe, dodaj majeranek i paprykę. Gotuj wszystko razem przez 30-40 minut na średnim ogniu. Czosnek przeciśnij przez praskę, koncentrat pomidorowy wymieszaj z odrobiną ciepłego bulionu i dodaj do zupy. Gotuj jeszcze 15 minut.

DOPRAWIANIE I ZAGĘSZCZANIE

Spróbuj zupy i dopraw solą oraz pieprzem według własnego smaku. Pamiętaj, że kapusta kiszona i kiełbasa już zawierają sól. Jeśli chcesz zagęścić kapuśniak, ziemniaki obierz, zetrzyj na tarce o grubych oczkach i dodaj do zupy. Gotuj jeszcze 10-15 minut, aż ziemniaki się rozgotują i naturalnie zagęszczą zupę. Możesz też zagęścić łyżką mąki rozmieszanej z odrobiną zimnej wody.

SPOSOBY PODAWANIA

Kapuśniak podawaj bardzo gorący w głębokich miseczkach, posypany świeżą natką pietruszki lub koperkiem. Doskonale komponuje się z chrupiącym chlebem żytnim, grzankami lub ziemniakami gotowanymi w mundurkach. Niektórzy lubią dodać łyżkę śmietany do każdej porcji, co nadaje zupie delikatniejszy smak i kremową konsystencję.

PRZECHOWYWANIE I WARIANTY

Gotowy kapuśniak możesz przechowywać w lodówce do 4 dni - podczas przechowywania jego smak jeszcze się pogłębia. Doskonale nadaje się do zamrażania porcjami na okres do 3 miesięcy. Zamiast żeberek możesz użyć golonki wieprzowej, karkówki lub nawet resztek pieczeni. Wariant postny przygotowujesz na bulionie warzywnym z dodatkiem suszonych grzybów. W niektórych regionach dodaje się do kapuśniaku fasolę jaś lub suszone śliwki, które nadają zupie słodko-kwaśny smak.

WARTOŚCI ODŻYWCZE (1 porcja): Kapuśniak to sycący posiłek dostarczający około 250-320 kcal na porcję, bogaty w białko z mięsa (15-20g), błonnik z kapusty kiszonej oraz probiotyki wspierające zdrowie jelit. Zawiera również znaczne ilości witaminy C, K oraz witamin z grupy B, a także składniki mineralne jak potas, magnez i żelazo, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego i odpornościowego.

5. Grochówka

SKŁADNIKI:

• 400g grochu łuskanego (żółtego lub zielonego)

• 300g żeberek wędzonych lub golonki

• 200g kiełbasy śląskiej

• 150g wędzony boczek

• 2 średnie cebule

• 2 marchewki

• 1 korzeń pietruszki

• 3 ząbki czosnku

• 2 liście laurowe

• 1 łyżeczka majeranku

• pół łyżeczki tymianku

• 2 litry wody

• sól i pieprz do smaku

• opcjonalnie: 2 ziemniaki

MOCZENIE GROCHU I PRZYGOTOWANIE MIĘSA

Groch łuskany przepłucz dokładnie pod zimną wodą i namocz na całą noc w dużej ilości wody. Rano odcedź i ponownie przepłucz. Żeberka wędzone lub golonkę zalej zimną wodą w dużym garnku i doprowadź do wrzenia. Gotuj przez 45 minut, zbierając pianę z powierzchni. Wyjmij mięso, a wywar zachowaj - będzie podstawą twojej grochówki. Kiedy mięso ostygnie, pokrój je na mniejsze kawałki, usuwając nadmiar tłuszczu i kości.

GOTOWANIE GROCHÓWKI

Do wywaru dodaj namoczony groch i gotuj na średnim ogniu przez 30-40 minut, aż groch zacznie się rozklejać. Cebule pokrój w kostkę, marchewki i pietruszki - w plastry. Boczek pokrój w kostkę i podsmaż na patelni bez dodatku tłuszczu. Na tłuszczu z boczku podsmaż cebulę do zeszklenia, następnie dodaj marchewkę i pietruszki. Kiełbasę pokrój w plastry i dodaj do patelni, smaż wszystko razem przez 5 minut.

ŁĄCZENIE SKŁADNIKÓW I DOPRAWIANIE

Do garnka z grochem dodaj podsmażone warzywa, pokrojone mięso wędzone, boczek i kiełbasę. Wrzuć liście laurowe, dodaj majeranek i tymianek. Gotuj wszystko razem na małym ogniu przez 45 minut do godziny, często mieszając, aby groch się nie przypalił. Czosnek przeciśnij przez praskę i dodaj w ostatnich 10 minutach gotowania. Dopraw solą i pieprzem, pamiętając że wędzone mięso już jest słone.

UZYSKIWANIE ODPOWIEDNIEJ KONSYSTENCJI

Grochówka powinna mieć gęstą, kremową konsystencję. Jeśli groch nie rozkleił się wystarczająco, możesz część zupy zmiksować blenderem ręcznym lub przecisnąć przez praskę do ziemniaków część ugotowanego grochu. Jeśli zupa jest za gęsta, dodaj odrobinę gorącej wody lub bulionu. Za rzadką grochówkę zagęścisz startymi surowymi ziemniakami, które podczas gotowania naturalnie zagęszczą zupę.

SPOSOBY PODAWANIA

Grochówkę podawaj bardzo gorącą w głębokich miseczkach, posypaną świeżą natką pietruszki lub marjoranem. Tradycyjnie serwuje się ją z chrupiącymi grzankami, chlebem żytnim lub z ziemniakami gotowanymi w mundurkach. Możesz też dodać łyżkę śmietany do każdej porcji, co nada zupie jeszcze bardziej kremowy smak. Doskonale komponuje się z kiszonymi ogórkami lub kapustą.

PRZECHOWYWANIE I WARIANTY

Grochówka doskonale nadaje się do przechowywania - w lodówce wytrzyma do 5 dni, a podczas stania jej smak jeszcze się pogłębia. Przy ponownym podgrzewaniu możesz potrzebować dodać odrobinę wody, ponieważ groch ma tendencję do zagęszczania. Zamiast żeberek możesz użyć wędzonej golonki, szynki lub nawet wędzonych skrzydełek kurczaka. Wariant wegetariański przygotujesz z wędzonym tofuarze lub dodając wędzonych suszonych śliwek dla aromatu.

WARTOŚCI ODŻYWCZE (1 porcja): Grochówka to wyjątkowo sycący i wartościowy posiłek dostarczający około 320-380 kcal na porcję oraz 18-22g białka roślinnego i zwierzęcego. Groch łuskany jest doskonałym źródłem błonnika pokarmowego, witamin z grupy B, żelaza i magnezu, które wspierają prawidłową pracę układu nerwowego i mięśniowego, a wysoką zawartość białka czyni tę zupę idealną dla osób aktywnych fizycznie.

6. Krupnik

SKŁADNIKI:

• 200g kaszy perłowej

• 400g żeberek wieprzowych lub wołowych

• 200g wędzony boczek

• 150g kiełbasy białej lub śląskiej

• 2 średnie cebule

• 2 marchewki

• 1 korzeń pietruszki

• 1 korzeń selera

• 3 ząbki czosnku

• 2 liście laurowe

• 1 łyżeczka majeranku

• pół łyżeczki tymianku

• 2 litry wody lub bulionu

• sól i pieprz do smaku

• natka pietruszki do posypania

PRZYGOTOWANIE KASZY I MIĘSA

Kaszę perłową przepłucz dokładnie pod zimną wodą i namocz na 2-3 godziny lub całą noc - dzięki temu będzie się gotować równomiernie i szybciej. Żeberka opłucz, osusz i podsmaż na rozgrzanej patelni z odrobiną oleju do zarumienienia. Przełóż do dużego garnka, zalej wodą i doprowadź do wrzenia. Zbieraj pianę z powierzchni przez pierwszych 15 minut, następnie gotuj pod przykryciem przez 45 minut na średnim ogniu, aż mięso zacznie się odklejać od kości.

PRZYGOTOWANIE WARZYW I ŁĄCZENIE SKŁADNIKÓW

Boczek pokrój w kostkę i podsmaż na patelni bez dodatku tłuszczu, aż puści smalec. Cebule pokrój w kostki, marchewki, pietruszki i seler - w drobną kostkę. Na tłuszczu z boczku podsmaż cebulę do zeszklenia, następnie dodaj pozostałe warzywa i smaż przez 8-10 minut, często mieszając. Kiełbasę pokrój w plastry i dodaj do warzyw na ostatnie 3 minuty smażenia.

GOTOWANIE KRUPNIKU

Do garnka z ugotowanym mięsem dodaj odsączoną kaszę perłową i gotuj przez 20 minut. Następnie dodaj podsmażone warzywa z boczkiem i kiełbasą, wrzuć liście laurowe, majeranek i tymianek. Całość gotuj na małym ogniu przez kolejne 30-40 minut, często mieszając, aby kasza się nie przykleiła do dna. W ostatnich 10 minutach dodaj przeciśnięty przez praskę czosnek.

UZYSKIWANIE KONSYSTENCJI I SMAKU

Krupnik powinien mieć gęstą, ale nie zbyt kleistą konsystencję. Kasza perłowa podczas gotowania naturalnie zagęszcza zupę, uwalniając skrobię. Jeśli zupa wydaje ci się za gęsta, dodaj odrobinę gorącego bulionu lub wody. Za rzadką możesz zagęścić, rozcierając część ugotowanej kaszy łyżką o ścianki garnka. Dopraw solą i pieprzem, pamiętając że wędzone składniki już wnoszą słoność. Usuń liście laurowe przed podaniem.

SPOSOBY PODAWANIA

Krupnik podawaj bardzo gorący w głębokich miseczkach, obficie posypany świeżą, drobno posiekaną natką pietruszki. Tradycyjnie serwuje się go z chrupiącym chlebem żytnim, grzankami lub z ziemniakami gotowanymi w mundurkach. Doskonale komponuje się z kiszonymi ogórkami, które przetną tłustość zupy swoją świeżością. W niektórych regionach dodaje się łyżkę śmietany do każdej porcji.

PRZECHOWYWANIE I WARIANTY REGIONALNE

Krupnik doskonale nadaje się do przechowywania - w lodówce wytrzyma do 4 dni, a jego smak podczas stania jeszcze się pogłębia. Kasza ma tendencję do pęcznienia, więc przy ponownym podgrzewaniu dodaj odrobinę wody. Na Podlasiu krupnik przygotowuje się z dodatkiem grzybów leśnych, w Wielkopolsce często dodaje się białą fasolę, a wariant śląski zawiera więcej kiełbasy i boczku. Wersję wegetariańską możesz przygotować na bulionie warzywnym z dodatkiem suszonych grzybów dla głębi smaku.

WARTOŚCI ODŻYWCZE (1 porcja): Krupnik to bardzo sycący i wartościowy posiłek dostarczający około 280-340 kcal na porcję oraz 16-20g pełnowartościowego białka. Kasza perłowa jest doskonałym źródłem błonnika pokarmowego, witamin z grupy B, selenu i manganu, które wspierają prawidłową pracę układu trawiennego i nerwowego, a jej niski indeks glikemiczny sprawia, że długo utrzymuje uczucie sytości i stabilizuje poziom cukru we krwi.

7. Flaki wołowe

SKŁADNIKI:

• 1 kg oczyszczonych flaków wołowych (żołądek)

• 300g żeberek wołowych lub golonki

• 200g karkówki wieprzowej

• 2 średnie cebule

• 2 marchewki

• 1 korzeń pietruszki

• 1 korzeń selera

• 4 ząbki czosnku

• 2 liście laurowe

• 1 łyżka słodkiej papryki

• 1 łyżeczka ostrej papryki

• 1 łyżeczka majeranku

• pół łyżeczki tymianku

• 2 łyżki koncentratu pomidorowego

• 2,5 litra wody

• sól i pieprz do smaku

OCZYSZCZANIE I WSTĘPNE PRZYGOTOWANIE

Flaki kupione u rzeźnika zwykle są już wstępnie oczyszczone, ale wymagają dokładnego opłukania pod zimną wodą. Jeśli masz surowe flaki, należy je oskrobać nożem, opłukać i blanszować we wrzącej wodzie przez 10 minut, następnie ponownie opłukać. Oczyszczone flaki pokrój w paski o szerokości około 1 cm i długości 3-4 cm. Żeberka i karkówkę pokrój na mniejsze kawałki, opłucz i osusz.

DŁUGI PROCES GOTOWANIA

W dużym garnku zalej pokrojone flaki zimną wodą i doprowadź do wrzenia. Gotuj przez 15 minut, następnie odlej wodę i ponownie opłucz - ten proces usuwa nieprzyjemny zapach. Flaki przełóż z powrotem do czystego garnka, dodaj mięso, zalej świeżą wodą i doprowadź do wrzenia. Zbieraj pianę przez pierwszych 20 minut, następnie zmniejsz ogień i gotuj pod przykryciem przez 2-3 godziny, aż flaki staną się miękkie. W trakcie gotowania dolej wodę, jeśli będzie potrzeba.

DODAWANIE WARZYW I PRZYPRAW

Gdy flaki są już miękkie, dodaj całe, obrane warzywa: cebule, marchewki, pietruszki i seler oraz liście laurowe. Gotuj przez kolejną godzinę. Następnie wyjmij warzywa i mięso z garnka, pokrój je drobno i wróć do zupy. Cebulę dodatkową pokrój w kostki i podsmaż na oleju do zeszklenia, dodaj koncentrat pomidorowy, paprykę słodką i ostrą, smaż przez 2 minuty. Podsmażkę dodaj do flaków wraz z majerankiem i tymiankiem.

FINALIZOWANIE I DOPRAWIANIE

Czosnek przeciśnij przez praskę i dodaj do zupy w ostatnich 15 minutach gotowania. Całość gotuj jeszcze 30 minut na małym ogniu, często mieszając. Flaki powinny mieć gęstą konsystencję - jeśli są za rzadkie, gotuj bez przykrycia, aby część wody wyparowała. Za gęste flaki rozrzedź gorącym bulionem. Dopraw solą i pieprzem według smaku, usuń liście laurowe przed podaniem.

SPOSOBY PODAWANIA

Flaki podawaj bardzo gorące w głębokich miseczkach, posypane świeżą natką pietruszki lub marjoranem. Tradycyjnie serwuje się je z chrupiącymi grzankami lub chlebem żytnim. Doskonałym dodatkiem są marynowane ogórki, które przetną tłustość potrawy. Niektórzy lubią dodać łyżkę śmietany lub startego chrzanu dla pikanterii. W restauracjach często podaje się flaki z gotowanymi ziemniakami.

PRZECHOWYWANIE I WARIANTY REGIONALNE

Flaki doskonale nadają się do przechowywania - w lodówce wytrzymają do 4 dni, a ich smak podczas stania jeszcze się pogłębia. Doskonale znoszą zamrażanie przez okres do 3 miesięcy. Flaki warszawskie przygotowuje się z dodatkiem majeranku i papryki, krakowskie - z większą ilością czosnku i bez papryki, a śląskie często zawierają kiełbasę. W niektórych regionach dodaje się fasole lub grzyby leśne dla urozmaicenia smaku i konsystencji.

WARTOŚCI ODŻYWCZE (1 porcja): Flaki wołowe to bardzo sycący posiłek dostarczający około 220-280 kcal na porcję oraz 20-25g wysokowartościowego białka. Żołądek wołowy jest doskonałym źródłem kolagenu, który wspiera zdrowie stawów i skóry, oraz witamin z grupy B, żelaza i cynku, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego i odpornościowego, a długi proces gotowania sprawia, że składniki odżywcze są łatwo przyswajalne.

8. Chłodnik litewski

SKŁADNIKI:

• 500g młodych buraków z liśćmi

• 1 litr maślanki

• 3 średnie ogórki

• 4 rzodkiewki

• 3 jajka na twardo

• 200ml kwaśnej śmietany 18%

• 1 pęczek szczypiorku

• 1 pęczek koperku

• 2 łyżki octu winnego

• 1 łyżka cukru

• sól do smaku

• biały pieprz świeżo mielony

• opcjonalnie: młody ziemniak

PRZYGOTOWANIE BURAKÓW

Buraki dokładnie umyj pod zimną wodą, nie obierając ze skórki. Ugotuj w osolonej wodzie przez 40-50 minut, aż będą miękkie po przekłuciu nożem. Liście buraków przebierz, usuń uszkodzone części, dokładnie umyj i ugotuj oddzielnie w lekko osolonej wodzie przez 10-15 minut, aż będą miękkie. Ugotowane buraki ostudź w zimnej wodzie, obierz ze skórki i zetrzyj na tarce o grubych oczkach lub pokrój w drobną kostkę. Liście odciśnij z wody i posiekaj drobno.

MIESZANIE Z MAŚLANKĄ I DODAWANIE SKŁADNIKÓW

Startę buraki przełóż do dużej miski, zalej maślanką i dokładnie wymieszaj. Dodaj pokrojone liście buraków, ocet winny i cukier, ponownie wymieszaj i odstaw na 30 minut, aby smaki się połączyły. Ogórki obierz i pokrój w drobną kostkę, rzodkiewki umyj i pokrój w cienkie plasterki. Jajka obierz i pokrój na ćwiartki. Szczypiorek i koperek umyj, osusz i posiekaj drobno, zachowując część do dekoracji.

SCHŁADZANIE I FINALNE DOPRAWIANIE

Do miski z burakami i maślanką dodaj pokrojone ogórki, rzodkiewki i większość posiekanej zieleni. Delikatnie wymieszaj, dopraw solą i białym pieprzem według smaku. Chłodnik powinien mieć przyjemnie kwaśny smak z delikatną nutką słodyczy. Jeśli jest za kwaśny, dodaj odrobinę cukru, jeśli za słodki - szczyptę soli. Całość wstaw do lodówki na minimum 3 godziny, najlepiej na całą noc - chłodnik musi być bardzo zimny.

SPOSOBY PODAWANIA

Chłodnik podawaj w schłodzonych miseczkach, udekorowany ćwiartkami jajek na twardo i łyżką kwaśnej śmietany. Posyp świeżą zielenią i dodaj po kilka plasterków rzodkiewki dla koloru. Tradycyjnie serwuje się go z gotowanymi ziemniakami podanymi oddzielnie - możesz je pokroić w kostkę i dodać bezpośrednio do zupy lub podać na boku. Doskonałym dodatkiem są świeże grzanki z chleba żytniego posmarowane masłem i posypane koperkiem.

PRZECHOWYWANIE I WARIANTY

Chłodnik litewski najlepiej smakuje świeży, ale możesz przechowywać go w lodówce do 2 dni. Przed podaniem zawsze dokładnie wymieszaj, ponieważ składniki mają tendencję do opadania. Niektóre warianty zawierają dodatek jogurtu naturalnego zamiast części maślanki, co nadaje zupie kremową konsystencję. W wersji ukraińskiej często dodaje się młode liście botwinki, a w polskiej - czasem świeży ogórek kiszony zamiast zwykłego. Możesz też wzbogacić chłodnik startą marchewką lub białą rzodkwią.

WARTOŚCI ODŻYWCZE (1 porcja): Chłodnik litewski to niskokalorycznie i orzeźwiający posiłek dostarczający około 120-150 kcal na porcję oraz 8-10g białka głównie z maślanki i jajek. Buraki są doskonałym źródłem kwasu foliowego, potasu i antyoksydantów, maślanka dostarcza probiotyków wspierających zdrową florę jelitową oraz wapnia i witamin z grupy B, a całość stanowi idealny posiłek na gorące dni, który nawadnia organizm i dostarcza cennych składników odżywczych.

9. Pomidorowa z ryżem

SKŁADNIKI:

• 4 łyżki koncentratu pomidorowego

• 150g ryżu długoziarnistego

• 1,5 litra bulionu drobiowego lub warzywnego

• 1 średnia cebula

• 2 ząbki czosnku

• 1 marchew

• 1 łyżka masła, 1 łyżka oleju

• 1 łyżeczka suszonego oregano

• pół łyżeczki bazylii

• 1 łyżeczka cukru

• 200ml śmietany kremówki 30%

• sól i pieprz do smaku

• świeża bazylia do dekoracji

PRZYGOTOWANIE WYWARU I PODSMAŻKI

W średnim garnku rozgrzej masło z olejem na średnim ogniu. Cebulę obierz i pokrój w drobną kostką, marchew również pokrój w małe kosteczki. Podsmaż cebulę na tłuszczu przez 3-4 minuty do zeszklenia, następnie dodaj marchew i smaż kolejne 5 minut, często mieszając. Czosnek przeciśnij przez praskę i dodaj do warzyw, smaż przez minutę, uważając aby się nie przypalił.

DODAWANIE KONCENTRATU I GOTOWANIE

Do podsmażonych warzyw dodaj koncentrat pomidorowy i smaż przez 2-3 minuty, ciągle mieszając - dzięki temu koncentrat uwolni swój pełny aromat i straci surowy posmak. Stopniowo wlewaj ciepły bulion, dokładnie mieszając, aby koncentrat równomiernie się rozpuścił. Dodaj oregano, bazylię i cukier, który złagodzi kwaśność pomidorów. Doprowadź do wrzenia i gotuj na średnim ogniu przez 10 minut.

GOTOWANIE RYŻU I FINALIZOWANIE

Ryż przepłucz pod zimną wodą, aż woda będzie czysta, następnie dodaj do wrzącej zupy. Gotuj na średnim ogniu przez 15-18 minut, często mieszając, aby ryż się nie przykleil do dna garnka. Ryż powinien być miękki, ale jeszcze lekko al dente. W ostatnich 5 minutach gotowania dopraw zupę solą i pieprzem według smaku. Śmietanę lekko podgrzej w osobnym rondelku i powoli dodaj do zupy, ciągle mieszając.

DOPRAWIANIE I KONSYSTENCJA

Zupa pomidorowa powinna mieć aksamitną konsystencję i intensywny, harmonijny smak. Jeśli wydaje ci się za kwaśna, dodaj odrobinę cukru, jeśli za słodka - szczyptę soli. Za gęstą zupę rozcieńcz gorącym bulionem, za rzadką - gotuj bez przykrycia, aby część płynu wyparowała. Możesz też zagęścić ją łyżką mąki rozmieszanej z odrobiną zimnej wody. Spróbuj i skoryguj przyprawy według własnych preferencji.

SPOSOBY PODAWANIA

Zupę pomidorową podawaj gorącą w podgrzanych miseczkach, udekorowaną świeżymi listkami bazylii i łyżką śmietany. Doskonale komponuje się z grzankami z białego chleba, tartym parmezanem lub chrupiącymi grzybkami z ciasta francuskiego. Klasycznym dodatkiem są także makaronowe literki lub małe gwiazdki, które szczególnie lubią dzieci. Możesz podać ją też z ryżem gotowanym oddzielnie na sypko.

PRZECHOWYWANIE I WARIANTY