Studnia wstąpienia (wydanie jubileuszowe) - ebook

PODZIĘ­KO­WA­NIA

Podzię­ko­wa­nia

Przede wszyst­kim na moją ogromną wdzięcz­ność zasłu­gują mój wspa­niały agent Joshua Bil­mes i redak­tor, Moshe Feder. Ten tom wyma­gał szcze­gól­nie wni­kli­wego przy­go­to­wa­nia, a oni sta­nęli na wyso­ko­ści zada­nia. Niech przyjmą moje podzię­ko­wa­nia, podob­nie ich asy­stenci, Steve Man­cino (rów­nież dosko­nały agent) i Denis Wong.

W wydaw­nic­twie Tor jest wielu innych ludzi, któ­rzy zasłu­gują na moje podzię­ko­wa­nia. Larry Yoder (naj­lep­szy przed­sta­wi­ciel han­dlowy w kraju), dzięki któ­remu ta powieść świet­nie się sprze­daje. Seth Ler­ner, kie­row­nik arty­styczny, który dosko­nale dopa­so­wuje książki do ilu­stra­to­rów. A skoro już mowa o ilu­stra­to­rach, sądzę, że Chri­stian McGrath wspa­niale sobie pora­dził z okładką. Wię­cej przy­kła­dów można zna­leźć na stro­nie chri­stianmc­grath.com. Isaac Ste­wart, mój przy­ja­ciel, rów­nież pisarz, przy­go­to­wał wszyst­kie mapy i sym­bole na począt­kach roz­dzia­łów. Może­cie go zna­leźć na nether­more.com. Shawn Boy­les jest ofi­cjal­nym ilu­stra­to­rem Zro­dzo­nych z Mgły Lam i do tego świet­nym gościem. Wię­cej infor­ma­cji na jego temat znaj­duje się na mojej stro­nie. Wresz­cie chciał­bym podzię­ko­wać dzia­łowi reklamy Tor, a szcze­gól­nie Dot Lin, która wspa­niale pro­mo­wała moje książki i się mną zaj­mo­wała. Dzię­kuję wam wszyst­kim!

Kolejne podzię­ko­wa­nia należą się moim pierw­szym czy­tel­ni­kom. Ci nie­zmor­do­wani ludzie czy­tają wcze­sne wer­sje moich powie­ści, roz­wią­zują pro­blemy, znaj­dują lite­rówki i nie­ści­sło­ści. Są to, w kolej­no­ści loso­wej:

Ben Olsen, Kri­sta Olsen, Nathan Goodrich, Ethan Skar­stedt, Eric J. Ehlers, Jil­lena O’Brien, C. Lee Player, Kim­ball Lar­sen, Bryce Cun­dick, Janci Pat­ter­son, Heather Kirby, Sally Tay­lor, The Almi­ghty Pro­noun, Bra­dley Reneer, Holly Vena­ble, Jimmy, Alan Lay­ton, Janette Lay­ton, Kay­lynn ZoBell, Rick Stran­ger, Nate Hat­field, Daniel A. Wells, Stacy Whit­man, Sarah Bylund i Ben­ja­min R. Olsen.

Spe­cjalne podzię­ko­wa­nia należą się ludziom z Provo Wal­den­bo­oks za ich wspar­cie. Ster­ling, Robin, Ash­ley oraz prze­ra­ża­jący duet Steve „Księ­garz” Dia­mond i Ryan McBride (byli rów­nież pierw­szymi czy­tel­ni­kami). Muszę rów­nież podzię­ko­wać bratu Jor­da­nowi za pracę nad moją stroną inter­ne­tową (razem z Jef­fem Cre­erem). Jordo pełni rów­nież ofi­cjalną funk­cję „gościa, który pil­nuje, żeby Bran­do­nowi nie odbiła palma”, a jego obo­wiąz­kiem jest wyśmie­wa­nie się ze mnie i moich ksią­żek.

Także moi rodzice i sio­stry zawsze są pomocni. Jeśli zapo­mnia­łem o któ­rymś z pierw­szych czy­tel­ni­ków, prze­pra­szam! Następ­nym razem umiesz­czę was podwój­nie. Pete­rze Ahl­stro­mie, nie zapo­mnia­łem o tobie – po pro­stu umie­ści­łem cię na końcu, żebyś się tro­chę dener­wo­wał.

I wresz­cie dzię­kuję swo­jej cudow­nej żonie, którą poślu­bi­łem w trak­cie reda­go­wa­nia tej książki. Emily, kocham cię!PRZED­MOWA

Przed­mowa

_Stud­nia Wstą­pie­nia_ była jedną z naj­trud­niej­szych ksią­żek w mojej karie­rze. Tak naprawdę jedyną, którą pisało mi się trud­niej, był ostatni tom _Koła czasu_. (A w tym przy­padku duża część trud­no­ści wyni­kała z cię­żaru ocze­ki­wań.)

Gdy­bym miał cof­nąć się w cza­sie do roku 2005, kiedy pisa­łem _Stud­nię Wstą­pie­nia_, zna­leź­li­by­ście w dużej mie­rze nie­spraw­dzo­nego pisa­rza obda­rzo­nego (być może) zbyt wielką pew­no­ścią sie­bie. Jak wspo­mi­na­łem przy wielu oka­zjach, napi­sa­łem kil­ka­na­ście powie­ści zanim wyda­łem pierw­szą – a ta droga do publi­ka­cji spra­wiła, że cha­rak­te­ry­zo­wała mnie dziwna mie­szanka naiw­no­ści i doświad­cze­nia.

Wiele lat eks­pe­ry­men­to­wa­łem ze swoim sty­lem i byłem z niego cał­kiem zado­wo­lony. Zno­si­łem odmowy i przez lata uczy­łem się pisać, choć nie wie­dzia­łem, czy kie­dy­kol­wiek będzie to coś wię­cej niż hobby. Pogo­dzi­łem się z fak­tem, że do końca życia mogę pozo­stać nie­wy­dany, ale nie powstrzy­my­wało mnie to. Para­dok­sal­nie ta świa­do­mość doda­wała mi pew­no­ści sie­bie. Wie­dzia­łem, że kocham pisać. Żadne kiep­skie recen­zje i nie­po­wo­dze­nie na rynku nie mogły dopro­wa­dzić mnie do kry­zysu gor­szego niż te, przez które już prze­sze­dłem.

Z dru­giej strony były też rze­czy, któ­rych po pro­stu ni­gdy nie zro­bi­łem albo przy­naj­mniej robi­łem rzadko – a na szczy­cie listy były sequ­ele. (Napi­sa­łem czter­na­ście powie­ści, a wśród nich tylko jeden ciąg dal­szy.) Nie­mal wszyst­kie moje książki opi­sy­wały nowe światy, nowe sys­temy magii i nowych boha­te­rów. Do tego byłem przy­zwy­cza­jony, jed­nak chcia­łem też opo­wie­dzieć histo­rię, która wyma­gała serii.

Roz­po­czą­łem _Stud­nię Wstą­pie­nia_ ze swoim cha­rak­te­ry­stycz­nym opty­mi­zmem, a póź­niej pozna­łem na wła­snej skó­rze, jak trudno jest wziąć boha­te­rów i się­gnąć w nich głę­biej. Pierw­szy tom pra­wie nie spra­wiał mi pro­ble­mów, a ten roz­padł się na końcu, zaś po dro­dze miał wiel­kie pro­blemy z tem­pem nar­ra­cji. Ale też, jak to bywa z wie­loma rze­czami w życiu, im więk­sze wyzwa­nie, tym wię­cej dalej. Napra­wia­nie tej książki mię­dzy kolej­nymi wer­sjami spra­wiło, że sta­łem się o wiele lep­szym pisa­rzem.

Za iro­nię losu można uznać fakt, że _Stud­nia Wstą­pie­nia_ była histo­rią, którą zamie­rza­łem napi­sać od początku. Kusiło mnie, żeby pomi­nąć opo­wieść o upadku Ostat­niego Impe­ra­tora, bo mar­twi­łem się, że będę się poru­szał po zbyt zna­jo­mym grun­cie. Wszy­scy piszą o tym, jak oba­lić impe­rium – ale rzadko zda­rzało mi się widzieć histo­rię o rewo­lu­cjo­ni­stach zmu­szo­nych, bo zostać poli­ty­kami. Co się dzieje po oba­le­niu rządu? Zbu­do­wa­nie cze­goś jest zawsze trud­niej­sze od znisz­cze­nia.

W tej książce wresz­cie zna­la­złem czas, by eks­plo­ro­wać moty­wa­cje boha­te­rów i zmu­sić ich do posta­wie­nia sobie trud­nych pytań. Gdzie leży gra­nica mię­dzy bez­pie­czeń­stwem a wol­no­ścią? Co zro­bisz, gdy ide­ały zawiodą? Co zro­bisz, jeśli przej­dziesz od bycia wyrzut­kiem do egze­kwo­wa­nia prawa?

Jestem ogrom­nie dumny z tej książki. Udo­wod­niła mi, że potra­fię napra­wić coś popsu­tego, a cier­pie­nie zwią­zane z popra­wia­niem kolej­nych wer­sji może przy­nieść naprawdę wyjąt­kowe efekty. Zre­ali­zo­wa­łem marze­nia i udo­wod­ni­łem sam sobie, że potra­fię pisać o boha­te­rach i tema­tach – nie tylko two­rzyć sza­lone sys­temy magiczne i sce­ne­rię.

W pew­nym sen­sie w _Z Mgły Zro­dzo­nym_ Kel­sie­rowi łatwo było mówić o nadziei. Ta książka przy­po­mina nam, że taka nadzieja i zaszczytne ide­ały cza­sem mają swoją cenę.1

1

Armia była niczym ciemna plama na hory­zon­cie.

Król Elend Ven­ture stał nie­ru­chomo na murach Lutha­del, spo­glą­da­jąc na wro­gie woj­ska. Wokół niego na zie­mię opa­dały wiel­kie płaty popiołu. Nie wypa­lony, biały popiół, jak w pale­ni­sku, lecz czarny i żrący. Popielne Góry były ostat­nio wyjąt­kowo aktywne.

Czuł, jak sadza opada na jego twarz i ubra­nie, ale igno­ro­wał to. Krwawe słońce nie­mal zacho­dziło na hory­zon­cie. Jego pro­mie­nie padały na armię, która przy­szła ode­brać Elen­dowi kró­le­stwo.

– Jak wielu? – spy­tał cicho.

– Jakieś pięć­dzie­siąt tysięcy – odparł Ham, opie­ra­jąc się o przed­pier­sie. Masywne ręce wsparł na kamie­niu. Jak wszystko w mie­ście, tak i mur zna­czyły ślady nie­zli­czo­nych opa­dów popiołu.

– Pięć­dzie­siąt tysięcy żoł­nie­rzy… – powtó­rzył Elend.

Mimo licz­nych zacią­gów, miał pod swoim dowódz­twem zale­d­wie dwa­dzie­ścia tysięcy ludzi – i byli to chłopi po rocz­nym prze­szko­le­niu. Utrzy­ma­nie nawet tak małej armii dużo go kosz­to­wało. Gdyby udało im się odna­leźć atium Ostat­niego Impe­ra­tora, sprawy mia­łyby się zupeł­nie ina­czej. Na razie Elen­dowi gro­ziła kata­strofa gospo­dar­cza.

– Co o tym myślisz? – spy­tał Elend.

– Nie wiem, El – odpo­wie­dział cicho Ham. – To Kel­sier miał wizję.

– Ale ty poma­ga­łeś mu w pla­no­wa­niu. Ty i pozo­stali, byli­ście jego ekipą. To wy wymy­śli­li­ście stra­te­gię dopro­wa­dze­nia do upadku impe­rium, a póź­niej wcie­li­li­ście ją w życie.

Ham umilkł, a młody król miał wra­że­nie, że sły­szy jego myśli. To Kel­sier był naj­waż­niej­szy. To on to zor­ga­ni­zo­wał, to on zebrał nasze sza­lone pomy­sły i stwo­rzył z nich realny plan. On był przy­wódcą.

Geniu­szem.

I zgi­nął przed rokiem, dokład­nie w dniu, w któ­rym lud – zgod­nie z jego tajem­nym pla­nem – powstał, by oba­lić boskiego władcę. W cha­osie, który póź­niej nastą­pił, Elend prze­jął wła­dzę. Teraz wyda­wało się, że straci wszystko, o co wal­czył Kel­sier i jego ludzie. Podda się tyra­nowi, który może się oka­zać gor­szy od Ostat­niego Impe­ra­tora. Małost­ko­wemu, prze­bie­głemu łotrowi w masce „ary­sto­kraty”. Czło­wie­kowi, który wła­śnie pro­wa­dził swoją armię na Lutha­del.

Wła­snemu ojcu, Straf­fowi Ven­ture.

– Może uda­łoby ci się nakło­nić go do zmiany zda­nia? – zapy­tał Ham.

– Może – odparł z waha­niem Elend. – Zakła­da­jąc, że Zgro­ma­dze­nie nie podda mia­sta.

– A mają zamiar?

– Szcze­rze mówiąc, nie wiem. Mar­twię się, że tak. Armia ich prze­ra­ziła, Ham. – I nie bez powodu. – Tak czy ina­czej, mam pro­po­zy­cję spo­tka­nia za dwa dni. Spró­buję ich prze­ko­nać, żeby nie robili niczego pochop­nie. Dock­son dziś wró­cił, prawda?

Ham poki­wał głową.

– Tuż przed dotar­ciem armii.

– Chyba powin­ni­śmy zwo­łać spo­tka­nie ekipy – stwier­dził Elend. – Może ktoś wpad­nie na jakiś pomysł.

– I tak nie będzie wszyst­kich – zauwa­żył Ham, dra­piąc się po bro­dzie. – Spook ma wró­cić dopiero za tydzień, a Ostatni Impe­ra­tor jeden wie, gdzie się podziewa Bre­eze. Od mie­sięcy nie mie­li­śmy od niego wia­do­mo­ści.

Elend wes­tchnął i potrzą­snął głową.

– Nie mam innych pomy­słów, Ham. – Odwró­cił się i znów spoj­rzał na spo­pie­lałą zie­mię. Po zacho­dzie słońca armia zaczęła roz­pa­lać ogni­ska. Wkrótce poja­wią się mgły.

Muszę wró­cić do pałacu i zasta­no­wić się nad tą pro­po­zy­cją, pomy­ślał Elend.

– Gdzie się podziała Vin? – spy­tał Ham.

Król się zasta­no­wił.

– A wiesz, że nie mam poję­cia?

***

Vin wylą­do­wała miękko na bruku i patrzyła, jak zaczy­nają ją ota­czać mgły. Poja­wiały się wraz z zapad­nię­ciem ciem­no­ści, wzra­stały niczym prze­zro­czy­ste pną­cza, opla­ta­jąc się i zwi­ja­jąc.

W wiel­kim mie­ście Lutha­del pano­wała cisza. Nawet teraz, rok po śmierci Ostat­niego Impe­ra­tora i prze­ję­ciu wła­dzy przez Elenda, więk­szość ludzi w nocy pozo­sta­wała w domach. Bali się mgieł, a wiara ta się­gała głę­biej niż roz­kazy Ostat­niego Impe­ra­tora.

Skra­dała się cicho. Wewnątrz jak zwy­kle spa­lała cynę i cynę z oło­wiem. Cyna wyostrzała zmy­sły, pozwa­la­jąc jej widzieć w ciem­no­ściach. Cyna z oło­wiem doda­wała sił i wydłu­żała krok. Tych dwóch metali, wraz z mie­dzią, która ukry­wała ją przed Allo­man­cją spa­la­ją­cych brąz, uży­wała nie­mal przez cały czas.

Nie­któ­rzy twier­dzili, że jest para­no­iczką. Ona uwa­żała się za przy­go­to­waną. Tak czy ina­czej, ten nawyk wie­lo­krot­nie ura­to­wał jej życie.

Zbli­żyła się do rogu ulicy i wyj­rzała. Ni­gdy tak naprawdę nie rozu­miała, jak spala metale – robiła to przez całe życie, instynk­tow­nie wyko­rzy­stu­jąc Allo­man­cję, nawet zanim Kel­sier ją wyszko­lił. Nie miało to dla niej więk­szego zna­cze­nia. Nie była jak Elend – nie potrze­bo­wała logicz­nych wyja­śnień dla wszyst­kiego. Vin wystar­czało, że, poły­ka­jąc kawałki metalu, mogła korzy­stać z ich mocy.

Moc doce­niała, gdyż dobrze wie­działa, jak wyglą­dało życie bez niej. Nawet teraz nikt nie uznałby jej za wojow­niczkę. Wie­działa, że ze swo­imi pię­cioma sto­pami wzro­stu, szczu­płą syl­wetką, ciem­nymi wło­sami i bladą skórą robiła wra­że­nie deli­kat­nej. Co prawda nie była już nie­do­ży­wiona, jak w dzie­ciń­stwie na uli­cach, ale z pew­no­ścią nie robiła wra­że­nia groź­nej.

I wcale jej to nie prze­szka­dzało. Dawało to jej prze­wagę – a tego potrze­bo­wała.

Lubiła także noc. W ciągu dnia Lutha­del było zatło­czone i ogra­ni­cza­jące, nawet przy swo­ich roz­mia­rach. W nocy jed­nak mgły opa­dały niczym gęsta chmura. Tłu­miły, łago­dziły, zasła­niały. Potężne for­tece sta­wały się zacie­nio­nymi górami, a zatło­czone domy sta­piały się razem niczym wypa­lone świece.

Vin sku­liła się przy budynku, na­dal wpa­tru­jąc się w skrzy­żo­wa­nie. Ostroż­nie się­gnęła w głąb sie­bie i roz­pa­liła stal – jeden z metali, który połknęła wcze­śniej. Natych­miast poja­wiły się wokół niej prze­zro­czy­ste nie­bie­skie linie. Widoczne tylko dla niej, wska­zy­wały na pobli­skie źró­dła metalu – każ­dego metalu. Gru­bość linii zale­żała od wiel­ko­ści kawałka metalu, z któ­rym się łączyła. Nie­które wska­zy­wały na brą­zowe zawiasy drzwi, inne na żela­zne gwoź­dzie w ścia­nach.

Cze­kała w ciszy. Żadna z linii się nie poru­szała. Pale­nie stali było łatwym spo­so­bem, by się zorien­to­wać, czy w oko­licy ktoś się poru­sza. Jeśli miał na sobie choć tro­chę metalu, cią­gnęły się za nim błę­kitne linie. Oczy­wi­ście, to nie było główne zasto­so­wa­nie stali. Vin ostroż­nie się­gnęła do sakiewki i spo­mię­dzy tka­niny wyjęła jedną z wielu monet. Rów­nież od niej do piersi kobiety pro­wa­dziła błę­kitna linia.

Pod­rzu­ciła monetę, po czym chwy­ciła jej linię i spa­la­jąc stal, Pchnęła monetę. Kawa­łek metalu uniósł się w powie­trze i zato­czył łuk pośród mgieł. Upadł z brzę­kiem na środku ulicy.

Mgły wciąż się kłę­biły. Były gęste i tajem­ni­cze, nawet dla Vin. Bar­dziej gęste niż zwy­kłe opary i bar­dziej stałe niż nor­malne zja­wi­sko atmos­fe­ryczne, burzyły się i wiro­wały, opły­wa­jąc ją stru­mie­niami. Jej wyostrzony cyną wzrok mógł je prze­bić – Dzięki niej noc wyda­wała się jaśniej­sza, mgły nieco mniej gęste. Ale wciąż tam były.

Na placu poru­szył się cień, w reak­cji na monetę, którą Ode­pchnęła jako sygnał. Vin prze­kra­dła się bli­żej i roz­po­znała kan­drę Ore­Seura. Nosił inne ciało niż rok wcze­śniej, kiedy odgry­wał rolę lorda Renoux. Jed­nak ta łysie­jąca, niczym się nie­wy­róż­nia­jąca postać była teraz dla Vin rów­nie zna­joma.

Ore­Seur pod­szedł do niej.

– Czy zna­la­złaś to, czego szu­ka­łaś, panienko? – zapy­tał gło­sem peł­nym sza­cunku, a jed­no­cze­śnie jakby tro­chę wro­gim. Jak zawsze.

Vin potrzą­snęła głową, spo­glą­da­jąc w mrok.

– Może się myli­łam? – odpo­wie­działa. – Może nikt mnie nie śle­dzi.

Te słowa spra­wiły, że posmut­niała. Miała ochotę na kolejne spo­tka­nie z Obser­wa­to­rem. Wciąż nie wie­działa, kim jest. Za pierw­szym razem uznała go za skry­to­bójcę. I może tak rze­czy­wi­ście było. Jed­nak on w ogóle nie wyda­wał się zain­te­re­so­wany Elen­dem – za to bar­dzo Vin.

– Powin­ni­śmy wró­cić na mur – stwier­dziła, pod­no­sząc się. – Elend będzie się zasta­na­wiał, gdzie się podzia­łam.

Ore­Seur poki­wał głową. W tej wła­śnie chwili deszcz monet prze­bił mgły, kie­ru­jąc się w stronę dziew­czyny.2

2

Vin zare­ago­wała natych­miast i odsko­czyła. Poru­szała się z nie­wia­ry­godną pręd­ko­ścią, jej mgielny płaszcz wiro­wał, gdy śli­zgała się po wil­got­nym bruku. Monety ude­rzyły w zie­mię za jej ple­cami i odbiły się od kamie­nia, pozo­sta­wia­jąc ślady we mgle.

– Ore­Seur, idź! – rzu­ciła, choć on już ucie­kał w boczną uliczkę.

Vin przy­kuc­nęła, doty­ka­jąc dłońmi i sto­pami zim­nego kamie­nia. W jej żołądku pło­nęły allo­man­tyczne metale. Roz­pa­liła stal, obser­wu­jąc poja­wia­jące się wokół prze­zro­czy­ste nie­bie­skie linie. Cze­kała w napię­ciu…

Kolejna grupa monet wystrze­liła z ciem­nej mgły, a każda cią­gnęła za sobą nie­bie­ską linię. Vin natych­miast roz­ja­rzyła stal i Ode­pchnęła monety, kie­ru­jąc je w mrok.

Znów zapa­dła cisza.

Ulica była sze­roka – jak na Lutha­del – lecz domy po obu stro­nach wzno­siły się wysoko. Mgły wiro­wały leni­wie, ukry­wa­jąc krańce ulicy.

Spo­śród opa­rów wyło­niła się i zbli­żyła grupa ośmiu męż­czyzn. Vin się uśmiech­nęła. Miała rację – ktoś ją śle­dził. Ci ludzie nie byli jed­nak Obser­wa­to­rem. Nie mieli jego dziw­nego wdzięku, jego poczu­cia mocy. Byli o wiele bar­dziej toporni. Skry­to­bójcy.

To miało sens. Gdyby ona miała zamiar pod­bić Lutha­del, przede wszyst­kim wysła­łaby grupę Allo­man­tów, by zabili Elenda.

Poczuła nagły nacisk z boku i zaklęła, gdy stra­ciła rów­no­wagę, szar­pana przez sakiewkę. Roz­wią­zała rze­mień, pozwa­la­jąc, by wrogi Allo­manta Ode­pchnął monety z dala od niej. Skry­to­bójcy mieli co naj­mniej jed­nego Mone­to­strzel­nego – Mgli­stego, który spa­lał stal i Odpy­chał metale. W rze­czy samej, widziała błę­kitne linie pro­wa­dzące do sakie­wek dwóch skry­to­bój­ców. Vin zasta­no­wiła się, czy nie odpo­wie­dzieć tym samym i Ode­pchnąć ich sakiewki, ale się zawa­hała. Nie warto wykła­dać wszyst­kich kart na stół. Mogła potrze­bo­wać tych monet.

Bez wła­snych monet nie mogła zaata­ko­wać na dystans. A jeśli to była dobra dru­żyna, nie mia­łoby to więk­szego sensu – ich Mone­to­strzelni i Szar­pa­cze zaję­liby się jej poci­skami. Ucieczka też nie była roz­wią­za­niem. Ci ludzie nie przy­szli tylko po nią – gdyby ucie­kła, ruszy­liby dalej, w stronę swo­jego praw­dzi­wego celu.

Nikt nie posy­łał skry­to­bój­ców do zabi­cia ochro­nia­rzy. Skry­to­bójcy zabi­jali waż­nych ludzi. Ludzi takich jak Elend Ven­ture, król Środ­ko­wego Domi­nium. Męż­czy­zna, któ­rego kochała.

Vin roz­ja­rzyła cynę z oło­wiem – jej ciało stało się napięte, oży­wione, nie­bez­pieczne. Czte­rech Zbi­rów na przo­dzie, pomy­ślała, spo­glą­da­jąc na zbli­ża­ją­cych się męż­czyzn. Spa­la­jący cynę z oło­wiem będą nie­ludzko silni, zdolni do prze­ży­cia wielu obra­żeń. Z bli­ska nie­bez­pieczni. A ten, który nie­sie drew­nianą tar­czę, to Szar­pacz.

Rzu­ciła się do przodu, zmu­sza­jąc naj­bliż­szych Zbi­rów do cof­nię­cia się. Ośmiu Mgli­stych prze­ciwko jed­nej Zro­dzo­nej z Mgły to dla nich nie­zły układ sił – ale tylko jeśli zacho­wają ostroż­ność. Dwaj Mone­to­strzelni usta­wili się po obu stro­nach ulicy, by móc ją Odpy­chać z obu kie­run­ków. Ostatni męż­czy­zna, sto­jący w mil­cze­niu obok Szar­pa­cza, musiał być Dymia­rzem – mało waż­nym w walce, jego zada­niem było ukry­wa­nie dru­żyny przed wro­gimi Allo­man­tami.

Ośmiu Mgli­stych. Kel­sier by sobie pora­dził, w końcu zabił Inkwi­zy­tora. Ale ona nie była Kel­sierem. Nie wie­działa jesz­cze, czy to dobrze, czy źle.

Vin ode­tchnęła głę­boko, żału­jąc, że nie ma tro­chę atium do poświę­ce­nia, i spa­liła żelazo. To pozwo­liło jej Przy­cią­gnąć pobli­ską monetę – jedną z tych, które zostały wystrze­lone w jej stronę – tak jak stal pozwo­li­łaby ją Ode­pchnąć. Chwy­ciła ją, upu­ściła na zie­mię i pod­sko­czyła, uda­jąc, że chce Ode­pchnąć monetę i wznieść się w powie­trze.

Wów­czas jeden z Mone­to­strzel­nych Pchnął monetę, odrzu­ca­jąc ją na bok. Ponie­waż Allo­man­cja pozwa­lała na Odpy­cha­nie ciała bez­po­śred­nio od przed­miotu – lub Przy­cią­ga­nie do niego, Vin pozo­stała bez kotwicy. Ode­pchnię­cie się od monety rzu­ci­łoby ją na bok.

Opa­dła na zie­mię.

Niech myślą, że mają mnie w pułapce, pomy­ślała, kuca­jąc pośrodku ulicy. Grupka Zbi­rów ruszyła do przodu z więk­szą pew­no­ścią sie­bie. Tak, pomy­ślała Vin, wiem, co sobie myśli­cie. To jest ta Zro­dzona z Mgły, która zabiła Ostat­niego Impe­ra­tora? To chude coś? Czy to moż­liwe?

Sama się nad tym zasta­na­wiała.

Pierw­szy Zbir zaata­ko­wał i Vin natych­miast ruszyła. Obsy­dia­nowe szty­lety zami­go­tały, gdy uwol­niła je z pochew, i popły­nęła krew, kiedy usko­czyła pod kijem napast­nika i cięła go przez uda.

Męż­czy­zna krzyk­nął. Noc już nie była cicha.

Mgli­ści prze­kli­nali, gdy Vin poru­szała się mię­dzy nimi. Part­ner Zbira zaata­ko­wał ją – nie­praw­do­po­dob­nie szybko, dzięki mocy cyny z oło­wiem. Jego kij zerwał pasmo tka­niny z płasz­cza Vin, gdy rzu­ciła się na zie­mię, po czym natych­miast się pode­rwała, by zna­leźć się poza zasię­giem trze­ciego Zbira.

W jej stronę pole­ciał deszcz monet. Vin Ode­pchnęła je. Mone­to­strzelny nie prze­sta­wał jed­nak Odpy­chać – i Odpy­cha­nie Vin ude­rzyło w niego.

Przy­cią­ga­nie i Odpy­cha­nie metali wią­zało się z masą. A to – z mone­tami pomię­dzy nimi – ozna­czało, że Vin została rzu­cona prze­ciwko skry­to­bójcy. Oboje pole­cieli do tyłu. Vin zna­la­zła się poza zasię­giem Zbira, a Mone­to­strzelny upadł na zie­mię.

Kolejne monety spa­dły z dru­giej strony. Na­dal wiru­jąc w powie­trzu, Vin roz­ja­rzyła stal, doda­jąc sobie mocy. Nie­bie­skie linie były splą­tane, ale nie musiała izo­lo­wać poszcze­gól­nych monet, by Ode­pchnąć je wszyst­kie.

Ten Mone­to­strzelny wypu­ścił poci­ski, gdy tylko poczuł dotyk Vin. Kawałki metalu znik­nęły wśród mgieł.

Vin ude­rzyła ramie­niem o bruk. Prze­to­czyła się – roz­ja­rza­jąc cynę z oło­wiem, by zacho­wać rów­no­wagę – i pode­rwała na równe nogi. Jed­no­cze­śnie spa­liła żelazo i Przy­cią­gnęła zni­ka­jące monety.

Popę­dziły w jej stronę. Gdy tylko się zbli­żyły, Vin odsko­czyła w bok i Ode­pchnęła je w stronę zbli­ża­ją­cych się Zbi­rów.

Monety jed­nak natych­miast zmie­niły kie­ru­nek ruchu i skrę­ciły w stronę Szar­pa­cza. Nie mógł Ode­pchnąć monet – jego mocą jako Mgli­stego było Przy­cią­ga­nie żela­zem. Zro­bił to sku­tecz­nie, chro­niąc Zbi­rów. Uniósł tar­czę i sap­nął z wysiłku, gdy ude­rzyły w nią monety.

Vin znów się ruszyła. Pobie­gła w stronę odsło­nię­tego Mone­to­strzel­nego po lewej, tego, który upadł na zie­mię. Męż­czy­zna jęk­nął zasko­czony, a drugi Mone­to­strzelny pró­bo­wał roz­pro­szyć Vin, lecz było już za późno.

Zgi­nął ze szty­le­tem w piersi. Nie był Zbi­rem – nie mógł spa­lać cyny z oło­wiem, by wzmoc­nić swoje ciało. Vin uwol­niła szty­let, po czym szarp­nię­ciem zerwała jego sakiewkę. Męż­czy­zna zabul­go­tał cicho i upadł na kamie­nie.

Jeden, pomy­ślała Vin, obra­ca­jąc się. Jej czoło skro­plił pot. Musiała teraz sta­wić czoło sied­miu męż­czy­znom w wąskiej, przy­po­mi­na­ją­cej kory­tarz ulicy. Spo­dzie­wali się, że będzie ucie­kać. Ona jed­nak zaata­ko­wała.

Zbli­żyw­szy się do Zbi­rów, sko­czyła – i rzu­ciła na zie­mię sakiewkę zabraną umie­ra­ją­cemu. Drugi Mone­to­strzelny krzyk­nął i natych­miast ją Ode­pchnął. Vin jed­nak udało się już wznieść i przesko­czyła nad gło­wami Zbi­rów.

Jeden z nich – ten ranny – był jed­nak na tyle bystry, by chro­nić Mone­to­strzel­nego. Gdy Vin wylą­do­wała, uniósł pałkę. Usko­czyła przed jego pierw­szym ata­kiem, unio­sła szty­let i…

W jej polu widze­nia nagle poja­wiła się nie­bie­ska linia. Vin natych­miast zare­ago­wała, skrę­ca­jąc i Odpy­cha­jąc się od zawia­sów drzwi, by zna­leźć się poza jego zasię­giem. Ude­rzyła bokiem o zie­mię, pod­parła się na dłoni i sta­nęła na wil­got­nych od mgły sto­pach.

Za jej ple­cami w zie­mię ude­rzyła moneta, odbi­ja­jąc się od bruku. Nie zbli­żyła się do niej. Wła­ści­wie wyda­wała się wyce­lo­wana w pozo­sta­łego przy życiu Mone­to­strzel­nego. Praw­do­po­dob­nie był zmu­szony, by ją Ode­pchnąć.

Ale kto ją wystrze­lił?

Ore­Seur? – zasta­na­wiała się Vin.

Ale to by było głu­pie. Kan­dra nie był Allo­mantą – a poza tym nie prze­jąłby ini­cja­tywy. Robił wyłącz­nie to, co mu kazano.

Mone­to­strzelny wyda­wał się rów­nie zasko­czony. Vin pod­nio­sła wzrok, roz­ja­rza­jąc cynę, i ujrzała męż­czy­znę sto­ją­cego na szczy­cie pobli­skiego budynku. Ciemna syl­wetka. Nie pró­bo­wał się nawet ukryć.

To on, pomy­ślała. Obser­wa­tor.

Obser­wa­tor pozo­stał na swoim miej­scu, nie wtrą­ca­jąc się, gdy grupa Zbi­rów ruszyła na Vin. Zaklęła, widząc trzy kije opa­da­jące jed­no­cze­śnie. Uchy­liła się przed jed­nym, omi­nęła drugi, a póź­niej wbiła szty­let w pierś męż­czy­zny trzy­ma­ją­cego trzeci. Zato­czył się do tyłu, ale nie upadł. Cyna z oło­wiem doda­wała mu sił.

Dla­czego Obser­wa­tor się wtrą­cił? – zasta­na­wiała się Vin, odska­ku­jąc. Czemu rzu­cił tę monetę w stronę Mone­to­strzel­nego, który prze­cież mógł ją Ode­pchnąć?

Te myśli nie­mal kosz­to­wały ją życie, gdy nie­zau­wa­żony Zbir zaata­ko­wał ją z boku. To był męż­czy­zna, któ­rego raniła w nogi. Vin zare­ago­wała wystar­cza­jąco szybko, by uchy­lić się przed jego cio­sem. Przez to jed­nak zna­la­zła się w zasięgu pozo­sta­łych trzech.

Wszy­scy zaata­ko­wali jed­no­cze­śnie.

Udało jej się unik­nąć dwóch cio­sów. Trzeci jed­nak tra­fił ją w bok. Potężny cios rzu­cił ją na drugą stronę ulicy, ude­rzyła w drew­niane drzwi sklepu. Usły­szała trzask – całe szczę­ście drzwi, nie kości – i upa­dła na zie­mię, bez szty­le­tów. Zwy­kły czło­wiek już by nie żył, jed­nak jej wzmoc­nione cyną z oło­wiem ciało było tward­sze.

Sap­nęła ciężko, z tru­dem pod­nio­sła się na nogi i roz­ja­rzyła cynę. Metal wzmoc­nił jej zmy­sły – w tym poczu­cie bólu – i ten nagły wstrząs spra­wił, że oprzy­tom­niała. Bolał ją bok w miej­scu, w które została ude­rzona. Nie mogła się jed­nak zatrzy­mać. Nie w chwili, gdy biegł ku niej Zbir, uno­sząc kij do ciosu znad głowy.

Kuc­nąw­szy w wej­ściu, Vin roz­ja­rzyła cynę z oło­wiem i chwy­ciła kij obiema rękami. Wark­nęła, cof­nęła lewą rękę i ude­rzyła pię­ścią w broń, jed­nym cio­sem miaż­dżąc twarde drewno. Zbir się zato­czył, a Vin ude­rzyła swoją połową kija w jego oczy.

Choć oszo­ło­miony, trzy­mał się na nogach. Nie mogę wal­czyć ze Zbi­rami, pomy­ślała. Muszę się ruszać.

Rzu­ciła się w bok, igno­ru­jąc ból. Tamci pró­bo­wali za nią podą­żyć, ale ona była lżej­sza, szczu­plej­sza i, co naj­waż­niej­sze, szyb­sza. Okrą­żyła ich, kie­ru­jąc się w stronę Mone­to­strzel­nego, Dymia­rza i Szar­pa­cza. Ranny Zbir cof­nął się, by ich osła­niać.

Gdy Vin się zbli­żyła, Mone­to­strzelny rzu­cił w jej stronę dwie gar­ście monet. Vin Ode­pchnęła je, po czym się­gnęła i Przy­cią­gnęła te, które męż­czy­zna wciąż miał w swo­jej sakiewce.

Mone­to­strzelny sap­nął, gdy jego sakiewka szarp­nęła się w stronę Vin. Zarzu­ciło nim. Zbir chwy­cił go, by pomóc męż­czyź­nie utrzy­mać rów­no­wagę. A skoro jej kotwica nie mogła się poru­szyć, to Vin została Przy­cią­gnięta w jej stronę. Roz­ja­rzyła żelazo i prze­le­ciała w powie­trzu, uno­sząc pięść. Mone­to­strzelny krzyk­nął i pocią­gnął za rze­mień, by uwol­nić sakiewkę.

Za późno. Pęd Vin popchnął ją do przodu, wbiła pięść w twarz męż­czy­zny. Jego głowa się obró­ciła, kark trza­snął. Już na ziemi kobieta wbiła łokieć w brodę zasko­czo­nego Zbira, odrzu­ca­jąc go do tyłu. Póź­niej kop­nęła go w gar­dło.

Żaden z męż­czyzn się nie pod­niósł. Trzech zała­twio­nych. Porzu­cona sakiewka upa­dła na zie­mię i pękła, roz­sy­pu­jąc na bruku setki błysz­czą­cych mie­dzia­ków. Zigno­ro­wała pul­so­wa­nie łok­cia i odwró­ciła się do Szar­pa­cza. Stał z tar­czą i wyglą­dał na dziw­nie mało zmar­twio­nego.

Nagle za jej ple­cami roz­legł się gło­śny trzask. Vin krzyk­nęła, jej wzmoc­nione przez cynę uszy zbyt mocno zare­ago­wały na nagły dźwięk. Jej głowę prze­szył ból, unio­sła dło­nie do uszu. Zapo­mniała o Dymia­rzu, który stał, trzy­ma­jąc w rękach dwa kawałki drewna, wyrzeź­bione tak, by wyda­wać gło­śne dźwięki.

Ruchy i reak­cje, dzia­ła­nia i ich kon­se­kwen­cje – to była kwin­te­sen­cja Allo­man­cji. Cyna pozwa­lała jej prze­bi­jać wzro­kiem mgły, dając prze­wagę nad skry­to­bój­cami. Jed­no­cze­śnie spra­wiała, że jej słuch był wyjąt­kowo wraż­liwy. Dymiarz znów uniósł kijki. Vin jęk­nęła i pod­nio­sła garść monet z bruku, rzu­ca­jąc je w stronę Dymia­rza. Szar­pacz oczy­wi­ście Przy­cią­gnął je w swoją stronę. Odbiły się od jego tar­czy. I wtedy Vin ostroż­nie Ode­pchnęła jedną, by upa­dła za ple­cami męż­czy­zny.

Ten opu­ścił swoją tar­czę, nie­świa­dom poczy­nań Vin. Ona zaś Przy­cią­gnęła samotną monetę w swoją stronę – i pro­sto w plecy Szar­pa­cza. Upadł bez słowa.

Czte­rech.

Wszy­scy znie­ru­cho­mieli. Grupa Zbi­rów bie­gną­cych w jej stronę zatrzy­mała się, a Dymiarz opu­ścił kijki. Nie mieli Mone­to­strzel­nych ani Szar­pa­czy – nikogo, kto mógłby Przy­cią­gać lub Odpy­chać metal – a Vin stała pośród monet. Gdyby je wyko­rzy­stała, nawet Zbiry by tego nie wytrzy­mały. Musiała tylko…

Kolejna moneta poja­wiła się w powie­trzu, wyrzu­cona z dachu Obser­wa­tora. Vin zaklęła i się uchy­liła. Moneta jed­nak nie była wyce­lo­wana w nią. Tra­fiła Dymia­rza pro­sto w czoło. Męż­czy­zna prze­wró­cił się na plecy.

Co? – pomy­ślała Vin, wpa­tru­jąc się w trupa.

Zbiry zaata­ko­wały, lecz ona się cof­nęła, marsz­cząc czoło. Czemu zabi­jać Dymia­rza? Już nie był zagro­że­niem.

Chyba że…

Vin zga­siła miedź i zapa­liła brąz, metal, dzięki któ­remu mogła wyczu­wać innych Allo­man­tów korzy­sta­ją­cych ze swo­ich mocy. Nie czuła Zbi­rów palą­cych cynę z oło­wiem. Wciąż ktoś ich osła­niał, ukry­wał Allo­man­cję.

Ktoś inny palił miedź.

Nagle wszystko zaczęło mieć sens. Miało sens to, że grupa Mgli­stych ryzy­kuje atak na Zro­dzoną z Mgły. Miało sens to, że Obser­wa­tor strze­lił w stronę Mone­to­strzel­nego. Miało sens, że zabił Dymia­rza.

Vin zna­la­zła się w śmier­tel­nym nie­bez­pie­czeń­stwie.

Została jej chwila na pod­ję­cie decy­zji. Zro­biła tak pod wpły­wem prze­czu­cia, ale dora­stała na uli­cach, jako zło­dziejka i oszustka. Prze­czu­cia były dla niej bar­dziej natu­ralne niż logika.

– Ore­Seur! – wrza­snęła. – Do pałacu!

Oczy­wi­ście, był to szyfr. Vin sko­czyła do tyłu, igno­ru­jąc Zbi­rów, gdy jej sługa wyło­nił się z uliczki. Wyjął coś zza pasa i rzu­cił w stronę kobiety – nie­wielką szklaną fiolkę, w jakich Allo­manci prze­cho­wy­wali opiłki metali. Vin szybko Przy­cią­gnęła fiolkę do sie­bie. Nie­da­leko od niej drugi Mone­to­strzelny – który uda­wał mar­twego – zaklął i wstał.

Vin obró­ciła się na pię­cie i szybko połknęła zawar­tość fiolki. Atium. Nie nosiła go przy sobie – nie mogła ryzy­ko­wać, że ktoś Przy­cią­gnie je pod­czas walki. Roz­ka­zała Ore­Seu­rowi, by tej nocy pozo­sta­wał bli­sko i w razie czego podał jej fiolkę.

Mone­to­strzelny wycią­gnął zza pasa ukryty szklany szty­let i rzu­cił się w stronę Vin przed Zbi­rami, któ­rzy rów­nież się zbli­żali. Zro­dzony z Mgły, który cze­kał na wła­ściwą chwilę, by zaata­ko­wać ją, kiedy nie będzie na to przy­go­to­wana.

Na pewno miał atium, a ist­niał tylko jeden spo­sób walki z kimś, kto je miał. Ten allo­man­tyczny metal, uży­wany jedy­nie przez Zro­dzo­nych z Mgły, bez trudu mógł zmie­nić prze­bieg bitwy. Każdy kawa­łek był wart for­tunę – lecz na co przyda jej się for­tuna, jeśli umrze?

Vin spa­liła atium.

Świat wokół niej jakby się zmie­nił. Wszyst­kie poru­sza­jące się przed­mioty – koły­szące się okien­nice, uno­szący się dym, napast­nicy, nawet kłęby mgły – wypusz­czały swą prze­zro­czy­stą replikę. Repliki te poru­szały się tuż przed swo­imi rze­czy­wi­stymi odpo­wied­ni­kami i poka­zy­wały Vin, co się sta­nie za chwilę.

Tylko Zro­dzony z Mgły pozo­stał odporny. Rzu­cał nie jeden, a wiele cieni atium – znak, że sam spa­lał ten metal. Zatrzy­mał się na chwilę. Ciało Vin w tej wła­śnie chwili musiały oto­czyć dzie­siątki skłę­bio­nych śla­dów. Teraz, kiedy widziała przy­szłość, widziała jego zamiary, a to z kolei zmie­niało jej zamiary. To zaś zmie­niało jego zamiary. I tak oto poja­wiło się nie­skoń­cze­nie wiele moż­li­wo­ści, niczym odbić w usta­wio­nych naprze­ciw sie­bie lustrach. Żadne z nich nie miało prze­wagi.

Choć Zro­dzony z Mgły się zatrzy­mał, trzech nie­szczę­snych Zbi­rów nie prze­ry­wało ataku, nie mieli bowiem poję­cia, że Vin paliła atium. Odwró­ciła się, sta­jąc obok powa­lo­nego Dymia­rza. Stopą pod­rzu­ciła dźwię­czące kijki w powie­trze.

Jeden ze Zbi­rów zbli­żył się i uniósł broń do ciosu. Prze­zro­czy­sty cień kija prze­szedł przez ciało Vin. Usko­czyła w bok i poczuła, jak rze­czy­wi­sty kij prze­la­tuje ze świ­stem nad jej uchem. W aurze atium ten manewr wyda­wał się łatwy.

Zła­pała jeden z kij­ków i ude­rzyła nim w szyję Zbira. Obró­ciła się, pochwy­ciła drugi i tra­fiła nim w czaszkę męż­czy­zny. Zato­czył się, jęcząc, a Vin znów obró­ciła się na pię­cie, bez trudu uni­ka­jąc dwóch kolej­nych cio­sów. Ude­rzyła swo­imi kij­kami z obu stron w głowę ran­nego napast­nika. Pękły – wyda­jąc pusty dźwięk – podob­nie jak czaszka męż­czy­zny.

Upadł i już się nie pod­niósł. Vin kop­nię­ciem wyrzu­ciła jego broń w powie­trze, wypu­ściła z rąk poła­mane kijki, i ją zła­pała. Obró­ciła się, zakrę­ciła kijem i pod­cięła obu pozo­sta­łych Zbi­rów. Płyn­nym ruchem zadała dwa szyb­kie, mocne ciosy w ich twa­rze.

Przy­kuc­nęła, trzy­ma­jąc kij w jed­nej ręce, drugą opie­ra­jąc o wil­gotne kamie­nie. Zro­dzony z Mgły nie zbli­żał się, widziała nie­pew­ność w jego oczach. Moc nie zawsze rów­nała się umie­jęt­no­ściom, a do tego wła­śnie utra­cił dwie naj­więk­sze prze­wagi – zasko­cze­nie i atium.

Odwró­cił się. Przy­cią­gnął z ziemi garść monet i rzu­cił je. Nie w jej stronę, lecz Ore­Seura, który wciąż stał w bocz­nej uliczce. Zro­dzony z Mgły naj­wy­raź­niej miał nadzieję, że tro­ska Vin o sługę ją roz­pro­szy, i może uda mu się uciec.

Mylił się.

Vin zigno­ro­wała monety i rzu­ciła się do przodu. W chwili, gdy Ore­Seur krzyk­nął z bólu, kiedy kil­ka­na­ście monet prze­biło jego skórę, rzu­ciła kijem w głowę Zro­dzo­nego z Mgły. W chwili, gdy kawał drewna opu­ścił jej dłoń, jego cień znie­ru­cho­miał.

Zro­dzony z Mgły uchy­lił się bez trudu. Ruch ten roz­pro­szył go jed­nak na tyle, że Vin prze­była dzie­lącą ich odle­głość. Musiała ata­ko­wać szybko – kawa­łek atium, który połknęła, był mały. Szybko się wypali. A wtedy będzie odsło­nięta. Jej prze­ciw­nik zyska nad nią cał­ko­witą wła­dzę.

Jej prze­ra­żony prze­ciw­nik uniósł szty­let. W tej wła­śnie chwili skoń­czyło się jego atium.

Vin natych­miast to wyko­rzy­stała i ude­rzyła pię­ścią. Uniósł rękę, by zablo­ko­wać jej cios, lecz ona to dostrze­gła i zmie­niła kie­ru­nek ataku. Ude­rze­nie tra­fiło go w twarz. Wtedy pochwy­ciła jego szklany szty­let, nim roz­trza­skał się o bruk. Sta­nęła i pod­cięła nim gar­dło męż­czy­zny.

Upadł bez­gło­śnie na zie­mię.

Vin stała, dysząc ciężko, a wokół niej leżeli mar­twi skry­to­bójcy. Przez chwilę czuła prze­peł­nia­jącą ją moc. Z atium była nie­po­ko­nana. Mogła unik­nąć każ­dego ciosu, zabić wroga.

Jej atium się skoń­czyło.

Nagle wszystko zaczęło blak­nąć. Znów poczuła ból, zakasz­lała. Na całym ciele miała sińce, i to spore. Może nawet popę­kały jej żebra.

Ale znów zwy­cię­żyła. Z tru­dem. Co by się stało, gdyby zawio­dła? Gdyby nie obser­wo­wała wystar­cza­jąco uważ­nie albo nie wal­czyła wystar­cza­jąco zręcz­nie?

Elend by zgi­nął.

Vin wes­tchnęła. On wciąż tam był, obser­wu­jąc ją z dachu. Mimo kilku pości­gów w ciągu kil­ku­na­stu mie­sięcy ni­gdy go nie dogo­niła. Pew­nej nocy zapę­dzi go w kąt.

Ale nie tej. Nie miała ener­gii. Wła­ści­wie, nawet tro­chę się bała, że teraz ją zabije.

Ale… – pomy­ślała. Ura­to­wał mnie. Zgi­nę­ła­bym, gdy­bym za bar­dzo się zbli­żyła do tam­tego Zro­dzo­nego z Mgły. Zapa­liłby atium, ja bym o tym nie wie­działa i skoń­czy­ła­bym z jego szty­le­tami w piersi.

Obser­wa­tor stał na dachu jesz­cze przez kilka chwil – jak zawsze oto­czony kłę­biącą się mgłą. Póź­niej sko­czył w mrok. Nie goniła go, musiała się zająć Ore­Seu­rem.

Pode­szła do niego i się zatrzy­mała. Jego nija­kie ciało – w spodniach i koszuli sługi – zostało obrzu­cone mone­tami, krew sączyła się z kil­ku­na­stu ran.

Pod­niósł na nią wzrok.

– Co? – spy­tał.

– Nie spo­dzie­wa­łam się krwi.

Ore­Seur par­sk­nął.

– Pew­nie nie spo­dzie­wa­łaś się też, że będę czuł ból.

Vin otwo­rzyła usta, lecz nic nie powie­działa. Wła­ści­wie, o tym nawet nie pomy­ślała. Ta istota nie ma prawa mnie ganić, pomy­ślała ze zło­ścią.

Mimo to Ore­Seur oka­zał się uży­teczny.

– Dzię­kuję za rzu­ce­nie mi fiolki – powie­działa.

– Taki był mój obo­wią­zek, panienko – odparł Ore­Seur i chrząk­nął, z tru­dem opie­ra­jąc się o ścianę domu. – Pan Kel­sier powie­rzył mi obo­wią­zek opieki nad panienką. Jak zawsze służę zgod­nie z Kon­trak­tem.

Ach tak. Wszech­mocny Kon­trakt.

– Możesz iść?

– Z wiel­kim tru­dem. Monety zła­mały kilka kości. Będę potrze­bo­wał nowego ciała. Może jeden ze skry­to­bój­ców?

Vin się skrzy­wiła. Spoj­rzała znów w stronę ciał i na widok rzezi poczuła lek­kie mdło­ści. Zabiła ich, ośmiu męż­czyzn, z okrutną sku­tecz­no­ścią, któ­rej nauczył ją Kel­sier.

Tym wła­śnie jestem, pomy­ślała. Zabójcą, jak oni. Tak musiało być. Ktoś musiał chro­nić Elenda.

Jed­nak na myśl o Ore­Seu­rze zja­da­ją­cym jed­nego z nich – tra­wią­cym trupa, pozwa­la­ją­cym, by dzi­waczne zmy­sły kan­dra zapa­mię­tały poło­że­nie jego mię­śni, skóry i orga­nów wewnętrz­nych, aby je póź­niej odtwo­rzyć – robiło jej się nie­do­brze.

Spoj­rzała w bok i ujrzała w oczach Ore­Seura skry­waną pogardę. Oboje wie­dzieli, co ona sądzi o zja­da­niu przez niego ciał. Oboje wie­dzieli, co on sądzi o jej uprze­dze­niu.

– Nie – stwier­dziła Vin. – Nie uży­jemy tych ciał.

– W takim razie musisz mi zna­leźć inne ciało – odparł Ore­Seur. – Zgod­nie z Kon­trak­tem nie mogę zostać zmu­szony do zabi­ja­nia ludzi.

Znów poczuła mdło­ści. Coś wymy­ślę, powie­działa sobie w duchu. Jego obecne ciało nale­żało do mor­dercy i zostało zabrane po egze­ku­cji. Vin tro­chę się mar­twiła, że ktoś w mie­ście go roz­po­zna.

– Czy uda ci się wró­cić do pałacu? – spy­tała.

– Powoli – odparł Ore­Seur.

Vin poki­wała głową i zwol­niła go, po czym znów spoj­rzała na trupy. Podej­rze­wała, że ta noc może się oka­zać punk­tem zwrot­nym w histo­rii Środ­ko­wego Domi­nium. Ten kawa­łek atium był jej ostat­nim. Kiedy następ­nym razem zaata­kuje ją Zro­dzony z Mgły, będzie odsło­nięta.

I pew­nie zgi­nie rów­nie łatwo, jak Zro­dzony z Mgły, któ­rego zabiła tej nocy.4

4

Na ciele nie było żad­nych widocz­nych ran. Leżało tam, gdzie je odna­le­ziono – inni wie­śniacy bali się ruszyć trupa. Jego nogi i ramiona były nie­zgrab­nie powy­gi­nane, a zie­mia wokół poru­szona od przed­śmiert­nych drga­wek.

Sazed wycią­gnął rękę i prze­cią­gnął pal­cami wzdłuż jed­nego ze śla­dów. Choć zie­mia we Wschod­nim Domi­nium była o wiele bar­dziej gli­nia­sta niż na pół­nocy, na­dal wyda­wała się raczej czarna niż brą­zowa. Desz­cze popiołu spa­dały nawet tak daleko na połu­dniu. Gleba bez popiołu, prze­siana i nawie­ziona, była luk­su­sem prze­zna­czo­nym dla ozdob­nych roślin w ogro­dach ary­sto­kra­cji. Reszta świata musiała sobie radzić z nie­ulep­szoną zie­mią.

– Mówi­cie, że był sam, kiedy umarł? – spy­tał Sazed, zwra­ca­jąc się do sto­ją­cej za nim nie­wiel­kiej grupki wie­śnia­ków.

Sto­jący na prze­dzie ogo­rzały męż­czy­zna imie­niem Teur poki­wał głową.

– Jak mówi­łem, mistrzu Ter­ri­sa­ni­nie. Stał sobie tam, nikogo nie było w oko­licy. Zesztyw­niał, potem upadł i tro­chę rzu­cał się na ziemi. A póź­niej… po pro­stu prze­stał się ruszać.

Sazed odwró­cił się z powro­tem do trupa, przy­glą­da­jąc się jego napię­tym mię­śniom, twa­rzy zasty­głej w gry­ma­sie bólu. Ter­ri­sa­nin zabrał ze sobą swoją medyczną mie­dzio­myśl – bran­so­letę owi­niętą wokół pra­wego przed­ra­mie­nia – i teraz się­gnął do niej umy­słem, wycią­ga­jąc nie­które z zapa­mię­ta­nych ksiąg, które w niej prze­cho­wy­wał. Tak, nie­które cho­roby zabi­jały z towa­rzy­sze­niem spa­zmów i drga­wek. Rzadko zabie­rały czło­wieka tak szybko, ale zda­rzało się. W innych oko­licz­no­ściach Sazed nie zwró­ciłby więk­szej uwagi na tę śmierć.

– Pro­szę, powtórz, co widzia­łeś – popro­sił.

Ogo­rzały męż­czy­zna z przodu grupy, Teur, nieco zbladł. Był w dziw­nej sytu­acji – natu­ralne pra­gnie­nie zyska­nia sławy skła­niało go, żeby opo­wia­dał o swoim doświad­cze­niu. Jed­nakże, robiąc to, mógł wywo­łać nie­uf­ność zabo­bon­nych ziom­ków.

– Wła­śnie prze­cho­dzi­łem, mistrzu Ter­ri­sa­ni­nie – powie­dział chłop. – Tamtą ścieżką, jakieś dwa­dzie­ścia jar­dów stąd. Widzia­łem, jak stary Jed pra­cuje w polu… on był zawsze pra­co­wity. Nie­któ­rzy z nas zre­zy­gno­wali, kiedy pano­wie ode­szli, ale stary Jed nie prze­sta­wał. Wie­dział, że będziemy potrze­bo­wać jedze­nia na zimę, z panami czy bez nich.

Teur prze­rwał, spoj­rzał w bok.

– Wiem, co mówią ludzie, mistrzu Ter­ri­sa­ni­nie, ale widzia­łem, co widzia­łem. Był dzień, kiedy prze­cho­dzi­łem, ale w doli­nie była mgła. Zatrzy­mała mnie, bo w życiu nie wysze­dłem we mgłę, żona może zarę­czyć. Mia­łem zamiar zawró­cić i wtedy zoba­czy­łem sta­rego Jeda. Pra­co­wał, jakby nie widział mgły. Mia­łem go zawo­łać, ale zanim zdą­ży­łem, on… jak wam powie­dzia­łem. Widzia­łem, jak tam stoi, potem znie­ru­cho­miał. Mgła tro­chę się wokół niego kłę­biła, wtedy zaczął się rzu­cać, jakby coś bar­dzo dużego go trzy­mało i szar­pało. Upadł. Potem już nie wstał.

Wciąż klę­cząc, Ter­ri­sa­nin spoj­rzał na ciało. Teur naj­wy­raź­niej był znany jako bajarz. A jed­nak trup był ponu­rym potwier­dze­niem – nie wspo­mi­na­jąc już o doświad­cze­niach Sazeda sprzed kilku tygo­dni.

Mgła w ciągu dnia.

Sazed wstał i odwró­cił się do wie­śnia­ków.

– Przy­nie­ście mi łopatę, pro­szę.

***

Nikt nie pomógł mu w kopa­niu grobu. To była powolna, brudna robota w połu­dnio­wym upale, mimo że nad­cho­dziła już jesień. Gli­nia­stą zie­mię trudno było ruszyć, ale na szczę­ście Sazed miał nie­wielki zapas siły w cyno­oło­wio­my­śli, i teraz do niej się­gnął.

Potrze­bo­wał jej, gdyż nikt nie nazwałby go atle­tycz­nym. Wysoki, o dłu­gich koń­czy­nach, miał syl­wetkę uczo­nego i wciąż nosił barwne szaty ter­ri­sań­skiego lokaja. Na­dal też golił głowę, jak to robił przez pierw­sze czter­dzie­ści kilka lat życia. Nie nosił zbyt wiele biżu­te­rii – nie chciał kusić zbój­ców – ale mał­żo­winy jego uszu były roz­cią­gnięte i wie­lo­krot­nie prze­bite.

Siła zaczerp­nięta z cyno­oło­wio­my­śli nieco wzmoc­niła jego mię­śnie, dając mu syl­wetkę potęż­niej­szego męż­czy­zny. Mimo to, nim skoń­czył, jego szaty były prze­po­cone i brudne. Wto­czył ciało do grobu i przez chwilę stał w mil­cze­niu. Ten męż­czy­zna był odda­nym rol­ni­kiem.

Sazed prze­szu­kał swoją reli­gijną mie­dzio­myśl w poszu­ki­wa­niu wła­ści­wej teo­lo­gii. Zaczął od indeksu – jed­nego z wielu, które stwo­rzył. Kiedy zna­lazł wła­ściwą reli­gię, uwol­nił odpo­wied­nie wspo­mnie­nia na temat jej prak­tyk. Pisma poja­wiły się w jego umy­śle tak wyraź­nie jak wtedy, gdy skoń­czył je zapa­mię­ty­wać. W swoim cza­sie zbla­kłyby, jak wszyst­kie wspo­mnie­nia, wcze­śniej jed­nak zamie­rzał umie­ścić je z powro­tem w mie­dzio­myśli. Tak dzia­łali Opie­ku­no­wie, tak prze­cho­wy­wali ogromne bogac­two infor­ma­cji.

Tego dnia wybrał wspo­mnie­nia HaDah, połu­dnio­wej reli­gii czczą­cej rol­ni­cze bóstwo. Jak więk­szość wyznań tłu­mio­nych w cza­sach Ostat­niego Impe­ra­tora, tak i wiara HaDah nie ist­niała od tysiąca lat.

Kie­ru­jąc się zasa­dami cere­mo­nii pogrze­bo­wej HaDah, Sazed pod­szedł do naj­bliż­szego drzewa – a raczej krzewu, który w tych oko­li­cach ucho­dził za drzewo. Odła­mał długą gałąź, obser­wo­wany przez wie­śnia­ków, i zaniósł ją do grobu. Pochy­lił się i wbił ją w zie­mię tuż obok głowy trupa. Póź­niej wstał i zaczął zasy­py­wać grób.

Chłopi przy­glą­dali mu się tępo. Są tacy przy­gnę­bieni, pomy­ślał. Wschod­nie Domi­nium było naj­bar­dziej cha­otycz­nym i nie­spo­koj­nym z Domi­niów Wewnętrz­nych. Jedyni męż­czyźni w grupce byli już sta­rzy. Wer­bow­nicy dzia­łali sku­tecz­nie – mężo­wie i ojco­wie z tej wio­ski pew­nie zgi­nęli na jakimś polu bitwy, które nie miało już zna­cze­nia.

Trudno uwie­rzyć, że mogło ist­nieć coś gor­szego od uci­sku Ostat­niego Impe­ra­tora. Sazed powie­dział sobie, że cier­pie­nie tych ludzi prze­mi­nie i któ­re­goś dnia zaznają dobro­bytu dzięki temu, czego doko­nał wraz z innymi. Jed­nakże widział chło­pów zmu­szo­nych do zabi­ja­nia sie­bie nawza­jem, widział dzieci umie­ra­jące z głodu, dla­tego że jakiś despota „zare­kwi­ro­wał” cały zapas żyw­no­ści wio­ski. Widział zło­dziei zabi­ja­ją­cych swo­bod­nie, gdyż woj­ska Ostat­niego Impe­ra­tora już nie patro­lo­wały kana­łów. Widział chaos, śmierć, nie­na­wiść i nie­ład. I musiał przy­znać, że to czę­ściowo była jego wina.

Na­dal zasy­py­wał grób. Został wyszko­lony jako uczony i słu­żący – był ter­ri­sań­skim loka­jem, naj­bar­dziej uży­tecz­nym, naj­droż­szym i naj­bar­dziej pre­sti­żo­wym ze sług Ostat­niego Impe­rium. To nie miało teraz zbyt wiel­kiego zna­cze­nia. Ni­gdy nikogo nie pocho­wał, ale bar­dzo się sta­rał, by z sza­cun­kiem zasy­pać ciało. Ku jego zasko­cze­niu wie­śniacy zaczęli mu w pew­nej chwili poma­gać, spy­cha­jąc zie­mię ze sterty.

Może dla nich jest jesz­cze nadzieja, pomy­ślał Sazed, z wdzięcz­no­ścią wrę­cza­jąc jed­nemu z nich łopatę. Kiedy skoń­czyli, u szczytu grobu wysta­wał czu­bek gałęzi HaDah.

– Dla­czego to zro­bi­łeś? – spy­tał Teur, wska­zu­jąc na gałąź.

Sazed się uśmiech­nął.

– To cere­mo­nia reli­gijna, gospo­da­rzu Teu­rze. Jeśli chcesz, może jej towa­rzy­szyć modli­twa.

– Modli­twa? Coś ze Sta­lo­wego Zakonu?

Sazed pokrę­cił głową.

– Nie, przy­ja­cielu. To modli­twa z wcze­śniej­szych cza­sów, z cza­sów sprzed Ostat­niego Impe­ra­tora.

Chłopi patrzyli po sobie, krzy­wiąc się. Teur dra­pał się po bro­dzie. Wszy­scy jed­nak zacho­wali mil­cze­nie, gdy Sazed wypo­wie­dział krótką modli­twę HaDah. Kiedy skoń­czył, odwró­cił się do nich.

– Zwano to reli­gią HaDah. Nie­któ­rzy z waszych przod­ków pew­nie ją wyzna­wali. Jeśli zechce­cie, mogę was nauczyć jej zasad.

Zebrani stali w mil­cze­niu. Nie było ich wielu – jakieś dwa tuziny, w więk­szo­ści kobiety w śred­nim wieku i kilku sta­rych męż­czyzn. Był też jeden mło­dzie­niec z drew­nianą nogą. Sazed zdzi­wił się, że tak długo prze­żył na plan­ta­cji. Więk­szość panów zabi­jała inwa­li­dów pośród skaa, żeby nie wyko­rzy­sty­wali ich zaso­bów.

– Kiedy wraca Ostatni Impe­ra­tor? – spy­tała jedna z kobiet.

– Raczej nie wróci – odparł Sazed.

– Dla­czego nas porzu­cił?

– To czas zmian – stwier­dził Sazed. – Może rów­nież czas, by poznać inne prawdy, inne drogi.

Ludzie zaczęli się krę­cić. Sazed wes­tchnął cicho. Ci ludzie koja­rzyli wiarę ze Sta­lo­wym Zako­nem i jego obli­ga­to­rami. Reli­gia nie była czymś, co obcho­dziło skaa – co naj­wy­żej sta­rali się jej uni­kać.

Opie­ku­no­wie spę­dzili tysiąc lat, gro­ma­dząc i zapa­mię­tu­jąc infor­ma­cje o umie­ra­ją­cych reli­giach świata, pomy­ślał. Kto by się spo­dzie­wał, że teraz, po odej­ściu Ostat­niego Impe­ra­tora, ludzie nie będą chcieli wie­dzieć, co stra­cili?

Nie potra­fił jed­nak źle myśleć o tych ludziach. Wal­czyli o prze­trwa­nie, ich surowy świat stał się do tego wszyst­kiego nie­prze­wi­dy­walny. Byli zmę­czeni. Nic dziw­nego, że nie inte­re­so­wała ich roz­mowa o dawno zapo­mnia­nych wie­rze­niach.

– Chodź­cie – powie­dział Sazed, kie­ru­jąc się do wio­ski. – Są inne rze­czy, bar­dziej prak­tyczne, któ­rych mogę was nauczyć.