„Summa teologii” św. Tomasza z Akwinu - ebook
„Summa teologii” św. Tomasza z Akwinu - ebook
Ta niewielka, lecz niezwykle treściwa książka w przystępny sposób przybliża najsłynniejsze (choć niedokończone) dzieło Tomasza z Akwinu i może służyć za wprowadzenie do jego lektury. Jean-Pierre Torrell OP, jeden z najwybitniejszych znawców myśli Akwinaty, pomaga uchwycić strukturę Summy teologii, omawiając jej podstawowe części i ukazując powiązania między nimi. Analizuje zwłaszcza Tomaszową naukę o Bogu i stworzeniu, moralności i sakramentach, a także życiu Chrystusa.
Kategoria: | Wiara i religia |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-7906-719-0 |
Rozmiar pliku: | 736 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
9Sława pewnych dzieł bywa tak wielka, iż zdarza się im przysłonić własnego autora i resztę jego dorobku. _Summa teologii_ jest tego wyjątkowo wyraźnym przykładem. Bez wątpienia wiemy, że została napisana przez św. Tomasza z Akwinu, który żył w średniowieczu. Ale niewielu czytelników ma pojęcie, jakim autor był człowiekiem, jakie życie prowadził czy też jakie są inne jego pisarskie dokonania. Co więcej, to główne dzieło tak mocno zawłaszczyło tytuł: _Summa_, że jesteśmy zdziwieni, dowiadując się, że sam Tomasz jest autorem jeszcze jednej (_Summy przeciwko poganom_) oraz że wielu innych współczesnych mu autorów również napisało własne „summy”.
By lepiej zrozumieć tę wielką księgę, należy z pewnością poznać jej treść, ale równie ważne jest umiejscowienie jej w kontekście historycznym, literackim i doktrynalnym. Tylko w ten sposób będziemy mieli szansę, by docenić jej oryginalność. Tomasz z Akwinu, w przeciwieństwie do biblijnego Melchizedeka, nie jest pozbawiony własnej genealogii. Posiada osobistą i intelektualną historię, a jego refleksja korzysta z wkładu mnóstwa innych autorów: natchnionych pisarzy biblijnych, myślicieli pogańskiej i chrześcijańskiej starożytności, filozofów greckich, żydowskich czy arabskich; czerpie z teologów łacińskiej tradycji żyjących mniej więcej w tym samym czasie, a niekiedy wręcz mu współczesnych, ale także korzysta z myśli wybitnych przedstawicieli greckiej i wschodniej tradycji Kościoła. Jego silna osobowość jednoczy wszystkie te źródła na podobieństwo wielkiej rzeki zbierającej liczne dopływy, jednakże ślad owych zapożyczeń pozostaje w jego dziele i ważne jest, by o tym wiedzieć.
O wartości spuścizny jakiejś myśli decyduje po części jej trwanie w czasie, jak również zdolność, by nie tyle, jak to się czasem mówi, 10 dostarczać odpowiedzi na pytania, których sama sobie nie zadawała, ale raczej — inspirować rozwiązywanie problemów kolejnych epok, czyniąc to mocą głębokich intuicji, które tą myślą kierują. Bez wątpienia tutaj znajduje się zasadnicza przyczyna trwałości i płodności _Summy_. Niezaprzeczalnie jest to dzieło naznaczone przez wiek, w którym powstało — czas dojrzałej scholastyki, której technikami i metodami w pełni się posługuje. Konieczne jest ich poznanie i opanowanie, a nie da się ukryć, że stanowi to pewną trudność. Gdy jednak przejdziemy ten etap przyswojenia, odkryjemy poprawność metody i bogactwo treści.
Sylwester z Ferrary, jeden z pełnych entuzjazmu uczniów Akwinaty, mówi o Mistrzu Tomaszu jako o człowieku „na wszystkie godziny”. Przyszłość pokaże, czy _Summa_ jest również książką „na wszystkie czasy”, choć przecież już przetrwała ponad siedem wieków. Trzeba przyznać, że uczniowie ze zmiennym szczęściem starali się badać myśl Mistrza i konfrontować ją z problemami swoich czasów. Można się naprawdę zdziwić, że tak dobrze oparła się tylu pokoleniom epigonów. Tymczasem wiele znaków świadczy o tym, że obecnie odkrywana jest na nowo, jako ciągle żywa refleksja.INDEKS OSÓB
127Indeks obejmuje również nazwiska pojawiające się w przypisach od redakcji oraz w _Skomentowanej bibliografii_.
Albert Wielki, św., 12–14, 63, 70, 71, 75, 92
Aleksander z Hales, 69, 71
Ambroży z Mediolanu, św., 74, 79
Anawati Georges, 81
Anzelm z Canterbury, św., 74
Anzelm z Laon, 66
Arystoteles (Stagiryta, Filozof), 12–14, 20–23, 27, 36, 48, 66, 74, 76–78, 80–82
Atanazy z Aleksandrii, św., 75
Aubert Roger, 125
Augustyn, św., 11, 14, 29, 56, 62, 68, 74, 75, 77–79, 87
Awerroes, 12, 21, 80–82
Awicenna, 77, 80–82
Bacon Roger, 70, 80
Balthasar Hans Urs von, 108
Báñez Domingo, 95
Bataillon Louis-Jacques, 90, 111
Bazyli Wielki, św., 75
Beda Czcigodny, św., 75
Bednarski Feliks, 107, 108
Bedouelle Guy, 124, 125
Beleval Yvon, 125
Bernard z Clairvaux, św., 74
Bernard z Trilla, 89
Bernardo de Rossi (de Rubeis), 100
Biffi Inos, 115
Billuart Charles-René, 98–99
Boecjusz, 77, 79
Bonawentura, św., 14, 21,63, 70, 75, 87
Bonino Serge-Thomas, 117, 126
Bourret Stefan, 86
Boxadors Juan Tomás de, 101
Bruguès Jean Louis, 124
Bus Roberto, 115
Buzzetti Vincenzo, 102
Cano Melchior, 95, 99, 102
Canto-Spereber Monique, 124
Capreolus (Jan Cabrol), 89, 90, 98
Casetta Salvo, 92
Cessario Romanus, 124, 125
Charronelle Gilles, 93
Chenu Marie-Dominique, 106, 112, 113, 124
Congar Yves, 106
128Contenson Pierre-Marie de, 99, 111, 125
Coronel Antoine, 91
Crockaert Piotr (Piotr z Brukseli), 91, 93, 95
Cyceron, 79
Cyryl z Aleksandrii (Cyryl Aleksandryjski), św., 57, 75
d’Azeglio Luigi Taperelli, 102
Davies Brian, 114
Deman Thomas, 99, 116
Denifle Heinrich, 110
Denzinger Heinrich Joseph
Dominikus, 104
Diego de Deza y Tavera, 95
Domingo de Soto, 95
Dominik, św. (Dominik Guzmán), 89
Dondaine Antoine, 111
Dondaine Hyacinthe-François, 107, 111
Durand z Saint-Pourçain, 88
Ehrle Franziskus, 110
Elders Leo, 74
Elten Gerhard von, 92
Elias Brunet z Bergerac, 14
Emery Gilles, 123
Fabro Cornelio, 97, 125
Filip IV Hiszpański (Filip IV Habsburg), 97
Filip Kanclerz, 71
Franzelin Johannes Baptist Georg, 102
Fryderyk II Hohenstauf, 11
Gagnebet Marie-Rosaire, 106
Galewicz Włodzimierz, 108
Gardeil Ambroise, 105
Gardeil Henri-Dominique, 107
Garrigou-Lagrange Réginald Marie 105
Gatti Vittorio, 101
Gauthier René-Antoine, 17, 108
Gervasi Laurent, 92
Gils Pierre-Marie, 111
Gilson Étienne, 73, 83, 94, 105, 106, 114
Glorieux Palémon, 71
Glorieux Pierre, 110
Gołaski Wojciech, 108, 123
Gonnet Jean-Baptiste, 98
Gotti Vincenzo Ludovico, 98–99
Goudin Antonine, 98, 99, 102
Grabmann Martin, 110
Gründwald Casper, 93
Grzegorz Wielki (Grzegorz I), św., 11, 14, 74
Grzegorz X, bł., 23
Grzegorz z Rimini, 90
Grzegorz z Nyssy, św., 79
Guyot Bertrand-Georges, 111
Henryk z Gandawy, 90
Henryk z Gorkum, 92
Héris Charles-Vincent, 107
Hervaeus Natalis, 89
Hieronim ze Strydonu, św., 74
Hilary z Poitiers, św., 74
Hinnenbusch William A., 125
Hoppe Johannes, 93
Hubert Martin, 73
Hugo Grocjusz, 96
Hugo z Saint-Cher, 12, 22, 70
Hugo ze Świętego Wiktora, 75
129Huntpichler Leonard, 93
Imbach Ruedi, 82
Ingardia Richard, 110
Jan XXII, 86, 92
Jan Chryzostom, św., 75
Jan Damasceński (Jan z Damaszku), św., 14, 34, 75
Jan Dominici, 92
Jan Duns Szkot, bł., 80, 90
Jan od św. Tomasza (João Poinsot), 97–99, 105
Jan Paweł II, św., 109
Jan Peckham, 86
Jan z la Rochelle, 71
Jan z Montson, 88
Jan z Paryża, 88
Jan ze Sterngasse, 92
Jean du Feynier, 95
Journet Charles, 106
Kajetan (Tomasz Kajetan, Tomasz de Vio), 90, 93–97, 104, 125
Karol V Habsburg, 96
Kilwardby Robert, 86
Kleutgen Joseph, 102
Knapwell Ryszard, 88
Köllin Konrad, 92
Kristeller Paul Oskar, 124
Kurylewicz Gabriela, 108
Kuryś Agnieszka, 113, 114, 123
Labourdette Marie-Michel, 106, 117, 124, 126
Lacordaire Jean-Baptiste Henri, 103
Lafont Ghislain, 106
Langton Stefan, 67
Leon Wielki, św., 57
Leon X, 94
Leon XIII, 85, 93, 102–105, 110
Libera Alain de, 112
Liberatore Matteo, 102
Luter Marcin, 94, 113
Mackey James Patrick, 111
Majmonides, 12, 80, 82
Makrobiusz, 77, 79
Maksym Wyznawca, św., 75
Mandonnet Pierre, 106, 110
Marcin, profesor Tomasza, 12
Marcjanusz Kapella, 77
Marín-Sola Francisco, 116
Maritain Jacques, 97, 105, 114
Maritain Raissa, 98
Martín Ramón Hernández, 125
Massoulié Antoine, 99
Mattiussi Guido, 104
Mauro Silvestro, 99
Mercier Desiré Felicien François Joseph, 103
Michaelis Sebastian, 101
Michał Anioł, 118
Michał Szkot, 12, 81
Mordarski Ryszard, 126
Nemezjusz z Emezy, 79
Nerczuk Zbigniew, 108
Nicolas Jean-Hervé, 123
Novarin Paul, 113
O’Meara Thomas, 114
Odo Rigaldi, 71 Odo z Soissons, 67
Olszewski Mikołaj, 108
Orygenes, 75
Patfoort Albert, 107
Perrier Jean, 111
130Pesch Otto Hermann, 113, 119
Pico della Mirandola, 94
Pinchard Bruno, 125
Pinckaers Servais Théodore, 107, 121
Piotr Auriol, 90
Piotr Lombard, 13, 14, 17, 39, 69, 71, 92
Piotr z Ailly, 88
Piotr z Bergamo, 89
Piotr z Irlandii, profesor Tomasza, 12
Pius V, 24, 93
Pius X, 104, 105
Platon, 30, 68, 77, 78
Plotyn, 77
Pouvost Géry, 125
Prepozytyn z Cremony, 75
Proklos, 77
Pryscjan z Cezarei, 66
Pseudo-Dionizy Areopagita (Dionizy Areopagita), 13, 14, 75, 77, 78
Puig Narciso, 101
Rajmund z Kapui, bł., 89
Ramberto z Bolonii, 88
Ramirez Jaime, 108, 117
Ramirez Santiago, 106
Reginald, asystent Tomasza, 23
Régnier Marcel, 125
Remigiusz z Florencji, 89
Ribaillier Jean, 71
Ricci Saverio, 125
Robert z Melun, 67
Roger z Aquili, 23
Romanek Michał, 123
Roselli Salvatore, 101
Rosnerowa Hanna, 112, 124
Ryszard ze Świętego Wiktora, 75
Sertillanges Antonin-Dalmace, 107
Shanley Brian J., 126
Sneek Cornelius, 93
Sordi Domenico, 102
Sordi Serafino, 102
Spanneut Michel, 79
Suárez Emmanuel, 111
Suárez Franciszek, 97, 99, 102, 104
Suermondt Constant, 111
Sutton Tomasz, 89
Swieżawski Stefan, 108, 125
Sylwester z Ferrary, 10, 95
Sylwester z Prierio (Sylwester Prierias), 95
Synave Paul, 107
Tempier Stefan, 85 Teodoryk z Freibergu, 88
Teresa z Àvili, św., 95
Tinctor Johannes, 92, 93
Tolet (Francisco Toledo), 98
Tonneau Jean, 107
Torrell Jean-Pierre, 113, 114, 123, 124
Tugwell Simon, 113
Turner Denys, 123
Urban IV, 19
Vansteenkiste Clement, 79, 81
Vásquez Gabriel, 97, 99
Vauchez André, 124
Vilanova Evangelista, 125
Vitoria Francisco de, 91, 95–97, 125
Walz Angelus, 112
Weisheipl James A., 113
Wesołowski Czesław, 113
White Kevin, 124
Wicki Nikolaus, 71
Wielockx Robert, 86
Wilhelm de la Mare, 86, 88, 89
Wilhelm z Auxerre, 71, 75
Wilhelm z Owernii, 80
131Wincenty z Beauvais, 12, 22, 71
Włodkowa Zofia (Włodek Zofia), 108, 109
Wyszyński Stefan, bł., 116
Xarrié Francisco, 101
Zega Włodzimierz, 109
Zigliara Tommaso Maria, 102, 104DOMINIKAŃSKA BIBLIOTEKA TEOLOGII
133Powołaliśmy do istnienia serię Dominikańska Biblioteka Teologii (DBT), by udostępnić polskiemu czytelnikowi najwybitniejsze dzieła należące do klasycznego nurtu teologii. Czym jest „teologia klasyczna”? Łatwiej scharakteryzować ją przez wyszczególnienie jej twórców niż przez przedstawienie pozytywnej definicji. Myślimy zatem przede wszystkim o Tomaszu z Akwinu, ale również o Augustynie, Boecjuszu, Anzelmie, Bonawenturze, Janie Dunsie Szkocie, którzy chociaż w wielu kwestiach zajmowali stanowiska odrębne, to jednak wszyscy uprawiali teologię w podobny sposób. W naszej serii znajdzie się więc miejsce dla tych książek, które wyrosły z tego samego ducha, z którego narodziły się dzieła tych genialnych myślicieli.
W nazwie serii znajduje się słowo „dominikańska”. Nie powinno więc zaskakiwać, że najbardziej zależy nam na zaznajomieniu czytelnika z teologią św. Tomasza z Akwinu. Polska myśl tomistyczna była przez lata skoncentrowana głównie na filozoficznym aspekcie dzieła Akwinaty. Ogromna fala zainteresowania teologią św. Tomasza, która przechodzi dzisiaj przez najważniejsze ośrodki teologiczne i niesie z sobą wiele wartościowych i odkrywczych prac, pozostaje w Polsce prawie całkowicie niezauważona. Wydając serię DBT, mamy zamiar zmienić ten stan rzeczy.DOMINIKAŃSKA BIBLIOTEKA TEOLOGII
134Dotychczas w serii ukazały się:
1. Gilles Emery OP, _Teologia trynitarna Świętego Tomasza z Akwinu_
2. Robert Sokolowski, _Bóg wiary i rozumu. Podstawy chrześcijańskiej teologii_
3. Max Seckler, _Zbawienie w historii. Teologia historii w nauce Świętego Tomasza z Akwinu_
4. Matthew Levering, _Pismo Święte i metafizyka. Tomasz z Akwinu i odnowa teologii trynitarnej_
5. Denys Turner, _Tomasz z Akwinu. Portret_
6. Brian J. Shanley OP, _Tradycja tomistyczna_
7. Yves Congar OP,_Tradycja i tradycje_, t. 1: _Esej historyczny_
8. Marie-Joseph Le Guillou OP, _Tajemnica Ojca_
9. Eleonore Stump, _Wędrówka w ciemnościach. Narracja a problem cierpienia_
10. Jean-Pierre Torrell OP, _Wprowadzenie w św. Tomasza z Akwinu. Osoba i dzieło_
11. Eleonore Stump, _Akwinata_
12. Yves Congar OP, _Tradycja i tradycje_, t. 2: _Esej teologiczny_