System prawa pracy. TOM I. Część ogólna - ebook

Tom I Systemu Prawa Pracy w swych założeniach pomyślany został jako prezentacja ustawodawstwa pracy w ujęciu systemowym. Jego koncepcja zakłada kompleksowe zarysowanie zasadniczych konturów systemu prawa pracy, w szczególności zagadnień:
- pojęcia, systematyki i sposobów ujęcia prawa pracy,
przedmiotu i miejsca prawa pracy w systemie prawa,
podstaw aksjologicznych i etycznych prawa pracy,
ewolucji i rozwoju prawa pracy
funkcji i właściwości prawa pracy,
charakteru norm prawa pracy i modeli ich tworzenia,
źródeł prawa pracy,
zasad prawa pracy ,
typów stosowania prawa pracy oraz metodologii wykładni przepisów prawa pracy,
zdarzeń prawa pracy,
roszczeń w prawie pracy,
sankcji w prawie pracy,
intertemporalnego prawa pracy.
Prezentowane dzieło ma charakter syntetyzujący, a zaprezentowane w nim rozważania dotyczą również problemów praktycznych ujawniających się na tle funkcjonowania współczesnych stosunków pracy.
Książka przeznaczona jest zarówno dla przedstawicieli nauki prawa pracy, jak i dla praktyków, w szczególności sędziów, adwokatów i radców prawnych. Powinna mieć też zastosowanie w kwalifikowanej dydaktyce prawniczej, zwłaszcza na studiach drugiego i trzeciego stopnia.

SŁOWO WSTĘPNE 21
ROZDZIAŁ 1 Pojęcie i systematyka prawa pracy 25 1.1. Uwagi wstępne 25 1.2. O problemach definiowania i definicji prawniczych 28 1.3. Sposoby definiowania prawa pracy i ich periodyzacja w literaturze polskiego prawa pracy 33 1.4. Definicje legalne prawa pracy w polskim ustawodawstwie 46 1.5. Definiowanie działów prawa pracy 53 1.6. "Prawo pracy" czy "prawo socjalne"? 59 1.7. "Prawo pracy" czy "prawo zatrudnienia"? 66 1.8. Systematyka prawa pracy 85 1.8.1. Uwagi ogólne 85 1.8.2. O tzw. tradycyjnych podziałach prawa pracy i ich wpływie na systematykę polskiego prawa pracy 89 1.8.3. O tzw. aktualnych systematykach polskiego prawa pracy 95
ROZDZIAŁ 2 Przedmiot prawa pracy 108 2.1. Uwagi wstępne 108 2.2. Stosunki pracy 124 2.2.1. Umowne stosunki pracy 124 2.2.2. Pozaumowne stosunki pracy 139 2.2.2.1. Stosunki pracy z powołania 139 2.2.2.2. Stosunki pracy z mianowania 143 2.2.2.3. Stosunki pracy z wyboru 146 2.2.2.4. Spółdzielcze stosunki pracy 148 2.3. Stosunki związane ze stosunkami pracy 150 2.3.1. Zbiorowe stosunki prawa pracy 150 2.3.2. Procesowe stosunki prawa pracy 155 2.3.3. Stosunki prawne związane z nadzorem nad warunkami pracy i kontrolą przestrzegania prawa pracy 161 2.3.4. Stosunki prawne związane z promocją zatrudnienia i przeciwdziałaniem bezrobociu 163 2.3.5. Inne stosunki prawa pracy 164
ROZDZIAŁ 3 Miejsce prawa pracy w systemie prawa 166 3.1. Pojęcie systemu prawa i kryteria jego wewnętrznego podziału 166 3.2. Wyodrębnienie prawa pracy 169 3.3. Relacje prawa pracy do wybranych gałęzi prawa 175 3.3.1. Uwagi wstępne 175 3.3.2. Prawo pracy a prawo konstytucyjne 175 3.3.3. Prawo pracy a prawo cywilne 178 3.3.4. Prawo pracy a prawo administracyjne 183 3.3.5. Prawo pracy a prawo karne 187 3.3.6. Prawo pracy a prawo ubezpieczeń społecznych 188 3.3.7. Prawo pracy a prawo podatkowe 192 3.3.8. Prawo pracy a tzw. procesowe prawo pracy 194
ROZDZIAŁ 4 Aksjologiczne podstawy prawa pracy 201 4.1. Uwagi wstępne 201 4.2. Godność człowieka (pracownika) jako centralna wartość w prawie pracy 209 4.3. Wolność pracy 216 4.4. Prawo do pracy 219 4.5. Równość 226 4.6. Sprawiedliwość społeczna 235 4.7. Solidarność 250 4.8. Życie i zdrowie 258 4.9. Wolność religii i wolność sumienia 266 4.9.1. Uwagi wstępne 266 4.9.2. Wolność religii 268 4.9.3. Wolność sumienia 283 4.10. Godność osobista (cześć) 300 4.11. Prywatność 304 4.12. Rodzina 317 4.13. Podsumowanie 327
ROZDZIAŁ 5 Etyczna natura pracy ludzkiej 329
ROZDZIAŁ 6 Powstanie i ewolucja prawa pracy 340 6.1. Uwagi wstępne 340 6.2. Formy regulacji pracy zarobkowej przed rewolucją przemysłową 341 6.3. Rewolucja przemysłowa i powstanie prawa pracy 345 6.4. Okres międzywojenny 353 6.5. Okres od zakończenia II wojny światowej do początku lat 70. XX w. 358 6.6. Lata 70. i 80. XX w. 364 6.7. Przełom XX i XXI w. 369 6.8. Podsumowanie 384
ROZDZIAŁ 7 Uwarunkowania rozwoju współczesnego prawa pracy 388 7.1. Uwagi wstępne 388 7.2. Kontekst przekształceń prawa pracy 390 7.3. Zróżnicowanie prawnych form świadczenia pracy 396 7.4. Dyferencja i zakres przedmiotowy prawa pracy 407 7.5. Zbiorowe stosunki pracy 413 7.6. Wpływ prawa europejskiego i międzynarodowego 418 7.7. Granice prawa pracy 424 7.8. Podsumowanie 431
ROZDZIAŁ 8 Podmioty prawa pracy 434 8.1. Uwagi wstępne 434 8.2. Podmioty typowe dla indywidualnych stosunków pracy 435 8.2.1. Pracownik 436 8.2.2. Pracodawca 440 8.2.3. Pracodawca użytkownik i pracownik tymczasowy 442 8.2.4. Kandydat na pracownika 443 8.2.5. Rodzina zmarłego pracownika 443 8.3. Podmioty typowe dla zbiorowego prawa pracy 445 8.3.1. Związki zawodowe 445 8.3.2. Rady pracowników 447 8.3.3. Inne ciała przedstawicielskie 449 8.3.4. Załoga 451 8.3.5. Inwestor 453 8.3.6. Organizacje pracodawców 455 8.4. Podmioty prawa pracy w procesowym prawie pracy 456
ROZDZIAŁ 9 Funkcje prawa pracy 459 9.1. Uwagi wstępne 459 9.2. Pojęcie funkcji prawa pracy 469 9.3. Ochronna funkcja prawa pracy 477 9.3.1. Zakres przedmiotowy i podmiotowy funkcji ochronnej 479 9.3.2. Płaszczyzny funkcji ochronnej 480 9.4. System ochrony pracowników w prawie pracy 489 9.5. Rola organów państwowych w zapewnieniu przestrzegania uprawnień pracowniczych 494 9.6. Specyfika funkcji organizacyjnej jako funkcji prawa pracy oraz jej relacje z funkcją ochronną 495 9.7. Organizacyjna funkcja prawa pracy 500 9.8. Uwarunkowania skuteczności działania organizacyjnej funkcji prawa pracy 509 9.9. Funkcja organizacyjna a prawidłowe stanowienie norm prawnych 511
ROZDZIAŁ 10 Właściwości prawa pracy 517 10.1. Pojęcie właściwości gałęzi prawa pracy 517 10.2. Właściwości a funkcje i zasady prawa pracy 519 10.3. Wpływ związków genetycznych prawa pracy z prawem cywilnym i administracyjnym na właściwości prawa pracy 520 10.4. Wyodrębnienie i klasyfikacja właściwości prawa pracy do 1989 r. 523 10.5. Transformacja ustrojowo-gospodarcza a właściwości prawa pracy 526 10.6. Złożoność metod regulacji 531 10.7. Uprzywilejowanie pracownika oraz występowanie norm prawnych o szczególnym charakterze 537 10.8. Dynamika prawa pracy i ekspansja prawa pracy 542 10.9. Uniformizm prawa pracy 552 10.10. Dyferencjacja prawa pracy 554 10.11. Szczególny (swoisty) charakter źródeł prawa pracy 567 10.12. Udział partnerów społecznych w dialogu społecznym i tworzeniu prawa pracy 575 10.13. Podsumowanie 579
ROZDZIAŁ 11 Modele tworzenia prawa pracy 581 11.1. Uwagi wstępne 581 11.2. Model międzynarodowy 582 11.3. Model unijny 583 11.4. Model ustawodawczy 585 11.5. Model wykonawczy 586 11.6. Model negocjacyjny 588 11.7. Model decyzyjny 590 11.8. Model negocjacyjno-decyzyjny 594 11.9. Model heterogeniczny 595 11.10. Model tworzenia norm zwyczajowych 596 11.11. Zasady tworzenia prawa pracy 599
ROZDZIAŁ 12 Sposoby ujęcia prawa pracy 602 12.1. Prawo pracy w ujęciu publicznoprawnym 602 12.1.1. Charakter prawny obowiązków ustawowych 604 12.1.2. Dobro wspólne a solidarność społeczna 606 12.1.3. Włączenie społeczne i inne wartości zbiorowe jako podstawowy element dobra wspólnego w prawie pracy 609 12.1.4. Wolność pracy (prawo do pracy) jako kwintesencja samorealizacji jednostki 610 12.1.5. Umowa o pracę jako umowa prawa publicznego 611 12.1.6. Pracodawca jako podmiot administrujący 613 12.1.7. Zasada uprzywilejowania a publiczne prawo pracy 615 12.1.8. Zbiorowe prawo pracy a publicznoprawne ujęcie prawa pracy 616 12.1.9. Przedmiot prawa pracy a publicznoprawne ujęcie prawa pracy 617 12.2. Prawo pracy w ujęciu heterogenicznym 618 12.2.1. Uwagi wstępne 618 12.2.2. Przedmiot prawa pracy a heterogeniczne ujęcie prawa pracy 619 12.2.3. Umowne i pozaumowne stosunki pracy 622 12.2.4. Relacje prawa pracy do innych gałęzi prawa 625 12.2.5. Podsumowanie 628
ROZDZIAŁ 13 Charakter norm prawa pracy 630
ROZDZIAŁ 14 Pojęcie, systematyka i hierarchia źródeł prawa pracy 646
ROZDZIAŁ 15 Konstytucyjne źródła prawa pracy 666 15.1. Uwagi wstępne 666 15.2. Konstytucyjny system formalnych źródeł prawa 668 15.3. Konstytucja jako źródło prawa pracy - zakres i relacje między regulacjami dotyczącymi wolności i praw związanych z pracą 681 15.4. Ogólne reguły dotyczące ram ustroju pracy oraz wolności i praw związanych z pracą 684 15.5. Ochrona wolności i praw człowieka oraz warunki ich ograniczenia 690 15.6. Sposób ujęcia i charakter regulacji konstytucyjnych wolności i praw dotyczących pracy 693 15.7. Charakterystyka podstawowych konstytucyjnych ram ustrojowych prawa pracy 698 15.7.1. Zasada sprawiedliwości społecznej 698 15.7.2. Zasada społecznej gospodarki rynkowej 710 15.7.3. Zasada ochrony pracy i państwowy nadzór nad warunkami pracy 714 15.8. Charakterystyka podstawowych zasad katalogu wolności i praw jednostek 721 15.8.1. Uwagi wstępne 721 15.8.2. Zasada godności - jej poszanowanie i ochrona 722 15.8.3. Zasada równości wobec prawa oraz niedyskryminacji 727 15.9. Konstytucyjne wolności i prawa podmiotów indywidualnych w stosunkach pracy 733 15.9.1. Wolność pracy 733 15.9.2. Wolność wyboru zawodu 738 15.9.3. Wolność wykonywania zawodu 739 15.9.4. Wolność wyboru miejsca pracy 742 15.9.5. Wynagrodzenie 742 15.9.6. Obowiązek państwa prowadzenia polityki zmierzającej do pełnego i produktywnego zatrudnienia 745 15.9.7. Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy 748 15.9.8. Prawa pracownika do dni wolnych i płatnych urlopów 758 15.9.9. Zakaz zatrudniania dzieci 765 15.10. Konstytucyjne źródła zbiorowych stosunków pracy 765 15.10.1. Uwagi wstępne 765 15.10.2. Swoboda tworzenia i zrzeszania się w związkach zawodowych . 766 15.10.3. Prawa do rokowań, strajku i innych form protestu 771 15.11. Wolność i prawa pracownicze w warunkach stanów nadzwyczajnych 774
ROZDZIAŁ 16 Źródła międzynarodowego i europejskiego prawa pracy 777 16.1. Pojęcie prawa międzynarodowego i europejskiego i ich znaczenie jako źródeł prawa 777 16.2. Znaczenie prawa międzynarodowego i europejskiego w polskim porządku prawnym 786 16.3. Umowy dwustronne jako źródło międzynarodowego prawa pracy i ich wpływ na polskie prawo pracy 791 16.4. Dokumenty wydawane przez organizacje międzynarodowe jako źródło międzynarodowego prawa pracy i ich wpływ na polskie prawo pracy 792 16.5. Regulacje Unii Europejskiej i ich rola jako źródła prawa pracy 800 16.6. Podsumowanie 810
ROZDZIAŁ 17 Ustawowe i wykonawcze źródła prawa pracy 811 17.1. Ustawy jako źródła prawa pracy 811 17.2. Kodeks pracy jako źródło prawa pracy 817 17.2.1. Kodyfikacja prawa pracy - zagadnienia ogólne 817 17.2.2. Charakterystyka polskiego kodeksu pracy jako źródła prawa pracy 821 17.3. Ustawy pozakodeksowe jako źródła prawa pracy 826 17.4. Kodeks cywilny jako subsydiarne źródło regulacji stosunku pracy 830 17.5. Rozporządzenia jako źródła prawa pracy 838
ROZDZIAŁ 18 Swoiste źródła prawa pracy 843 18.1. Źródła "swoiste" - geneza i funkcje 843 18.2. Układy zbiorowe pracy w systemie prawa pracy 851 18.2.1. Podstawy prawne regulacji układowej 851 18.2.2. Charakter prawny układu zbiorowego pracy 854 18.2.3. Strony układów zbiorowych pracy 858 18.2.4. Formowanie się strony pracowniczej układu zbiorowego pracy 861 18.2.4.1. Układ ponadzakładowy 862 18.2.4.2. Układ zakładowy 865 18.2.5. Strona pracownicza układu zbiorowego pracy 868 18.2.5.1. Układ ponadzakładowy 868 18.2.5.2. Układ zakładowy 869 18.2.6. Zasady ustalania "reprezentatywności" układowej 871 18.2.7. Zasady ustalania "reprezentatywności" zakładowych organizacji związkowych 876 18.2.8. Kwestia reprezentatywności organizacji pracodawców 879 18.2.9. Treść układu zbiorowego pracy 880 18.2.10. Zakres podmiotowy układów zbiorowych pracy 887 18.2.11. Zawarcie, zmiana i rozwiązanie układu zbiorowego pracy 890 18.2.11.1. Rokowania układowe 890 18.2.11.2. Forma i czas obowiązywania układu 896 18.2.11.3. Rejestracja i wejście w życie układu 898 18.2.11.4. Zmiana treści układu 902 18.2.11.5. Rozwiązanie układu 903 18.2.11.6. Zawieszenie stosowania układu 910 18.3. Inne porozumienia zbiorowe w systemie prawa pracy 911 18.3.1. Uwagi wstępne 911 18.3.2. Pojęcie porozumienia zbiorowego, jego rodzaje i funkcje 914 18.3.3. Porozumienia zbiorowe "nazwane" 922 18.3.4. Porozumienia zbiorowe "nienazwane" 926 18.3.5. Uznanie porozumienia zbiorowego jako normatywnego porozumienia zbiorowego 938 18.4. Regulaminy w systemie prawa pracy 942 18.4.1. Uwagi wstępne 942 18.4.2. Kształtowanie regulaminów i ich charakteru prawnego 944 18.4.3. Charakter prawny współczesnych regulaminów w prawie pracy oraz określenie charakteru norm w nich zawartych 948 18.4.4. Sposób przyjmowania regulaminów 951 18.4.5. Zakres regulacji i wzajemne relacje regulaminów do pozostałych "swoistych" źródeł prawa pracy 954 18.4.6. Regulaminy a kodeksy moralne 958 18.5. Statuty w systemie prawa pracy 959 18.5.1. Uwagi wstępne 959 18.5.2. Postanowienia statutów a prawo pracy 961 18.5.3. Umiejscowienie postanowień statutu w tzw. hierarchii źródeł prawa pracy 967 18.5.4. Podsumowanie 968
ROZDZIAŁ 19 Ogólnoteoretyczne aspekty wyodrębnienia zasad prawa pracy 970
ROZDZIAŁ 20 Podstawowe zasady indywidualnego prawa pracy 998 20.1. Prawo do pracy 998 20.1.1. Uwagi wstępne 998 20.1.2. Podstawy prawne 1000 20.1.3. Treść prawa do pracy 1015 20.1.3.1. Prawo do zatrudnienia swobodnie wybranego 1016 20.1.3.2. Prawo do zatrudnienia z gwarantowanym przez państwo wynagrodzeniem minimalnym 1032 20.1.3.3. Prawo do pomocy w podjęciu zatrudnienia 1035 20.2. Swoboda nawiązania stosunku pracy 1040 20.2.1. Uwagi wstępne 1040 20.2.2. Treść zasady swobody nawiązania stosunku pracy 1044 20.2.2.1. Zgodna wola stron jako warunek nawiązania stosunku pracy 1044 20.2.2.2. Sposób złożenia zgodnych oświadczeń woli stron oraz ich forma 1050 20.2.2.3. Swoboda wyboru podstawy zatrudnienia 1052 20.2.2.4. Swoboda kształtowania treści stosunku pracy 1054 20.3. Zasada ochrony godności i innych dóbr osobistych pracownika 1056 20.3.1. Uwagi wstępne 1056 20.3.2. Podstawy prawne 1057 20.3.3. Treść zasady 1066 20.4. Zasada równości pracowników w dziedzinie zatrudnienia i niedyskryminacji w zatrudnieniu 1084 20.4.1. Uwagi wstępne 1084 20.4.2. Podstawy prawne 1084 20.4.3. Treść zasady 1087 20.5. Zasada godziwego wynagrodzenia za pracę 1101 20.5.1. Uwagi wstępne 1101 20.5.2. Podstawy prawne 1103 20.5.3. Treść zasady 1108 20.6. Zasada prawa do wypoczynku 1113 20.6.1. Podstawy prawne 1113 20.6.2. Treść zasady 1117 20.7. Zasada zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy 1122 20.7.1. Podstawy prawne 1122 20.7.2. Treść zasady 1125 20.8. Zasada zaspokajania bytowych, socjalnych i kulturalnych potrzeb pracowników 1128 20.9. Zasada ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych 1131 20.10. Zasada uprzywilejowania pracownika 1134
ROZDZIAŁ 21 Podstawowe zasady zbiorowego prawa pracy 1143 21.1. Zasada wolności związkowej w stosunkach pracy 1143 21.1.1. Uwagi wstępne 1143 21.1.2. Podstawy prawne 1146 21.1.3. Treść zasady 1151 21.1.3.1. Wolność koalicji ludzi pracy 1152 21.1.3.2. Wolność koalicji pracodawców 1154 21.1.3.3. Negatywna wolność związkowa 1156 21.1.3.4. Wolność działania organizacji pracowników i pracodawców 1157 21.2. Zasada dialogu społecznego w stosunkach pracy 1164 21.2.1. Uwagi wstępne 1164 21.2.2. Podstawy prawne 1166 21.2.3. Treść zasady 1168 21.3. Zasada partycypacji pracowników w zarządzaniu zakładem pracy 1172 21.3.1. Uwagi wstępne 1172 21.3.2. Podstawy prawne 1173 21.3.3. Treść zasady 1179 21.4. Zasada wolności akcji zbiorowych w stosunkach pracy 1186 21.4.1. Uwagi wstępne 1186 21.4.2. Podstawy prawne 1187 21.4.3. Treść zasady 1188
ROZDZIAŁ 22 Podstawowe zasady procesowego prawa pracy 1193 22.1. Zasada szczególnej ochrony słusznych interesów pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy 1193 22.2. Zasada prawdy obiektywnej w sprawach z zakresu prawa pracy 1202 22.3. Zasada polubownego likwidowania sporów w sprawach z zakresu prawa pracy 1207
ROZDZIAŁ 23 Typy stosowania prawa pracy 1215 23.1. Uwagi wstępne 1215 23.2. Typy stosowania prawa a prawo pracy 1219 23.2.1. Administracyjny typ stosowania prawa pracy 1220 23.2.2. Kierowniczy typ stosowania prawa pracy 1221 23.2.3. Sądowy typ stosowania prawa pracy 1223 23.3. Proces stosowania prawa pracy w ujęciu decyzyjnym 1225
ROZDZIAŁ 24 Rola orzecznictwa sądowego w procesie stosowania prawa pracy 1229 24.1. Uwagi wstępne 1229 24.2. Funkcje Sądu Najwyższego w polskim systemie sądownictwa pracy 1231 24.3. Wpływ orzecznictwa Sądu Najwyższego na kodeks pracy 1236 24.4. Orzecznictwo sądów administracyjnych 1242 24.5. Znaczenie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego 1244 24.6. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej 1247 24.7. Wzajemnie oddziaływanie nauki prawa pracy i judykatury 1250
ROZDZIAŁ 25 Metodologia wykładni przepisów prawa pracy 1253 25.1. Uwagi wstępne 1253 25.2. Znaczenie terminu "wykładnia prawa" 1255 25.3. Przedmiot wykładni prawa pracy 1257 25.4. Rodzaje wykładni prawa pracy 1259 25.5. Etapy wykładni prawa 1265 25.6. Problem luk w prawie pracy 1273
ROZDZIAŁ 26 Zwyczaj w prawie pracy 1277 26.1. Uwagi wstępne 1277 26.2. Zwyczaj a prawo zwyczajowe 1278 26.3. Zwyczaj a klauzule generalne 1280 26.4. Zwyczaj a stosowanie prawa pracy 1283 26.4.1. Uwagi wstępne 1283 26.4.2. Treść zobowiązań w prawie pracy 1285 26.4.3. Wykonanie zobowiązań 1289 26.5. Podsumowanie 1294
ROZDZIAŁ 27 Zdarzenia prawne w prawie pracy 1296 27.1. Uwagi wstępne 1296 27.2. Zdarzenia prawne prawa pracy 1297 27.3. Typy zdarzeń prawnych w prawie pracy 1300 27.3.1. Zdarzenia prawne sensu stricto 1300 27.3.2. Czynności z zakresu prawa pracy 1301 27.3.2.1. Czynności prawne w prawie pracy 1301 27.3.2.2. Rodzaje czynności prawnych 1301 27.3.2.3. Oświadczenie woli jako element czynności prawnej 1304 27.3.2.3.1. Forma czynności prawnych 1305 27.3.2.3.2. Wady oświadczenia woli 1308 27.3.2.3.3. Wykładnia oświadczeń woli 1317 27.3.2.3.4. Zawieranie umów 1319 27.3.2.3.5. Treść czynności prawnych 1320 27.3.2.4. Czynności zbiorowego prawa pracy 1324 27.3.3. Czynności kierownicze 1325 27.3.3.1. Czynności dyrektywne 1326 27.3.3.2. Czynności dyscyplinarne 1326 27.3.3.3. Czynności dystrybutywne 1327 27.4. Oświadczenia wiedzy 1328 27.5. Orzeczenia sądu i decyzje administracyjne 1329
ROZDZIAŁ 28 Prawa podmiotowe w prawie pracy 1331 28.1. Konstrukcja, istota i nabycie praw podmiotowych 1331 28.2. Ustanie, utrata i zrzeczenie się prawa podmiotowego 1336 28.3. Rodzaje praw podmiotowych 1338 28.3.1. Rodzaje praw podmiotowych według kryterium ich budowy 1338 28.3.2. Rodzaje praw podmiotowych według przedmiotu ich treści 1341 28.4. Dopuszczalność ograniczenia prawa podmiotowego 1342 28.4.1. Kontraktowe ograniczenie prawa podmiotowego 1343 28.4.2. Ustawowe ograniczenie prawa podmiotowego 1344 28.5. Realizacja prawa podmiotowego 1346 28.6. Zagadnienie nadużycia prawa w prawie pracy 1349 28.7. Klauzule generalne 1359 28.7.1. Pojęcie klauzul generalnych i wzajemna ich relacja 1359 28.7.2. Zasady współżycia społecznego - zakres znaczeniowy i mechanizm działania 1371 28.7.3. Społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa - zakres znaczeniowy i mechanizm działania 1383 28.7.4. Określenie relacji między klauzulami zasady współżycia społecznego a społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa 1387 28.8. Problem dobrej wiary i słuszności w prawie pracy 1392
ROZDZIAŁ 29 Roszczenia w prawie pracy 1400
ROZDZIAŁ 30 Domniemania i fikcje prawne w prawe pracy 1415 30.1. Zagadnienia pojęciowe 1415 30.2. Fikcje prawne w przepisach prawa pracy 1423 30.3. Domniemania prawne w prawie pracy 1429
ROZDZIAŁ 31 Ciężar dowodu w prawie pracy 1431 31.1. Uwagi wstępne 1431 31.2. Regulacja ciężaru dowodu w prawie pracy 1434 31.2.1. Uwagi ogólne 1434 31.2.2. Zmiany rozkładu ciężaru dowodu 1437 31.3. Rozkład ciężaru dowodu w indywidualnym prawie pracy 1442 31.3.1. Domniemania związane z nawiązaniem stosunku pracy 1442 31.3.2. Ciężar dowodzenia przyczyn wypowiedzenia i rozwiązania stosunku pracy 1447 31.3.3. Ciężar dowodzenia roszczeń pracowniczych uzależnionych od możliwości pracodawcy 1452 31.3.4. Odpowiedzialność materialna pracownika 1455 31.3.4.1. Odpowiedzialność materialna według zasad ogólnych 1455 31.3.4.2. Odpowiedzialność materialna za mienie powierzone 1456 31.3.5. Odpowiedzialność pracodawcy za naruszenie obowiązków wobec pracownika 1462 31.3.5.1. Uwagi ogólne 1462 31.3.5.2. Ciężar dowodzenia roszczeń wywodzonych z nakazu równego traktowania pracowników 1462 31.3.5.3. Odpowiedzialność pracodawcy z tytułu mobbingu 1471 31.3.6. Ciężar dowodu świadczenia pracy nadliczbowej 1473 31.4. Ciężar dowodu w stosunkach zbiorowego prawa pracy 1475 31.5. Problem ciężaru dowodu w administracyjnych stosunkach prawa pracy 1480
ROZDZIAŁ 32 Sankcje w prawie pracy 1485 32.1. Uwagi wstępne 1485 32.2. Odpowiedzialność kompensacyjna podmiotów prawa pracy 1489 32.2.1. Odpowiedzialność odszkodowawcza pracowników 1489 32.2.2. Odpowiedzialność odszkodowawcza zbiorowych podmiotów prawa pracy 1497 32.3. Odpowiedzialność podmiotów prawa pracy o charakterze niekompensacyjnym 1501 32.3.1. Odpowiedzialność porządkowa i dyscyplinarna 1501 32.3.2. Odpowiedzialność karna i za wykroczenia 1508 32.3.3. Sankcje wadliwych czynności prawnych 1514 32.4. Szczególne sankcje prawa pracy 1516 32.4.1. Sankcje szczególne stosowane wobec pracowników 1516 32.4.2. Sankcje szczególne stosowane wobec zbiorowych podmiotów prawa pracy 1518
ROZDZIAŁ 33 Intertemporalne prawo pracy 1521
WYKAZ SKRÓTÓW 1553
BIBLIOGRAFIA 1561
ORZECZENIA 1713
INDEKS RZECZOWY 1741