Szatan. Powieść wschodnia - Демон. Восточная повесть - ebook

SZATAN

Część Pierwsza

I.

Posępny szatan, duch zuchwały

Nad ziemią latał górnym szlakiem,

W nim wspomnień roje powstawały,

I otaczały go orszakiem

Dni lepsze, gdy cherubinową

Czystością jaśniał pośród świata,

I kiedy - lśniąc promienną głową,

Pozdrowień niosąc szczere słowo –

Kometa w nim witała brata;

Dni, kiedy grzechem nieskalany,

Żądny wszechwiedzy i mądrości,

Gwiazd koczujące karawany

Z niebieskiej śledził wysokości;

Gdy pełen wiary i miłości,

Syn pierworodny w dniu tworzenia,

Nie znał ni gniewu, ni zwątpienia,

I nie groziło myślom jego

Niepłodnych wieków przemijanie...

Wspominał wiele... i wszystkiego

Przypomnieć sobie nie był w stanie.

II.

Już dawno wlókł w pustyni świata

Skazaniec życie swe samotnie.

Tak wiek za wiekiem mknęły lata,

Tonęły w przeszłość niepowrotnie,

Zmieniane jedne wnet drugiemi;

A On, panując nędznej ziemi,

Zasiewał złe bez przyjemności;

Misterne sztuki jego sidła

Nie spotykały przeciwności –

I czynność złego jemu zbrzydła.

III.

I nad kaukazkich gór szczytami

Wygnaniec raju przelatywał;

Brylantowymi lśniąc śniegami,

Olbrzymi Kazbek świat zadziwiał;

Szczeliny paszcza była nizko,

Jak żmii ciemne legowisko:

To Darjał kręty się ukrywał;

I Terek wiódł tam fal swych szyki,

Jak lew z rozwianym w grzywie włosem,

I ryczał. Słuchał go zwierz dziki;

Huczącym przerażone głosem -

W błękitach ptaki go słuchały;

I chmur złocistych tam gromady

Z południa biegły w dal na zwiady

I ku północy odpływały;

I nad nim skały gęstym tłumem

Chyliły głowy zadumane,

Wód Terekowych dziwnym szumem

Do snu cichego kołysane;

Na skałach groźnie się wznosiły

Potężne baszt zamkowych gmachy,

Z piorunów śpiących dumnie drwiły –

Dzielne kaukazkich gór szyldwachy!

Świat dzikiej pełen był urody

I cudnie pięknym czar przyrody!

Lecz szatan rzucił okiem wzgardy

Na świat stworzony ręką Boga

I został hardym, jak był hardy

Z nieprzejednanem licem wroga.ДЕМОН

ЧАСТЬ I

I.

Печальный Демон, дух изгнанья,

Летал над грешною землей,

И лучших дней воспоминанья

Пред ним теснилися толпой;

Тех дней, когда в жилище света

Блистал он, чистый херувим,

Когда бегущая комета

Улыбкой ласковой привета

Любила поменяться с ним,

Когда сквозь вечные туманы,

Познанья жадный, он следил

Кочующие караваны

В пространстве брошенных светил;

Когда он верил и любил,

Счастливый первенец творенья!

Не знал ни злобы, ни сомненья,

И не грозил уму его

Веков бесплодных ряд унылый...

И много, много... и всего

Припомнить не имел он силы! –

II.

Давно отверженный блуждал

В пустыне мира без приюта:

Во след за веком век бежал

Как за минутою минута

Однообразной чередой.

Ничтожной властвуя землёй,

Он сеял зло без наслажденья.

Нигде искусству своему

Он не встречал сопротивленья –

– И зло наскучило ему.

III.

И над вершинами Кавказа

Изгнанник рая пролетал:

Под ним Казбек как грань алмаза

Снегами вечными сиял,

И, глубоко внизу чернея,

Как трещина, жилище змея,

Вился излучистый Дарьял,

И Терек, прыгая, как львица

С косматой гривой на хребте,

Ревел – и горный зверь, и птица,

Кружась в лазурной высоте,

Глаголу вод его внимали;

И золотые облака

Из южных стран, издалека

Его на север провожали;

И скалы тесною толпой,

Таинственной дремоты полны,

Над ним склонялись головой,

Следя мелькающие волны;

И башни замков на скалах

Смотрели грозно сквозь туманы –

У врат Кавказа на часах

Сторожевые великаны! –

И дик, и чуден был вокруг

Весь божий мир: – но гордый дух

Презрительным окинул оком

Творенье бога своего,

И на челе его высоком

Не отразилось ничего. –