Sztuka doczesnej mądrości - ebook

Europa nigdy nie wydała świetniejszego ani bardziej zawiłego dzieła, jeśli chodzi o kwestie subtelności moralnych

Fryderyk Nietzsche

Absolutnie unikatowa... dzieło przeznaczone do ciągłego wykorzystywania... towarzysz na całe życie. [Te maksymy są\ odpowiednie szczególnie dla tych, którzy obracają się w wielkim świecie

Arthur Schopenhauer

Używaj ludzkich środków, jakby boskie nie istniały, a boskich tak, jakby nie było ludzkich

Baltasar Gracián

Istnieją takie książki, które wstrząsnęły światem. Książki-manifesty, książki-oskarżenia, książki-testamenty. Istnieją także takie, które w sposób subtelny i zadziwiający potrafią zmieniać rzeczywistość. Wiedza z nich płynąca, niczym światło przez szparę w drzwiach wsącza się w naszą codzienność, by rozjaśnić wszystko.

W ciągu wieków rodzaj ludzki wydał trzy wielkie, ponadczasowe, pełne mądrości księgi: Księcia Machiavellego, Sztukę wojny Sun Tzu i Sztukę doczesnej mądrości Baltasara Graciana. Ta ostatnia przez lata była niedostępna dla Czytelników. Jeśli uważnie się wsłuchasz, bez wątpienia przemówią do Ciebie płynące z XVII wieku refleksje Graciana, dotyczące uczciwości i pozorów, miłości własnej i przyjaźni, wiedzy i ignorancji.

Na nowo przetłumaczone rady Graciana są tak samo cenne i celne dzisiaj, jak były w ówczesnej Hiszpanii -- społeczeństwie podobnym do naszego w swojej wspaniałości i sąsiadującej z nią nędzy. W tych trzystu wskazówkach wyraźny pragmatyzm wciąż ustępuje miejsca duchowości, hartowanej rozwagą i przezornością. Każda z kunsztownie ułożonych sentencji oferuje cenny wgląd w sztukę życia i praktykę osiągania celów. Książka iskrzy się wiedzą makiaweliczną, uzupełnioną o moralne skrupuły i humanizm. Wyłącznie kwestią czasu jest wykorzystanie jej we wprowadzaniu nowych metod zarządzania, zdobywania przewagi konkurencyjnej i kierowania zespołami. Jednak nim to nastąpi, Gracián może jeszcze przez chwilę pozostać naszym małym sekretem.

• Wprowadzenie
• 1
  • Wszystkie rzeczy osiągają swoją doskonałość, a stanie się prawdziwą osobą[1\ to największa doskonałość ze wszystkich
• 2
  • Charakter i rozum
• 3
  • Utrzymuj napięcie w tym, co robisz
• 4
  • Wiedza i odwaga składają się na doskonałość
• 5
  • Spraw, aby ludzie byli od Ciebie zależni
• 6
  • Osiągnij doskonałość
• 7
  • Nie przyćmiewaj swojego zwierzchnika
• 8
  • Nie pozwól, aby targały Tobą namiętności: oto najwyższa duchowa zaleta
• 9
  • Wystrzegaj się wad swojego narodu
• 10
  • Szczęście i sława
• 11
  • Przyłącz się do tych, od których możesz się uczyć
• 12
  • Natura i sztuka, materiał i wykonanie
• 13
  • Kieruj się celami, jakie obierają sobie inni; ich ukrytymi i nadrzędnymi motywami
• 14
  • Zarówno rzeczy, jak i sposób ich wykonania
• 15
  • Otocz się mędrcami, którzy będą Cię wspierać
• 16
  • Wiedza i szlachetne zamiary
• 17
  • Stale zmieniaj swój sposób postępowania
• 18
  • Pilność i zdolność
• 19
  • Kiedy zaczynasz coś, nie zawyżaj oczekiwań innych ludzi
• 20
  • Osoba urodzona we właściwych czasach
• 21
  • Sztuka odnoszenia sukcesu
• 22
  • Bądź dobrze poinformowany
• 23
  • Nie miej żadnej wady
• 24
  • Temperuj swoją wyobraźnię
• 25
  • Naucz się rozumieć aluzję
• 26
  • Znajdź klucz do każdej osoby, jej słaby punkt
• 27
  • Lepiej postawić na intensywność niż na ekstensywność
• 28
  • Nie bądź w niczym pospolity
• 29
  • Bądź prawy i stały
• 30
  • Nie zajmuj się czymś, co przynosi Ci hańbę
• 31
  • Wiedz, którym ludziom towarzyszy szczęście, aby z nimi przestawać, a którzy są nieszczęśliwi, aby od nich uciec
• 32
  • Postępuj tak, żeby inni byli zadowoleni
• 33
  • Wiedz, kiedy odłożyć coś na bok
• 34
  • Wiedz o tym, jaka jest Twoja największa zaleta
• 35
  • Z rozwagą traktuj wszystkie sprawy
• 36
  • Oszacuj swoje szczęście
• 37
  • Wiedz, jak rozumieć aluzję i jak jej użyć
• 38
  • Zrezygnuj, gdy jesteś na czele
• 39
  • Wiedz, kiedy rzeczy osiągają swój zenit, kiedy są dojrzałe i jak je wykorzystać
• 40
  • Z wdziękiem obchodź się z innymi ludźmi
• 41
  • Nigdy nie przesadzaj
• 42
  • Urodzony, by rządzić
• 43
  • Bądź przyjacielem niewielu, rozmawiaj z wieloma
• 44
  • Wzajemne zrozumienie z wielkimi ludźmi
• 45
  • Wykorzystuj przebiegłość
• 46
  • Łagodź swoją niechęć
• 47
  • Unikaj deklaracji na temat swojego udziału w ryzykownych przedsięwzięciach
• 48
  • Jesteś tak prawdziwą osobą, jaką jesteś w głębi duszy
• 49
  • Osoba obdarzona zmysłem obserwacji i zdrowym rozsądkiem
• 50
  • Nigdy nie trać szacunku dla samego siebie
• 51
  • Naucz się wybierać
• 52
  • Nigdy nie trać wewnętrznego spokoju
• 53
  • Bądź pracowity i mądry
• 54
  • Działaj odważnie, ale ostrożnie
• 55
  • Naucz się czekać
• 56
  • Myśl i działaj
• 57
  • Rozważni ludzie są bardziej pewni
• 58
  • Dostosuj się do ludzi, którzy Cię otaczają
• 59
  • Kończ wszystko dobrze
• 60
  • Dobry osąd
• 61
  • Prymat w tym, co jest najlepsze
• 62
  • Używaj najlepszych narzędzi
• 63
  • Doskonałość bycia najlepszym
• 64
  • Unikaj zamartwiania się
• 65
  • Wzniosły gust
• 66
  • Troszcz się o to, aby rzeczy układały się dobrze
• 67
  • Wybierz zajęcie, dzięki któremu możesz zyskać uznanie innych
• 68
  • Niech inni rozumieją, co czynisz
• 69
  • Nie poddawaj się każdemu pospolitemu impulsowi
• 70
  • Wiedz, jak mówić nie
• 71
  • Nie bądź niekonsekwentny, czy to z powodu temperamentu, czy pozy
• 72
  • Bądź zdecydowany
• 73
  • Wiedz, kiedy stosować wykręty
• 74
  • Nie bądź wrogo usposobiony
• 75
  • Obierz sobie bohaterski wzór
• 76
  • Nie zawsze żartuj
• 77
  • Dostosuj się do wszystkich innych
• 78
  • Umiejętnie próbuj
• 79
  • Jowialny charakter
• 80
  • Bądź ostrożny, gdy dowiadujesz się o tym, co się dzieje
• 81
  • Odświeżaj swoją świetność
• 82
  • Ani do końca źle, ani zupełnie dobrze
• 83
  • Pozwól sobie na jakąś wybaczalną winę
• 84
  • Wiedz, jak wykorzystać swoich wrogów
• 85
  • Nie bądź jak joker[12\
• 86
  • Zapobiegaj plotkom
• 87
  • Kultura i wytworność
• 88
  • Postępuj w kontaktach z innymi we wzniosły sposób
• 89
  • Znaj siebie
• 90
  • Sztuka długiego życia: żyć dobrze
• 91
  • Nigdy nie działaj, jeśli nie uważasz tego za rozsądne
• 92
  • Rozum najlepszego gatunku
• 93
  • Człowiek wszechstronny
• 94
  • Nieprzeniknione zalety
• 95
  • Utrzymuj oczekiwania przy życiu
• 96
  • Zdrowy rozsądek
• 97
  • Zdobądź reputację i utrzymaj ją
• 98
  • Zapisuj swoje zamiary szyfrem
• 99
  • Rzeczywistość i pozór
• 100
  • Człowiek wolny od kłamstw i złudzeń
• 101
  • Połowa świata śmieje się z drugiej połowy, a nad całością panuje szaleństwo
• 102
  • Żołądek zdolny przetrawić duże kęsy rzucane przez los
• 103
  • Niech każdy cieszy się zaszczytem, na jaki zasługuje
• 104
  • Poznaj zasady rządzące każdym rodzajem pracy
• 105
  • Nie bądź nudny
• 106
  • Nie wystawiaj na pokaz swojego szczęścia
• 107
  • Nie wyglądaj na zadowolonego z siebie
• 108
  • Krótka droga do stania się prawdziwą osobą
• 109
  • Nie rugaj innych
• 110
  • Nie czekaj na własny zachód słońca
• 111
  • Miej przyjaciół
• 112
  • Zyskaj życzliwość innych
• 113
  • Planuj, co zrobisz, gdy los się od Ciebie odwróci, w czasie, gdy wszystko się udaje
• 114
  • Nigdy nie rywalizuj
• 115
  • Przyzwyczaj się do wad Twoich przyjaciół, rodziny i znajomych
• 116
  • Zawsze współdziałaj z ludźmi, którzy mają zasady
• 117
  • Nie mów o sobie
• 118
  • Bądź znany z powodu swojej kurtuazji
• 119
  • Nie wzbudzaj antypatii
• 120
  • Bądź zaradny
• 121
  • Nie rób zamieszania, gdy to niepotrzebne
• 122
  • Opanowanie w słowach i czynach
• 123
  • Bądź osobą pozbawioną afektacji
• 124
  • Bądź pożądanym
• 125
  • Nie twórz indeksu błędów innych ludzi
• 126
  • Głupiec to nie ktoś, kto postępuje głupio, ale ten, który nie wie, jak to ukryć
• 127
  • Swoboda i wdzięk[15\ we wszystkim
• 128
  • Wspaniały umysł
• 129
  • Nigdy nie narzekaj
• 130
  • Działaj, ale też sprawiaj odpowiednie wrażenie
• 131
  • Wspaniała dusza
• 132
  • Zastanów się dwa razy
• 133
  • Lepiej być szalonym jak wszyscy, niż przy zdrowych zmysłach pozostać samotnie
• 134
  • Miej podwójny zapas tego, co jest Ci potrzebne w życiu
• 135
  • Nie bądź z zasady przeciwny wszystkiemu
• 136
  • Określ wagę danej sprawy
• 137
  • Mądrzy ludzie wystarczają sami sobie
• 138
  • Zostaw sprawy samym sobie
• 139
  • Rozpoznaj swoje pechowe dni, ponieważ one istnieją
• 140
  • We wszystkim koncentruj się na tym, co dobre
• 141
  • Nie wsłuchuj się we własny głos
• 142
  • Nie broń złej sprawy z uporu
• 143
  • Nie bądź paradoksalny po to, by uniknąć pospolitości
• 144
  • Poddaj się na wejściu, aby wyjść z czegoś zwycięsko
• 145
  • Ukryj swój zraniony palec albo będziesz ranił go o wszystko
• 146
  • Skup się na istocie rzeczy
• 147
  • Nie bądź niedostępny
• 148
  • Umiejętnie prowadź rozmowę
• 149
  • Niech ktoś inny bierze na siebie ciosy
• 150
  • Wiedz, jak sprzedać swój towar
• 151
  • Najpierw pomyśl
• 152
  • Nie dotrzymuj towarzystwa tym, którzy sprawią, że wydasz się mniej uzdolniony
• 153
  • Nie wpadnij w wyłom, który został po kimś innym
• 154
  • Ani szybko w coś wierzyć, ani szybko coś pokochać
• 155
  • Naucz się panować nad swoimi namiętnościami
• 156
  • Wybierz swoich przyjaciół
• 157
  • Nie myl się, jeśli chodzi o ludzi
• 158
  • Wiedz, jak wykorzystać swoich przyjaciół
• 159
  • Wiedz, jak wytrzymać z głupcami
• 160
  • Mów rozważnie
• 161
  • Poznaj swoje ulubione wady
• 162
  • Przezwycięż zawiść i niechęć
• 163
  • Nie pozwalaj swojemu współczuciu dla osób nieszczęśliwych uczynić Cię jedną z nich
• 164
  • Zrób coś na próbę
• 165
  • Prowadź czystą walkę
• 166
  • Odróżnij człowieka słów od człowieka czynów
• 167
  • Bądź niezależny
• 168
  • Nie stawaj się monstrum głupoty
• 169
  • Lepiej uniknąć raz chybionego strzału, niż trafić w cel sto razy
• 170
  • We wszystkich sprawach miej coś w rezerwie
• 171
  • Nie marnuj względów, którymi Cię obdarzają inni
• 172
  • Nigdy nie rywalizuj z kimś, kto nie ma nic do stracenia
• 173
  • Nie bądź jakby ze szkła w swoich stosunkach z innymi
• 174
  • Nie żyj w pośpiechu
• 175
  • Osoba prawdziwej wartości
• 176
  • Albo wiedz, co robić, albo słuchaj tego, kto wie
• 177
  • Nie spoufalaj się zbytnio z innymi ani nie pozwól im na to
• 178
  • Zaufaj swojemu sercu
• 179
  • Rezerwa to pieczęć talentu
• 180
  • Nigdy nie postępuj tak, jak zrobiłby to przeciwnik
• 181
  • Nie kłam, ale nie mów całej prawdy
• 182
  • Okaż w obecności każdego trochę śmiałości: to ważny rodzaj rozwagi
• 183
  • Nie trwaj przy czymś zbyt uparcie
• 184
  • Nie bądź ceremonialny
• 185
  • Nie ryzykuj swojej reputacji, uzależniając ją od jednego rzutu kostką
• 186
  • Wiedz, kiedy coś jest błędne
• 187
  • Kiedy coś podoba się innym, rób właśnie to, a kiedy nie, spraw, żeby ktoś inny to robił
• 188
  • Znajdź coś, co mógłbyś pochwalić
• 189
  • Wykorzystaj to, że komuś czegoś brakuje
• 190
  • We wszystkim znajduj pocieszenie
• 191
  • Nie daj się zwieść grzeczności
• 192
  • Osoba pokojowo nastawiona jest długowieczna
• 193
  • Strzeż się kogoś, kto udaje, że Twoje interesy przedkłada nad własne
• 194
  • Bądź realistą, jeśli chodzi o Ciebie i Twoje sprawy
• 195
  • Wiedz, jak właściwie oceniać
• 196
  • Znaj swoją szczęśliwą gwiazdę
• 197
  • Nigdy nie błądź przez głupców
• 198
  • Wiedz, jak znaleźć się w nowym otoczeniu
• 199
  • Bądź mądry, kiedy próbujesz zdobyć szacunek
• 200
  • Miej jakąś nadzieję
• 201
  • Głupcy to wszyscy ci, którzy wyglądają jak głupcy, i połowa tych, którzy ich nie przypominają
• 202
  • Słowa i czyny czynią doskonałego człowieka
• 203
  • Znaj wielkich ludzi swojego wieku
• 204
  • Przedsiębierz łatwe, jak gdyby było trudne, i trudne, jak gdyby było łatwe
• 205
  • Naucz się wykorzystać pogardę
• 206
  • Wiedz, że prostactwo jest wszędzie
• 207
  • Panuj nad sobą
• 208
  • Nie zgiń z głupoty
• 209
  • Uwolnij się od pospolitej głupoty
• 210
  • Wiedz, jak posłużyć się prawdą
• 211
  • W niebie wszystko przynosi zadowolenie, w piekle wszystko jest smutkiem, a na ziemi, która jest pomiędzy nimi, znajdujemy i to, i to
• 212
  • Nigdy nie zdradzaj wszystkich tajników Twojej sztuki
• 213
  • Wiedz, jak się sprzeciwić
• 214
  • Nie zmieniaj jednego czynu wynikłego z głupoty w dwa
• 215
  • Bądź ostrożny, jeśli chodzi o osobę, która ma ukryte zamiary
• 216
  • Wyrażaj się jasno
• 217
  • Nie kochaj wiecznie ani nie czuj dozgonnej nienawiści
• 218
  • Nigdy nie rób czegoś z uporu, a tylko po uważnym namyśle
• 219
  • Nie bądź sławny z powodu swoich forteli
• 220
  • Jeżeli nie możesz nosić skóry lwa, noś skórę lisa
• 221
  • Nie bądź porywczy, gdy wystawiasz siebie lub innych na ryzyko
• 222
  • Ostrożne wahanie to oznaka rozwagi
• 223
  • Nie bądź ekscentryczny
• 224
  • Wiedz, jak się za coś zabrać
• 225
  • Wiedz, jaka jest Twoja istotna wada
• 226
  • Upewnij się, że zdobyłeś względy innych ludzi
• 227
  • Nie sugeruj się pierwszym wrażeniem
• 228
  • Nie rozgłaszaj skandali
• 229
  • Podziel swoje życie mądrze
• 230
  • Otwórz oczy, zanim będzie za późno
• 231
  • Nigdy nie zdradzaj się przed innymi ze sprawami, które są dopiero w połowie zakończone
• 232
  • Bądź też nieco praktyczny
• 233
  • Nie błądź, jeśli chodzi o cudzy gust
• 234
  • Jeżeli powierzasz komuś swój honor, niech on ślubuje Ci lojalność
• 235
  • Naucz się prosić
• 236
  • Zmień wynagrodzenie w przysługę
• 237
  • Nigdy nie miej wspólnych tajemnic ze zwierzchnikami
• 238
  • Wiedz, czego Ci brakuje
• 239
  • Nie bądź nazbyt zdolny, lepiej bądź rozważny
• 240
  • Wykorzystaj głupotę
• 241
  • Pozwól, żeby inni z Ciebie żartowali, ale sam nie żartuj z innych
• 242
  • Przeprowadź do końca swoje zwycięstwa
• 243
  • Nie miej wyłącznie gołębiej natury
• 244
  • Uczyń innych swoimi dłużnikami
• 245
  • Czasami powinieneś rozumować w niecodzienny sposób
• 246
  • Nie wyjaśniaj czegoś tym, którzy nie prosili o wyjaśnienia
• 247
  • Wiedz więcej, żyj mniej
• 248
  • Nie miej obsesji na punkcie tych, którzy coś robią jako ostatni
• 249
  • Nie zaczynaj życia, kiedy powinieneś je kończyć
• 250
  • Kiedy powinieneś rozumować na opak?
• 251
  • Używaj ludzkich środków, jakby boskie nie istniały, a boskich tak, jakby nie było ludzkich
• 252
  • Nie żyj całkowicie dla siebie ani całkowicie dla innych
• 253
  • Nie wyrażaj swoich myśli zbyt jasno
• 254
  • Nie lekceważ zła, kiedy jest małe
• 255
  • Wiedz, jak czynić dobro
• 256
  • Bądź przygotowany
• 257
  • Nie zrywaj więzów, albo Twoja reputacja zostanie rozmieniona na drobne
• 258
  • Poszukaj kogoś, kto pomoże Ci znosić Twoje nieszczęścia
• 259
  • Przewidź zniewagi i zamień je we względy
• 260
  • Nie możesz należeć całkowicie do innych i nikt nie może być całkowicie Tobie poddany
• 261
  • Nie upieraj się przy czymś głupim
• 262
  • Umiej zapomnieć
• 263
  • Dużo miłych rzeczy wydaje się lepszymi, kiedy należą do kogoś innego
• 264
  • Nie miej dni, w których postępujesz niedbale
• 265
  • Wystaw tych, którzy zależą od Ciebie, na próbę
• 266
  • Nie bądź zły przez to, że będziesz zbyt dobry
• 267
  • Jedwabne słowa, wypowiadane łagodnie
• 268
  • Mądrzy robią wcześniej to, co głupcy robią później
• 269
  • Skorzystaj z tego, że sam jesteś nowością
• 270
  • Nie bądź jedynym, który potępia to, co się powszechnie podoba
• 271
  • Jeżeli masz małą wiedzę, trzymaj się tego, co jest najpewniejsze w każdym zawodzie
• 272
  • Dodaj kurtuazję do ceny rzeczy, którą sprzedajesz
• 273
  • Poznaj charakter ludzi, z którymi masz do czynienia
• 274
  • Bądź czarujący
• 275
  • Płyń z prądem, ale zachowaj godność
• 276
  • Odświeżaj swoje usposobienie za pomocą natury i sztuki
• 277
  • Chwal się swoimi talentami
• 278
  • Nie skupiaj na sobie uwagi
• 279
  • Nie kłóć się z tymi, którzy Ci się sprzeciwiają
• 280
  • Człowiek honorowy
• 281
  • Zdobądź względy ludzi rozsądnych
• 282
  • Wykorzystaj nieobecność
• 283
  • Bądź odkrywczy, ale wrażliwy
• 284
  • Pilnuj swoich spraw
• 285
  • Nie gub siebie z powodu pecha kogoś innego
• 286
  • Nie zawdzięczaj wszystkiego jednej osobie ani też wszystkim
• 287
  • Nie działaj, kiedy targają Tobą namiętności
• 288
  • Dostosuj się do okoliczności
• 289
  • Najgorsza kompromitacja człowieka: pokazać, że jest się tylko człowiekiem
• 290
  • Mieszanie oceny z sympatią nigdy nie jest dobre
• 291
  • Wiedz, jak sprawdzić, ile znaczą inni
• 292
  • Niech Twój charakter przewyższa wymagania pracy, jaką wykonujesz
• 293
  • Dojrzałość
• 294
  • Tonuj swoje opinie
• 295
  • Nie pyszałek, ale ten, kto działa
• 296
  • Człowiek królewskich talentów
• 297
  • Zawsze zachowuj się tak, jak inni tego oczekują
• 298
  • Trzy rzeczy czynią cuda
• 299
  • Zostaw ludzi z poczuciem niezaspokojonego głodu
• 300
  • Jednym słowem, bądź święty; w tym zawiera się wszystko
• Aforyzmy