Templariusze. Proces 1307–1314 - ebook
Templariusze. Proces 1307–1314 - ebook
Winni czy niewinni? Heretycy czy dobrzy katolicy? Rycerze walczący w obronie wiary czy zwykli rozpustnicy? Kozły ofiarne czy aktywni uczestnicy postępowania?
Mimo że od aresztowania i procesu templariuszy minęło już ponad 700 lat, brzmienie samej nazwy zakonu wciąż rozpala wyobraźnię i wywołuje żywe emocje. Zarówno burzliwe dzieje zakonu, jak i jego reguła oraz praktyki są przedmiotem wnikliwych badań i publikacji wielu wybitnych historyków, którzy wiodą ze sobą zaciekłe spory. Sprawa templariuszy przypomina grząski grunt, który nie został do końca spenetrowany. Zachowane do naszych czasów materiały źródłowe nie udzielają odpowiedzi na wszystkie pytania dotyczące procesu i nie wskazują prostej drogi do prawdy historycznej. Przez kilkaset lat dzieje zakonu zdążyły też obrosnąć legendą, którą skwapliwie żywi się kultura masowa, mnożąc przy okazji rozmaite spekulacje i wątpliwości. Jak oddzielić prawdę od fałszu, legendę od rzeczywistości? A przede wszystkim, gdzie tej prawdy szukać?
Na te i inne pytania Alain Demurger próbuje odpowiedzieć w książce poświęconej sprawie templariuszy. Stanowi ona swoistą kronikę procesu spisaną na podstawie protokołów z przesłuchań, relacji naocznych świadków, listów, pokwitowań, zapisów w księgach rachunkowych i innych dokumentów źródłowych, przechowywanych m.in. we francuskim archiwum państwowym, w Bibliotece Narodowej Francji i archiwach Watykanu. Zdaniem autora prawdy o przebiegu procesu i odpowiedzi na pytanie, czy templariusze są winni zarzucanych im czynów, należy szukać umiejętnie:
W owych protokołach jest z pewnością wiele prawdy, ale nie ma jej tam, gdzie się zwykle szuka. Nie ma jej w «przyznaniach się do winy». Jest bowiem ukryta w niezliczonej liczbie informacji zawartych w pojedynczych zdaniach, krótszych lub dłuższych akapitach opisujących codzienne realia procesu, w owej chmarze nazwisk templariuszy, skrupulatnie (choć czasem niedokładnie) odnotowanych przez komisyjnych notariuszy. Autor sam przyznaje, że jesteśmy ofiarami skąpych źródeł, jakimi dysponujemy.
Alain Demurger podejmuje próbę rekonstrukcji przebiegu wydarzeń, do jakich doszło w okresie od 1307 roku, czyli od aresztowania templariuszy, aż do zniesienia zakonu w 1312 roku decyzją soboru w Vienne. Z przeanalizowanych przez niego dokumentów wyłania się dojmujący obraz machiny procesowej wprawionej w ruch przez aparat królewski i zakleszczonych w jej trybach templariuszy, usiłujących bronić dobrego imienia zakonu. Autor kreśli również obraz codzienności więźniów, którzy w większości zostali pozbawieni sakramentów, byli torturowani, trzymani w łańcuchach w ciasnych i ciemnych celach, o chlebie i wodzie.
Opierając się na najnowszych badaniach i niezwykle wnikliwej analizie tekstów źródłowych, autor nie wahał się w omawianej pozycji skorygować niektórych swoich wcześniejszych ustaleń i tez. Książka Alaina Demurgera stanowi ważny krok w wyjaśnianiu skomplikowanej historii procesu templariuszy i wskazuje na konieczność dalszych badań i analiz. Część pytań pozostaje bez odpowiedzi, ale ziarna prawdy wyłuskane przez Alaina Demurgera z zachowanych dokumentów rzucają nowe światło na przebieg procesu.
Spis treści
Wstęp
Zakon templariuszy, 1120–1307
Proces templariuszy, 1307–1314
Jak wyjaśnić sprawę templariuszy?
1. Preludium, 1305–1307
Pogłoska z Agenais
Lyon, listopad 1305 roku
„Krety” Guillaume’a de Nogaret
Fakty kontra plotki
Poitiers–Paryż, 1306–1307: krzyżujące się ścieżki
List z Saint-Barthélemy, 24 sierpnia 1307 roku
2. 13 października 1307 roku: aresztowanie
Maubuisson, wrzesień 1307 roku
13 października o świcie w baliwacie Caen
13 października 1307 roku. Więźniowie w paryskiej twierdzy Temple
Ucieczka
3. Król i inkwizycja, październik–listopad 1307 roku
Troyes, 15 i 18 października 1307 roku
Paryż, 19 października – 24 listopada 1307 roku
Seneszalie w Beaucaire i Nîmes, 8–15 listopada 1307 roku
W innych miejscach Francji
Tortury
4. W paryskiej katedrze Notre Dame (?), 24 lub 26 grudnia 1307 roku
Zeznania Jakuba de Molay
Reakcja papieża
Jakub de Molay i kardynałowie
Przeniesienie templariuszy z Paryża, 24 stycznia – 12 lutego 1308 roku
5. Próba sił, styczeń–czerwiec 1308 roku
Poitiers. Ucieczka kubikulariusza, 13 lutego 1308 roku
Paryż. Konsultacje z Uniwersytetem Paryskim, marzec 1308 roku
Pierre Dubois
Tours. Stany generalne, maj 1308 roku
Bertrand de Languissel, biskup Nîmes, i templariusze
Guillaume de Plaisians w Poitiers, maj–czerwiec 1308 roku
6. Kompromis: Poitiers-Chinon, czerwiec–sierpień 1308 roku
Templariusze przed papieżem: Poitiers, 28 czerwca – 2 lipca 1308 roku
Faciens misericordiam
Chinon, 17–20 sierpnia 1308 roku
7. Clermont, czerwiec 1309 roku: komisje diecezjalne
Powołanie do życia komisji diecezjalnych,sierpień 1308 roku – wiosna 1309 roku
Komisja w Clermont, czerwiec 1309 roku
Inne komisje we Francji
Nîmes, sierpień 1310 roku i sierpień 1311 roku
Aresztanci w obliczu nacisków i gróźb
8. Powolny rozruch komisji papieskiej, sierpień–listopad 1309 roku
Paryż, 8 sierpnia 1309 roku
Bazas, wrzesień–październik 1309 roku
Paryż: pałac biskupi, listopad 1309 roku
Ponowne odroczenie posiedzenia
9. Prace komisji papieskiej
Członkowie komisji
Miejsca posiedzeń
Diety i frekwencja
Cele i metody pracy
10. Zryw templariuszy, luty–maj 1310 roku
Wszyscy w Paryżu: luty 1310 roku
Sporządzanie list templariuszy
Paryskie więzienia
28 marca w biskupim sadzie
Wizytacje w więzieniach
Memoriały i ceduły w obronie zakonu
Rzecznicy zakonu templariuszy
11. Synod prowincji Sens i stłumiony zryw, 11–12 maja 1310 roku
Zwrot w sprawie
Synod prowincji Sens, 11 i 12 maja
Templariusze na synodzie prowincji Sens
Śmierć na stosie 12 maja
Relapsi?
Po 12 maja
12. Interludium: w więzieniach w Senlis, czerwiec 1310–1312 roku
Z paryskich więzień do Senlis1
Warunki w więzieniach
Ucieczka z Plailly
Ogólny koszt utrzymania templariuszy w więzieniach
13. Paryż, 1311 rok. Druga tura przesłuchań
Wznowienie prac: 17 grudnia 1310 roku
Furmanką po francuskich drogach
Przesłuchania z powtórną herezją w tle
Broda i płaszcz
14. Sobór w Vienne i śmierć Jakuba de Molay na stosie, 1311–1314
Koniec dochodzenia papieskiego
Sobór w Vienne i obrona templariuszy
Kasata zakonu
Dalsze losy templariuszy
Śmierć Jakuba de Molay na stosie, marzec 1314 roku
Podsumowanie
Filip IV Piękny
Klemens V
Komisja papieska
Henri de Harcigny i sprzeciw templariuszy
Aneksy
Aneks nr 1: Problem identyfikacyjny: Thiers-sur-Thève (diecezja Senlis)
Aneks nr 2: Osobliwy przypadek diecezji Vienne na obrzeżach Argonn
Aneks nr 3: Zarzuty przeciwko templariuszom
Aneks nr 4: Diecezje, z których pochodzili templariusze obecni w Paryżu od 6 lutego do 2 maja 1310 roku
Aneks nr 5: Templariusze obecni na synodach prowincji Sens i Reims
Aneks nr 6: Lista templariuszy, którzy odstąpili od obrony zakonu 19 maja 1310 roku
Aneks nr 7: Templariusze przesłuchani w Paryżu w październiku i listopadzie 1307 roku oraz przed komisją papieską w 1311 roku
Aneks nr 8: Lista templariuszy więzionych w baliwacie Senlis, 1310–1312
Aneks nr 9: Templariusze, którzy stawili się na przesłuchaniach przed komisją papieską, kwiecień–maj 1310 roku oraz 17 grudnia 1310 roku–maj 1311 roku
Skróty
Źródła i bibliografia
| Kategoria: | Popularnonaukowe |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-66625-58-7 |
| Rozmiar pliku: | 6,4 MB |
