Teoria muzyki dla bystrzaków. Wydanie II - ebook

Co Ci w duszy gra?

Słuchanie, granie i komponowanie muzyki to jedne z najprzyjemniejszych zajęć. Muzyki można jednak doświadczać na wiele różnych sposobów. Ta książka przeprowadzi Cię tanecznym krokiem od podstaw dotyczących nut i metrum, przez teorię muzyki, aż po standardowe formy stosowane w muzyce popularnej i poważnej. Znajdziesz tu wszystko, czego potrzebujesz, aby grać solidne rytmy i umieć przewidzieć, w jakim kierunku powinna rozwinąć się piosenka. Poszerz swoje muzyczne możliwości i naucz się wykonywać każdy rodzaj muzyki. Pójdzie ci jak z nut!

• Znajdź swój rytm — odkryj, na czym polega i jak wykorzystać najbardziej podstawowy element każdego utworu muzycznego.
• Poznaj nuty — naucz się je czytać, poznaj mnemotechniki ułatwiające zapamiętywanie kolejności dźwięków oraz podstawowe progresje akordów i kadencje muzyczne.
• Zrób hałas — dowiedz się, jak zastosować zdobytą wiedzę do odczytywania i grania różnych rodzajów muzyki, od klasycznych fug i sonat, po piosenki bluesowe, rockowe i popowe.

W książce znajdziesz:

• cud narodzin muzyki oraz jej teorii,
• nuty, pauzy, klucze, metrum i bity,
• omówienie sposobu czytania nut,
• metody uczenia się skal durowych i molowych,
• informacje o akordach i progresjach akordów,
• elementy składowe form muzycznych,
• sposoby modyfikacji brzmienia za pomocą tempa i dynamiki,
• nazwiska najważniejszych teoretyków muzyki.

Michael Pilhofer jest nauczycielem teorii muzyki i gry na perkusji w McNally Smith College of Music w St. Paul w Minnesocie. Jeździł w trasy i nagrywał z takimi artystami, jak Joe Lovano, Marian McPartland czy Kenny Wheeler.

Holly Day wykłada kreatywne pisanie w Open Book Writing Collective w Minneapolis. Jest autorką kilku książek oraz licznych artykułów z zakresu teorii muzyki.

O autorach (13)

Podziękowania od autorów (15)

Wprowadzenie (17)

• O książce (17)
• Konwencje użyte w tej książce (18)
• Czego nie musisz czytać (18)
• Naiwne założenia (18)
• Jak podzielona jest ta książka (19)
  • Część I. Wprowadzenie do teorii muzyki (19)
  • Część II. Zestawianie nut ze sobą (19)
  • Część III. Ekspresja, czyli formy muzyczne, tempo, dynamika i wiele innych zagadnień (19)
  • Część IV. Dekalogi (20)
  • Część V. Dodatki (20)
• Ikony wykorzystane w książce (20)
• Co dalej (21)

CZĘŚĆ I. WPROWADZENIE DO TEORII MUZYKI (23)

Rozdział 1. Teoria muzyki? A co to w ogóle jest? (25)

• Archeologia narodzin muzyki i teorii muzyki (26)
• Zacznijmy od podstaw: fundamenty teorii muzyki (27)
  • Wyjaśnienie podstaw: nuty, pauzy i bity (27)
  • Przemieszczanie i łączenie nut (27)
  • Studiowanie form i kompozycji muzycznych (28)
• W jaki sposób teoria może pomóc Twojej muzyce? (28)

Rozdział 2. Określanie wartości nut (31)

• Poznaj bit (31)
• Rozpoznawanie nut i ich wartości (32)
  • Przegląd nut i ich komponentów (32)
  • Odczytywanie wartości nut (34)
• Cała nuta (35)
• Półnuta (36)
• Ćwierćnuta (36)
• Ósemki i jeszcze krótsze nuty (37)
• Wydłużanie nuty za pomocą kropki lub łuku (38)
  • Wydłużanie nuty za pomocą kropki (38)
  • Łączenie nut za pomocą łuku (39)
• Łączenie różnych wartości nut (39)

Rozdział 3. Zrób sobie pauzę (41)

• Rodzaje pauz (41)
  • Pauza całonutowa (42)
  • Pauza półnutowa (43)
  • Pauza ćwierćnutowa (43)
  • Pauza ósemkowa i dłuższe (44)
• Wydłużanie pauz za pomocą kropki (45)
• Ćwiczenie taktów z nutami i pauzami (45)

Rozdział 4. Oznaczenia metrum (47)

• Odszyfrowywanie oznaczenia metrum i taktu (47)
• Prostota rytmów prostych (49)
  • Liczenie prostych schematów metrycznych w oparciu o takty (50)
  • Ćwiczenie liczenia w prostych schematach metrycznych (51)
• Granie złożonych schematów metrycznych (52)
  • Liczenie złożonych schematów metrycznych w oparciu o takty (53)
  • Ćwiczenie liczenia w złożonych schematach metrycznych (54)
• Wyczuwanie pulsacji asymetrycznych schematów rytmicznych (55)

Rozdział 5. Granie do rytmu (59)

• Tworzenie schematów akcentowania i synkopy (59)
  • Zgłębianie ogólnej reguły akcentowania (59)
  • Synkopa: uderzanie słabej części taktu (60)
• Nabieranie rozpędu dzięki przedtaktowi (61)
• Nieregularne podziały rytmiczne: triole i duole (62)
  • Urozmaicanie utworu triolami (62)
  • Duole (63)

CZĘŚĆ II. ZESTAWIANIE NUT ZE SOBĄ (65)

Rozdział 6. Nuty jako dźwięki (oraz o tym, gdzie je znaleźć) (67)

• Poznaj pięciolinię, klucze i nuty (67)
  • Klucz wiolinowy (68)
  • Klucz basowy (69)
  • Nuty fortepianowe i C razkreślne (69)
  • Klucze C: altowy i tenorowy (70)
• Identyfikowanie półtonów, całych tonów i znaków chromatycznych na pięciolinii (71)
  • Półtony w praktyce (71)
  • Skakanie o całe tony (73)
  • Zmiana wysokości dźwięku za pomocą znaków chromatycznych (74)
• Znajdowanie dźwięków na pianinie i gitarze (77)
  • Szukanie nut na pianinie (77)
  • Przyciskanie dźwięków na gitarze (77)
• Mnemotechniki ułatwiające zapamiętanie nut (79)

Rozdział 7. Opanowanie skal durowych i molowych (81)

• Schemat skali durowej (81)
  • Skale durowe na pianinie i gitarze (83)
  • Słuchanie skal durowych (85)
• Odkrywanie schematów skal molowych (85)
  • Granie naturalnych skal molowych na pianinie i gitarze (86)
  • Zabawa z harmoniczną skalą molową na pianinie i gitarze (88)
  • Tworzenie świetnej muzyki na pianinie i gitarze na bazie melodycznej skali molowej (89)
  • Słuchanie skal molowych (91)

Rozdział 8. Znaki przykluczowe i koło kwintowe (93)

• Koło kwintowe (93)
  • Krzyżyki: Futro Cioci Grażyny Daj Agresywnej Ewie, Henryku (95)
  • Bemole: Henryku, Ewie Agrestu Daj Garść Cichaczem, Fajtłapo (95)
• Rozpoznawanie oznaczeń tonacji durowych (96)
• Identyfikowanie oznaczeń tonacji durowych i pokrewnych molowych (97)
• Przegląd znaków przykluczowych (97)
  • C-dur i a-moll naturalna (98)
  • G-dur i e-moll naturalna (98)
  • D-dur i h-moll naturalna (99)
  • A-dur i fis-moll naturalna (99)
  • E-dur i cis-moll naturalna (99)
  • H-dur/Ces-dur i gis-moll/as-moll naturalne (100)
  • Fis-dur/Ges-dur i dis-moll/es-moll naturalne (101)
  • Cis-dur/Des-dur i ais-moll/b-moll naturalne (101)
  • As-dur i f-moll naturalna (102)
  • Es-dur i c-moll naturalna (102)
  • B-dur i g-moll naturalna (102)
  • F-dur i d-moll naturalna (103)

Rozdział 9. Interwały: odległości między dźwiękami (105)

• Rozszyfrowujemy interwały harmoniczne i melodyczne (105)
  • Liczba stopni: liczymy linie i przestrzenie (106)
  • Znaki chromatyczne: uwzględniamy półtony (108)
  • Nazywanie interwałów (108)
• Rzut oka na prymy, oktawy, kwarty i kwinty (109)
  • Pryma czysta (109)
  • Pryma zwiększona (109)
  • Oktawy (109)
  • Kwarty (110)
  • Kwinty (112)
• Identyfikowanie sekund, tercji, sekst i septym (113)
  • Sekundy (114)
  • Tercje (116)
  • Seksty i septymy (117)
• Tworzenie interwałów (118)
  • Determinowanie liczby stopni (118)
  • Determinowanie rodzaju interwału (119)
• Interwały wielkie i czyste w skali C-dur (120)

Rozdział 10. Budowa akordów (123)

• Tworzenie triad z trzech dźwięków (124)
  • Podstawa, tercja i kwinta (124)
  • Triada durowa (126)
  • Triada molowa (127)
  • Triada zwiększona (128)
  • Triada zmniejszona (129)
• Rozwijamy temat: akordy septymowe (131)
  • Septyma durowa (132)
  • Septyma molowa (132)
  • Akord dominantowy septymowy (133)
  • Akord zmniejszony z septymą małą (133)
  • Akordy zmniejszone septymowe (134)
  • Akord molowy z septymą wielką (134)
• Przegląd wszystkich triad i akordów septymowych (135)
  • A (135)
  • As (135)
  • H (136)
  • B (136)
  • C (136)
  • Ces (137)
  • Cis (137)
  • D (137)
  • Des (138)
  • E (138)
  • Es (138)
  • F (139)
  • Fis (139)
  • G (139)
  • Ges (140)
• Modyfikowanie triad poprzez zmianę ustawienia ich składników i przewroty (140)
  • Rzut oka na otwarty i zamknięty voicing (140)
  • Rozpoznawanie przewrotów akordu (141)

Rozdział 11. Progresje akordów (143)

• Przegląd akordów diatonicznych, chromatycznych i odmian skal molowych (143)
• Identyfikowanie i nazywanie akordów w progresjach (144)
  • Przypisywanie nazw akordów określonym cyfrom (145)
  • Przegląd progresji akordów w tonacjach durowych (146)
  • Przegląd progresji w tonacjach molowych (147)
• Dodawanie septymy do triady (148)
• Oglądanie (i słuchanie) przykładowych progresji akordów (150)
• Zastosowanie wiedzy o akordach do czytania śpiewników i tabulatur (151)
• Modulacja na inną tonację (152)
• Kadencje w progresjach akordów (153)
  • Kadencje autentyczne (154)
  • Kadencje plagalne (155)
  • Kadencje zwodnicze (156)
  • Kadencja niepełna (półkadencja) (156)

CZĘŚĆ III. EKSPRESJA, CZYLI FORMY MUZYCZNE, TEMPO, DYNAMIKA I WIELE INNYCH ZAGADNIEŃ (159)

Rozdział 12. Elementy składowe muzyki: rytm, melodia, harmonia i struktura piosenki (161)

• Ustalenie rytmu (162)
• Kształtowanie melodii (162)
• Uzupełnianie melodii za pomocą harmonii (165)
• Praca z frazami i okresami muzycznymi (165)
• Łączenie części utworu w formy muzyczne (167)
  • Forma jednoczęściowa (A) (167)
  • Forma binarna (AB) (168)
  • Forma trzyczęściowa (ABA) (168)
  • Forma łuku (ABCBA) (168)

Rozdział 13. Rzut oka na klasyczne formy (171)

• Kontrapunkt jako objawienie w muzyce klasycznej (171)
• Sondowanie sonaty (171)
  • Zacznijmy od ekspozycji (172)
  • A teraz coś z zupełnie innej beczki: rozwinięcie (173)
  • Wrzucamy luz: podsumowanie (173)
• Zakręcony jak rondo (174)
• Fascynująca fuga (174)
• Łączenie form w symfonie (175)
• Przegląd innych klasycznych form (177)
  • Koncert (177)
  • Duet (177)
  • Etiuda (177)
  • Fantazja (178)

Rozdział 14. Przegląd popularnych gatunków i form muzycznych (179)

• Poczuj bluesa (179)
  • Blues dwunastotaktowy (180)
  • Blues ośmiotaktowy (181)
  • Blues szesnastotaktowy (181)
  • Blues dwudziestoczterotaktowy (181)
  • Trzydziestodwutaktowy schemat ballad bluesowych i country (182)
• Czas się zabawić, czyli rock i pop (183)
• Jazzowe improwizacje (184)

Rozdział 15. Różnicowanie brzmienia za sprawą tempa i dynamiki (187)

• Tempo utworu (187)
  • Ustalenie uniwersalnego tempa: minim (188)
  • Utrzymywanie stałego tempa: metronom (188)
  • Wyjaśnienie terminów opisujących tempo (189)
  • Przyspieszanie i zwalnianie: zmiana tempa (190)
• Dynamika, czyli głośno lub delikatnie (190)
  • Oznaczenia zmiennej dynamiki (191)
  • Przegląd innych oznaczeń dynamiki (192)
  • Przegląd oznaczeń dynamiki związanych z pedałami fortepianu (193)
  • Przegląd oznaczeń artykulacji dla innych instrumentów (194)

Rozdział 16. Barwa i właściwości akustyczne instrumentu (197)

• Kwestia barwy (197)
  • Atak, czyli jak zaczyna się dźwięk (198)
  • Tembr: zasadnicza część dźwięku (198)
  • Wybrzmiewanie, czyli zakończenie dźwięku (200)
• Ustawianie zespołu, czyli lekcja akustyki (200)

CZĘŚĆ IV. DEKALOGI (203)

Rozdział 17. Dziesięć najczęściej zadawanych pytań dotyczących teorii muzyki (205)

• Dlaczego teoria muzyki jest ważna? (205)
• Jeśli potrafię już trochę grać bez znajomości teorii, po co zawracać nią sobie głowę? (206)
• Dlaczego tak znaczna część teorii jest zogniskowana wokół klawiatury fortepianu? (206)
• Czy istnieje szybki i łatwy sposób nauki czytania nut? (207)
• Jak zidentyfikować tonację w oparciu o znaki przykluczowe? (207)
• Czy da się przetransponować utwór na inną tonację? (208)
• Czy opanowanie teorii muzyki wpłynie negatywnie na moją umiejętność improwizacji? (208)
• Czy powinienem znać teorię muzyki, jeśli gram na bębnach? (208)
• Skąd się wzięło dwanaście nut? (209)
• W jaki sposób teoria muzyki ułatwia uczenie się utworów? (209)

Rozdział 18. Dziesięciu teoretyków muzyki, których powinieneś znać (211)

• Pitagoras (ok. 582 - ok. 507 p.n.e.) (211)
• Boecjusz (ok. 480 - ok. 524) (212)
• Gerbert z Aurillac/papież Sylwester II (ok. 945 - 1003) (213)
• Guido z Arezzo (ok. 990 - ok. 1040) (213)
• Nicola Vicentino (1511 - ok. 1576) (214)
• Christiaan Huygens (1629 - 1695) (214)
• Arnold Schönberg (1874 - 1951) (215)
• Harry Partch (1901 - 1974) (215)
• Karlheinz Stockhausen (1928 - 2007) (216)
• Robert Moog (1934 - 2005) (216)

CZĘŚĆ V. DODATKI (219)

Dodatek A. Na płycie (221)

Dodatek B. Tablica akordów (225)

Dodatek C. Słowniczek (263)

Skorowidz (267)