Tort Marcello. Kultury fanowskie w teatrze XIX wieku - ebook

Mocno czekoladowy tort Marcello, który na specjalne okazje pojawia się na polskich stołach, powstał jako hołd dla warszawskiej aktorki, Heleny Marcello, związanej z Teatrami Warszawskimi przez ponad czterdzieści lat – od 1879 do 1923 roku. Choć nie sposób dziś ustalić oryginalnej receptury tego odświętnego ciasta, w jego nazwie zachowało się uwielbienie, którym obdarzano artystkę, przetrwała fascynacja i entuzjazm, jakie budziła – ona sama i jej gra sceniczna. Tort Marcello to zatem jeden z historycznych śladów po teatralnych kulturach fanowskich, które wyłaniały się na ziemiach polskich w XIX i na początku XX  wieku. Książka Tort Marcello odzyskuje wczesne doświadczenia i praktyki fanowskie – pomimo że stanowiły one ważny element polskiego życia teatralnego, zostały uznane za zbyt błahe, by o nich pamiętać. Jest opowieścią o dziewiętnastowiecznych teatromanach i teatromankach, miłośnikach i miłośniczkach gwiazd scenicznych i przedstawień teatralnych, ujawniającą sploty między historią teatru i historią fanostwa. Kim byli dziewiętnastowieczni fani i fanki? Jak przedstawiały ich ówczesne media? Jak okazywali swoją pasję? To podstawowe pytania, które padają w Torcie Marcello.

Agata Łuksza

Agata Łuksza – kulturoznawczyni z zacięciem historycznym. Pracuje w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka Glamour, kobiecość, widowisko. Aktorka jako obiekt pożądania (Warszawa 2016) i artykułów publikowanych m.in. w „Didaskaliach”, „Pamiętniku Teatralnym” oraz „Theatre Journal”.

Wstęp

Tort Marcello

Rozdział 1.

Ojczyzna (jeszcze nie) utracona: teatralny fandom i polski nacjonalizm

Samobójstwo

Scena narodowa

Listopad 1830

Styczeń 1863

Nasza Gwiazda

Rozdział 2.

Fantagonizmy: wojny fandomowe i porażka teatralnych fanów

Romans

Witajcie w raju

Bezkrwawe walki

Antyfani i sobowtóry

Młody Richelieu i jego żona

Publiczność ujarzmiona

Rozdział 3.

Ciało celebryckie: Sarah Bernhardt i jej peryferyjny fandom

Sarah

Spotkanie na pograniczu

Groźba Sarożerców

Paląc „Sarah Bernhardt”

Kusząca zjawa

Sarabernardyzacja i upadek moralny

Rozdział 4.

Kobiece grupy fanowskie: wolność społeczna i potęga afektów

Odjazd

Ekonomia afektywna teatru

Teatr, kobiety i szaleństwo

Kult bogini Heleny

Cudzoziemki afektywne

Moja czarodziejka

Rozdział 5.

Moda na Japonię: teatromania i orientalizm

Parasolka

Japonizm/Japońszczyzna

Mikadomania

Herbata chińska a sztuka japońska

Japonki i samuraje

Autentyczność i orientalizm na peryferiach

Epilog.

Adnotacje

Nota edytorska

Spis ilustracji

Bibliografia

Indeks nazwisk