Tropiciel - ebook

Wie­dział, że nie po­wi­nien się tu zna­leźć, nie­mniej był i nie ba­wił się naj­le­piej. Z ta­cy prze­cho­dzą­ce­go obok kel­ne­ra wziął kie­li­szek z czer­wo­nym wi­nem, zwil­żył usta i ro­zej­rzał się po sa­li w po­szu­ki­wa­niu zna­jo­mych twa­rzy. Miał wra­że­nie, że go­spo­da­rzom uda­ło się zgro­ma­dzić ca­łą śmie­tan­kę to­wa­rzy­ską Mo­skwy, co w obec­nych cza­sach wca­le nie by­ło ta­kie ła­twe.

Nie­da­le­ko stał Gien­na­dij Zaj­cew, je­den z naj­bliż­szych współ­pra­cow­ni­ków pre­zy­den­ta. Sześć­dzie­się­cio­pię­cio­la­tek z nie­spo­koj­nie po­dry­gu­ją­cą grdy­ką wpro­wa­dzał at­mos­fe­rę tym­cza­so­wo­ści, choć na do­brą spra­wę po­wi­nien być osto­ją sta­bil­no­ści i spo­ko­ju. Ja­ko je­den z naj­bo­gat­szych lu­dzi no­wej Ro­sji dys­po­no­wał ak­ty­wa­mi się­ga­ją­cy­mi mi­liar­dów do­la­rów. Wła­ści­ciel spół­ek wy­do­byw­czych, ar­ma­tor, fi­lan­trop, po­sia­da­ją­cy sa­mo­lo­ty, do­my na ca­łym świe­cie i klub pił­kar­ski re­ali­zo­wał się pra­wie w każ­dej dzie­dzi­nie. Nie ist­nia­ły dla nie­go prze­szko­dy nie do po­ko­na­nia, a rzą­do­we kon­trak­ty sy­pa­ły się je­den za dru­gim. Ten czło­wiek spał na for­sie i miał wszyst­ko – no, mo­że oprócz gu­stu do ko­biet, któ­ry po­zo­sta­wiał wie­le do ży­cze­nia.

Uwie­szo­na je­go ra­mie­nia naj­now­sza zdo­bycz – Ele­na – wy­glą­da­ła po­dob­nie jak jej po­przed­nicz­ka: pół gło­wy wyż­sza od Zaj­ce­wa, z ru­dy­mi lo­ka­mi spły­wa­ją­cy­mi do ra­mion i w naj­now­szej suk­ni Ver­sa­ce­go, któ­ra le­d­wie za­sła­nia­ła cho­ro­bli­wie chu­de cia­ło. Po­przed­nią wy­bran­kę oli­gar­chy prze­bi­ja­ła kosz­mar­nym ma­ki­ja­żem na za­pad­nię­tej twa­rzy.

Wzdry­gnął się, gdy ob­rzu­ci­ła go spoj­rze­niem, i szyb­ko od­wró­cił gło­wę w dru­gą stro­nę, gdzie bry­lo­wa­ło praw­dzi­we od­kry­cie ro­ku. Ta­ki tan­cerz zda­rza się raz na stu­le­cie. Oleg No­wo­sil­cow ścią­gał tłu­my na przed­sta­wie­nia ba­le­tu mo­skiew­skie­go, a skan­da­le z je­go udzia­łem wy­peł­nia­ły czo­łów­ki ta­blo­idów. Zresz­tą new­sa­mi o tych wy­czy­nach so­wi­cie okra­sza­no też wia­do­mo­ści te­le­wi­zyj­ne i por­ta­le in­ter­ne­to­we. Zro­bił to, zro­bił tam­to, swo­im zwie­rzę­cym ma­gne­ty­zmem uwiódł spad­ko­bier­cę ary­sto­kra­tycz­ne­go ro­du z Włoch, ska­so­wał na­le­żą­cy do Zaj­ce­wa jacht wart dzie­sięć mi­lio­nów do­la­rów. Ach, co to by­ła za za­ba­wa. Wła­ści­ciel, za­przy­jaź­nio­ny z ba­let­mi­strzem, nie wy­glą­dał na prze­ję­te­go.

Na szczę­ście ta­cy jak No­wo­sil­cow sta­no­wi­li mniej­szość wśród zgro­ma­dzo­nych go­ści. Za­pro­szo­no ich, by do­da­wa­li pi­kan­te­rii ca­łej za­ba­wie. Bez nich by­ło­by po pro­stu nud­no. Co tu du­żo mó­wić – Fran­cu­zi wie­dzie­li, jak się ba­wić. Bra­ko­wa­ło je­dy­nie Ał­ły Pu­ga­czo­wej, któ­ra aku­rat wy­je­cha­ła od­po­cząć do So­czi. Ca­ła resz­ta to urzęd­ni­cy wyż­sze­go szcze­bla, dy­plo­ma­ci i oli­gar­cho­wie, nie tak barw­ni jak choć­by Zaj­cew, lecz rów­nie wpły­wo­wi w rzą­dzie i ad­mi­ni­stra­cji.

Przez chwi­lę roz­wa­żał po­mysł przej­ścia do sa­li obok i prze­ką­sze­nia cze­goś. Nie jadł od śnia­da­nia. Wi­dząc jed­nak kłę­bią­cy się w środ­ku tłum, po­rzu­cił ten plan. Je­mu aż tak się nie śpie­szy­ło, po­cze­ka. Nie opędz­lu­ją prze­cież wszyst­kie­go, coś na pew­no zo­sta­nie. Uśmie­cha­jąc się na pra­wo i le­wo, a przy tym sta­ra­jąc się ni­ko­go nie po­trą­cić, prze­szedł na dru­gi ko­niec sa­li i przy­sta­nął przy oknie. Tej czę­ści pra­cy, bo wła­ści­wie był w pra­cy, szcze­gól­nie nie lu­bił. Na­wią­zy­wa­nie no­wych kon­tak­tów nie przy­cho­dzi­ło mu ła­two. Za każ­dym ra­zem mu­siał się prze­ła­my­wać. Co zro­bić, ta­kie ogra­ni­cze­nia. Dziś pew­nie w ogó­le nic z te­go nie wyj­dzie, gdyż to­wa­rzy­stwo wy­da­wa­ło się zgra­ne, cho­ciaż po­ło­wę sta­no­wi­li cu­dzo­ziem­cy. Nie by­ło do ko­go się pod­cze­pić – nie znał żad­ne­go z tych lu­dzi, to nie je­go li­ga. Ta­cy wy­rob­ni­cy jak on za­ła­twia­li spra­wy sto­ją­cych wy­żej, bie­ga­li na po­sył­ki i od­wa­la­li brud­ną ro­bo­tę. Tu­taj ty­tuł trze­cie­go se­kre­ta­rza am­ba­sa­dy Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej w Mo­skwie ab­so­lut­nie nic nie zna­czył.

Po­cie­szył się kon­sta­ta­cją, że go­spo­da­rze zna­ją się na trun­kach. De­li­kat­nie za­mie­szał wi­no i przy­glą­dał się, jak krwi­sto­czer­wo­ny płyn wi­ru­je w szkla­nej cza­szy.

– Źle się pan ba­wi? – usły­szał gdzieś z bo­ku.

– Skąd­że.

Przyj­rzał się nie­zna­jo­me­mu. Na oko pięć­dzie­siąt–pięć­dzie­siąt pa­rę lat, woj­sko­wa pre­zen­cja, co o ni­czym nie mu­sia­ło prze­są­dzać, prze­ni­kli­we spoj­rze­nie i za­pad­nię­te po­licz­ki. Mó­wił po an­giel­sku, lecz z wy­raź­nym miej­sco­wym ak­cen­tem.

– Wła­ści­wie to chcia­łem o coś za­py­tać.

– Pro­szę. – Sta­rał się być na­sta­wio­ny tak przy­jaź­nie, jak to tyl­ko moż­li­we.

– Ni­g­dzie nie wi­dzę... – Męż­czy­zna za­ci­snął usta.

– Przy­sła­li mnie w za­stęp­stwie. – Po­wo­li do­my­ślał się, o co cho­dzi. – Mój szef zwich­nął no­gę.

– Kto?

– Je­rzy Ma­zu­rek, bo to chy­ba o nim pan mó­wi?

– A pan jest...

– Ko­strze­wa. Ra­fał Ko­strze­wa. – Prze­ło­żył kie­li­szek do le­wej dło­ni i wy­cią­gnął rę­kę.

Tam­ten ma­chi­nal­nie uści­snął mu dłoń, ale sam już się nie przed­sta­wił, bąk­nął tyl­ko coś pod no­sem i od­szedł, na­wet nie sta­ra­jąc się uspra­wie­dli­wić żad­ną wy­mów­ką. Ko­strze­wa od trzech lat pra­co­wał w dy­plo­ma­cji, a od dwóch mie­się­cy prze­by­wał w Mo­skwie i wcze­śniej z ni­czym po­dob­nym się nie spo­tkał. Ow­szem, po­zna­wał róż­nych dzi­wa­ków, by nie rzec wa­ria­tów, lecz grzecz­ność wy­ma­ga­ła, że­by ten typ przy­naj­mniej się przed­sta­wił. Być mo­że tu obo­wią­zu­ją in­ne za­sa­dy. Szcze­rze mó­wiąc, po­czuł się do­tknię­ty, lecz ja­ko pro­fe­sjo­na­li­sta sta­ran­nie skrył to za nie­zo­bo­wią­zu­ją­cym uśmie­chem. Trud­no, ta­kie sy­tu­acje się zda­rza­ją i ty­le.

Zer­k­nął na ze­ga­rek. Do­pie­ro mi­nę­ła dwu­dzie­sta. Mu­si ja­koś wy­trzy­mać jesz­cze go­dzi­nę i ulot­ni się do am­ba­sa­dy. Swo­ją dro­gą, przy­kra spra­wa z tym Ma­zur­kiem. Fa­cet po­tknął się i zle­ciał ze scho­dów. Kost­ka spu­chła mu jak ba­nia. Nie chciał ro­bić za­mie­sza­nia wo­kół sie­bie, przy­cho­dząc o ku­lach, ale na­wet na wóz­ku wśród tych wszyst­kich in­dy­wi­du­ów spraw­dził­by się le­piej niż je­go mło­dy pod­wład­ny. Jak pech, to pech. No, do­bra – zo­bacz­my, co da się zro­bić z tak pięk­nie roz­po­czę­tym wie­czo­rem... Mo­że nie wszyst­ko stra­co­ne. Z od­bi­cia w szy­bie wi­dział, że dziew­czy­na to­wa­rzy­szą­ca ma­ją­ce­mu już moc­no w czu­bie jed­ne­mu z dy­rek­to­rów Ro­snie­ftu od ja­kie­goś cza­su zer­ka w je­go stro­nę. Dla­cze­go przy go­ściu krę­cą się tak pięk­ne dziew­czy­ny? Py­ta­nie re­to­rycz­ne.

Po raz pierw­szy ser­ce moc­niej za­bi­ło mu w pier­si. Tyl­ko ostroż­nie. Nie chciał stać się ofia­rą skan­da­lu. W tym fa­chu to po pro­stu nie ucho­dzi. Uśmiech­nął się i wzniósł kie­li­szek. Je­śli bę­dzie tak stał w ką­cie, to za­raz ktoś mu sprząt­nie tę ślicz­not­kę, a on ko­niecz­nie chciał dziś od­nieść ja­kiś suk­ces. Każ­de­mu się prze­cież na­le­ży, czyż nie?

* * *

Ta­ki wy­jazd wią­że się z nie­do­god­no­ścia­mi. Po pierw­sze, za­wsze trze­ba prze­bić się przez cał­ko­wi­cie za­kor­ko­wa­ną me­tro­po­lię, co wy­ma­ga cza­su i nie­ziem­skiej wprost cier­pli­wo­ści. Po dru­gie – na­wet jak na po­ło­wę kwiet­nia by­ło pa­skud­nie. Sią­pią­cy od pa­ru dni deszcz nie za­chę­cał do wy­cie­czek. Gdy tyl­ko opusz­czą wnę­trze sa­mo­cho­du, wszyst­ko prze­mok­nie – bu­ty, spodnie... zim­na wo­da lać się bę­dzie za koł­nierz. Po­za tym wszyst­kie śla­dy i tak szlag tra­fił. Wró­cą z ka­ta­rem, któ­ry praw­do­po­dob­nie oka­że się je­dy­nym efek­tem tej eska­pa­dy. Nie­ste­ty, jak mus, to mus. Wstą­pi­łeś do po­li­cji, to cierp i nie na­rze­kaj. Za­wsze mo­że być go­rzej.

Ka­pi­tan Ana­to­lij Wła­di­mi­ro­wicz Kro­pot­kin wy­glą­dał, jak­by drze­mał na tyl­nym sie­dze­niu służ­bo­wej ła­dy, opa­tu­lo­ny płasz­czem, z „Kom­mier­san­tem”, nie­za­leż­nym dzien­ni­kiem, wci­śnię­tym pod pa­chę. Resz­ta współ­pra­cow­ni­ków rów­nież za­cho­wy­wa­ła mil­cze­nie. Wo­le­li po­słu­chać ra­dia, mi­mo że na­pły­wa­ją­ce in­for­ma­cje nie na­stra­ja­ły opty­mi­stycz­nie. Ko­lej­ne sank­cje, wy­klu­cze­nia i peł­za­ją­cy krach eko­no­micz­ny. Już kie­dyś prze­ży­li coś po­dob­ne­go. Pa­mię­ta­li de­ka­dę Jel­cy­na – jed­no wiel­kie pa­smo upo­ko­rzeń. Nikt przy zdro­wych zmy­słach nie chciał po­wro­tu tam­tych cza­sów, nie­mniej za­no­si­ło się na po­wtór­kę.

Ofi­cjal­nie wszy­scy mó­wi­li jed­nym gło­sem. Nie­ofi­cjal­nie, w gro­nie naj­bliż­szych, za­ufa­nych zna­jo­mych, re­zy­gno­wa­li z urzę­do­we­go opty­mi­zmu i trom­ta­dra­cji. W koń­cu każ­dy ma ro­dzi­nę i my­śli o przy­szło­ści – jej i swo­jej. Czu­ło się na­ra­sta­ją­ce na­pię­cie, jak przed bu­rzą. Wszy­scy wie­dzą, że przyj­dzie, tyl­ko nikt nie po­tra­fi po­wie­dzieć kie­dy, a zwłasz­cza ja­ki przy­nie­sie sku­tek.

Kro­pot­kin miał to wszyst­ko gdzieś. Po­li­ty­ka nie dla nie­go, aż dziw, że zo­stał ka­pi­ta­nem. No, ale kto miał zo­stać, jak nie on? W koń­cu za po­chwy­ce­nie du­si­cie­la z Chi­mek, spraw­cy je­de­na­stu mor­derstw, awans się na­le­żał. A że w trak­cie po­ści­gu za­strze­lił po­dej­rza­ne­go, to na­wet le­piej. Spo­łe­czeń­stwo jest po­dwój­nie wdzięcz­ne: są­dom za­osz­czę­dził pra­cy, a po­dat­ni­kom kosz­tów utrzy­ma­nia ta­kie­go ścier­wa.

Gdy o je­de­na­stej trzy­dzie­ści do­cie­ra­ją w koń­cu na miej­sce, le­je jak z ce­bra. Wcze­śniej przy­by­ła na miej­sce zda­rze­nia część eki­py do­cho­dze­nio­wej sie­dzi w ogór­ko­wa­tym UAZ-ie 452 i pa­li pa­pie­ro­sy. Ko­mu by się chcia­ło stać na ta­kim desz­czu? Nie­śmia­łe su­ge­stie, by prze­cze­kać naj­gor­sze, śled­czy zby­wa mil­cze­niem. Nie po to prze­je­chał ta­ki szmat dro­gi, że­by te­raz pa­trzeć, jak wo­da ska­pu­je z li­ści. Do­brze cho­ciaż, że cia­ło le­ży nie­da­le­ko szo­sy, w kie­run­ku wsi No­win­ki. Wcho­dzą po­mię­dzy drze­wa i wspi­na­ją się na nie­wy­so­ki pa­gó­rek. Tu na skra­ju kę­py olch zna­le­zio­no zwło­ki. Już na pierw­szy rzut oka wi­dać zdep­ta­ną zie­mię i choć po­zo­sta­li za­trzy­mu­ją się pa­rę me­trów wcze­śniej, Kro­pot­kin wie, że to spraw­ka tych, któ­rzy przy­je­cha­li z sa­me­go ra­na.

Tru­pa przy­kry­to ka­wał­kiem brud­ne­go od sma­ru bre­zen­tu, co i tak nie­wie­le po­mo­gło. Wszyst­ko to­nie w bło­cie. Uno­si płach­tę i przy­glą­da się cia­łu. Mło­dy i przy­stoj­ny – wciąż moż­na to za­uwa­żyć, mi­mo że przed śmier­cią do­stał nie­zły wy­cisk. Bo że był tor­tu­ro­wa­ny, to nie ule­ga wąt­pli­wo­ści. Wo­da co praw­da zmy­ła więk­szość krwi, lecz wy­raź­nie wi­dać po­wy­ry­wa­ne pa­znok­cie u rąk.

Ka­pi­tan przy­kry­wa twarz za­mor­do­wa­ne­go, pro­stu­je się i roz­glą­da na­oko­ło.

– Kie­dy go zna­le­zio­no?

– Dzi­siaj ra­no – od­po­wia­da je­den z tu­tej­szej eki­py. Wzdry­ga się przy tym i prze­stę­pu­je z no­gi na no­gę. – Ano­ni­mo­wy cynk.

– Ano­ni­mo­wy, mó­wi­cie...

Dro­gi gar­ni­tur, po­rząd­ne bu­ty. Mógł­by pójść o za­kład, że zę­by nie­bosz­czy­ka, za­nim je wy­bi­to, wy­glą­da­ły po­dob­nie jak gar­de­ro­ba. Ta­kich go­ści nie spo­ty­kał na co dzień. Ge­ne­ral­nie je­go klien­te­la ogra­ni­cza­ła się do ofiar awan­tur do­mo­wych, pod­rzęd­nych gang­ste­rów i tych, któ­rzy mie­li nie­szczę­ście spo­tkać na swo­jej dro­dze oso­by gwał­tow­ne­go cha­rak­te­ru.

– No, mów­cie, mów­cie, słu­cham was uważ­nie.

– W to­ku pro­wa­dzo­ne­go śledz­twa za­bez­pie­czy­li­śmy to... – Męż­czy­zna wyj­mu­je z kie­sze­ni ja­kiś do­ku­ment i wrę­cza ka­pi­ta­no­wi. Pasz­port dy­plo­ma­tycz­ny na na­zwi­sko Ra­fał Ko­strze­wa, oby­wa­tel pol­ski, lat 38.

Jesz­cze te­go bra­ko­wa­ło Kro­pot­ki­no­wi. Sy­tu­acja po­li­tycz­na fa­tal­na, a tu­taj trup za­chod­nie­go dy­plo­ma­ty. Pa­rę osób na pew­no się wku­rzy. ■Rozdział 1

Gmach Agen­cji Bez­pie­czeń­stwa We­wnętrz­ne­go przy uli­cy Ra­ko­wiec­kiej w War­sza­wie obej­rzeć mo­że każ­dy. Z ze­wnątrz. Do środ­ka wpusz­cza­ją tyl­ko ze spe­cjal­nym po­zwo­le­niem.

Pod­puł­kow­nik Mie­czy­sław Bart­czak je po­sia­da. Od pięt­na­stu lat prze­mie­rza ko­ry­ta­rze Agen­cji, za­wsze na stra­ży pań­stwo­wych ta­jem­nic, wy­ła­pu­jąc wszyst­kich, któ­rzy tych ta­jem­nic prze­strze­gać nie chcie­li. Aku­rat dziś spóź­nił się do pra­cy. Po­przed­nim ra­zem zda­rzy­ło mu się to, o ile so­bie przy­po­mi­nał, ja­kieś dwa la­ta wcze­śniej. Nie cier­piał spóź­nia­nia się, co gor­sza, je­go szef rów­nież – więc był po­dwój­nie wście­kły, cho­ciaż dziś miał istot­ny po­wód – dol­na sió­dem­ka, któ­rej ćmie­nie czuł od pa­ru dni, na­gle wczo­raj wie­czo­rem da­ła mu po­pa­lić. Wi­zy­tę u den­ty­sty nie­da­le­ko zdo­łał umó­wić do­pie­ro na ósmą trzy­dzie­ści dzi­siej­sze­go po­ran­ka. Za­ło­żył, że wszyst­ko po­trwa pół go­dzi­ny, gó­ra czter­dzie­ści mi­nut, za­tem bez pro­ble­mu zdą­ży na na­ra­dę prze­wi­dzia­ną na dzie­sią­tą. Pla­ny jed­no, ży­cie dru­gie. Na fo­te­lu spę­dził prze­szło go­dzi­nę. Do­ku­cza­ło mu gar­dło wy­schnię­te od li­gni­ny w ustach. Płu­ka­nie nie­wie­le po­ma­ga­ło. Od znie­czu­le­nia był lek­ko sko­ło­wa­cia­ły, a przy tym czuł, że śro­dek już za­czy­na pusz­czać. Dia­bli nada­li le­cze­nie ka­na­ło­we. Fakt, że za­nie­dbał zę­by, ale na re­gu­lar­ne prze­glą­dy nie wy­star­cza­ło cza­su. Ostat­nio ty­le się dzia­ło.

Zły jak wszy­scy dia­bli za­trzy­mał sa­mo­chód przy bud­ce war­tow­ni­ka i mach­nął służ­bo­wą le­gi­ty­ma­cją. Za­nim fleg­ma­tycz­ny straż­nik przej­rzał do­ku­ment, po­rów­nał go z twa­rzą pra­wie co­dzien­nie wi­dzia­ne­go kie­row­cy i uniósł szla­ban, mi­nę­ła wiecz­ność. Pod­puł­kow­nik za­par­ko­wał na swo­im miej­scu, wy­sko­czył z sa­mo­cho­du i za­trza­snął drzwi. Szczęk­nął za­mek, a on już pę­dził do środ­ka.

Jak na swo­je la­ta był w zna­ko­mi­tej for­mie. Od ja­kie­goś cza­su uwa­żał, że pięć­dzie­siąt­ka to dla męż­czy­zny naj­lep­szy wiek: sta­rość jesz­cze nie przy­ćmie­wa­ła umy­słu, a błę­dy mło­do­ści ma się już daw­no za so­bą. Je­dy­ne, co się li­czy­ło, to sta­bi­li­za­cja. Żo­na, wciąż ta sa­ma od dwu­dzie­stu pię­ciu lat, i dwój­ka dzie­ci: star­sza cór­ka na sty­pen­dium w Prin­ce­ton, a syn wła­śnie koń­czył pry­wat­ne li­ceum. To pod­sta­wa, któ­rej nie chciał się po­zby­wać. Wie­dział, że po­do­ba się ko­bie­tom. Nie­jed­na se­kre­tar­ka czy urzęd­nicz­ka czy­ni­ła mu dwu­znacz­ne pro­po­zy­cje, któ­re nie­zmien­nie pusz­czał mi­mo uszu. Z ta­kich przy­gód nic do­bre­go nie wy­ni­ka, a w kło­po­ty wpa­ko­wać się ła­two, zwłasz­cza w je­go bran­ży.

Gdzieś w za­mierz­chłych cza­sach skoń­czył pra­wo, li­znął tro­chę pry­wat­nej prak­ty­ki pod opie­ką wu­ja, jed­ne­go z naj­bar­dziej wpły­wo­wych sto­łecz­nych no­ta­riu­szy. Nu­da te­go za­ję­cia i na­mo­wa żo­ny skło­ni­ły go do wstą­pie­nia do Urzę­du Ochro­ny Pań­stwa. Mo­zol­nie piął się po szcze­blach służ­bo­wej hie­rar­chii, przy oka­zji za­li­cza­jąc szko­łę po­li­cyj­ną w Szczyt­nie i kur­sy or­ga­ni­zo­wa­ne przez FBI w Qu­an­ti­co. Gdy UOP prze­kształ­cił się w ABW, był już ma­jo­rem nad­zo­ru­ją­cym naj­istot­niej­sze dla pań­stwa spra­wy – szpie­go­stwo prze­my­sło­we i ter­ro­ryzm. Za­sług szcze­gól­nych nie po­sia­dał, lecz – zda­je się – nie o to cho­dzi­ło. Za­wsze po­tra­fił zna­leźć się tam gdzie trze­ba, do­ra­dzić, a jak już nie da­ło się ina­czej, to po­ra­to­wać w bie­dzie. Tyl­ko czy dziś ktoś je­go po­ra­tu­je? Szef da­wał wy­raź­nie od­czuć, co my­śli o współ­pra­cow­ni­ku, któ­ry się spóź­nia.

Bart­czak wśli­zgnął się bez­sze­lest­nie do se­kre­ta­ria­tu, sta­ra­jąc się przy tym uspo­ko­ić od­dech.

– Sta­ry py­tał o pa­na już trzy ra­zy. – Asy­stent­ka na­czel­ne­go Ju­lia Lis na je­go wi­dok zmru­ży­ła oczy.

– Tak wy­szło. – Roz­ło­żył rę­ce. Do­sko­na­le wie­dział, że tyl­ko ona mo­że spa­cy­fi­ko­wać gniew wspól­ne­go prze­ło­żo­ne­go. – Na­praw­dę nie mo­głem wcze­śniej. By­łem u den­ty­sty, a jesz­cze Ale­je są cał­ko­wi­cie za­pcha­ne, wy­pa­dek czy coś.

– Bo­la­ło? – za­py­ta­ła ze współ­czu­ciem.

– Le­d­wie ży­ję. – Zro­bił cier­pięt­ni­czą mi­nę. To za­wsze dzia­ła­ło. Ju­lia by­ła jed­ną z tych, któ­re mia­ły do nie­go sła­bość. Nie że­by jej co­kol­wiek pro­po­no­wał, broń Bo­że. Ta­kiej po­ufa­ło­ści po­mię­dzy ni­mi nie by­ło, lecz raz czy dru­gi sko­rzy­stał z jej przy­chyl­no­ści. Tym ra­zem za­po­wia­da­ło się po­dob­nie.

– Pro­szę po­cze­kać. – Wy­szła zza biur­ka i sta­nę­ła przy obi­tych dźwię­kosz­czel­nym ma­te­ria­łem drzwiach pro­wa­dzą­cych do sa­li kon­fe­ren­cyj­nej. Uchy­li­ła je i zaj­rza­ła do środ­ka. – Mo­że pan wejść.

– Nie wiem, jak się od­wdzię­czę.

– Po­my­śli­my i o tym. – W jej fioł­ko­wych oczach za­mi­go­ta­ły we­so­łe iskier­ki.

Cho­le­ra, na­wet nie orien­to­wał się, czy ko­goś ma. Pra­co­wał w służ­bach, a tak ma­ło wie­dział o oso­bach spo­ty­ka­nych na co dzień.

– Jak wspo­mi­na­łem wcze­śniej, po­trzeb­na nam no­wa płasz­czy­zna, na któ­rej... – szef, na­czel­ny lub po pro­stu sta­ry, jak go tu wszy­scy na­zy­wa­li, za­wie­sił głos i ob­ser­wo­wał, jak Bart­czak prze­my­ka szyb­ko, by za­jąć prze­zna­czo­ny dla nie­go fo­tel – na któ­rej... – za­jąk­nął się – bę­dzie­my mo­gli po­ro­zu­mieć się z na­szy­mi part­ne­ra­mi – pod­jął w koń­cu zgu­bio­ny wą­tek. – Spra­wa jest po­waż­na. Być mo­że z dzia­łań o cha­rak­te­rze czy­sto de­fen­syw­nym przej­dzie­my do ope­ra­cji ma­ją­cych ce­chy ofen­syw­ne. Pre­mier jest ni­mi za­in­te­re­so­wa­ny. Już pa­ro­krot­nie o to py­tał. Ja wiem, że to nie jest na­sza do­me­na – za­strzegł, uprze­dza­jąc po­ten­cjal­ne pro­te­sty. – My nie je­ste­śmy od te­go, jed­nak wo­lał­bym znać na­sze moż­li­wo­ści i ogra­ni­cze­nia w tym za­kre­sie. To jed­na spra­wa.

Bart­czak przy­siadł na fo­te­lu i po­zwo­lił so­bie na ci­che wes­tchnie­nie, po któ­rym syk­nął. Szko­da, że nie łyk­nął pa­ru ta­ble­tek py­ral­gi­ny. Co praw­da po niej na skó­rze wy­ska­ki­wa­ła mu po­krzyw­ka, lecz przy­naj­mniej nie bo­la­ło, a tak od­czu­wał dys­kom­fort, o ile moż­na w ten spo­sób na­zwać wzma­ga­ją­cy się w szczę­ce ból.

– Ko­lej­na spra­wa... – Szef wci­snął na nos oku­la­ry i przyj­rzał się kart­ce, któ­ra le­ża­ła przed nim na sto­le. – A tak, już wiem. To wiel­ce nie­przy­jem­ne i co tu du­żo mó­wić, kło­po­tli­we za­gad­nie­nie. Na­zwi­sko Ko­strze­wa jest pań­stwu zna­ne cho­ciaż­by z me­diów.

Wśród czter­na­stu zgro­ma­dzo­nych osób na­stą­pi­ło po­ru­sze­nie. Wła­ści­wie tyl­ko cze­ka­li, kie­dy po­dej­mie tę kwe­stię. Śmierć pol­skie­go dy­plo­ma­ty w Mo­skwie przy tak na­pię­tej sy­tu­acji mię­dzy­na­ro­do­wej nie mo­gła po­zo­stać nie­zau­wa­żo­na. Wszyst­kie ga­ze­ty, nie­za­leż­nie od opcji po­li­tycz­nej, grzmia­ły jed­nym gło­sem: uka­rać win­nych! Zdję­cie mło­de­go czło­wie­ka w czar­nej ob­wód­ce wid­nia­ło na pierw­szych stro­nach ty­go­dni­ków, o pra­sie co­dzien­nej nie wspo­mi­na­jąc. In­cy­dent przy­sło­nił wszel­kie in­ne wy­da­rze­nia po­li­tycz­ne w kra­ju. Pre­zy­dent i hie­rar­cho­wie Ko­ścio­ła ape­lo­wa­li o spo­kój, pre­mier wy­gła­szał jed­no prze­mó­wie­nie po dru­gim, od­wo­łu­jąc się do zdro­we­go roz­sąd­ku – woj­ny Fe­de­ra­cji Ro­syj­skiej z te­go po­wo­du nie wy­po­wie­my – jak i wzy­wał do prze­pro­wa­dze­nia grun­tow­ne­go i szcze­gó­ło­we­go śledz­twa ma­ją­ce­go wy­ja­śnić wszel­kie aspek­ty zbrod­ni. Opo­zy­cja kpi­ła, za­rzu­ca­jąc rzą­do­wi sto­so­wa­nie po­dwój­nych stan­dar­dów, ko­ali­cja chwia­ła się, a nad wszyst­kim cią­ży­ło wid­mo to­tal­nej za­gła­dy.

– Z do­ssier prze­ka­za­ne­go przez MSZ wy­ni­ka, że chło­pak nie po­sia­dał ro­dzi­ny. – Na­czel­ny prze­rzu­cił pa­rę kar­tek. – Mat­ka zmar­ła pa­rę lat te­mu. Oj­ciec, ro­bot­nik bu­dow­la­ny, zgi­nął w pra­cy, gdy chło­pak miał pięć lat. Sam Ko­strze­wa był ka­wa­le­rem. Przed wy­jaz­dem prze­świe­tli­li­śmy go do­kład­nie. Li­ceum z wy­róż­nie­niem, po­tem stu­dia, oczy­wi­ście nie­ka­ra­ny, do­sko­na­ła opi­nia z miej­sca za­miesz­ka­nia, prze­bieg pra­cy nie­na­gan­ny. Tak sa­mo twier­dzą wszy­scy, któ­rzy z nim mie­li do czy­nie­nia. Układ­ny i grzecz­ny, do­bry ne­go­cja­tor. Ca­ła ka­rie­ra by­ła przed nim, więc pro­szę mi po­wie­dzieć, co się sta­ło?

Na tak po­sta­wio­ne py­ta­nie od­po­wiedź mo­gła być tyl­ko jed­na: ci­sza.

– Nikt nie ma nic do po­wie­dze­nia? – Od­cze­kał chwi­lę. – Tak my­śla­łem. – Spoj­rze­nie sze­fa jak gra­do­wa bu­rza prze­su­nę­ło się po za­sia­da­ją­cych przy kon­fe­ren­cyj­nym sto­le.

– We wszyst­kim je­ste­śmy zda­ni na to, co po­wie­dzą Ro­sja­nie – sie­dzą­cy na pra­wo od Bart­cza­ka ma­jor Jan Struś zaj­mu­ją­cy się ochro­ną in­for­ma­cji nie­jaw­nych w I De­par­ta­men­cie wy­pro­sto­wał się i wy­ra­ził opi­nię ogó­łu. – Do­brze bę­dzie, jak zgo­dzą się na na­sze­go przed­sta­wi­cie­la w ra­mach pro­wa­dzo­ne­go śledz­twa. To i tak du­że ustęp­stwo po tym, co się ostat­nio wy­pra­wia.

– Nic cie­kaw­sze­go nie ma­cie do za­pro­po­no­wa­nia?

– Wy­naj­mij­my ko­goś na miej­scu.

Po­mysł zo­stał zby­ty krót­kim par­sk­nię­ciem.

– Pa­nie Mie­czy­sła­wie...

Bart­czak za­drżał, ale nie z te­go po­wo­du, że zo­stał wy­wo­ła­ny do od­po­wie­dzi. Na­si­la­ją­cy się ból za­czął mu wy­ci­skać łzy z oczu.

– Do­brze się pan czu­je?

– Zna­ko­mi­cie. – Uprzej­mie kiw­nął gło­wą.

– Sko­ro tak, pa­na wy­zna­czam na oso­bę ma­ją­cą wy­ja­śnić wszel­kie oko­licz­no­ści śmier­ci Ko­strze­wy. Ra­port co­dzien­nie wie­czo­rem, oso­bi­ście. To obec­nie naj­po­waż­niej­sza spra­wa, ja­ką pro­wa­dzi­my.

Jed­no, co przy­cho­dzi­ło Bart­cza­ko­wi do gło­wy, to myśl: „A to mnie chuj wro­bił”. Był zły na sie­bie, sta­re­go, Ko­strze­wę i ca­ły świat. Do­stał tak nie­wdzięcz­ne za­ję­cie, że już gor­sze­go nie mógł so­bie wy­obra­zić. Na­gro­dy za nie się nie spo­dzie­wał, ra­czej cze­goś wprost prze­ciw­ne­go. Uty­tła się w gów­nie z do­łu do gó­ry.

– Po­kła­da­my w pa­nu ca­łą na­dzie­ję.

Czy ten pa­can kpi? Szyb­ko prze­biegł wzro­kiem po twa­rzach ko­le­gów, ale ci za­cho­wa­li ka­mien­ne ob­li­cza lub co naj­wy­żej rzu­ci­li współ­czu­ją­ce spoj­rze­nia. Ża­den otwar­cie się nie cie­szy, a w du­chu pew­nie ma­ją spo­rą ra­do­chę.

– Oczy­wi­ście, mo­że pan li­czyć na po­moc. Za ja­kąś go­dzi­nę bę­dę wi­dział sze­fa Służ­by Wy­wia­du. Być mo­że uda się po­łą­czyć sta­ra­nia, bo jak nie, to na­sze gło­wy zo­sta­ną za­tknię­te na pło­cie przed wej­ściem. Ja wca­le nie żar­tu­ję. Żur­na­li­ści już chcą krwi. Oba­wiam się, że w tym przy­pad­ku cho­dzi im o na­szą.

* * *

Dwa na­stęp­ne dni zu­peł­nie wy­koń­czy­ły Bart­cza­ka. Na­wet przez se­kun­dę nie po­zwo­lo­no mu za­po­mnieć, kim jest – na­czel­ni­kiem wy­dzia­łu w II De­par­ta­men­cie Kontr­wy­wia­du ABW – i ile od nie­go za­le­ży. Od po­cząt­ku wie­dział, że wpa­ko­wa­no go na mi­nę, na któ­rej mo­że wy­le­cieć w po­wie­trze. Ile­kroć słu­chał ra­dia czy oglą­dał wia­do­mo­ści te­le­wi­zyj­ne, nie po­tra­fił się oprzeć wra­że­niu, że wszy­scy dzia­ła­ją po­dług te­go sa­me­go sche­ma­tu: wy­szarp­nąć ja­kie­kol­wiek in­for­ma­cje, roz­ło­żyć je na czyn­ni­ki pierw­sze i prze­ma­glo­wać na wszel­kie moż­li­we spo­so­by.

Sza­cow­ne gro­no eks­per­tów, ścią­gnię­te w tym ce­lu, dwo­iło się i tro­iło, wy­su­wa­jąc naj­bar­dziej kar­ko­łom­ne i ab­sur­dal­ne teo­rie. Każ­dy, kto choć raz był w Mo­skwie, od ra­zu mógł li­czyć na za­in­te­re­so­wa­nie i czas an­te­no­wy, ura­sta­jąc do ran­gi eks­per­ta. Wście­kłość me­diów do­dat­ko­wo pod­sy­cał brak wy­po­wie­dzi ze stro­ny czyn­ni­ków rzą­do­wych. Po­za jed­nym ofi­cjal­nym oświad­cze­niem rzecz­nicz­ka rzą­du Kry­sty­na Na­le­pa-Bro­niew­ska mil­cza­ła jak za­klę­ta. Za­wsze wy­szcze­ka­na i elo­kwent­na, tym ra­zem me­dia trzy­ma­ła na dy­stans, co od­czy­ta­no jed­no­znacz­nie – rząd nic nie mó­wi, bo nic nie wie.

Aku­rat w tym wzglę­dzie Bart­czak zga­dzał się z ni­mi w ca­łej roz­cią­gło­ści. Oprócz pa­ru okle­pa­nych fra­ze­sów Bro­niew­ska nic nie po­wie, z te­go pro­ste­go po­wo­du, że nic nie wie.

Wszy­scy li­czy­li na nie­go, co iry­to­wa­ło i fru­stro­wa­ło po­nad mia­rę. Naj­gor­sze, że Ro­sja­nie po­zo­sta­wa­li nad wy­raz wstrze­mięź­li­wi. Od pierw­szej roz­mo­wy, ja­ką prze­pro­wa­dził ze swo­im od­po­wied­ni­kiem w FSB, wi­dział ich nie­chęć do roz­wią­za­nia za­gad­ki. Ow­szem, pro­wa­dzi­li „in­ten­syw­ne do­cho­dze­nie” i „pra­co­wa­li nad pa­ro­ma in­te­re­su­ją­cy­mi tro­pa­mi”, ale ni­cze­go wię­cej się nie do­wie­dział. Tro­chę zna­jąc tam­tej­sze re­alia, prze­wi­dy­wał, że w koń­cu znaj­dzie się ja­kiś de­li­kwent, któ­ry do wszyst­kie­go się przy­zna. Fa­cet do­sta­nie dwa­dzie­ścia lat, zaś ak­ta po­wę­dru­ją do sza­fy. Po­zor­nie nie­chęt­nie zo­sta­ną ujaw­nio­ne szcze­gó­ły, a ho­mo­sek­su­al­ne tło zbrod­ni by­ło tak sa­mo praw­do­po­dob­ne, jak udział w niej Cze­cze­na bądź Ukra­iń­ca. Ten sche­mat po­wta­rza­no do znu­dze­nia, by­le nic nie wy­ja­śnić.

Fran­cu­zi, któ­rych rów­nież po­pro­szo­no o po­moc, oka­za­li po­zor­nie wię­cej za­an­ga­żo­wa­nia, ja­ko że in­cy­dent go­dził po­nie­kąd też w ich do­bre imię, ale wglą­du do taśm z mo­ni­to­rin­gu am­ba­sa­dy od­mó­wi­li sta­now­czo. Trud­no po­wie­dzieć, czy­ją stro­nę trzy­ma­li. Fir­cy­ko­wa­te pe­da­ły – tak my­ślał o nich naj­czę­ściej. Uda­ją przy­ja­ciół, lecz jak przyj­dzie co do cze­go, za­wsze zaj­mu­ją neu­tral­ne sta­no­wi­sko.

Od po­cząt­ku to­wa­rzy­szy­ło Bart­cza­ko­wi py­ta­nie: po co Ro­sja­nom to by­ło? Mo­że to pro­wo­ka­cja? Co sta­nie się, je­że­li za pierw­szą pój­dą na­stęp­ne? Je­że­li ktoś roz­po­czął szpie­gow­ską grę, i to o naj­wyż­szą staw­kę? Co jest jej ce­lem? Co bę­dzie jej efek­tem? Wcze­śniej­sze wy­bo­ry czy tyl­ko zmia­na na sta­no­wi­sku sze­fa MSW? Im dłu­żej nad tym się za­sta­na­wiał, tym bar­dziej skła­niał się ku tej pierw­szej moż­li­wo­ści.

Tro­skę prze­ło­żo­ne­go zda­wa­ła się po­dzie­lać trój­ka mło­dych współ­pra­cow­ni­ków, któ­rych wy­brał do te­go za­da­nia. Pierw­szy z nich, Ad­rian Grze­gor­czyk, któ­re­go kie­dyś przy­gar­nął do wy­dzia­łu wła­ści­wie dla­te­go, że był sy­nem daw­ne­go kum­pla, ro­bił naj­gor­sze wra­że­nie. Wy­glą­dał, jak­by był wiecz­nie na­ćpa­ny. Gę­ste, ciem­ne wło­sy ster­cza­ły na wszyst­kie stro­ny, a oczy ukry­te za gru­by­mi szkła­mi oku­la­rów nada­wa­ły twa­rzy owa­dzi wy­gląd, co po­tę­go­wa­ła nie­nor­mal­na szczu­płość cia­ła. Bart­czak szyb­ko prze­ko­nał się, że chło­pak nie jest tak od­je­cha­ny, jak na to wy­glą­da, po pro­stu ty­po­wy ge­ek, za to jest fe­no­me­nal­nym in­for­ma­ty­kiem z za­cię­ciem ha­ke­ra, czy­li kimś, ko­go pod­puł­kow­nik zde­cy­do­wa­nie po­trze­bo­wał, że­by nie mu­sieć sa­me­mu zbli­żać się do kla­wia­tu­ry. No­wo­cze­sne tech­no­lo­gie do­pro­wa­dza­ły Bart­cza­ka do sza­łu. W mia­rę spraw­nie uży­wał już Go­ogle’a i prze­glą­dar­ki, resz­ta na­zbyt go stre­so­wa­ła. Na szczę­ście od te­go miał Grze­gor­czy­ka.

Ko­lej­ny z pod­wład­nych – Krzysz­tof Szulc – pre­zen­to­wał się znacz­nie le­piej. Pra­wie za­wsze w ma­ry­nar­ce, a nie w wiecz­nie spra­nej blu­zie jak ko­le­ga, o pre­zen­cji i pew­no­ści sie­bie mło­de­go praw­ni­ka. Spo­re za­ko­la na czo­le do­da­wa­ły mu po­wa­gi. Ge­ne­ral­nie zaj­mo­wał się pod­słu­cha­mi i in­wi­gi­la­cją, choć nie tyl­ko. By­strzak – a ta­kich Bart­czak obec­nie po­trze­bo­wał naj­bar­dziej.

Głos ostat­niej z za­pro­szo­nych Oli­wii Szcze­pań­skiej wła­śnie dał się sły­szeć w se­kre­ta­ria­cie. Tro­chę trwa­ło, za­nim wy­mie­niw­szy naj­now­sze plot­ki, dziew­czy­na sta­nę­ła w pro­gu. Praw­dę mó­wiąc, tro­chę tu nie pa­so­wa­ła. Za mło­da i za ład­na. Blon­dyn­ka z wło­sa­mi do ra­mion, ma­łym no­skiem i sza­ry­mi ocza­mi. W ob­ci­słych dżin­sach i błę­kit­nym, opi­na­ją­cym gó­rę swe­ter­ku wo­dzi­ła na po­ku­sze­nie. W su­mie cał­kiem skrom­na, choć my­śli Bart­cza­ka po­wę­dro­wa­ły w nie­wła­ści­wą stro­nę.

– Już za­czę­li­ście?

– Sia­daj. – Wska­zał jej miej­sce. – Mo­ja proś­ba jest ta­ka: nie spóź­nia­my się. Pro­szę to przy­jąć do wia­do­mo­ści i za­sto­so­wać w prak­ty­ce.

Po­to­czył gniew­nym wzro­kiem od le­wa do pra­wa. Fa­ce­ci sie­dzie­li w mil­cze­niu, tyl­ko Oli­wia wy­da­wa­ła się roz­ba­wio­na.

– Po­wie­dzia­łem coś za­baw­ne­go?

– Wszyst­ko gra, sze­fie. Le­ci­my z tym baj­zlem?

– Za­cznie­my od po­cząt­ku. Krzy­siu, da­waj.

Szulc po­ru­szył się, oparł łok­cie o blat i po­chy­lił się w przód.

– Po­go­ni­łem lu­dzi z biu­ra ewi­den­cji. Mam na biur­ku wszyst­kie po­da­nia, an­kie­ty i ze­zna­nia po­dat­ko­we, ja­kie Ko­strze­wa zło­żył w ca­łym swo­im ży­ciu. Nic nie wska­zu­je na naj­mniej­sze nie­pra­wi­dło­wo­ści. Od po­cząt­ku był wzo­rem cnót oby­wa­tel­skich. Prze­py­ta­li­śmy zna­jo­mych ze stu­diów i pra­cy. Wszy­scy twier­dzą to sa­mo.

– Czy­li?

– Był zbyt głu­pi, czy ra­czej tchórz­li­wy, by ła­mać pra­wo.

– To do­brze o nim świad­czy – wtrą­ci­ła Szcze­pań­ska.

– Bo ja wiem? Za­le­ży, ja­ką teo­rię uzna­my za naj­bar­dziej praw­do­po­dob­ną. Ja­ko agent wro­gie­go nam mo­car­stwa prze­stał być uży­tecz­ny...

– Wie­rzysz w to? – prze­rwał mu Bart­czak.

Szulc po­dra­pał się koń­ców­ką dłu­go­pi­su po kar­ku.

– Pró­bu­ję zna­leźć lo­gicz­ne wy­tłu­ma­cze­nie.

– To aku­rat jest bez sen­su.

– Nikt nie twier­dzi, że wszyst­ko od ra­zu mu­si do sie­bie pa­so­wać.

– In­te­re­su­je mnie mo­tyw, Krzy­siu, mo­tyw. Jak wiesz, je­że­li go znaj­dzie­my, ca­ła resz­ta bę­dzie pro­sta.

– Pro­blem w tym, że opie­ra­my się je­dy­nie na po­szla­kach, a i tych jest ma­ło. Po­szedł, był i nie wró­cił. Wszyst­ko po­mię­dzy 19:30 a 22:00 cza­su lo­kal­ne­go. Więk­szość prze­by­wa­ją­cych na przy­ję­ciu ochra­nia ta­ki czy in­ny im­mu­ni­tet. Sze­fie, to jest spra­wa nie do ru­sze­nia. Bez do­stę­pu do ka­mer, świad­ków i tam­tej­szej do­cho­dze­niów­ki pra­wie nie­moż­li­wa do roz­wią­za­nia.

– Li­czysz na uczci­wość te­go, jak mu tam...

– Kro­pot­ki­na – pod­po­wie­dział Grze­gor­czyk.

– Wła­śnie, Kro­pot­ki­na.

– A ma­my in­ne wyj­ście? Mo­że to ostat­ni do­bry gli­na?

– Na­wet je­śli, to nad so­bą ma Fe­de­ral­ną Służ­bę Bez­pie­czeń­stwa – do­da­ła Szcze­pań­ska, po­trzą­sa­jąc wło­sa­mi. – Nie dzi­wi was fakt, że to nie oni pro­wa­dzą do­cho­dze­nie? Sce­do­wa­li wszyst­ko na ja­kie­goś bie­da­ka z ko­mi­sa­ria­tu, a sa­mi za­ję­li wy­cze­ku­ją­cą po­zy­cję.

– Jak dla mnie to bez róż­ni­cy – wark­nął Szulc. – I tak zro­bią, co tyl­ko bę­dą chcie­li. Prze­cież wia­do­mo, kto pod­pi­su­je wnio­ski o awan­se. – Zer­k­nął na Bart­cza­ka, lecz spo­tkał się z obo­jęt­no­ścią. – Nasz am­ba­sa­dor roz­ma­wiał wczo­raj o tej spra­wie w tam­tej­szym mi­ni­ster­stwie. Przy­jął go ja­kiś pod­se­kre­tarz, nad wy­raz uprzej­my i mi­ły, za­pew­nił o go­to­wo­ści do wy­ja­śnie­nia oko­licz­no­ści i prze­ka­za­nia wszyst­kich uzy­ska­nych w to­ku dzia­łań ma­te­ria­łów.

– I...?

– I nic. Mam ra­cję? – Oli­wia do­ko­na­ła szyb­kie­go prze­glą­du pa­znok­ci. Po­ży­czo­ny la­kier miał zbyt in­ten­syw­ną bar­wę, jak na jej gust. Wo­la­ła bar­dziej sto­no­wa­ne ko­lo­ry. – To nie pierw­szy raz, kie­dy po­trzeb­ne nam ak­ta do­trą do War­sza­wy z opóź­nie­niem, o ile w ogó­le.

– Su­ge­ru­jesz złą wo­lę? – Bart­czak uniósł brwi.

– Ja ni­cze­go nie su­ge­ru­ję – za­strze­gła. – Do­brze pa­mię­tam wcze­śniej­sze per­tur­ba­cje. Na­sze mo­ni­ty, za­py­ta­nia i po­na­gle­nia. Szyb­ciej z pie­kła wy­do­bę­dę wła­sną me­try­kę niż od nich po­da­nie o uzy­ska­nie pra­wa jaz­dy.

– Osob­ną spra­wą jest oczy­wi­ście wia­ry­god­ność zdo­by­tych tą dro­gą do­wo­dów – do­rzu­cił Grze­gor­czyk.

Za­pa­dło kło­po­tli­we mil­cze­nie. W koń­cu służ­by nie by­ły od te­go, by za­tań­czyć, jak ktoś in­ny za­gra. Tam­ta afe­ra wszyst­kim na­psu­ła spo­ro krwi, choć nie­któ­rzy na od­chod­nym do­sta­li po or­de­rze za za­słu­gi, a wszyst­ko w ra­mach wzmac­nia­nia po­ten­cja­łu pań­stwa.

– Sko­ro już wie­my, na czym sto­imy, to mo­że przej­dzie­my do kon­kre­tów. – Bart­czak pod­jął prze­rwa­ny wcze­śniej wą­tek. – No, Oli­wia, za­skocz nas.

Pod tym wzglę­dem Szcze­pań­ska nie mia­ła so­bie rów­nych. Po­tra­fi­ła wy­na­leźć cie­ka­wost­ki, o któ­rych się sa­mym posz­ko­do­wa­nym nie śni­ło. Wszyst­ko, co w sie­ci, po­zo­sta­wia­ła Grze­gor­czy­ko­wi. Ją o wie­le bar­dziej in­te­re­so­wa­ła era przed­kom­pu­te­ro­wa. Nie­prze­bra­ne ilo­ści da­nych kry­ły się w ar­chi­wach pań­stwo­wych, urzę­dach sta­nu cy­wil­ne­go, za­kła­dach pra­cy i księ­gach ko­ściel­nych. Nie­kie­dy oso­ba z żył­ką do ta­kich po­szu­ki­wań po­tra­fi­ła zdzia­łać wię­cej niż nie­je­den in­for­ma­tyk.

Oli­wia po­pra­wi­ła wło­sy, wią­żąc je w wę­zeł na kar­ku, i wy­god­nie umo­ści­ła się w fo­te­lu. Co praw­da nie pod­wi­nę­ła pod sie­bie nóg, jak to zwy­kła ro­bić, ale by­ła bli­sko. Się­gnę­ła po no­tat­nik i dłu­go­pis.

– Otóż przyj­rza­łam się bli­żej ro­dzi­nie. – Po­szu­ka­ła od­po­wied­niej in­for­ma­cji w or­ga­ni­ze­rze.

– Był je­dy­na­kiem, sa­mot­ni­kiem i wrzo­dem na du­pie – stęk­nął Szulc. – Wie­cie, ja­kie jest mo­je zda­nie? – Nikt nie od­po­wie­dział, więc kon­ty­nu­ował: – Ru­scy so­bie z na­mi po­gry­wa­ją. Son­du­ją, jak da­le­ko mo­gą się po­su­nąć. Wy­bra­li więc nic nie­zna­czą­ce­go urzęd­ni­czy­nę i przy­glą­da­ją się na­szym re­ak­cjom.

– Po co mie­li­by to ro­bić?

– Te­go nie wiem. – Nikt nie lu­bi, jak je­go teo­ria jest tłam­szo­na w za­rod­ku. Je­go zda­niem by­ła naj­bar­dziej praw­do­po­dob­na, z tym jed­nym ma­łym „ale”, w któ­re tak cel­nie ude­rzył Bart­czak. – Nie wiem, choć na pew­no się do­wie­my. Wkrót­ce.

– Jak­by co, bądź ła­skaw mnie po­wia­do­mić.

– Z tym Ko­strze­wą to wca­le nie jest ta­ka pro­sta spra­wa – pod­ję­ła nie­zra­żo­na Oli­wia. – Jest dziec­kiem z dru­gie­go mał­żeń­stwa mat­ki. Jej pierw­szy part­ner wy­je­chał z kra­ju, a właś­ci­wie uciekł, jesz­cze w 1976. Na tym ge­ne­ral­nie ślad po nim się ury­wa.

– Po­win­ni­śmy się tym mar­twić?

– Po­pro­si­łam Eu­ro­pol i FBI o in­for­ma­cje. Mu­siał gdzieś wy­pły­nąć. Czło­wiek nie prze­pa­da tak zu­peł­nie.

– Ży­je? – tyl­ko ty­le chciał wie­dzieć Szulc.

– Nie tak szyb­ko. – Oli­wia prze­rzu­ci­ła ko­lej­ne pa­rę stron. – O... tu, Wła­dy­sław Pu­ła­ski, tro­chę mi za­bra­ło cza­su, za­nim do te­go do­szłam.

– Je­że­li nie ma go w na­szej ba­zie da­nych... – Bart­czak mach­nął rę­ką.

– W na­szej nie. Jest w IPN-ie.

Na­czel­nik po raz pierw­szy od po­cząt­ku roz­mo­wy się zdzi­wił.

– Był współ­pra­cow­ni­kiem Służ­by Bez­pie­czeń­stwa?

– Ra­czej prze­ciw­ni­kiem. Po raz pierw­szy od­no­to­wa­ny w 1967 ja­ko wróg lu­do­we­go pań­stwa. Po zda­rze­niu po­zo­sta­ła je­dy­nie krót­ka no­tat­ka, i to we frag­men­tach. Ko­lej­ny raz za­trzy­ma­ny pre­wen­cyj­nie w grud­niu 1970.

– Był na Wy­brze­żu?

– Aku­rat nie. Wte­dy już miesz­kał w War­sza­wie. Po­brał się z Ja­ni­ną Baum­gart w 1974. Szczę­ście nie trwa­ło dłu­go.

– Wia­do­mo, dla­cze­go zwiał?

– Do tych ma­te­ria­łów nie uda­ło mi się do­trzeć. Prze­pa­dły w trak­cie trans­for­ma­cji ustro­jo­wej.

– A Pu­ła­ski nie pro­sił póź­niej o do­stęp do wła­snych akt? Nie ule­ga wąt­pli­wo­ści, że był po­szko­do­wa­ny.

– Mo­że nie zdą­żył, bo zmarł w 1995. Miesz­kał w Sta­nach, a po­nie­waż roz­wód orze­czo­no au­to­ma­tycz­nie, oże­nił się po­now­nie. Z dru­gie­go mał­żeń­stwa miał sy­na.

– Czy­li Ko­strze­wa ma da­le­kie­go krew­ne­go?

– Na­wet nie krew­ne­go. Co naj­wy­żej przy­bra­ne­go bra­ta. ■