Ubezpieczenia gospodarcze i społeczne w Polsce - ebook

Autorami opracowania są Członkowie Zwyczajni i Honorowi Koła Naukowego „Economy&Society" działającego przy Wydziale Nauk Ekonomicznych w Ostrowi Mazowieckiej Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku.
Rynek ubezpieczeń to jeden z segmentów rynku finansowego. Jest on ściśle związany z pozostałymi ogniwami systemu finansowego. Opracowanie to dotyczy ubezpieczeń gospodarczych i społecznych. Te pierwsze to głównie instrumenty fakultatywne, drugie - obligatoryjne. Czytelnik z książki tej dowie się o:
- instytucjach oferujących ubezpieczenia gospodarcze, o ich rodzajach, kondycji, udziale w rynku itp.,
- produktach ubezpieczeniowych oferowanych przez zakłady ubezpieczeń,
- kanałach dystrybucji ubezpieczeń,
- zarządzaniu ryzykiem ubezpieczeniowym,
- nadzorze nad rynkiem ubezpieczeniowym,
- pozostałych instytucjach obecnych na rynku ubezpieczeniowym,
- ZUS i KRUS - instytucjach rynku ubezpieczeń społecznych,
- sytuacji demograficznej Polski.

„W ostatnich latach rynek ubezpieczeniowy zaliczał się do jednych z najbardziej dynamicznie rozwijających się sektorów usług finansowych w Polsce. Ubezpieczenie dzięki mechanizmowi stabilizującemu sytuację finansową ubezpieczonych jest jedną z najczęściej stosowanych metod zarządzania ryzykiem zarówno przez osoby fizyczne, jak i przedsiębiorstwa."
Prof. UEK dr hab. Stanisław Wanat
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Statystyki

Wstęp  9

Część 1

Ubezpieczenia gospodarcze

Rozdział 1

Istota i funkcje ubezpieczeń gospodarczych – Andrzej Grzebieniak  13

Rozdział 2

Podstawy prawne ubezpieczeń gospodarczych – Andrzej Grzebieniak  21

Rozdział 3

Dział I – ubezpieczenia na życie  45

3.1. Charakterystyka zakładów działających w ramach Działu I – Anna Jędrzychowska  45

3.2. Analiza finansowa działalności zakładów ubezpieczeń z Działu I – Paweł Jamróz  56

3.3. Analiza ubezpieczeń życiowych – Kinga Stęplewska  63

3.3.1. Rodzaje i charakterystyka ubezpieczeń życiowych  63

3.3.2. Rozwój rynku ubezpieczeń na życie  75

Rozdział 4

Dział II – pozostałe ubezpieczenia osobowe i majątkowe 77

4.1. Charakterystyka zakładów działających w ramach Działu II – Anna Jędrzychowska  77

4.2. Analiza finansowa działalności zakładów ubezpieczeń z Działu II – Paweł Jamróz  88

4.3. Analiza pozostałych ubezpieczeń osobowych i majątkowych – Kinga Stęplewska  95

4.3.1. Rodzaje i charakterystyka pozostałych ubezpieczeń osobowych i majątkowych  95

4.3.1.1. Ubezpieczenia wypadku i choroby  96

4.3.1.2. Ubezpieczenia casco  98

4.3.1.3. Ubezpieczenia cargo  102

4.3.1.4. Ubezpieczenia mienia od ognia i innych zdarzeń losowych  103

4.3.1.5. Ubezpieczenia OC  108

4.3.1.6. Ubezpieczenia finansowe  117

4.3.1.7. Ubezpieczenia ochrony prawnej (grupa 17)  121

4.3.1.8. Ubezpieczenia świadczenia pomocy na korzyść osób, które popadły w trudności w czasie podróży lub podczas nieobecności w miejscu zamieszkania (Grupa 18 121

4.3.2. Rozwój rynku pozostałych ubezpieczeń osobowych i majątkowych  122

Rozdział 5

Kanały dystrybucji ubezpieczeń – Justyna Witkowska  127

5.1. Kanały pośrednie  129

5.2. Inni pośrednicy instytucjonalni  135

5.3. Kanały bezpośrednie  136

Rozdział 6

Zarządzanie ryzykiem w zakładach ubezpieczeń – Ewa Poprawska  143

6.1. Ryzyko w działalności zakładu ubezpieczeń  143

6.1.1. Pojęcie ryzyka  143

6.1.2. Źródła i czynniki ryzyka  144

6.1.3. Rodzaje ryzyka w zakładzie ubezpieczeń  147

6.2. Proces zarządzania ryzykiem ubezpieczyciela  153

6.2.1. Proces zarządzania ryzykiem – pojęcie, cele  153

6.2.2. Etapy procesu zarządzania ryzykiem  155

6.2.2.1. Identyfikacja ryzyka ubezpieczyciela  157

6.2.2.2. Ocena ryzyka  160

6.2.2.3. Metody podjęcia ryzyka  160

6.3. Zarządzanie ryzykiem ubezpieczeniowym  161

6.3.1. Rodzaje umów reasekuracyjnych  169

6.3.2. Reasekuracja finansowa  174

6.3.3. Przegląd ubezpieczeniowych instrumentów finansowych  178

6.3.3.1. Obligacje  178

6.3.3.2. Opcje (ILW – insurance linked warranties)  179

6.3.3.3. Contingentcapital  180

6.3.3.4. Swapy katastrofowe  180

6.4. Zarządzanie ryzykiem kredytowym  181

6.5. Zarządzanie ryzykiem rynkowym  183

6.6. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym  186

6.7. Przestępczość ubezpieczeniowa  190

Rozdział 7

Nadzór nad rynkiem ubezpieczeń – Komisja Nadzoru Finansowego – Dorota Ostrowska  199

7.1. Podstawy prawne działania KNF  199

7.2. Międzynarodowa współpraca KNF  200

7.3. Skład, zadania i departamenty KNF  201

7.4. Kary nałożone przez KNF na rynku ubezpieczeniowym  207

Rozdział 8

Pozostałe instytucje na rynku ubezpieczeniowym – Anna Jędrzychowska  213

8.1. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny  213

8.2. Rzecznik Ubezpieczonych  217

8.3. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów  224

8.4. Polska Izba Ubezpieczeń  232

Część 2

Ubezpieczenia społeczne

Rozdział 9

Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Beata Tarnowska  239

9.1. Wprowadzenie do tematyki ubezpieczeń społecznych  239

9.2. Podstawy prawne działania  242

9.3. Nadzór nad ZUS  247

9.4. Struktura organizacyjna  248

9.5. Ubezpieczenia i świadczenia  254

9.6. Sytuacja finansowa  259

Rozdział 10

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego – Małgorzata Rutkowska-Podołowska  267

10.1. Podstawy prawne działania  267

10.2. Nadzór nad KRUS  273

10.3. Struktura organizacyjna  274

10.4. Ubezpieczenia i świadczenia  276

10.5. Sytuacja finansowa  282

Rozdział 11

Sytuacja demograficzna – Magdalena Swacha-Lech  291

11.1. Dalsze trwanie życia  291

11.2. Liczba i determinanty urodzeń  300

11.3. Zjawisko starzenia się społeczeństwa  308

11.4. Prognoza sytuacji demograficznej Polski do 2050 r.  314

O Autorach  325