Ubezpieczenia ZUS przedsiębiorców. Kompendium 2022 - ebook

Każdy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą zobowiązany jest do naliczania składek społecznych oraz zdrowotnych i wpłacania ich do ZUS. Składki są znacznym obciążeniem firmowego budżetu, jednak przepisy przewidują różnego rodzaju ulgi w opłacaniu ubezpieczeń ZUS-u.

Autorki w niniejszej publikacji poruszają najważniejsze zagadnienia dotyczące ubezpieczeń przedsiębiorcy w ZUS, w zakresie:

• ulg i preferencji w opłacaniu składek,

• okresowych obowiązków względem ZUS,

• zgłoszenia członka rodziny do ubezpieczenia,

• rozliczenia ubezpieczenia tzw. osoby współpracującej,

• prawa do zasiłków ZUS.

1. System ubezpieczeń osób prowadzących działalność gospodarczą.............11
1.1 Składka na ubezpieczenie zdrowotne ...........................................................14
1.1.1 Ustalanie wartości składki zdrowotnej w styczniu 2022 roku .....................14
1.1.1.1. Zasady wyliczania składki zdrowotnej przed Polskim Ładem  .............. 14
1.1.1.2. Nowe składki zdrowotne przedsiębiorcy w Polskim Ładzie ....................14
1.1.2. Składka zdrowotna zależna od formy opodatkowania ............................... 15
1.1.2.1. Opodatkowanie dochodów na zasadach ogólnych a wyliczenie składki zdrowotnej .....16
1.1.2.2. Opodatkowanie dochodów podatkiem liniowym a obliczenie składki zdrowotnej..19
1.1.2.3. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych a ustalenie wysokości składki zdrowotnej .....20
1.1.2.4. Karta podatkowa a wysokość składki zdrowotnej. . . . . . . . . . . . . . . . 22
1.1.3. Zawieszenie działalności a składka zdrowotna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
1.1.4. Rozliczenie składki zdrowotnej wspólników. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
1.1.5. Prowadzenie kilku działalności. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
1.1.6. Możliwość odliczenia składki zdrowotnej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
1.1.7. Zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
1.2 Składki wpłacane na Fundusz Pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
1.3 Zgłoszenie w ZUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
1.4 Ulga na start . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
1.4.1 Kto może skorzystać z ulgi na start?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
1.4.2 Jak dokonać zgłoszenia do ulgi na start?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
1.4.3 Czy można zrezygnować z korzystania z ulgi?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
1.4.4 Jak ustalić okres korzystania z ulgi na start?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
1.4.5 Zawieszenie działalności w czasie trwania ulgi na start. . . . . . . . . . . . . . 35
1.4.6 Konsekwencje dalszego prowadzenia działalności gospodarczej.. . . . . . . . . 36
1.5 Preferencja w opłacaniu składek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
1.5.1 Na czym polega ulga preferencyjnych składek ZUS? . . . . . . . . . . . . . . . . 37
1.5.2 Jak ustalić okres obowiązywania preferencyjnych składek ZUS? . . . . . . .37
1.5.3 Wysokość preferencyjnych stawek ZUS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
1.5.4 Komu nie przysługują preferencyjne stawki ZUS?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
1.5.5 Jak przystąpić do składek preferencyjnych?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
1.5.6 Koniec okresu preferencyjnych składek ZUS – co dalej?. . . . . . . . . . . . . . 40
1.6 Mały ZUS Plus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
1.6.1 Czym jest Mały ZUS Plus i jak długo można z niego korzystać? . . . . . . 42
1.6.2 Warunki korzystania z Małego ZUS-u. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
1.6.3 Mały ZUS Plus – jak zgłosić się do ulgi?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
1.6.3.1 Zgłoszenie od początku roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
1.6.3.2 Zgłoszenie w trakcie roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
1.6.4 Kontynuowanie korzystania z ulgi Mały ZUS Plus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
1.6.5 Wyliczenie podstawy składek Mały ZUS Plus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
1.6.6 Wzór ustalenia podstawy składek przy uldze Mały ZUS Plus. . . . . . . . 51
1.6.7 Kiedy warto zrezygnować z ulgi Mały ZUS Plus?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
1.6.8 Sporządzenie deklaracji rozliczeniowych za miesiąc rozpoczęcia
korzystania z Małego ZUS-u. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
1.7 Duży ZUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
1.7.1 Zgłoszenie do dużego ZUS-u. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
2. Okresowe obowiązki względem ZUS-u. . . . . . . . . . . . . . . . . 57
2.1 Sporządzanie deklaracji rozliczeniowych DRA oraz raportów imiennych . . . . . 57
2.1.1 Zgłoszeniowe deklaracje ZUS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
2.1.2 Rozliczeniowe imienne deklaracje ZUS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
2.1.3 Pozostałe deklaracje ZUS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
2.2 Opłacanie składek na indywidualny rachunek składkowy . . . . . . . . . . . .  . . . . 62
2.2.1 Jedno konto w ZUS-ie – jak sprawdzić Numer Rachunku Składkowego?. . . 62
2.2.2 Jak wykonać przelew do ZUS-u?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
2.3 Terminy obowiązujące przedsiębiorcę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
2.3.1 Jakie konsekwencje za nieterminowe opłacenie składek ZUS? . . . . . . . 65
2.3.2 Kiedy nie trzeba przekazywać deklaracji do ZUS-u?. . . . . . . . . . . . . . . . . 66
3. Członek rodziny w firmie ............................................................................. 68
3.1 Zgłoszenie członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego . . . . . . . . . . 68
3.2 Osoba współpracująca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
3.2.1 Osoba współpracująca świadcząca swoją pomoc bezumownie/nieodpłatnie. . . ..  76
3.2.2 Osoba współpracująca zatrudniona na podstawie umowy o pracę. . . . .. . . . 79
3.2.3 Osoba współpracująca na podstawie umowy zlecenia. . . . . . . . . . . . . . . 81
3.2.4 Osoba współpracująca na podstawie umowy o dzieło. . . . . . . . . . . . . . . 84
4. Prawo do zasiłków ZUS ..............................................................................85
4.1 Okres wyczekiwania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
4.2 Świadczenia chorobowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
4.2.1 Zasiłek chorobowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
4.2.2 Świadczenie rehabilitacyjne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
4.2.3 Zasiłek opiekuńczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
4.2.4 Zasiłki związane z urodzeniem dziecka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
4.2.4.1 Zasiłek macierzyński za czas urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. . . . . . . . 96
4.2.4.2 Zasiłek macierzyński za czas urlopu ojcowskiego. . . . . . . . . . . . . . . . 100
4.3 Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . 101