Urbanistyka „à la française”. Tysiąc lat doświadczeń i europejskich innowacji. Dopełnienie obrazu, tom I: W poszukiwaniu źródeł urbanistyki europejskiej. Modele średniowiecznej organizacji przestrzeni południowej Francji. - ebook

Praca, skonstruowana jako publikacja trzytomowa, stanowi próbę uchwycenia najbardziej specyficznych i oryginalnych aspektów urbanistyki francuskiej, upoważniających do zastosowania określenia „à la française”, które przez swój innowacyjny charakter odegrały ważną rolę w wypracowaniu zasad kształtowania przestrzeni miejskiej w Europie.

Zasygnalizowany w tytule  zakres chronologiczny – 1000 lat – zmienia,  popularną w literaturze przedmiotu, opinię wiążącą francuską szkołę planowania miast przede wszystkim z okresem absolutyzmu i działaniami barona Haussmanna przy XIX-wiecznej przebudowie Paryża oraz doktryną paryskiej École des Beaux-Arts. Zawarte w podtytule określenie „dopełnienie obrazu” ma uwypuklić fakt, że praca nie prezentuje całokształtu  ewolucji urbanistyki francuskiej, a jedynie uzupełnienia jej charakterystykę poprzez pewne nieznane lub niedocenione w dotychczasowej literaturze zjawiska, których identyfikacja stała się możliwa dzięki badaniom własnym autorów.

Celem postawionej w pierwszym tomie tezy jest udowodnienie, że organizacja przestrzeni miejskiej we Francji reprezentuje od wczesnego średniowiecza pewien zespół charakterystycznych cech, których tylko część była dotychczas rozpoznana. Autor wykazuje również, że wbrew powszechnie utartym poglądom, planowe zagospodarowanie miast we Francji nie zaczyna się od XIII-wiecznych realizacji opartych o układ ortogonalny. Okazuje się bowiem, że były one poprzedzone, powstałymi w epoce roku tysiącznego, realizacjami zbudowanymi na rzucie koła, zidentyfikowanymi przez autora na terenie Langwedocji. To nieznane dotychczas zjawisko, które stanowiło, poprzez zastosowanie czytelnego modelu, pierwszą udaną próbę planowej organizacji przestrzeni o charakterze miejskim w średniowiecznej Europie, autor określił mianem cyrkulad. Ich odkrycie i rolę w rozwoju urbanistyki europejskiej wysoko ocenił profesor Georges Duby, wybitny autorytet w dziedzinie badań nad historią kultury francuskiego średniowiecza, a nowy termin znalazł trwałe miejsce również w języku potocznym. Na terenie szczególnie cywilizacyjnie rozwiniętej południowej Francji powstały też inne, dotychczas nierozpoznane, modele przestrzenne.

Trójkąt, obok okręgu, stał się najbardziej oryginalną cechą organizacji przestrzeni na badanym terenie. Te formy trzeba jednak uzupełnić figurami trapezoidalnymi, a również zbudowanymi na obrysie kwadratu, prostokąta i kwadratu.

Analizy typologiczne oparte na przykładach planowo założonych układów przestrzennych w większości nieistniejących w dotychczasowym obiegu naukowym począwszy od cyrkulad, pozwoliły na korektę powszechnie przyjętej opinii mówiącej, że kształtowanie się organizmów miejskich i wiejskich we Francji miało wyłącznie spontaniczny charakter aż do pojawienia się założeń typu bastides.

Krzysztof Kazimierz Pawłowski – architekt, urbanista, konserwator zabytków. W latach 2000–2014 profesor Politechniki Łódzkiej, dyrektor Instytutu Architektury i Urbanistyki; od 2014 roku profesor na Wydziale Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej. Członek Komitetu Architektury i Urbanistyki PAN; przewodniczący Sekcji Historii i Konserwacji. Doktor honoris causa Politechniki Lwowskiej oraz członek Francuskiej Akademii Architektury. W latach 1974–1981 zastępca Generalnego Konserwatora Zabytków; następnie w latach 1982–1989 profesor gościnny w École d’Architecture i na Uniwersytecie Paul Valéry w Montpellier, na Uniwersytecie Toulouse II-Le-Mirail oraz w Centre National de la Recherche Scientifique. W latach 1977–1978 wiceprzewodniczący Komitetu Dziedzictwa Światowego UNESCO. W okresie 1978–1981 wiceprezydent Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS. W latach 1981–1984, a następnie w latach 1993–2003 Prezes Polskiego Komitetu Narodowego ICOMOS. Autor wielu publikacji na temat ewolucji urbanistyki polskiej i europejskiej, w tym szeregu książek i artykułów dotyczących  rozwoju urbanistyki francuskiej. Odznaczony kawalerskim i oficerskim l’Ordre des Arts et des Lettres. Laureat Nagrody Fundacji Kronenberga im. Profesora Aleksandra Gieysztora (2006) i Nagrody im. Profesora Jana Zachwatowicza (2012). Ponadto odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta (2013) i Złotym Medalem Gloria Artis (2015).