Urlopy rodziców w pracy - ebook

Rozdział 1 Urlop macierzyński

Urlop macierzyński jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy i podstawowym urlopem związanym z rodzicielstwem. Jego wymiar uzależniony jest od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Co do zasady, pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego jest dzień porodu, ale pracownica może także – na swój wniosek – skorzystać z części urlopu przed porodem.

Urlop macierzyński to jedyny obowiązkowy urlop związany z rodzicielstwem. W przeciwieństwie do pozostałych urlopów uprawniony pracownik nie może z niego zrezygnować i musi go wykorzystać. Co do zasady przysługuje on pracownicy, która urodziła dziecko, i jest on przeznaczony na regenerację sił po porodzie (okres połogu, który zazwyczaj trwa 8 tygodni) oraz na opiekę nad nowo narodzonym dzieckiem. Jedynie w wyjątkowych przypadkach taki urlop może wykorzystać pracownik ojciec dziecka lub inny członek najbliższej rodziny. Takie przypadki określa Kodeks pracy, wymieniając je w zamkniętym katalogu. Wyjątkowo również uprawniona pracownica może – po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu – zrezygnować z części takiego urlopu, ale jedynie pod warunkiem że niewykorzystaną jego część przejmie ojciec dziecka.

W praktyce urlop ten nie wpływa na uprawnienia ze stosunku pracy. Jest wliczany zarówno do ogólnego, jak i do zakładowego stażu pracy na takich samych zasadach jak okresy normalnego wykonywania pracy czy urlopu wypoczynkowego. W konsekwencji więc za okres urlopu macierzyńskiego np. nie obniża się proporcjonalnie urlopu wypoczynkowego (mimo iż pracownica faktycznie nie wykonywała w tym czasie pracy), a obligatoryjne podwyżki wynagrodzenia przyznane pracownikowi w okresie urlopu macierzyńskiego nie mogą pominąć pracownicy korzystającej z urlopu (w praktyce są one realizowane po powrocie z urlopu). Za okres urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński ze środków ZUS.

Przykład.

Podwyżka wynagrodzenia

W trakcie urlopu macierzyńskiego pracownicy pracodawca przyznał wszystkim pracownikom obligatoryjną podwyżkę wynagrodzenia. Po powrocie z urlopu macierzyńskiego pracownica podpisała przygotowane dla niej porozumienie zmieniające przyznające podwyżkę i złożyła wniosek o udzielenie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim urlopu wypoczynkowego. W takim przypadku wynagrodzenie urlopowe powinno być przeliczone z uwzględnieniem podwyżki wynagrodzenia.

WYMIAR URLOPU MACIERZYŃSKIEGO

Wymiar urlopu jest zależny od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie i zwiększa się odpowiednio wraz z liczbą dzieci. I tak przysługuje w wymiarze:

•20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,

•31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,

•33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,

•35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,

•37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Warunki uprawniające do urlopu macierzyńskiego

Urlop macierzyński to w praktyce płatne zwolnienie przysługujące w większości przypadków pracownicy, która urodziła (lub w najbliższym czasie urodzi) dziecko. Przysługuje on automatycznie z chwilą urodzenia dziecka i nie ma znaczenia, jak długo pracownica była zatrudniona u danego pracodawcy przed jego urodzeniem. Jedynym warunkiem jego otrzymania jest urodzenie dziecka w okresie zatrudnienia. Natomiast warunkiem wykorzystania takiego urlopu w całości (tj. w pełnym wymiarze określonym w Kodeksie pracy) jest pozostawanie w okresie tego urlopu w zatrudnieniu. Urlop bowiem przysługuje jedynie pracownikom/pracownicom.

Koniec umowy terminowej – koniec urlopu macierzyńskiego

Wykorzystanie urlopu macierzyńskiego w całości jest regułą. Jednak zdarzają się sytuacje, w których pracownica będzie mogła wykorzystać jedynie jego część. Taka sytuacja nastąpi, gdy np. w czasie urlopu macierzyńskiego zakończy się terminowa umowa o pracę, a strony nie będą kontynuowały współpracy. Mimo ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy, jaką jest objęta pracownica w okresie urlopu macierzyńskiego, Kodeks pracy dopuszcza możliwość rozwiązania w czasie tego urlopu umowy z upływem czasu, na jaki została zawarta. Nie obliguje również pracodawcy do przedłużania umowy o pracę aż do momentu zakończenia urlopu macierzyńskiego. Zatem możliwa jest sytuacja, w której umowa o pracę rozwiąże się mimo niewykorzystanego w całości urlopu macierzyńskiego. W takim przypadku urlop macierzyński kończy się z dniem rozwiązania stosunku pracy. Po tym okresie przysługuje jej zasiłek macierzyński, o czym piszemy w dalszej części.

Całą treść książki przeczytasz w pełnej wersji publikacji.

Znajdziesz tam również:

Rozdział 2. Urlop rodzicielski

Rozdział 3. Urlop ojcowski

Rozdział 4.Urlop wychowawczy

Rozdział 5. Zasiłek macierzyński

Rozdział 6. Planowane zmiany w urlopach dla rodziców i zasiłku macierzyńskim